Prednizolon
advertisement
BİRİNCİ BASAMAKTA KORTİKOSTEROİD KULLANIMI Dr. Gökhan Keser Reçete Günleri 07 Nisan 2008 KORTİKOSTEROİDLERLE TEDAVİ ZARAR YARAR Kortikosteroidlerin Tıpta Genel Kullanımı • Yerine koyma tedavisi – Hidrokortizon • Alerji, anafilaksi, ödem tedavisi – Deksametazon • Otoimmun hastalıkların kronik tedavisi – Prednizolon – Metilprednizolon Steroidler Eşdeğerlik Tablosu 25 mg kortizon 20 mg hidrokortizon (kortizol) 5 mg prednizolon veya prednizon 4 mg metilprednizolon 0.75 mg deksametazon • Tüm steroidler aynı reseptöre bağlanmasına karşın, afiniteleri ve plazma yarı ömürleri farklı !!!!! • Prednizon, KC’de prednizolone dönüşür. Prednizolon • Deltacortril ® 5 mg tb Fluocortolone • Ultralan ® tb 5 mg tb 20 mg Metil prednizolon Prednol ® 4 mg tb 16 mg tb 20 mg amp 40 mg amp 250 mg amp Deksametazon • Dekort ® 8 mg amp 0.50 mg tb & 0.75 mg tb • Onadron ® 8 mg amp Deksametazon’un avantaj ve dezavantajları • Kuvvetli ve hızlı etki acil durumlar • Plasentayı geçebilir • Kan beyin bariyerini hızlı geçer • Metabolik yan etkiler Deflazocort • Flantadin ® 6 mg & 30 mg tb • Metabolik yan etkiler ve büyüme üzerine olumsuz etki az olduğu için çocuklarda tercih edilebilir. • 6 mg doz, 5 mg prednizolona eşit !!?? • ≤ 7.5 mg/gün prednizon düşük doz • > 7.5 mg/gün; ≤ 30 mg/gün orta doz • > 30 mg/gün; ≤ 100 mg/gün yüksek doz • 100-250 mg/gün dozlar çok yüksek doz • 250 mg’dan fazla dozun bir veya birkaç gün verilmesi puls tedavisi…. Buttgereit F: Ann Rheum Dis 2002;61:718-22. Pratik bilgiler • Prednizolon – 0.25 mg/kg dozlar anti-inflamatuar – 0.5 mg/kg dozlar immunsupressiv • RA’te düşük doz steroid – Radyolojik hasarı yavaşlatıyor ve DMARD gibi davranıyor. – Aks yetersizliği olduğu için, yerine koyma tedavisi gibi davranıyor. İdeal dozaj • Sabah erken saatte, tek doz ve tok karına • Parçalı doz daha etkindir, ama yan etkiler de • Parçalı doz tedavisinde dozun 2/3’ü sabah; 1/3’ü akşam tok Romatoid Artrit Örnek Reçetesi: Rp/ 1) Uygun DMARD’lar (Temel Etkili İlaçlar) 2) Prednol 4 mg tb DIB S: Sabah 1 tane tok 3) Nonsteroid antiinflamatuar ilaç DIB S: Akşam 1 tane tok 4) Omeprazol 20 mg kap DIB S: Sabah 1 tane aç Hastanız kortizon tedavisi aldığını söylüyorsa…. • Hangi dozda aldığını • Ne kadar süreyle aldığını veya alacağını • Hangi endikasyonda aldığını ...... öğrenin. Karşınıza gelen hastanın kullandığı kortikosteroid dozunda veya endikasyonda hata varsa düzeltin; aksi takdirde ilacı hastaya kötülemeyin. Ortada çözüm bekleyen bir problem varsa, ve siz çözüm önerisi getirmeden yalnızca eleştiride bulunuyorsanız, siz de o problemin bir parçasısınız demektir. Zehirin çok az bir dozu ilaç olarak tedavide kullanılabilir; yaşam için vazgeçilmez olan su veya şekerin fazlası ise öldürür. Sık yapılan hatalar • Temel etkili ilaçlar yanında düşük doz steroid tedavisi de alan romatoloji hastasında, zararlı olduğu gerekçesiyle steroidi kesmek • Hastaya immunsupresiv ajan vermemek için, sürekli orta/yüksek doz steroid vermek • Enfeksiyon, dahili veya cerrahi acil bir tıbbi durum varlığında steroidi aniden kesmek Nedeni ne olursa olsun, uzun süre yüksek doz steroid alan kişide ilaç aniden kesilmez!! • 10 yıllık RA olgusu MTX 15 mg/hf, leflunomid 20 mg/gün ve prednizolon 20 mg/gün alırken, pnömoni nedeniyle hastaneye yatırılıyor. Antibiyotik tedavisi başlanıyor. Sizden romatoloji konsültasyonu isteniyor. Ne yaparsınız ? Kortikosteroidler & Hemogram) • Toplam lökosit ve nötrofil # – Lökositoz ve sola kaymayı yorumlarken dikkat • Eritrosit # – Eskiden aplastik anemi tedavisinde kullanılırdı • Trombosit # – ITP tedavisinde steroidler….. • Lenfosit # – Otoimmun hastalıkların tedavisinde… – Hücresel immunite daha çok baskılanır (RA> SLE) • Eozinofil # – Alerji tedavisi…… Klasik Yan Etkiler • • • • • • • • • Glukoz intoleransı Hiperlipidemi Hipertansiyon Kilo alma Aydede yüz, buffalo boyun Osteoporoz Miyopati Peptik ulkus Enfeksiyonlar • Ateroskleroz • Deride incelme • Çocuklarda büyüme bozukluğu • Osteonekroz • Posterior sublapsüler katarakt • Mental bozukluklar (psikoz) • Hirsutismus Kortikosteroidlerin mide yan etkileri gerçekten çok mu fazla ? Üst GİS yan etkisi açısından aşağıdaki tedavilerden hangisi en az risklidir? a) Yalnız başına steroid b) Yalnız başına NSAİİ c) NSAİİ + steroid birlikte Olası yan etkilerden sakınmak için neler yapılabilir? • Mümkün olan en düşük dozu, sabah bir defada ve tok karına ver….(günaşırı doz!) • Yüksek ve/veya parçalı doz ile tedaviye başlandıysa, hastalık kontrol altına alındıkça, dozu yavaşça azalt • Gerekirse steroid dozunu düşmene yardımcı olacak immunsupresiv ajanları devreye sok • Hasta ve hasta yakınlarını ilacın yararları ve olası yan etkileri konusunda bilgilendir. Önlemlere devam…. • Tuzsuz, yağdan ve kaloriden fakir diet • Mutlaka osteoporoza karşı önlem al • İmmobilizasyondan kaçınmalı • Düzenli egzersiz • Gereğinde mide koruyucu ekle (özellikle NSAİİ ile birlikte alnıyorsa) • Enfeksiyonlara yatkınlığı unutma Uzun süre ve parçalı, yüksek doz steroid tedavisi verilecekse……. • Tedavi öncesinde PA AC grf ve tüberkülin deri testi yapmayı unutma…. • Gerekirse en az 6 ay INH profilaksisi Osteoporoza karşı hangi önlemler alınabilir? • Günlük pred dozu 5 mg ise ve 3 aydan daha uzun kullanılacaksa, mutlaka önlem alınmalı • Düzenli egzersiz, en azından yürüyüş • En az 1500 mg/gün Ca alımı • En az 400 IU D vit. alımı • Tedavi öncesi dansitometre çekilmesi ve bifosfonat verilmesi konusunda farklı görüşler var. KS her derdin devası değil !! • Kawasaki • Buerger • Skleroderma (özel durumlar dışında) Glukokortikoid kesilme rejimleri Randomize, kontrollü çalışma yok; En sık önerilen 2 şema; 1) 40 mg/gün dozlarda 1-2 haftada bir 5-10 mg 20-40 mg/gün dozlarda 1-2 haftada bir 5 mg 20 mg/gün dozlarda 2-3 haftada bir 1-2.5 mg 2) Hastanın aldığı doz 20 mg/gün’e ulaşıncaya kadar 1-2 haftada bir 5-10 mg azaltılır; 20 mg’dan 10 mg’a ulaşıncaya kadar, her 2-4 haftada bir 2.5-5 mg azaltılır; 10 mg ve altında doz alanlarda her ay 1-2.5 mg veya 7 haftada bir 2.5 mg azaltılır. SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDER, MESLEK YAŞAMINIZDA BAŞARILAR DİLERİM
