Linux İşletim Sistemleri Eren BAŞTÜRK - adem

Linux İşletim Sistemleri
Eren BAŞTÜRK
basturkeren@gmail.com
www.erenbasturk.com
Giriş
Linux İşletim Sistemleri
Linux Terimlerinin Açıklanması
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Ubuntu Kurulumu
Linux İşletim Sistemleri Giriş
Linux İşletim Sistemleri
Linux Terimlerinin Açıklanması
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Ubuntu Kurulumu
Linux Nedir?
Linux İşletim Sistemleri
Linux ; açık kaynak kodlu , özgür ve ücretsiz bir işletim sistemi
çekirdeğidir.
1991 yılında geliştirilmeye başlanmıştır.
-Hemen hemen her bilgisayar platformunda çalışır.
-Geniş Donanım desteği
-Masaüstü Sistemler
-Otomotiv , savunma sanayi , Mobil cihazlar ,
netbooklar , Dizüstü bilgisayarlar, sunucu bilgisayarlar,
set üstü kutular , endüstri , sağlık , iletişim ...
Linus Torvalds
Linux İşletim Sistemleri
-Linus Torvalds , Linux'u oluşturmaya
başlayan kişidir.
-Linux'un oluşumu merak sayesinde
Başladı.
-Linus , Linux çekirdeğini 1991 yılında
kodlamaya başladı.
-Şimdiye kadarki tüm linux dağıtımlarında
Linus'un kodlamış olduğu çekirdek
Kullanıldı.
Linux'un Avantajları
Linux İşletim Sistemleri
-Linux işletim sistemleri ücretsizdir.
-Açık kaynak kodludur.
-Diğer sistemlere göre daha güvenlidir
-Binlerce ücretsiz yazılım.
-Anti-virüs programı gerekmez.
-Windows işletim sisteminde zamanla
yavaşlarken linux'ta zamanla bir yavaşlama
olmaz.
Ubuntu'nun Avantajları
Linux İşletim Sistemleri
-Virüs sorunu yok
-Donanım tanıma konusundaki en iyi
linux sürümü
-Çalışma uygulamaları(Openoffice.org)
-Kısıtlı uygulama paketi
-Ses video uygulamaları
-Kolay yazılım kurulumu
Linux Üstünde Yazılım Geliştirme
Linux İşletim Sistemleri
-Linux altında birçok programlama dili
ile yazılım geliştirebilir.(c, c++, c#, java
, python, pascal,delphi ,visual basic
,php,html...)
-Yazılım geliştirmek için ihtiyaç
duyulan araç ve kütüphanelerin kolay
kurulumu
Yazılım Geliştirme Ortamları
Linux İşletim Sistemleri
C , C++
“sudo apt-get install build-essential” (Terminal)
C#
“mono” (Yazılım Merkezi)
Python
Kurulu olarak geliyor.
Java
“sun-java6-jdk” (Yazılım Merkezi)
Php ve Html
“sudo apt-get install lamp-server^” (Terminal)
Linux İşletim Sistemleri
Linux İşletim Sistemleri
-Birçok linux sürümü bulunmaktadır(
ubuntu, redhat, opensuse ,pardus,
angstrom , debian ...)
-Çok sayıda linux sürümünün
bulunmasının nedenleri farklı donanım ,
farklı ihtiyaç , farklı kullanıcı,....
-Linux dağıtımlarına detaylı olarak
bakmak isterseniz adresine bakabilirsiniz.
Linux Terimlerinin Açıklanması
Linux Terimlerinin Açıklanması - Giriş
Linux İşletim Sistemleri
Linux Terimlerinin Açıklanması
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Ubuntu Kurulumu
Özgür Yazılım (Free Software)
Linux Terimlerinin Açıklanması
-Özgür yazılım, kullanıcısına çalıştırma,
kopyalama, dağıtma, inceleme, değiştirme ve
geliştirme özgürlükleri tanıyan yazılım türüdür.
-Özgür yazılım kendi içerisinde 4 ayrı bölüme
( özgürlük 0, özgürlük 1, özgürlük 2, özgürlük 3)
ayrılır ancak bu 4 özgürlük bir arada olursa
yazılım özgür yazılım olabilir.
Açık Kaynaklı Yazılım (open-source software)
Linux Terimlerinin Açıklanması
-Açık kaynak yazılım, kaynak
kodu isteyen herkese açık olan
yazılımlardır.
-Açık kaynak olma gereklilikleri kaynak kod
ücretsiz yeniden dağıtım, türetilmiş çalışma ,
yazarın kaynak kod bütünlüğü , kişi veya
gruplara karşı ayrımcılık yapılmaması , çalışma
alanlarına karşı ayrımcılık yapılmaması , lisansın
dağıtımı , lisansın ürüne özel olmaması ...
Çekirdek (Kernel)
Linux Terimlerinin Açıklanması
-Kernel, donanım ve yazılım arasında
haberleşmeyi sağlar.
-Kernel'in bir çok görevi vardır
-Bellek yönetimi
-İşlemci yönetimi
-Donanım erişim yönetimi
-Süreçlerin yönetimi
-Input/Output işlemlerinin yönetimi
Kerneli isteğinize göre derleyip size uygun olmayan
donanımları kaldırıp, uygun olan donanımları
ekleyebilirsiniz.
Kabuk veya Komut Satırı (Shell or Commandline)
Linux Terimlerinin Açıklanması
-Linux'un türetildiği unix sistemlerinde komutları
yorumlamak ve yönetmek için kullanılan programa
kabuk denir.
-Bütün linux dağıtımlarında kabuk (Linux shell)
bulunur.
-Ubuntu'da yazu ortamında ctrl+alt+f1'den
ctrl+alt+f6'ya basarak ulaşabileceğimiz 6 adet
kabuk bulunmaktadır. Bu kabuklardan çıkmak
istersek ctrl+alt+f7'ye basmalıyız.
X Pencere Sistemi yada X11
Linux Terimlerinin Açıklanması
X Pencere Sistemi (X), daha çok
gnu/linux ve unix benzeri işletim
sistemlerinde kullanılan grafik
arayüz altyapısıdır.
-X üzerinde çalışan kontrol kütüphaneleri
GTK+
Motif ve Lesstif
Qt
Masaüstü Ortamları
Linux Terimlerinin Açıklanması
Masaüstü ortamları, bir işletim sisteminde her
gün işlem yapmanızı sağlayan ve işletim
sisteminin üzerini bir kabuk gibi kaplayan grafiksel
arayüzdür.
-Windows' ta "explorer" tek masaüstü ortamıdır.
Linux üzerinde ise bir çok masasütü ortamı
seçeneğiniz verdır. Kde, gnome, lxde, xfce v.b.
Kök veya Süper Kullanıcı
Linux Terimlerinin Açıklanması
-Kök veya Süper kullanıcı, Linux işletim
sistemlerinde sistem yöneticisidir.
-Standart kullanıcılar sadece “/home” dizinindeki
dosyalar üzerinde yetki ve izinlere sahiptir.
-Ubuntu'da “sudo -s” ve “sudo su” komutları ile
süper kullanıcı olabiliriz.
Bağımlılıklar (Dependencies)
Linux Terimlerinin Açıklanması
Linux altında, ihtiyaç duyulan yan
yazılımlar ve uygulama kütüphaneleri
bağımlılık olarak adlandırılır.
Her türlü yazılımın çalışması için belirli
başka yazılımların da sisteme kurulu
olması gereklidir.Örneğin bir oyunu
Windows İşletim Sisteminde çalıştırmak i
çin bir DirectX sürümü sistemde yüklü
olmalıdır.
Bağımlılıklar (Dependencies)
Linux Terimlerinin Açıklanması
Bir Yazılım paketi, bir paket yönetim sistemi veya
bir kurucu (installer) tarafından sisteme
kurulabilen ve bir arşivleme metodu ile
paketlenmiş yazılımları ifade eder.
Bir yazılım paketi ile istenen uygulama kolayca
sisteme kurulur/veya sistemden kaldırılır.
Paketlerin temel işleme mantığı bu olmakla birlikte
ikinici ve çok daha önemli bir işlevleri vardır ki o
da bağımlılık sorununu çözmektir.
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Gömülü Linux İşletim Sistemleri - Giriş
Linux İşletim Sistemleri
Linux Terimlerinin Açıklanması
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Ubuntu Kurulumu
Neden İşletim Sistemi?
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
-Tekerleği yeniden icat etmeye gerek yok.
-Farklı entegre mimarileri arasında geçiş imkanı
ARM, Omap, Blackfin , powerpc....
-Komplike sistemleri basite indirgeme
Öte Yandan...
Basit sistemler için gereksiz iş yükü!!
Gömülü Linux Nedir?
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
-Gömülü Linux basit olarak PC lerde kullanılan
Linux sisteminin sadece çok temel
fonksiyonlarını barındıracak şekilde yeniden
Yapılandırılmasıdır.
-Cep Telefonları , Network Ekipmanları
Tıbbi Cihazlar ,Savunma Sanayi
Gömülü Linux kullanılan sistemlere örnek
olarak verilebilir
Gömülü Linux Kullanılan Bazı Ürünler
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Oshkosh A3 HEMTT
Axis 2120 network Kamera
Hp t5735
Amazon Kindle Dx
LG Eve GW620
Dash Navigasyon
Dash Express
Dodge Super8
Neuronics Katana Robotik Kol
Gömülü Linux Avantajları
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
-Kaynak Kodlarına sınırsız erişim
-Lisans sorununun olmaması
-Ücretsiz geliştirme araçları
-Çok sayıda uP Mimarisine destek verme
-Çok sayıda hazır program
-Çok sayıda sürücü desteği
Gömülü Linux Avantajları - II
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
IP desteği
Göreceli olarak düşük kaynaklarda bile
çalışabilme
> 2MB RAM, > 1MB Flash
Multitasking desteği
Linux API desteği
Sistem kaynaklarına rahat erişim
Farklı dosya sistemleri desteği
(Jffs2, ramfs, cramfs)
Linux İç Yapısı
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Bootloader,Başlangıç donanım
ayarları işletim sistemi yüklemesi
Kernel,İşletim Sistemi Kontrolü
yazılım-donanım bağı
dosya sistemleri, sürücüler ...
Root Filesystem,Kullanıcı programları
sistem bilgileri ,kütüphaneler
Linux İç Yapısı - II
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Kullanıcı Alanı
Resim ekle
Linux Kernel
Donanımın Temel Bileşenleri
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
resim2
Sistemin Ayağa Kalkması
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Bootloader:
uP ROM veya Flash'ın belli bir adresinden bootloader'ı çalıştırır
Kernelin tutulduğu donanım kullanıma hazır hale getirilir
Kernel, sistemdeki RAM 'e yüklenir.
Kontrol, kernel'e devredilir.
Kernel:
Kernel, sıkıştırılmış halde bulunan komponentlerini açar.
Sürücüler aktif hale getirilir.
Root filesystem aktif hale getirilir.
Kullanıcı alanındaki ilk program çalıştırılır.
İlk Kullanıcı Programı:
Sistem servislerini aktif hale getirir
Diğer kullanıcı programları için gerekli ayarlamaları yapar.
Sisteme Genel Bakış
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
PC
BOARD
Linux
Kernel
Kütüphane
Cross Complie
Standart
Programlar
Kullanıcı
Programları
u-boot
Cross Complie
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Kaynak Kodlar
Native Toolchain
x86 Binary
Cross-compiling
Toolchain
Arm Binary
Derleyen
Makina
Gömülü
Sistem
Ubuntu Kurulumu
Ubuntu Kurulumu - Giriş
Linux İşletim Sistemleri
Linux Terimlerinin Açıklanması
Gömülü Linux İşletim Sistemleri
Ubuntu Kurulumu
Son
Teşekkürler