Çeşitli RİSKLER - Mylab | Özenle Yaşam

Çeşitli RİSKLER
Kan Şekeri İçin :
* Birinci derece yakınlarınızda şeker hastalığı var mı ?
* 40 yaşından büyük müsünüz ?
* İdeaİ kilonuzdan % 25 fazlanız var mı ?.
* Gebelik diabeti hikayeniz var mı ?
* Glukoz tolerans bozukluğunuz var mı ?
* Yüksek tansiyonunuz, kolesterol yüksekliğiniz var mı ?
Kolesterol İçin :
* Sigara içiyor musunuz ?
* Ailenizde hiperkolesterolemi var mı ?
* Anne, baba veya kardeşinizde erken yaşlarda başlayan kalp-damar hastalığı var mı ?
* Lipid düşürücü ilaçlar kullanıyor musunuz ?
* Şeker hastalığı gibi hiperlipidemiye yol açabilecek altta yatan bir hastalığınız var mı ?
* Daha önce tespit edilmiş kolesterol seviyesi yüksekliğiniz var mı ?
* İyi huylu kolesterolünüz (HDL) 35 mg/dl altında mı ?
* Daha önce kalp krizi geçirdiniz mi ?
Mamografi :
* Birinci derece akrabalarınızda menapoz öncesi meme kanseri hikayesi var mı ?
* Çok doğum yaptınız mı ?
* İlk gebelik, yaşınız ileri mi ?
* İlk adet kanamalarınız erken yaşta mı başladı ?
* Başka göğüs hastalığı hikayeniz var mı ?
Dışkıda Gizli Kan :
* Birinci derece yakınlarınızda kolon kanseri hikayesi var mı ?
İDRARDA MIKROSKOPİK KANAMA
Mikroskopik hematüri (kanama) ne demektir ?
" Mikroskopik " anlam olarak gözle görülemeyecek boyutta, sadece mikroskop altında
incelendiğinde tespit edilebilecek boyutta demektir. Yani idrara çıktığınızda idrarınızda kan
göremeyebilirsiniz, ama kırmızı kan hücreleri mikroskop ile inceleme yapıldığında tespit
edılebilicektır.
Mikroskopik hematüri tanısı için idrar numunesi nasıl verilmelidir ?
Temizlik için antiseptikiı silici ve steril idrar kabı verilecektir. Önce ellerinizi sabun ile
yıkayınız.
- Kadınlar için : İdrara çıkmadan önce her seferinde bezin farklı taraflarını kullanarak vajinal
bölgeyi önden arkaya doğru 3 kez siliniz.
- Erkekler için : Penis başını siliniz.
- Önce tuvalete idrarınızı yapmaya başlayın, yansına gelince geri kalan idrarınızı kaba yapınız ve
kapağını kapatıp teslim ediniz.
Numune mikroskop altında incelenerek kan içerip içermediği görülecektir.
Mikroskopik kanama sebeplen nelerdir ?
En sık görülen nedenler :
- İdrar yollan iltihabı
- Böbreklerin süzme sisteminde bozulma ( glomurelonefrıt gibi)
» Böbrek - mesane taşı
- Ailevi böbrek rahatsızlıkları (ör: kıstık böbrek )
- Bazı kan hastalıklar ( ör: orak hücreli anemi )
- Üriner sistemde tümör ( kanser olabilir veyatolmayabilir )
*
Mikroskopik kanamam olduğunda doktorum neler yapacak ?
Size sorular sorarak sebebi bulmaya çalışacaktır. Sebep belli ise tedavinizi
■ uygulayacaktır. Tedavi sonrası tekrar idrar numunesi isteyecektir. Sebep .belli değil ise
ultrasonografı, intravenöz pyelografî (ilaçlı böbrek filmi) isleyebilir. Ürolog ( bevliye uzmanı)
idrar yollarınızı endoskop (ince tüp ) ile girerek inceleyebilir. .
.
] Unutmayın idrarınızda kan
olmasının sebebini aydınlatmak önemli bir konudur,
American Academy of Famiiy Physicians
Doğal Aile Planlaması
Doğal Aile Planlaması Nedir ?
Doğal aile planlaması, seksüel ilişkinin hamilelikle sonuçlanıp sonuçlanmaması
konusunda çiftlere yardımcı olan bir yoldur. Her siklusda kadınlarda yumurtalıktan bir
yumurta atılır. Bu durum ovulasyon olarak adlandırılmaktadır. Ovulasyondan hemen
önce veya hemen sonra cinsel ilişkide bulunan kadmlar büyük olasılıkla hamile
kalabilirler.
Doğal Aile Pîanlamasî Nasıl Çalışır ?
Doğal aile planlamasının bilinen iki metodu vardır. Birincisi ovulasyon takibi
metodudur. Ovulasyondan hemen önceki ve hemen sonraki günlerde, servikal mukus
elastikimsi, berrak ve kaygandır. Bazı kişiler bu dönemde servikal mukusun pişmemiş
yumurta beyazına benzediğim söylerler
İkinci metod semptotermal olarak adlandırılmaktadır. Her gün termometre ile
kadının ateşi ölçülür. Ovulasyon sırasında vücut ısısı hafifçe yükselir. Aynı zamanda
yumurtalık kısmında ağrı, şişkinlik, sırtın alt kısımlarında ağrı ve göğüslerde hassasiyet
hissedilebilir.
Bu Meîodîar Hamileliği Önlemede Ne Kadar Etkilidir ?
Bu metodlar eğer doktor tarafından önerildiği şekilde uygulanırsa hamileliği
önlemede % 90-98 oranında efektifdir. Eğer çift tüm önerilere tam olarak uymazsa
güvenilirliği azalır. Genel olarak bu metodlar diğer doğum kontrol metodlan kadar
güvenilir değildir.
Ritm Metodu Nedir ?
■
k
Ritm metodu daha önceki menstrual sikluslan dikkate alarak takvimde hesaplar
yapmaya dayanır. Bu metod menstrual siklus içinde sıkça olabilen, normal değişiklikler
nedeniyle güvenilir değildir.
Düzensiz : M enstrual Sikluslari Olan Veya Emziren Kadiiîiar Doktorlarına
Daîiişmaîidirlar,
Bu Metodlar Hamile Kalmak İçin de Kullanılabilirler.
Araeriean Academy of Family Physicians
Bel Ağrısı
Neden bu kadar sık görülmektedir ?
Çünkü ağırlığımızın çoğunu bel bölgesi taşımaktadır. 5 erişkinden 4'ü hayatının bir
döneminde sırt/bel ağrısı çekmektedir.
En sık görülen nedenleri nelerdir ?
İl
- Kas gerilmeleri-spazmları : Yanlış veya fazla ağırlık kaldırma, uygunsuz dönmeler sırtınızı
destekleyen kaslarda gerilme ve spazmlara neden olabilir.
•■ Osteoartrit: Yaşlandıkça omurga kemiklerinizin arasında yastık görevi yapan diskler kurur
ve sertleşir. Bu ağrıya neden olabilir.
- Siyatik : Sinirlerin basıya uğraması ( kemiklerin arasından dışarı kayan disk nedeniyle )
sonucu belden bacağa doğru ilerleyen ağrı gelişebilir.
Tedavisi Nasıldır ?
Genellikle 2-4 haftada " konservatif tedavi " ile iyileşme görülür.
Konservatif tedavi:
- Ağrı kesici ve antiinflamatuar ilaçlar
- İlk saatlerde soğuk, sonraki günlerde ısı uygulaması
- Kademeli olarak normal aktivitelere dönülmesi
Mide problemleri var ise parasetamol grubu gibi mideye rahatsızlık vermeyen ilaçlar tercih
edilmelidir.
Katı yatalc istirahat! iyileşmeyi geciktirebilir. Günlük normal aktivitelere yavaş yavaş
dönülmelidir.
Dikkat Edilmesi Gereken Konular :
Eğer bel-sırt ağrısı ile aşağıdaki bulgulardan biri var îse doktorunuzu aramalısınız.
- Ateş
- Kortizon kullanmış olmak
- İstemsiz kilo kaybı
- Dinlenme ile azalmıyor ve/veya artıyorsa
■
- Sırtınızda bir darbe-incinme olduysa
- Mesane veya barsak problemleri varsa
- Bacaklarda, güçsüzlük varsa . . . . , . . . - Şiddetli ağrı varsa
- Kanser tanınız var ise
■•
America» Academy of Family Physicîans
Doktorum Bende PMS Olup Olmadığını Nasıl Anlar ?
Belirtilerinizden anlar. Belirtilerin ciddiyetini ve ayın hangi döneminde
geliştiğim sorar. Hangi belirtilerin sizi en çok rahatsız ettiğini sorar.
Belirtileriniz için günlük tutmanızı isteyebilir. Bir ay boyunca hergün oluşan
belirtileri ve derecelerini ( hafif-orta-ciddi ) yazmanızı isteyebilir. Farkettiğiniz tüm
belirtileri yazmalısınız . (sinirlilik, mutsuzluk, meme ağrısı, baş ağrısı, kas ağrıları,
şişkinlik, el ve ayaklarda şişme ve bazı gıdalara ihtiyaç duyma gibi) Ayın bazı
günlerinde belirtileriniz olmayacaktır. Günlüğünüze bakarak doktorunuz PMS' nin olup
olmadığını anlayacaktır.
PMS'nin Tedavisi Var M Î ?
Evet. Belirtilerinizi öğrendikten sonra doktorunuz tedavi etmek için önerilerde
bulunacaktır. Dietinizi değiştirmenizi isteyebilir. Kafeinin, tuz ve şekerin azaltılmasını
isteyebilir. Sağlıklı bir diet kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayabilir. Vitamin ve
mineral alımı yardımcı olabilir. Belirtileriniz çok şiddetli ise size ilaç yazabilir.
Yaşantımzdaki problemlerinizle başa çıkmayı öğrendiğinizde adet öncesi stres ve
sinirliliğiniz azalacaktır. Belirtilerinizi arttıran durumlarla başa çıkmanız daha kolay
olacaktır.
■•
PMS için kendinizi tedavi etmeye başlamadan önce mutlaka doktorunuzla
konuşun ve sizin için zararlı olmayan ve işe yarayacak çözümleri birlikte karariaştırın.
Premenstruel (Adet Öncesi) Sendrom
Belirtileri Nelerdir ?
Premenstruel sendromun ( kısaca PMS ) birçok belirtisi vardır. Belirtiler adet
döneminden yaklaşık 1 hafta önce başlar. Ana belirtileri huzursuzluk, endişe ve '
sinirliliktir. Kendinizi üzgün hissedebilir, kolay ağlayabilirsiniz. Başağrısı, sırt ağnsı ve
memede ağrı ve kramplar görülebilir. El ve ayaklarınız şişebiîir, midede doluluk hissi
olabilir. Kas ağrıları, yorgunluk hissi olabilir. PMSİi bazı kadınlarda tuzlu veya
şekerli gıdalara karşı istek olur.
PMS' ÎÎİÎÎ Sıklığı Nedir ?
ı
PMS' niz var ise yalnız değilsiniz. Çocuk doğurma yaşındaki hanımların %
40'mda adetten 1-2 hafta Önce PMS belirtileri olur. Bazı hanımlarda hafif rahatsızlık
hissi olurken bazılarında işe, okula gidemeyecek kadar ciddi belirtiler olur.
PMS' nin Sebebi Nedir ?
:
Bilinmemektedir. Bazı kadınlarda PMS beyinde depresyon benzeri kimyasal
değişikliklere sebep olur; bu da adetten 1-2 hafta önce psikolojik durumlarında
değişikliğe sebep olabilir. ;
Menstruel siklus sırasında kadınların hormon düzeylerindemeydana gelen
değişiklikler de PMS de rol oynayabilir. PMS, menstruel siklusu sırasında
yumurtlaması olan kadınlarda olur. Doğum kontrol hapları kullanan kadınlarda
yumurtlama olmaz dolayısıyla onlarda, genelde PMS olmaz.
Bazı vitamin ve minerallerin düşük olması da PMS' ye yol açabilir. Bazı
çalışmalarda PMS' li kadınlarda düşük magnezyum, manganez, vitamin E düzeyleri
bulunmuştur. Çok tuzlu yemek de vücutta su tutulmasına neden olur. Bu da el ve
ayaklarda şişmeye neden olur. Çok fazla şeker (kurabiye, şeker, şekerli içecekler)
tüketimi de adet öncesinde psikolojik durumda değişiklik ve yorgunluğa neden olabilir.
Kafeinli içeceklerin (kahve - kola) fazla içilmesi sinirliliğe yol açabilir.
Üriner Sistem Enfeksiyonuna Yakalanma Riskim Nedir ?
Her yıl yüzlerce hasta Üriner Sistem Enfeksiyonu nedeniyle doktorana
başvurmaktadır. Kadınların yakalanma oranı erkeklerden sekiz kat daha fazladır.
Risk faktörleri şunlardır;
* Seksüel aktivite
* Spermisidli diyafram kullanma
* İdrar tutma
* Üriner sistemdeki yapısal anomaliler
Üriner Sistem Enfeksiyonunun Belirtileri Nelerdir ? Nasıl Tanı Konur ?
* Az ve sık idrara çıkma
* İdrar yaparken yanma hissi
* İdrarın renk ve kokusunda değişiklik
* Bel ve kasık ağrısı
Tanı; tam idrar analizi, idrar kültürü ile konur. Doktorunuz hastalığı yapan
mikroorganizmaya en duyarlı antibiyotiği seçecek ve ne kadar süre kullanmanız
gerektiğini söyleyecektir.
Üriner Sistem Enfeksiyonu Olmaktan Nasıl Korunabilirim ?
İdrar yolu enfeksiyonunu önlemek için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır ;
* Cinsel ilişkiden hemen sonra idrar yapm
* Spermisidli diyafram kullanmayın
* İdrarınızı tutmayın
* Hergün bol su için
* Menapoz sonrasında östrojen tedavisi almanız enfeksiyon geçirme sıklığını
azaltabilir.
American Academy of Family Paysicians
i\\mv, j JO AuaptîDV utîat
is arŞop BÂB ^ JB uspuo BJUOS
ajns unzn UBJPJ '2!UIST|BUI>}İ5
.rejpi ıtreui>]i6 BiBjpı ISÜJUOS
\i\ty\ i >fis ''ziuısıpsmre ( ns İSIÂI U9 }
IMS
nznurucH>ıop BSJOÂn[O ZIUEUIU-BÂ
sptıu '
i jnpurıg
in
AE[O>( IU!LUÎ[UB UUB]dOJ>îiUJ
ns [oq ap zşg
JIÎ>
S UŞİÎ
UIZIS
spuisuop
uapsu
>[3jqoq 'İ
>[UBUi
Oldtlî3S
B '
J]|lU3p
■ji|iqBjO
n>[O>ı jıq IJÎSAATOJ BASA ISBUİJO UB>| BpzıutjEJpi
BA3A BlU>(l6 Jiq
)
amip? BJBJpı >(is '
|ISÜU nunSnpjo ınnuoÂîs>pju9 UBJIOÂ
■jnpnıoA jBjpî UBUBzn BUi^ip jnonA ( uapsuBsaaı ) U9puisss3>[
j:puB|UOAfs>j3jus BJisjn 9A 5f3jqoq '3UBS9UJ nŞnpjo daq9S uu9[U9i>jBg
UÜ|{OÂ
Ben Diyabet miyim ? Bende Şeker Rahatsızlığı Var mı ?
Diyabet Nedir ?
Diyabet (şeker hastalığı) kronik kan şekeri yüksekliğinin görüldüğü ciddi bir
rahatsızlıktır. Eğer tedavi edilmezse, körlük, kalp şikayetleri, felç ve böbrek
yetmezliğine yol açabilir. Amerika Birleşik Devletlerinde ölüm nedeni olarak diyabet
dördüncü sırada yer almaktadır.
Diyabetin Semptomları Nelerdir ?
Diyabetin erken dönemdeki semptomları aşağıda sıralanmıştır.
* Yoğun susuzluk hissi
* Sık idrara çıkma
* Açıklanamayan kilo kaybı
* Günden güne değişen bulanık görme,
* Alışılmadık yorgunluk ya da uyuklama
* El veya ayaklarda karıncalanma ya da uyuşma
* Sık sık tekrarlayan deri, diş eti veya mesane enfeksiyonları
Bu semptomlardan herhangi biri sizde var ise doktorunuza başvurmalısınız
Diyabet Yönünden Risk Altındamıyım ?
Diyabetin erken döneminde oldukça az semptom mevcuttur. Bu yüzden
hastalığınızı anlayamamış olabilirsiniz. Erken belirtiler ortaya çıkmadan dahi
gözlerinizde, böbreklerinizde, kalp-damar sisteminizde hasar oluşabilir.
Eğer;
■
* 45 yaş üzerindeyseniz
* Fazla kilonuz var ise
* Düzenli egzersiz yapmıyorsanız
* Anne ve babanızın kız veya erkek kardeşleri dîyabetliyse
* Gebelik diyabetiniz var ise, fazla kilolu bebek doğurmuş iseniz
Diyabet riskiniz yüksektir.
Akne ( Sivilceler ) içia ne yapılabilir
Akne neden olur ?
Genelde bluğ çağında başlayan akne ciltte fazla yağ salgılanması nedeniyle gelişir, Yüz, göğüs ve
sırtta daha sık olur, Çünkü bu alanlarda çok sayıda yağ salgılayan bezler vardır. Eğer cildinizde
çok yağ varsa porlarda ( ciltteki küçük açıklıklar) meydana gelen tıkanma sonucu bakteriler (
mikroplar ) kolay ürerler ve kırmızı, şişmiş sivilcelerin oluşmasına yol açarlar. Bazı ilaçlar da
sıvilcelenmeye yol açabilir . Bu konuda doktorunuzla konuşmalısınız. Genel olarak kirli cilt,
çukulata , pizza, soda gabi maddeler sivilceye sebep olmaz,
Sivilcelerim İçin ne yapabilirim ?
Yüzünüzü ılık su ve yumuşak bir sabunla günde 2 kez yıkayın. Yüzünüzü ovalamayın,
sivilcelerinizi sıkmayın. Yağ içeren kozmetik malzeme, saç ürünleri ve güneş koruyucuları
kullanmayın. Eğer makyaj yapıyorsanız su bazlı ürünler veya üstünde "nonkomedojenik" yazan
ürünleri kullanınız. İlaçların faydası olabilir. İlaçlar bazen cildinizin kurumasına veya
hassaslaşmasma neden olabilirler. Eğer birkaç hafta sonra iyileşme görmezseniz doktorunuzla
görüşünüz,
Doktorum akne iie ilgili ne yapabilir ?
\
Verilmiş olan ilaçlarınızın dozunu artırabilir, değiştirebilir veya topikal ( bölgesel) antıbıotık, .
vitamin A preparatları ekleyebilir. Hangi ilacı kullanırsanız kullanın 4-6 haftadan önce belirgin
iyüeşme beklememelisiniz, Bazı ilaçlar da iyileşme öncesinde aknede geçici artışa neden olabilir.
Eğer cildiniz yağlı ise jel veya sıvı (losyon tipi) ilaçlar size daha uygun olur, Eğer cildiniz kuru
ise krem formunda ilaçlar tercih edilebilir.
Vitamin A preparatlan cildi güneş ışığına karşı hassaslaşürabileceğmı unutmayınız. Doktorunuz
genellikle ilaçlan kullanmaya başladıktan 1 ay sonra sizi görmek isteyecektir. Bu sürenin
sonunda ilacınızı kesebilir, yeni bir ilaç ekleyebilir veya ilacınızı değiştirebilir. Sizin için en
uygun olacak tedaviyi bulmak zaman alabilir.
American Academy of.Family Physicians
tiskinizi Azaltmak:
Koroner Kalp Hastalığı (KKH) Nedir ?
Arterler kanı kalbimize taşırlar, yağlı maddeler arterlerde biriktiği zaman kan ve
oksijen akışını azaltırlar veya bloke ederler. Bu olay her arterde olabilir, fakat kalp
arterlerinde olduğu zaman kalp krizi geçirebilirsiniz. Hem erkekler hem kadınlar
KKH'sı olabilir.
KKH'na Ne Neden Olabilir ?
KKH ailesel olabilir. Eğer kiloluysanız, yüksek tansiyonunuz var ise, yüksek
kolesterol seviyesine sahip iseniz; diyabetiniz var ise veya yaşlandıkça KKH gelişebilir.
Sigara içme, yağ açısından zengin bir diyetle beslenme yeterli egzersiz yapmama gibi
sağlıksız alışkanlıklar da KKH'ye yoî açabilir.
KKH Riskini Azaltmak İçin Ne Yapmalıyım ?
* Sigara İçmeyin, eğer sigara içiyorsanız doktorunuzdan bırakmanıza yardımcı olmasını
isteyin. Sigarayı bıraktıktan 2-3 yıl sonra KKH riskiniz hiç içmeyenlerle aynı
olacaktır.
* Kolesterolünüzü azaltın. Mümkün olduğu kadar sağlıklı ve az yağlı besinleri tüketin.
Günlük yağdan aldığınız kalorinin % 30' dan az olmasını sağlayın.
Bazı kişiler kolesterol düşürücü ilaçlara ihtiyaç duyabilir.
* Kan basıncınızı kontrol edin. Eğer kan basıncınız yüksek ise doktorunuz size
tansiyonunuzu nasıl düşüreceğiniz konusunda önerilerde bulunabilir.
Eğer yüksek tansiyon için ilaç kullanıyorsanız bu ilaçlan doktorunuzun tam önerdiği
şekilde ve tansiyonunuzu normale en yakın olmasını sağlayacak şekilde kullanın.
* Egzersiz yapın. Düzenli egzersiz KKH riskinizi azaltır ve kalbinizi daha güçlü yapar.
Egzersiz aynı zamanda yüksek tansiyonunuzu da düşürmeye yardımcı olur. Haftada
en az 3 kez 30 dk. egzersiz yapmaya çalışın. Başlamadan önce doktorunuza hangi tür
egzersizin sizin için uygun olduğunu konuşun.
* Doktorunuza hergün düşük doz aspirin alıp alamıyacağımzı sorun. Aspirin KKH
önler fakat aynı zamanda bazı riskîerede sahiptir.
* Doktorunuza vitaminleri sorun. Vitamin E'nin kalp krizi riskini azalttığı
kanıtlanmıştır. Vitamin B'de aynı zamanda KKH'dan koruyabilir.
* Eğer menapozdaysanız doktorunuza horman replesman tedavisinin yararlarını ve
risklerini sorun. Hormon replesman tedaviside sizi KKH'dan koruyabilir.
American Âcademy of Family Physiclans
Çocuklarda Burun Akıntısı
Soğuk algınlığı sırasında buran akmasının sebebi nedir ?
Genellikle soğuk algınlığının iyileşme döneminde başlayan akıntı; so'ğuk algınlığına sebep
olan virüsün burun ve sinüslerde enfeksiyona neden olması ile burunun berrak mukus
salgılaması sonucu olur. Bu mukus ( salgı) virüsün burun ve sinüslerden atılmasına,
temizlenmesine yardımcı olur.
2-3 gün sonra mukusun rengi beyaz veya sarıya döner. Burunda normalde yaşayan bakteriler
geri geldikçe rengini yeşile döndürürler. Bu normal bir gelişmedir, çocuğunuzun antibiotik ile
tedavisi gereken bir iltihabı durumu olduğu anlamına gelmemektedir.
Burun akıntısında tedaviye gerek var mıdır ?
Hayır. Burunda akmtı (nezle hali ), ateş, öksürük ve kas ağrıları çocuğunuzu rahatsız edebilir
ama ilaçlar da daha hızlı bir iyileşme sağlamaz. Buhar tedavisi, dekonjestan ilaçlar (salgı
kurutucu) yardımcı olabilir. Hangi ilaçlan kullanabileceğinizi doktorunuzla görüşmelisiniz.
Niçin Antibiotik almıyoruz ?
Vücudunuzun ihtiyacı olmayan antibiotikleri almak zararlı olabilir. Her antibiotik kullanımı
sonrası çocuğunuzun burnunda dirençli mikrop gelişimi olur. Çocuğunuz tekrar'enfekte
olduğunda bu dirençli mirop'larla enfekte olma oranı daha yüksektir. Dirençli mikroplar sık
kullandığınız antibiotiklerle öldürülmezler, daha pahalı ve güçlü, hatta hastanede uygulanması
gereken antibiotikler gerekebilir. Nede durumu genelde kendiliğinden iyleştiğinden en iyisi
beklemek ve antibiotiği sadece gerekli durumlarda kullanmaktır.
American Academy of Family Physicians
* Kalp krizi geçirdiğimi nasıl anlayabilirim?
Kalp krizi ağrısı bazen göğüste yanma şeklinde hissedilebilir. Eğer ,
- Göğüste keskin bir ağrı,
- Göğüste baskı,
- Birkaç saniyeden uzun süren nefes sıkıntısı,
- Birkaç saniyeden uzun süren bulantı
hissederseniz kalp krizi geçiriyor olabilirsiniz. Ağrıyı ihmal etmeyiniz ve bir
hastanenin acil servisine başvurunuz.
*
* Kalp krizi geçirdiğimi düşünürsem ne yapmalıyım ?
Öncelikle sizi hastaneye götürmesi için bir ambulans çağırın. Ambulansı
beklerken 1 tablet asprin ( alerjiniz yok ise ) çiğneyin. (veya daha önce
doktorunuzun önerdiği uygulamaları yapın)
Eğer imkanınız varsa kalp ile ilgili ileri teknolojisi olan hastaneyi tercih edin.
Bu gibi merkezlerde kalp krizi için 24 saat uygulanabilen son teknolojik olanakları
bulabilirsiniz. (hızlı pıhtı çözme, kalp kateterizasyonu, anjioplasti gibi olanaklar)
Hastanede kalbinize giden arterleri hızlı açan pıhtı çözücüler verilebilir. Damarınıza
serum takarak ilaç verilebilir, sürekli EKG çekilebilir, nefes almanız için oksijen
uygulanabilir, kalp atımlarınız ve ritm ekrandan izlenebilir.
* Kalp krizime neler neden ohir ?
Kalbe kan taşıyan damarlarda (arterlerde) tıkanma sonucu kalp krizi olur. Bu
tıkanmalar genelde arter içinde yağ birikimi ile olur.
* Kalp krizinden nasni korunabilirim ?
- Sigaraya başlamayın, kullanıyorsanız hemen bırakın.
- Beslenmenizde doymuş yağ ve tuz oranı düşük olsun,
- Haftada en az 3 kez 30 dakika aerobik egzersiz yapın. Fazla kilonuz var ise diet ve
egzersiz ile kilo verebilirsiniz.
Doktorunuzdan her konuda bilgi ve yardım isteyebilirsiniz.
American Academy of Family
EL-AYAK TIRNAĞINDA MANTAR ENFEKSİYONU
Ayak veya el tırnağında gelişen mantar enfeksiyonuna onikomikozis denir. Tırnağı
kalmlaştırır ve rengini bozar. Bazen ayak veya el parmak ucunda ağrı hissedilebilir.
Tırnak Mantar Enfeksiyonu Kimlerde Olur ?
Herkeste görülebilir. 60 yaş üstü erişkinlerde daha sıktır. Şeker hastalarında, dolaşım
problemi olanlarda daha sık olabilir.
t
■
Sebebi Nedir ?
Nerede, ne şekilde enfeksiyonu aldığınızı tesbit etmek zordur. Tüm gün kapalı bot
giyenlerde - ayakkabı içinde ayağı terleyenlerde tırnak etrafında mantar üreyebilir. Havuz
kenarında - soyunma odalarında yalınayak dolaşılırsa ılık-nemli yerlerden mantar bulaşabilir.
Mantar ılık-nemli-ıslak ortamlarda kolaylıkla üreyebilmektedir.
Eller devamlı ıslak ise (ör.bulaşıkçılar, ev temizleyiciler v.b.) el tırnaklarında mantar
enfeksiyonu oluşabilir.
Bazen bir ailede birden çok kişide tırnakta mantar görülebilmektedir. Bu gibi
durumlarda mantara yatkınlık düşünülebilir, kişiler arası bulaşma sözkonusu olabilir.
Tırnak Mantar Enfeksiyonu Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır ?
■ Aİle doktorunuza tırnaklarınızı göstermelisiniz, bakarak size söyleyebilir. Hangi tip
enfeksiyon olduğunu anlamak için kazıntı alıp laboratuarda inceleyebilir ve mantar olup
olmadığının tanısını koyar.
Tedavisi Nasıldır ?
Enfeksiyonun durumuna göre 6 hafta bazen 6 ay süren ilaç tedavisi gerekebilir.
Tırnak Bakımında Nelere Dikkat Etmeliyim ?
-
-
Tırnak mantar enfeksiyonunuz var ise ;
Tırnaklarınızı kısa kesin, kaim alanları törpüleyin.
Sağlıklı ve enfekte tırnaklarda aynı kesici ve törpüyü kullanmayın. Manikür-pedikür'e
gidiy orsanız kendi makas-kesici ve törpülerinizi götürmelisiniz
Bulaşık yıkarken, yer silerken su geçirmeyen eldiven kullanınız.
Eldiven ve çoraplarınız %100 pamuklu olsun. Eğer ayaklarınız terler-nemlenirse
çorabınızı değiştirmelisiniz. Hergün temiz-kuru çorap giymelisiniz. Ayağınızı kuru tutrnak
için çorabınızı giymeden önce antifungal ayak tozu kullanabilirsiniz.
Geniş burunlu ayakkabı kullanıp, sivri uçlulardan kaçınmalısınız.
American Acsdemy of Family Physidans
Gıda Alerjisi ve Bazı Gerçekler
Bilinen 1 : Gıda alerjisi çok sıktır.
Gerçek : İnsanların % 25'i bazı gıdalara alerjileri olduğunu düşünmekte oysa araştırmalar
gösteriyor ki çocukların % 6'sı, erişkinlerin % 1-2'sinde gıda alerjisi vardır.
Bilinen 2 : Çoğu alerjisi olan kişinin çilek ve domatese alerjisi vardır.
Gerçek : Bebek ve küçük çocuklar çoğunlukla süt, yumurta, buğday, soya fasulyesi ürünleri ve
fıstığa karşı alerjik olabilir. Daha büyük çocuklar ve erişkinler ceviz, badem, fıstık, balık ve
kabuklu deniz ürünlerine alerjik olabilirler.
Bilinen 3 : Bazı kişilerin şekere alerjisi vardır.
Gerçek : Gıda alerjisi; bağışıklık sisteminin gıdadaki bir proteini yabancı madde olarak
algılayıp onunla mücadele etmesidir, Bu durum şeker ve yağlarla belenmez.
Bilinen 4 : Süt alerjisi çok sıktır ve erişkinlerde ishale neden olur.
Gerçek : Bazı erişkinlerde sütün içindeki şekerin hazımedilmesinde problem olabilir. Buna "
laktoz intoleransı " denir. Gerçek bir alerji değildir.
Biîinen 5 : Gıda alerjisi olanların birçok gıdaya alerjisi vardır.
Gerçek: Gıda alerjisi olanlarda genellikle 4' den az gıdaya alerji vardır.
Bilinen 6 : Gıda alerjisi kişileri hıperaktif yapar.
Gerçek : Gıda alerjisinin en sık görülen ani belirtileri ciltte topaklar halinde şişlikler, kaşıntı,
ağızda kaşınma-karmcalanma hissi, metalik tad, öksürük, nefes almada kötü birşey olacak hissi,
kan basıncının düşmesinden dolayı yüzün beyazlaşması veya bayılma hissidir.
Bilinen 7 : Gıdalarda kullanılan boyalara karşı alerji sıktır.
Gerçek : Gıda boyalarına karşı ciddi reaksiyonlar nadirdir. Çocuklarda 100 de 1 den ,
erişkinlerde. 500 de 1 den azdır.
Bilinen S : Gıda alerjisi, tehlikeli değildir.
Gerçek : Gıda alerjisi 'anafilaksiye' neden olursa öldürücü olabilir. Bu reaksiyon kişinin nefes
almasını zorlaştınr. Eğer alerjiniz var ise doktorunuz reçete verebilir, acil ilacı nasıl ve ne zaman
kullanacağınızı gösterebilir, Alerjik reaksiyon geçiren kişi hemen hastaneye götürülmelidir.
Eğer çocuğunuzun gıda alerjisi varsa-okuluna kaçınılması gereken gıdalar listesini ve
kaza ile yediği takdirde yapılması gerekenleri yazılı olarak vermelisiniz.
■ .
American Academy of Family Physiciaas
KANSER ve TÜMÖR BELİRLEYİCİLERİ
Kanser, kontrolsüz hücre çoğalmasının yol açtığı bir grup hastalığa verilen isimdir.Bu olay , doku içinde
veya komşuluk, kan, lenf dolaşımı yolu ile yakın ve uzak dokulara ulaşıp, yaşamsal faaliyetleri engeller.
Hastalık bir yapının herhangi bir etkiyle bozulmasıyla başlar. Bu etki fiziksel ,kimyasal veya biyolojik
olabilir. Tümör hücreleri bir kez oluştuktan sonra vücuttaki çeşitli enzim, hormon, reseptör, protein ve
metafaolitlerin üretimini etkileyebilir . Tümör belirleyicileri olarak adlandırılan maddeler böylece gruplar
halinde sınıflandırılırlar. Tümör belirleyicilerinin tanı amacıyla kullanımları sınırlıdır. Yardımcı
laboratuar tetkikleridir. Normal kişilerde de yüksek veya düşük değerleri bulunabilir. Bu konuda,
doktorlar tarafından düzgün aralarla yürütülen sağlık kontrolleri ve değerlendirmeler büyük önem taşır.
Bazı belirleyiciler ve yüksekliklerinin işaret edebildiği bazı önemli rahatsızlıklar aşağıda
belirtilmektedir.
AFP; Çeşitli germ hücreli tümörler ve karaciğer tümörleri
CEA (Karsinoembriyojenik Antijen); Sindirim sistemi, akciğer ,over ,pankreas, prostat kanserleri. (bununla
birlikte barsağın iltihaplı hastalıklarında,sigara ve alkol kullananlarda, kistilc fıbrosiz hastalarında da
yüksekliklerine rastlanmaktadır)
PSA (Prostat Spesifik Antijen); Prostat kanseri ve iyi huylu prostat büyümeleri
CA 19-9; Pankreas kanseri (barsak kanserlerinde,safra kesesi tıkanıkiıklannda,kistik fibrozisde de yüksek
deöerierîne rastlanmaktadır)
■CA 15-3; Meme kanserleri CA 72- 4; Mide kanserleri CA 125; Över kanserleri ( Kanserle
ilgisiz bazı hastalıklarda da -endometriosis- yükselir )
Diöerîer bazy örnekler :
Ferrîtin; Rutin muayenelerde vücut demir depolarının araştırılması amacıyla kullanılır. Hepatit,aplastik
anemide de miktarı bir miktar artmaktadır. Bunun dışında lösemi,myeloloma, meme, akciğer, pankreas
kanserlerinde de yükselebilir.
Asit Fosfataz; İyi huylu prostat büyümeleri ve bazı prostat adenokarsinomlannda yükselebilir.
Alkalen Fosfataz; Karaciğer ve kemik kanserlerinde yükselebilir
Kreatin Kinaz; BB izoenzimi birçok kanser türünde (akciğer,prostat,mesane,over gibi) yükselebilir
Lİ>H; Birçok kanser türünde (barsak.rnerne.akciğe^karaciğer.lenf) yükselebilir
hCG; Germ hücreli tümörlerde yükselebilir
Katekolaminler ve Metabolitleri; Feokrornositoma, nöroblastoma
Serotonin, 5HIAA; Karsinoid tümörler
■
Östrojen ve progesteron reseptörleri; Meme kanserinde tedaviye cevabmm kontrolü
Kalp Yetmezliğiniz var İse ...
Kalp Yetmezliği Nedir ?
Kalp yetmezliği kalbin kanı pompalama gücünün bir kısmını kaybetmiş olmasıdır. Bu
durum nefes yetmezliğine, halsizliğe ve sıvı birikimine neden olur. Konjestif kalp yetmezliği
( KKY ) ciddi bir durumdur ancak tedavi ile daha iyi olunabilir. Eğer KKY hakkmda yeterli
bilgiye sahip olursanız Hastaneye yatmaktan kurtulabilirsiniz.
Sebeplen Nedir ?
En sık sebepleri :
- ' Kontrolsuz yüksek tansiyon
Kalp krizi
- Fazla alkol tüketimi
Kalbin viral enfeksiyonu
*
Hastalığımla ilgili Neler Yapabilirim ?
Tuz ve tuzlu gıdalardan (konserve sebze, çorba, pizza, cips, v.b.) uzak durmalısınız
çünkü bunlar vücutta su tutulumuna sebep olur. Doktorunuzla tuz yerine geçen maddeler
hakkında konuşmalısınız, çünkü onlar potasyum içerebilir ve kullanmanız uygun olmayabilir.
Kullandığınız ilaçlar ve böbrek fonksiyonlarınız bu konuda önem taşır, bazı kişilerin ekstra
potasyuma ihtiyacı varken bazılarının kullanması sakıncalı olabilir.
Az miktarda alkol ( günde 1 kadeh ) bazı kalp hastalıklarında faydalı olabilir, ancak
fazla içmek kalp yetmezliğine sebep olabilir ve ilaçlarınızla etkileşebilir. Bu konuyu
doktorunuzla konuşmalısınız.
Kan basıncınızı kontrol altına almalısınız. Yüksek tansiyon kalbi yorar ve
güçsüzleştirir.
Egzersiz yaparsanız daha sağlıklı olursunuz. Egzersiz programınız konusunu
doktorunuzla konuşmalısınız.
Herhangi bir ilaç kullanmadan önce doktorunuza danışmaksınız. Romatizmal - ağrı
kesici ilaçlardan bazıları .vücudun sıvı tutmasına sebep olabilir.
Ne Zaman Doktorumu Aramalıyım ?
İlerleyen nefes darlığı - yetmezliği 1
haftada 2 kg dan fazla kilo alımı
Sizin için yeni olan bacak şişmesi
- Gece öksürük, nefes alırken ıslık sesi çıkması veya düz yatamama,
oturma ~ dikleşme ihtiyacı
- Göğüs ağrısı, göğüste ağırlık hissi
İlaç yan etkileri
- ■ İdrar söktürücü almanıza rağmen kiloda düşme olmaması
American Academy of Family Physicians
Sedef Hastalığı { psoriasis )
Sedef hastalığı nedir ?
Sık görülen bir cilt hastalığıdır. Deride kırmızı-mor üstünde soyulmalar olan büyük
lekeiere sebep otur. Lekeler kaim ve bombe görünür. Genelde dirsek, diz ve saçlı deride olmakla
birlikte vücudun herhangi başka bir bölgesinde de görülebilir.
Hafif vakalarda sadece birkaç bölgede olabilir. Ağır vakalarda tüm vücudu kaplayabilir,
Nedeni nedir ?
Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Cildin kaim ve kırmızı olmasının nedeni ciltteki
hücrelerin normalden hızlı gelişme göstermeleridir. Hızlı büyümeleri nedeniyle hücrelerin
dökülmesi için yeterli zaman yoktur, sonuçta birbirleri üstünde birikmeye başlayarak kalın ve
soyulan lekelere sebep olurlar.
Sedef kimlerde olur ? Bulaşıcı mıdır ?
Erkek , kadın, çocuk ve tüm ırklarda görülebilir. Bulaşıcı değildir. Bazen irsi geçiş
gösterir.
Tedavisi var mıdır ?
Kesin tedavisi henüz yoktur. Ancak uygun tedavi ile hastalık kontrol altında tutulabilir
Hangi tedavi yöntemleri vardır ?
îlkadım c i i d i n nemlenmesini sağlamaktır. Normal kremler, ilaç özeiSiğı olan kremler,
hazırlama ilaç veya losyonlar, baş-saçlı den için şampuanlar kullanılabilmektedir. Daha ciddi
durumlarda ağızdan alınan ilaçlar gerekebilir. Ultraviolet ışığı, güneş ışığı diğer yardımcı
yöntemlerdir.
Sedef hastalığını kötüleştiren faktörler nelerdir ?
Stres, mfeksıyon ve bazı ilaçlar { lityum, bazı tansiyon ilaçları, antı inrlamatuar ilaçlar,
ağrı kesici ilaçlar gibi ) hastalığı kötüleştiren faktörler olabilirler.
American Academy of Family Physicians
KANSER RİSKİNİ AZALTACAK BESLENME
Hububat Ürünleri
Önerilenler :
Buğday ekmeği, tahıllı kahvaltılık gevrekler
Buğday, az yağ ve şeker ile yapılmış ürünler
Sınırlı tüketilecekler :
Bisküviler
Kremalılar, krosanlar
Kızarmış-yağh atıştırılan gıdalar (cips, patlamış mısır v.b.)
Sebze ve Meyvalar - (Günde beş kez yenmeli)
Önerilenler:
Beta karoten kaynaklan : Havuç, kayısı, domates, ıspanak, v.b.
Vitamin C kaynakları: Portakal, greyfurt, yeşil ve kırmızı biber, çilek, brokoli, v.b.
Folik asit kaynakları : Portakal, portakal suyu, muz, yeşil yapraklı sebzeler, marul, v.b.
Brokoli, brüksel lahanası, karnıbahar.
' .
Sınırlı tüketilecekler:
Yağlı sosla hazırlanmış sebzeler
Çok yağ içeren avakado ve hindistancevizi
Kızartılmış, sebze (patates, mantar, v.b.)
Kızarmış, atıştırılan yiyecekler (patates cipsi v.b.)
i
Süt ve Süt Ürünleri
Önerilenler :
tYağsız süt, az yağlı peynir, yoğurt, yarım yağlı mozareila veya rikota peyniri,
düşük yağlı donmuş yoğurt.
Sınırlı tüketilecekler:
■ - ■ .Tam yağlı süt, ekşi krema, tereyağı-margarin, kızarmış peynir, yağlı peynir,
dondurma, krema.
El ve Et Alternatifleri
Önerilenler:
— Yağsız biftek, dana eti, domuz, kuzu (tüm görünen yağlan ayıklanmalı)
Derisi alınmış tavuk, hindi göğsü
- Az yağlı hazırlanmış et ürünleri (yağsız jambon, sosis)
Balık, kabuklu deniz ürünleri Mercimek, bezelye,kurufasuiye
,
Uluslararası Seyahatlerde Sağlıklı Kalmanın İpuçları
Başka Ülkelere Giderken Sağlığınızı Koruyalbilmek İçin Bazı İpuçları:
Gitmeden Önce :
* Doktorunuzu en az 6 hafta önce ziyaret edin. Bazı aşılar 6 haftada ancak yüksek
koruyucu düzeylere erişebilirler.
* Sağlık kontrol - check-up' larmızı (diş dahil ) gitmeden önce yaptırın ki yanınıza
almanız gereken ilaçlar olabilir, sağlığınızla ilgili bilmeniz gereken konular olabilir.
* Hazırlıklı olun. Sağlık sigortanızın başka ülkedeki sağlık giderlerinizi ödeme planını
öğrenin. Sürekli kullandığınız ilaçlar dan yeterli miktarda ve orjinal ambalajlarında
götürün, ayrıca bunlara ait reçeteyi de yanınızda taşıyın. Gözlük reçetelerinizi
yanınıza alm. Gerekli ise sağlık bilginizi içeren bilezik kullanın. İlk yardım
malzemeleri alm.
Seyahat Ederken :
* İshal (seyahat diyaresi) riski yüksek bir ülkeye gidiyorsanız yediklerinize dikkat
etmelisiniz. Buhar çıkacak şekilde sıcak, iyi pişmiş gıda genelde en güvenlîsidir.
Sokakta satılan gıda, pastörize olmayan süt ürünleri, çiğ pişmemiş deniz mimlerinden
kaçınınız. Meyvalarınızı kendiniz soyunuz. Suyu, kapalı şişe suyundan içiniz. Buz
kullanmayınız. Dişlerinizi şişe suyu ile fırçalayınız.
* Sıtma (malarya) riski olan bir ülkeye gidiyorsanız doktorunuzun yazacağı önleyici
ilaçlan almanız gerçkiyor. Bu ilaçlara seyahate gitmeden Önce başlamalı, seyahat
sırasında ve döndükten sonra takip eden 4 hafta boyunca almalısınız.
* Göl ve derelerde yüzmeyiniz.
* Gittiğiniz ülkede sivri sineklerle bulaşan hastalıklar sık ise sinek - böceklere karşı
korunmalısınız. Yatarken çarşaf sererek yatın, vücudunuza sineklere karşı koruyucu
sürün.
* Aşın kalabalık otobüs-nakil araçlarından kaçının. Emniyet kemerleri olmayan
araçlara binmemeye çalışın. Motorsiklete binecekseniz kask kullanın. Gece veya
tanımadığınız alanlarda bölgeden yardım-tarifler almadan araba sürmemeyi tercih
edin.
AKUT BRONŞİT
Akut Bronşit Nedir ?
Akut bronşit, akciğerdeki hava yollarının enfeksiyonudur. Bu yollar enfekîe
olduğunda şişerler ve mukus meydana gelir. Mukus öksürdüğünüzde gelen maddeye
denir. Şişme, nefes almanızı zorlaştırır, nefes alırken ıslık sesi gibi bir ses çıkarmanıza
neden olabilir.
Akut Bronşite Neier Sebep Olur ?
Akut bronşit, neredeyse her zaman bronsiyal ağaca giren virüsler nedeniyle
meydana gelir. Soğuk algınlıklarına sebep olan virüsler akut bronşite de sebep olabilir.
İnsanlar Akut Bronşite Nasıl Yakalanır ?
Akut bronşit genelde insandan insana öksürme yoluyla bulaşır. Enfeksiyona yol
açan virüsler öksürükle havaya püskürtülür. Siz de havayı tenefüs etmek yoluyla akut
bronşite yakalanabilirsiniz. Sigara kullanımı yada zararlı dumanların ( fabrika dumanı
gibi) yakınlarında ikamet edilmesi enfeksiyona karşı vücudun direncini kırar. Sigara
içenler akut bronşiti kapma ve uzun süreli geçirmeye daha yatkındırlar.
Akut Bronşitimin Olduğunu Doktorum Nasıl Anlar ?
Akut bronşit tanısını koydurtabilecek hiçbir test yoktur. En azından bunun
dışında pnömoni ( zatürre ) gibi başka bir hastalığa yakalanıp yakalanmadığınızı
öğrenmek için bazı testler yaptırmanız mümkündür. Doktorunuz pnömoni yada başka
bir akciğer probleminiz olup olmadığını kontrol etmek için sizden akciğer röntgeni veya
spirometri denilen solunum testini yaptırmanızı isteyebilir.
Akut Bronşit Nasıl Tedavi Edilir ? Doktorumu Ne Zaman Görmeliyim ?
Genelde hava yollarını açıcı ve mukusun temizlenmesine yardımcı ilaçlar
kullanılır. Eğer öksürüğünüz uzun süre devam ederse yada sürekli ateşiniz varsa
doktorunuzu görmelisiniz. Aynca öksürüğünüzle birlikte kanda geliyorsa bu da bir
doktora görünmenizi gerektirir. Eğer sadece uzandığınız zaman solunum güçlüğü
çekiyorsanız veya ayaklarınız şişiyorsa yine bir doktor muayenesine ihtiyaç var
demektir.
Tekrar Akut Bronşite Yakalanmaktan Nasıl Korunabiliri m ?
Akut bronşit için en iyi savunma sigara kullanmamaktır. Sigara bronşiyel ağaca
zarar vererek virüslerin burada enfeksiyon oluşturmalarım kolaylaştırır. Ayrıca yine
iyileşme sürecini yavaşlattığından sigara içenlerde iyileşme uzun sürer.
American Âcademy of Family Physicians
SAĞLIKLI BESLENME ÖNERİLERİ
Sağhk. dengeli beslenme ile yakından ilişkilidir. Vitamin ve mineral almanız . az yağlı
gıdalar ile beslenmeniz . her gün süt içmeniz, lifli gıdalar almanız önemlidir.
Aşağıdaki sorulardan birine bile evet cevabı veriyor iseniz, diyetiniz konusunda doktorunuz
iie bağlantı kurmalısınız,
- Bir sağlık sorununuz var mı? ( Yüksek kan basma veya yüksek*kolesterol seviyeleri gibi )
~ Ailenizde şeker hastalığı, kanser, kalp hastalığı, kemik erimesi var mı'.'
- Fazla kilonuz var mı '' Son zamanlarda aşırı kilo aidiniz mı '.'
- Ne şekilde beslenmeniz gerekliği ve vitamin ihtiyacınızın olup olmadığı konusunda
bilgilere ihtivac duvuvor musunuz l}
Beslenme alışkanlığını değiştirmek zor olmayacaktır - Ancak /.aman alacaktır ve sabırlı
olmanızı gerektirecektir.
- Diyetinizdeki güçiü ve zayıf noktalan beiirieyinız. Günde üç-beş defa mc\vn \cya sebze
yiyiyorsanız. l i f l i gıdalar alıyorsanız, yeterli kalsiyum alıyorsanız devam edebilirsiniz. Aksı
taktirde doktorunuz veya beslenme uzmanınız ile görüşünüz.
- Hizls ve büyük diyet değişiklikleri yapmayınız. Aiişkaiüıkiarmızı yavaş yavaş değiştiriniz.
- Yediklerinizi ve içtiklerinizi not alınız. Kayıtlarınızı eksiklerinizi belirlemek üzere gözden
geçirini/.
- Çeşitli gazete ve dergilerden aldığınız beslenme bilgilen birbiri iie uyumlu olmayabilir
Öncriicri öncelikle doktorunuz ile görüşmeniz doğru olacaktır.
- Unutmayım/ ki. mucizevi bir diyet yoktur. Her diyet herkes için uygun oimayabsiir.
Sizin için geçerli olan beslenme şekhnı bulmanız önemlidir.
- İyi beslenme vitamin hapları ile sağlanamaz. Sadece yeterli vitamin ve mineral aldığınızdan
emin olmak için hap kullanabilirsiniz. Vücudunuz en çok sağlıklı beslenmeden yararlanır.
- Sizin için en iyisi çeşitli gıdaları denemeniz ve yemenizdir.
Şu andaki beslenme alışkanlığımda
hangi değişiklikleri yapabilirim ?
Diyetiniz fazla miktarda yağ içeriyorsa aşağıdaki değişiklikleri yapınız,
- Günde* üç-dört defa düşük yağlı süt ürünleri yiyiniz. ( Düşük yağlı peynir veya yoğurt gibi )
-Kızarmış gıdalar yemeyiniz. Haşlanmış veya ızgara olanları tercih ediniz. Deri yemeyiniz.
Haftada en az bir defa balık yiyiniz.
- Ek yağları kesiniz. ( Yağ sürülmüş ekmek, salata sosları gibi }
- Ev dışında yemek yerken bahsedilen ek yağiardan ve büyük porsiyonlardan uzak
durunuz.
- Bol miktarda meyva ve sebze yiyiniz.
- Gıdaları almadan önce kutular üzerindeki bilgilen okuyunuz.
- S ü t içiniz. Ancak, süt de fazla miktarda yağ içerdiğinden az yağiı .sütleri tercih
edebilirsiniz.
ı
I
Kilonuz azalmasa bile düşük yağ içeren ve liften zengin gıdalar ile beslenmenin
sağhğmiza birçok yaran olacaktır. Haftada yarım kilo verme veya kolesterol seviyesini
düşürme gibi hedeflere de dengeli beslenerek ulaşabilirsiniz,
American Acadamv Of h'nmılv Phvstaans
Alkol Hayatımda Soruna Neden Oluyor ma ?
* Aileniz veya arkadaşlarınız içmenizden şikayetçi oldular mı ?
* Akşamdan kalmalar nedeniyle işe geç kaldınız mı veya gidemediğiniz oldu mu ?
* İçme sonrası araba sürdünüz mü ?
* İçme sonrası kanun ile başınız derde girdi mi ?
* İçme sonrası kavgaya girdiniz mi ?
* Kendinizi iyi hissetmediğinizde de içiyor musunuz ?
* Doktorunuz içki ile ilgili sağlık sorunlarınız olduğunu söyledi mi ?
* İçkiyi bırakmayı denediniz mi ?
* İçerken hafızanızı kaybettiğiniz anlar oldu mu ?
* Bazen sabahlan ellerinizin titremesini durdurmak veya akşamdan kalma halinizi
geçirmek için içtiğiniz oluyor mu 9
* İçmeyi planladığınız miktardan fazlasını içtiğiniz oluyor mu ?
* İçmeyi tercih ettiğiniz için yaptıklarınızdan vaz geçtiğiniz oluyor mu ?
* Eskiden olduğundan daha fazla mı içiyorsunuz ?
Bu sorulardan herhangi birine evet dediyseniz alkol sizin için sorun olabilir.
Ne Yapmalıyım ?
Bazı kişiler içtikleri miktarı azaltarak problemi halledebilirler ancak alkol
hayatınızda veya sağlığınızda probleme yol açıyorsa alkolü tamamen bırakmanız daha
uygundur. İçkiyi bırakmada zorluk çekiyorsamz doktorunuz size uygun programı
seçmenizde yardımcı olabilir.
Makul İçme Sınırı Ne Olabilir ?
Eğer yukarıdaki sorunlardan herhangi birine sahip değilseniz sağlığınızı
etkilemeden sınırlı miktarda alkol almanızda sakınca, olmayabilir.
■>
*
* Erkekler için günde maksimum 2 içki
* Kadınlar için günde maksimum 1 içki
* 65 yaş üstü için günde maksimum 1 içki
Uzmanlar 1 içki kavramım şöyle tanınılıyorlar :
Bir şişe bira (350 mi)
■
Bir bardak şarap (150 mi) ■
■ ■
Bir içimlik sert likör ( 44 mi)
[
(tüm bu içkilerin aynı oranda saf alkol içerdiği kabul edilir.)
American Academy of Family Physicians
TOTAL PSA ve SERBEST PSA TESTLERİ
50 yaş üzeri erkeklerde en sık görülen kanser prostat kanseridir. Erkeklerde
izlenen kanserlerin % 15'ini ve kansere bağlı ölümlerin % İO'dan fazlasını prostat
kanseri oluşturmaktadır.
Her yıl Avrupa'da lOÖ.OOG'den fazla, Amerika'da ise yaklaşık 120.000 erkekte
prostat kanseri teşhis edilmektedir.
ı
Erkekler için prostat kanseri riski yaşa bağlı olarak artmaktadır. Erken evrelerde
genellikle herhangi bir belirti vermeyen prostat kanseri, düzenli yapılan sağlık
kontrolleri ile tespit edilebilmekte ve kanserin prostat dışına yayılması
engellenebilmektedir.
Prostat kanserinin tanısında ürolojik muayene büyük önem taşımaktadır.
Ayrıca bazı laboratuar testlerinden de tanıda ve tedavinin takibinde
yararlanılmaktadır. Kesin tanı ise prostat biyopsisi ile konulabilmektedir.
Laboratuarda Ölçülebilen ve Prostat ile ilgili Testler Nelerdir ?
-
Total PSA (Prostat Spesifik Antijen ) : Prostat kanserinin tanısmda en sık
kullanılan tümör belirleyicisidir. Totaî PSA (total PSA } prostat iltihaplanması (
Prostatit) ve prostat dokusunun iyi huylu büyümesi (Bening Prostat Hiperplazisi BPH - ) gibi prostat kanseri dışındaki diğer durumlarda da artmaktadır.
Serbest PSA ( free PSA ) : PSA'nm kompleks oluşturmamış formudur. Araştırmalar
sonucunda serbest PSA'nm iyi huylu prostat büyümelerinde prostat kanserlilere
oranla daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Son dönemde serbest PSA / totaî PSA oranının klinikte büyük önem taşıdığı
görülmüştür. Bu oran klinikte serbest PSA yüzdesi (%). olarak adlandırılmaktadır.
Serbest PSA / Total PSÂ oranının klinik önemi nedir ?
-
Serbest PSA / Total PSA oranı BPH ile prostat kanseri arasındaki ayırımı yapmakta
önem taşımaktadır.
-
Özellikle total PSA'sı 4-10 ng/ml olan hastalarda serbest PSA / total PSA oram
ürologlar için değerli bilgiler sağlayabilir.
-
Total. PSA'ss < 4 Bg / mi olan hastalarda erken dönemde kanser saptama şansını
artırmaktadır.
Referans,: Abbott Diagaostics Educatioaal Services,
îskemik Atakların (inme) önlenmesi,
Traasient (geçici) îskemik Atakların Tedavisi
İskemik atak nedir ?
İskemik atak (inme) beyinin bir kısmına yeterli kan gitmediği zaman gelişir. Genelde atar
darnarlardaki kan pıhtısı nedeniyle oluşur ve beynin etkilenen bölümü işlev göremez.
Transient iskemik atak (TİA) nedir ?
TİA (geçici mini atak/inme) aynı şekilde gelişir ancak belirtiler genelde 24 saat İçinde düzelir.
TİA geçirenlerin 1/3' ünde ileride inme gelişebilir. Bu nedenle TİA geçirenler doktorları ile
yalcın temasta olmalıdırlar.
TİA veya inme geçirme riski nedir ?
Aşağıdaki faktörler riski artırabilecek faktörlerdir.
- Tansiyon yüksekliği
- Sigara kullanımı
.- Düzenli olarak fazla miktarda alkol alınması
- Anormal kalp ritmi (ör: Atrial fibrilasyon)
- Yüksek kolesterol seviyesi ■
- Diabet (şeker hastalığı)
- 3'5 yaş üstü sigara içicisi olup doğum kontrol haplan kullanıyor olmak
Bu risk faktörlerinden biri var ise doktorunuzla görüşünüz. Risk faktörü olmadan da inme
geçirilebileceğim de unutmayınız.
İnme ve TİA geçirme riskimi azaltmak için ne yapabilirim ?
İlaca gereksiniminiz olup olmadığına doktorunuz karar verecektir.
Eğer yüksek tansiyon, şeker hastalığı, yüksek kolesterol veya kalp ritm bozukluğunuz varsa
doktorunuzun vereceği ilaçlan kesinlikle düzenli kullanınız.
Sigarayı bırakmalısınız. Alkol fazla içiyorsanız azaltmalı veya bırakmalısınız.
TİA veya iskemik atağın beiirtiîeri neierdir ?
Belirtiler aynıdır ve ani olarak başlarlar.
>
- Özellikle vücudun bir tarafında, bir kolda veya bacakta güçsüzlük, hissizlik.
- Özellikle bir gözde görme kaybı, görme azalması
- Konuşma bozukluğu
- Konfüzyon (zihin karışıklığı)
- Sebepsiz ciddi baş ağrısı
- Sebepsiz baş dönmesi, dengesizlik, düşme ■
Eğer bu bulgulardan herhangi biri var İse hemen bir hastanenin acil bölümüne başvurunuz.
Yeni tedavi yöntemleri ile iskemik atağın etkileri azaltılabilir ancak belirtilerin çıkmasından
sonra ilk saatler içinde uygulanması gerekmektedir.
Arnerlcaiı Academy of Family Physicians
Ekzama, bir cilt problemi
Ekzama ( atopik dermatit) bir deri hastalığıdır. Deri kaşınır, kızarır , çatlama gösterebilir.
Bazen çeşitli vücut bölgelerinde, bazen de tüm vücutta görülebilir,
Erişkinlerde genelde dirsek've dizlerin iç kısımlarında , ellerde ve dirsek arkalarında
gelişir. Çocuklarda ise genellikle yüzde ortaya çıkar.
Ekzama ; akrabalarında astım, bahar nezlesi gibi alerjik durumların olduğu kişilerde daha
sık görülür.
Ekzamanın sebeplen nelerdir ?
Tam sebebi bilinmemektedir ancak aşağıda sıralananlar ekzamayı artıran veya sebep olan
durumlar olabilir,
- Sabun, deterjan, parfüm, yün gibi vücudu kaşındırıp tahriş edebilen giysiler
- Al eri enler:: polen, hayvan tüyü, gıdalar, tüyler, mite' lar ( mite' lar mikroskop ile görülebilen
minik örümcek benzeri yaratıklardır , halı, yastık, yatak v.b. yerlerde yuva yaparlar )
- Düşük nem. Binaların içi kışın ısıtıldığına hava kuru olur ve deride kuruma yapabilir.
- Isı, yüksek nem ve terleme.
- Bazı gıdalar
- Stres
Tedavisi nasıldır ?
Ekzamayı artıran sebeplerden sakmılmahdır. Cilt bakımı önemlidir
- Günde sadece 1 kez 10 dakikadan kısa süreyle ılık su ( sıcak değil) ile duş yapınız. Bebek
veya çocuklar kısa süreli banyo yapabilirler,
- Yumuşak bir sabunla yıkanınız. Çok terli-kirli değil İseniz sabunu sadece genital bölge,
kol içleri , el ve ayaklarda kullanınız.
- Yumuşak bir havlu ile kurulanınız. ^
(
- Günde birkaç kez nemlendirici kullanınız.
- Bol su içiniz, su cildin nemlenmesini sağlar.
- Çamaşırlarınız! makinada yıkarken 2 kez durulama programı uygulayınız.
- Temizlik malzemeleri kullanırken eldiven giyiniz.
- Çarşaflarınızı sıcak su ile yıkayınız. ( mite'lan yok etmek için ) yastık ve yataklarınıza toz
geçirmeyen ( dust proof) kılıflar takınız.
-Gevşek-bol giysiler giyiniz. Pamuk gibi doğal maddelerden yapılmış giysi ve iç giyim
kullanınız, yeni giysileri giymeden yıkayınız
Gıda sebep oluyorsa ;
Doktorunuz bazı gıdaları bir süre için yermemenizi isteyebilir, Bu şekilde ekzamanızda bu
gıdanın etkisi olup olmadığım görebilirsiniz.
Stres konusunda ne yapabilirim ?
İlk olarak sizde veya çocuğunuzda strese neden olan durumu tespit ediniz. Stresinizi
kontrol etmek için spor, hobi, meditasyon gibi yöntemlere başvurunuz.
Haçların faydası var mı ?
Dışandan sürülen kortizonlu ilaçlar kaşınma, şişme ve kızarıklığı-azaltabilir. Bunlar krem,
losyon, sprey şeklinde olabilirler. Sprey ve losyonlar saçlı deride kullanılabilirler.
Ekzamanızda enfeksiyon gelişir ise antibiotik kullanmanız gerekebilir. Antialerjik ilaçların
da cilt belirtileri üzerinde faydası olabilir.
Kaşmma için ne yapabilirim ?
Kaşmmamaya gayret ediniz çünkü o alanı enfekte edebilirsiniz.
- Tırnaklarınızı kısa kesiniz, geceleri pamuklu eldiven giyiniz.
- Gün boyu ellerinizi meşgul tutacak işler yapınız. Genelde kişiler elleri boş kahnca daha çok
kaşınırlar.
- Antihıstammik grubu ilaçlar da kaşıntıyı azaltmada yararlı olabilirler.
American Academy of Famiîy Physicians
Bebeğinizin Karnı Ağrıdığı Zaman
Karın Ağrısı Nedir ?
Yeni doğan çocuklar karınları ağrıdığı zaman nedensiz bir şekilde çok miktarda
ve uzun süre ağlarlar. Bütün bebeklerin 1/3' de karın ağrısı vardır. Kız ve erkek
bebeklerde'eşit oranda görülür.Genellikle bebekler 3-4 aylık olunca geçer. Nadiren
daha uzun sürer.
Karın Ağrısı Bulguları Nelerdir ?
Doğduktan sonraki ilk bir kaç hafta içinde yüksek bir sesle uzun süre ağlar.
Ağlama genellikle öğleden sonra artar ve bir kaç saat sürebilir. Bazen bebek ayaklarını
karnına doğru çeker yüzü kızarır veya gaz çıkarır. Bebek ağrı içinde gözükür. Bebek
hiç bir şey yemek istemez. Bebeğin uykuya dalması zorlaşır veya hemen uykudan
uyanır. Çoğunlukla karın ağrısı olan bebeği rahatlatmak imkansız gibidir.
Karın Ağrısı Bebeklere Zararlı mıdır ?
Bebekler ağlamalarına rağmen büyümeye ve kilo almaya devam ederler. Bir şey
yemek istememelerine rağmen büyümeye devam ederler. Karın ağrısı bebeklere zarar
vermemesine rağmen anne ve babalar İçin çok sitresli ve korkutucudur.
Bebeğimin Karnı Ağrıdığında Ne Yapmalıyım ?
Eğer çocuğunuz çok fazla ağlıyorsa onu bir doktora götürün. Doktorunuz
bebeğinizde karm ağrısı dışında herhangi bir hastalık olup olmadığını araştıracaktır.
Karın Ağrısı Nasıl Tedavi Edilir ?
Karın ağrısının kesin olarak tedavi eden hiç bir şey olmadığını hatırlayın. Karın
ağrısı bebeklerin büyüme dönemleri içinde geçirdikleri bir durumdur. Bebeğinizi
rahatlatacak bir kaç şey uygulayabilirsiniz. Eğer çocuğunuz biberonla besleniyorsa
değişik bir mamayı deneyin veya biberonunu değiştirin. Doktorunuz size bebeği, nasıl
beslemeniz, taşımanız, gazını çıkarmanız gerektiği konusunda bilgiler verecektir.
Doktorunuz gaz ilaçlarından her hangi birisini denemenizi önerebilir. Bebeğinizi sıcak
tutmaya çalışın. Bebeğinizin karnına hafifçe masaj yapın. Bebeğinizi hafifçe
sallamakda yardımcı olabilir. Eğer emziriyorsanız emzirmeye devam etmelisiniz.
Emzirmek karın ağrısına neden olmaz. Aksine bebeği memeden kesmek karm ağrısını
artırır. Doktorunuzdan kendi diyetinizi değiştirmesini isteyebilirsiniz.
Örneğin doktorunuz diyetinizdeki sütlü ürünleri , karnıbaharı, brokoli, çikolata veya
kafein içeren yemekleri ve içkileri azaltmanızı veya kesmenizi önerebilir.
Bebeğimin Karnı Ağrıyor Çok Yorgunum Ve Stresliyim
Karm ağrısı olan bir bebeğe sahip olmak çok streslidir. Bu dönemde kişiler
kendilerini korkmuş ve çaresiz hissederler. Doktorunuz size ve ailenize bu durumda
yardım edebilir. Karm ağrısının kesin nedeni ve tam tedavisi bilinmemektedir. Karm
ağnsmm sadece bir kaç ay süreceğini hatırlayın. Bir kaç ay içinde mutlu ve gülen bir
bebeğe sahip olacağınızı unutmayın.
American Âcademy of Family Physicians
O
KALP YETMEZLİĞİ
Kalp Yetmezliği Nedir ?
Kalp yetmezliği kalbin pompalaması gerektiği kadar kanı pompalayamaması
anlamına gelir. ( kalbin çalışmayı durdurduğu anlamına gelmez*) Buna aynı zamanda
konjestif kalp yetmezliği de denir. 'Konjestif kelimesinin anlamı kalbin tam olarak
p.ompaiayarnamasma bağlı olarak vücutta su birikmesidir.'
Neler Kalp Yetmezliğine Yol Açar ?
Kalp yetmezliği pek çok değişik nedene bağlı olabilir. Bazen tam neden
bulunamaz. Kalp yetmezliğinin en sık nedenleri aşağıda yer almaktadır.
* Koroner arter hastalığı ( kalp yetmezliği olan pek çok hasta geçmişte kalp krizi
geçirmiştir)
* Kalp kaslarında problem ( kardiyomiyopati)
* Yüksek kan basıncı ( hipertansiyon)
* Kalbin herhangi bir kapakçığında problem
* Anormal kalp ritimleri
* Toksik maddeler ( fazla alkol kullanımı)
Kaip Yetmezliğinin Bulguları Nelerdir ?
Kalp. yetmezliği olan bazı hastalarda başlangıçta çok az bulgu olabilir veya hiç
bulgu olmayabilir. Kalp yetmezliği olan hastalarda karşılaşılacak en sık bulgular
aşağıdadır. f
* Nefes darlığı ( yürürken ve merdiven çıkarken )
* Yatakta yatarken nefes darlığı
* Gece nefessiz kalarak uyanma
* Genel olarak yorgunluk ve halsizlik
; * Ayaklarda şişme ( ayağın üstü veya ayak bileği)
* Hızlı kilo artışı
* Kronik öksürük
Eğer yukarıdaki bulgulardan herhangi birine sahipseniz ve daha önce kalp
problemi geçirdiyseniz mutlaka doktorunuzu arayınız.
Hangi Testleri Yaptırmam Gerekir ?
Doktorunuz hikayenize, bulgularınıza, semptomlarınıza ve fizik ımıayenize göre
kalp yetmezliğinden şüphelenirse genel olarak aşağıdaki testlerin yapılmasını
isteyecektir
* Kan testleri
* İdrar testleri
* Akciğer filmi
* Elektrokardiyografi
* jEkokardiyografı
Hangi Tedaviye İhtiyacım Var ?
Kalbinizin daha iyi pompalamasını sağlamak ve şikayetlerinizi azaltmak için pek
çok şey yapılabilir. Ancak kalp yetmezliği ortadan kaİdmlamaz. Tedavide en önemli
konu yüksek tansiyon gibi altta yatan problemleri çözmektir. Tedavide aynı zamanda
yaşam tarzında da bazı değişiklikler yapmak gerekebilir. Diyet ve ilaçlar devreye
girecektir.
.
Doktorumu Hangi Sıklıkİa Görmeliyim ?
Başlangıçta doktorunuzu ilaca nasıl verdiğinizi kontrol etmesi için sık sık
görmelisiniz. Dozlar ayarlandıktan ve kendinizi daha iyi hissettikten sonra
doktorunuzu daha seyrek görebilirsiniz.
Doktorumu Ne Zaman Aramalıyım ?
Nefes darlığınız olursa, ayaklarda şişme olursa, bir iki gün içinde hızlı kilo alımı
olursa veya genel durumunuzla ilgili bir sorununuz olursa doktorunuzu aramanız
gerekir.
American Academy of Family Physicians
Preraenstrnel (AdetÖncesi) Seadrom
Belirtileri Nelerdir ?
Premenstruel sendromun (kısaca PMS ) birçok belirtisi vardır. Belirtiler adet
döneminden yaklaşık 1 hafta önce başlar. Ana belirtileri huzursuzluk, endişe ve
sinirliliktir. Kendinizi üzgün hissedebilir, kolay ağlayabilirsiniz. Başağrısı, sırt ağrısı ve
memede ağrı ve kramplar görülebilir. El ve ayaklarınız şişebilir, midede doluluk hissi
olabilir. Kas ağrıları, yorgunluk hissi olabilir. PMS'li bazı kadınlarda tuzlu veya
şekerli gıdalara karşı istek olur.
PMS' nîn. Sıklığı Nedir?
PMS' niz var ise yalnız değilsiniz. Çocuk doğurma yaşındaki hanımların %
40'mda adetten' 1-2 hafta önce PMS belirtileri olur. Bazı hanımlarda hafif rahatsızlık
hissi olurken bazılarında işe, okula gidemeyecek kadar ciddi belirtiler olur.
PMS' nin Sebebi Nedir ?
Bilinmemektedir. Bazı kadınlarda PMS beyinde depresyon benzeri kimyasal
değişikliklere sebep olur; bu da adetten 1-2 hafta önce psikolojik durumlarında
değişikliğe sebep olabilir.
Menstruel siklus sırasında kadınların hormon düzeylerinde meydana gelen
değişiklikler de PMS de rol oynayabilir. PMS, menstruel siklusu sırasında
yumurtlaması olan kadınlarda olur. Doğum kontrol hapları kullanan kadınlarda
yumurtlama olmaz dolayısıyla onlarda, genelde PMS olmaz.
Bazı vitamin ve minerallerin düşük olması da PMS' ye yol açabilir. Bazı
çalışmalarda PMS' ii kadınlarda düşük magnezyum, manganez, vitamin E düzeyleri
bulunmuştur. Çok tuzlu yemek de vücutta su tutulmasına neden olur. Bu da el ve
ayaklarda şişmeye neden olur. Çok fazla şeker ( kurabiye, şeker, şekerli içecekler)
tüketimi de adet Öncesinde psikolojik durumda değişiklik ve yorgunluğa neden olabilir.
Kafeinli içeceklerin (kahve - kola ) fazla içilmesi sinirliliğe yol açabilir.
Doktoram Bende PMS Olup Olmadığım Nasıl Anlar ?
Belirtilerinizden anlar. Belirtilerin ciddiyetini ve ayın hangi döneminde
geliştiğini sorar. Hangi belirtilerin sizi en çok rahatsız ettiğini sorar.
Belirtileriniz için günlük tutmanızı isteyebilir. Bir ay boyunca hergün oluşan
belirtileri ve derecelerini ( hafif-orta-ciddi) yazmanızı isteyebilir. Farkettiğîniztüm
belirtileri yazmalısınız . (sinirlilik, mutsuzluk, meme ağrısı, baş ağrısı, kas ağrıları,
şişkinlik, el ve ayaklarda şişme ve bazı gıdalara ihtiyaç duyma gibi) Ayın bazı
günlerinde belirtileriniz olmayacaktır. Günlüğünüze bakarak doktorunuz PMS' nin olup
olmadığını anlayacaktır.
PMS'nin Tedavisi Var Mı ?
Evet. Belirtilerinizi öğrendikten sonra doktorunuz tedavi etmek için Önerilerde
bulunacaktır. Dietinizi değiştirmenizi isteyebilir. Kafeinin, tuz ve şekerin azaltılmasını
isteyebilir. Sağlıklı bir diet kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayabilir. Vitamin ve
mineral alımı yardımcı olabilir. Belirtileriniz çok şiddetli ise size ilaç yazabilir.
Yaşantımzdaki problemlerinizle başa çıkmayı öğrendiğinizde adet öncesi stres ve
sinirliliğiniz azalacaktır. Belirtilerinizi arttıran durumlarla başa çıkmanız daha kolay
olacaktır.
PMS için kendinizi tedavi etmeye başlamadan Önce mutlaka doktorunuzla
konuşun ve sizin için zararlı olmayan ve işe yarayacak çözümleri birlikte kararlaştırın.
American Academy of Family Physiciaas
Sağlik ve Spor Merkezlerinden Yararlanmayı Planlayanlar İçin Sorular
Bütün " DOĞRU " cümleleri işaretleyiniz
GEÇMİŞTE OLANLAR
* Kalp krizi
* Kalp ameliyatı
* Anjiyo
* Koroner anjioplasti ( PTCA)
* Pacemaker veya kalpte ritim bozukluğu
* Kalp kapakçığı hastalığı
* Kalp transplantasyonu
* Doğuştan kalp hastalığı
Geçirdiniz mi ?
BELİRTİLER
* Yorulduğunuzda göğüs ağrısı hisseder misiniz ?
* Nedensiz nefes darlığı hissettiniz mi ?
* Sersemleme, bayılma, kendinden geçme atakları oldu mu ?
* Kalp ilaçlan kullanıyor musunuz ?
DİĞER KONULAR
* Kas problemleriniz var mı ?
* Hamile misiniz ?
* Hiç ilaç kullanıyor musunuz ?
* Egzersizin güvenliği konusunda kuşkularınız var mı ?
Eğer yukarıdaki cümlelerden herhangi birine evet dediyseniz, herhangi bir egzersiz
programı uygulamadan önce mutlaka aile doktorunuza danışınız.
Kardlovasküier Risk Faktörleri
* 45 yaşından büyük erkekseniz
* 55 yaşından büyük kadınsanız, histerektomi geçirdiyseniz veya postmenapozal
dönemdeyseniz
* Sigara içiyorsanız
* Kan basıncınız 14,0/90 mmHg' dan yüksek ise
* Kan basıncınızı bilmiyorsanız
* Tansiyon ilacı kullanıyorsanız
* Kolesterol düzeyinizi bilmiyorsanız
* Kan bağı olan yakm akrabalarınız, (baba veya erkek kardeşiniz ) 55 yaşından önce,
( anne veya kız kardeşiniz) 65 yaşından Önce kalp krizi geçirdi ise
* Diyabetiniz var veya kan şekerini kontrol etmek için ilaç kullanıyorsanız
* Fiziksel olarak inaktifseniz
* Fazla kilonuz var ise
Herhangi bir egzersiz programını uygulamadan önce mutlaka aile doktorunuza
danışınız.
American Academy of Family Physkians
DİSK HERNİSİ ( FITIK;
Disk Hernisi( Fıtık) Nedir?
Omurgadaki kemiklerin arasındaki yumuşak bölüm sırttaki sinirlere baskı
yaparsa buna disk hernisi denir
Herniasyon dışarı taşma veya sıkışma anlamına gelmektedir. Disk hernisi en çok
Lumbal bölgede (kaburga kemikleri ile kalçanın arasındaki bölgede) görülür. Diskler
omurga kemiklerinin arasındaki yumuşak yastıklardır. Diskler sayesinde omurgamız
hareket edebilir.
Disk Hernisi Neden Olur ?
Yaşlandıkça diskler düzleşir ve elastikiyetini kaybeder. Eğer disk çok zayıflarsa
dış kısmı yırtılabilir. Diskin iç kısımları bu yırtıktan dışarı doğru itilir ve etrafındaki
sinirlere baskı yapar. Disk hernisi en çok 30-40 yaşlan arasında görülür.
Disk Hernİsinin Bulguları Neîerdir ?
Diskin bir kısmı sinire bastığı zaman kalçada ve bacaklarda ağrı yapabilir.
Ağrmm yeri diskin neresinin zayıf olduğuna göre değişir. Ağrının şiddeti diskin sinir
üstüne ne oranda baskı yaptığına bağlıdır. Disk hernİsinin ağrısı hareket halindeyken
artar, dinlenme ile azalır. Öksürme, hapşırma, oturma, araba kullanma, öne doğru
eğilme ağrıyı artırır.Disk hernisi olan insanlar genellikle ağrıyı azaltmak için
pozisyonlarını değiştirmeye çalışırlar.
Disk Hernisi Olduğum Nasıl Anlaşılır ?
Doktorunuz sizi muayene ettikten sonra röntgen fılimleri çektirerek disk hernisi
olup olmadığınızı anlayabilir.
Disk Hernİsinin Ağrısı İçin Ne Yapılabilir ?
Doktorunuz size ağrıyı azaltacak ilaçlar önerebilir. Eğer ağrı çok fazla ise
doktorunuz 1-2 gün yatak istirahati verebilir.
Egzersiz Ağnam Azalmasına Yardımcı Oiur mu ?
Evet egzersiz ağrıyı azaltabilir. Öncelikle kendinizi germekle başlayın, daha
sonra öne doğru eğilin ve her iki yana belinizi esnetin. Normal egzersize ise sırtınız
biraz daha güçlendikten ve ağrısı azaldıktan sonra başlayın. Egzersizin amacı karın ve
sırt kaslarım güçlendirmektir.
Buruşum Nasıl Olmalı ?
Dik durma, dik oturma, bir şeyi kaldırırken sırtın dik olmasına-dikkat etme
belinize yardımcı olabilir. Yerden birşey alırken dizinizi ve kalçalarınızı, karın ve
sırtınızı dik tutun. Bİrşey taşırken onu vücudunuza yakın tutun.,Eğer çok uzun süre
ayakta duracaksanız bir ayağınızı mümkünse yükseğe koyun. Eğer uzun süre
oturacaktanız ayaklarınızın altına bir yükseklik koyun, mümkünse dizleriniz
kalçalarınızdan yukarda olsun. Yüksek topuklu ayakkabı giymeyin. Karnınızın üzerine
yatmayın.
İyi Olma Şansım Nedir ?
Disk Hemisi olan pek çok hasta 4 hafta içinde kendini iyf hisseder. Bazen bu
daha uzun sürebilir, 4-6 hafta sonra hala ağrınız varsa veya şikayetleriniz arttıysa
doktorunuzla tekrar görüşün. Bazen ağrının azaltılması ancak cerrahi müdahale ile
olabilir.
O
Aaıerican Academy of Family Physicians
EIVIE kanseri ile iSgSSi hatırlatmalar .....
Meme kanseri kadınlarda en sık teşhis ediien kanser tipidir.
Çeşitli çalışmalar her 8 veya 10 kadının birinde meme kanseri
geliştiğini bildirmektedir.
Meme kanserlerinin çoğunluğu düzenli muayene ve mammografı
takibi ile tespit edilir, bir kısmı ise kendi kendine elle muayenede
farkedilebilir.
♦
Erken tanı ve başarılı tedavi için ilk öneriler aşağıda yazılıdır.
- Her ay kendi kendine meme muayenesi (20 yaşından sonra)
- Her yıl doktor muayenesi (35-40 yaşlarına kadar 1 veya 3 yılda bir)
- Mammografı ve ultrasonografi ( 35-40 yaşlarında kıyaslama
amacıyla baz mammografı, 40- 49 yaşlarında 1 veya 2 yılda bîr
mammografi, 50 yaş ve üstünde yılda bir mammografı
*** Memelerdeki yumruların büyük çoğunluğu kanser değildir. Ancak
erken teşhisin tedavi için en büyük şans olduğu unutulmamalıdır.
Kendi kendine meme muayenesi:
Resim A) Tek kol yukarıda iken, diğer eti kullanarak memelerin dolgunluk,
kalınlaşma veya yumrular açısından kontrolü ( daireler ve/veya sıralar düzeninde )
Resim B) Koltuk altlarının, meme altlarına kadar kontrolü
Resim C) Meme başında değişiklik olup olmadığının izlenmesi, sıkarak akıntı
açısından kontrolü
R'esim D1.D2) Kollar baş üzerinde ve yanlarda kalçalar üzerinde dayalı iken
memelerin büyüklük, şekil, kenar düzeni, çekilme, çukurlaşma veya deride
değişiklikler açısından gözlenmesi
Resim A
Resim 8
Resim C
Resim D1
Resim D2
- Muayene, pehodlar bittikten yaklaşık 3 gün sonra, vücut ıslak ve sabunlu iken
ortadaki parmaklar ile hafif, orta ve fazla miktarlarda bast ırılarak yapılmalıdır
- Kendi kendine kontrolün, hiçbir zaman doktor kontrolü yerine geçemeyeceği
unutulmamalıdır.
- Bu yazıda sadece genel bilgiler verilmiştir. Farklı muayene yöntemleri de vardır.
Yaşlara ve risk faktörlerine göre başka değerlendirmeler yapılabilir.
Prostat Kanser Taraması
Prostat Bezi Nedir ?
Prostat bezi mesanenin (idrar kesesinin ) altındadır. Ortasmdan üretra
(idrarı vücut dışına taşıyan kanal) geçer. Prostat bezi ejekulasyon sırasında
spermin taşınmasını sağlayan bir sıvı salgılar. Yaşlandıkça prostatınız
büyüyebilir, sertleşebilir; bu da idrar problemlerine sebep olabilir. Buna benign
( kanser olmayan iyi huylu ) prostat büyümesi diyoruz. Prostat Kanserinin Belirtileri Neler d i r ?
Benign büyüme ile aynı belirtilen verebilir. İdrar akımının yavaşlaması,
idrara çıktıktan sonra mesaneyi tam boşaltamama hissi, gece sık idrara çıkma,
İdrarda kan görülen belirtilerden bazılarıdır. Bazen kanser yayılmış ise kiio
kaybı, bel ağrısı ilk belirti olabilir. Çoğu erkekte prostat kanseri çok ilerleyinceye
kadar çok az belirti verir.
Prostat Kanserine Nasıl Tanı Konur ?
i
Rektum bölgesinin muayenesi ve kan testi ile tanı konabilir. Rektal
muayenede doktorunuz eldivenli nemlendirilmiş parmak ile rektuma bir kaç
santim girerek prostatınız! hisseder. Prostat bezinin herhangi bir kısmının sert
olarak hissedilmesi kanser şüphesi uyandırır. Prostat kanseri için kan testi PSA'
dır. Bu test rektal muayene ile birlikte değerlendirilir.
PSA testi vücuttaki prostat spesifik antijeni kontrol eder. Yüksek bir PSA
değeri kanserden şüphe ettirir, ancak PSA düzeyini yükselten kanser dışı
sebepler de vardır. Bunlar yakın tarihte seksüel ilişkiye girmiş olmak, yakın
tarihli idrar yolu enfeksiyonu, prostat bezi enfeksiyonu ve benign prostat
büyümesidir.
Doktorunuz prostat kanserinden şüphe ediyor ise biopsi yaptıracaktır.
Ultrason cihazına bağlı ufak bîr uç ile rektumdan girilerek prostat beziniz
görüntülenir ve görerek ulitrason eşliğinde biopsiniz alınır, mikroskopta
incelenerek kanser hücresi aranır. Biopsinin yan etkileri hafiftir, idrarda ve
dışkıda bir kaç gün kan görülebilir, rektal rahatsızlık hissedilebilir.
Prostat Kanseri İçin Test Edilmeli miyim ?
Bazı erkeklerde prostat kanser riski daha yüksektir. Zenci iseniz, babakardeş veya amca - dayılarınızda prostat kanseri var ise kırklı yaşlardan
itibaren rektal muayene olmalısınız. Yüksek riskli iseniz veya ilgili iseniz
doktorunuzla PSA testi konusunda görüşmelisiniz. Çoğu vakada kanser yavaş
gelişir ve ileri yaşlarda görülür. Genelde kalp, şeker/tansiyon, zatüre gibi
hastalıklar prostat kanserinden daha büyük tehdit oluşturmaktadır. Özellikle
orta yaş erkeklerde erken tanı konduğu takdirde cerrahi ve radyasyon tedavisi
île prostat kanseri tamamen tedavi, edilebilir, ancak kanser başka vücut
bölümlerine yayıldığı taktiYde hiç bir tedavi kanseri yok edemeyebilir.
American Academy of Family Physicians
Boğazınız Ağrıdığı Zaman
Neler Boğaz Ağrısına Neden Olur ?
Virüslerle ve bakterilerle olan enfeksiyonlar, sinüzit, allerji gibi pek çok şey
boğaz ağrısına yol açabilir. Boğaz ağrısıyla birlikte yüksek ateşiniz varsa ve nefes alma
yada yutma, güçlüğü çekiyorsanız veya kendinizi çok yorgun hissediyorsanız hemen .
doktorunuzu görmelisiniz.
Doktorum Antibiyotik İhtiyacım Olup Olmadığına Nasıl Karar Verir ?
Doktorunuz şikayetlerinize ve fizik muayene bulgularınıza göre antibiyotik
kullanıp kullanmamaya karar verir. Antibiyotikler genellikle A grubu streptokokların
yaptığı enfeksiyonlarda bulunur. Streptekoklara bağlı boğaz enfeksiyonlarında boğaz
ağrısı ve ateş birden bire başlar ve hastada soğuk algınlığı ve öksürük bulguları
bulunmaz.
Streptokoksik boğaz enfeksiyonu en çok 5-12 yaş arası çocuklarda görülür. Fizik
muayenede boyundaki lenf bezleri şiştir, boğaz kırmızıdır ve bademciklerin üstünde
iltihap vardır. Eğer bu bulgulara sahipseniz doktorunuz diğer bağzı testleri de yaparak
antibiyotik kullanıp kullanmamaya karar verir.
Hangi Testler Yapılmalıdır ?
En çok uygulanan test boğaz kültürü almaktır. Boğaz kültürü boğaza bir eküvyon
sürülerek ahmr. Daha sonra eküvyon özel bir besi yerine konarak bakterilerinin
üremesine izin verilir. Yapılabilecek diğer testler beyaz küre sayısının kontrol
edilmesidir. Enfeksiyoz mononükleosis için de kan testi yapılabilir.
Neden Herkese Antibiyotik Verilmez ?
ı
Antibiyotikler verildiği her seferinde az da olsa bir allerjik reaksiyon oluşturma
riski taşırlar. Bu reaksiyonların bazıları ciddi olabilir. Antibiyotikler bazı yan etkilere
de yol açabilir. En sık görülen yan etki karın ağrısı ve ishaldir. En önemlisi ise eğer
antibiyotikler pek çok kişi tarafından sıkça kullanılıyorsa bakteriler antibiyotiğe direnç
geliştirebilir. Böylelikle antibiyotikler hastalıkları tedavide başarısız olabilir. Bunu
önlemek için doktorlar antibiyotikleri ihtiyacı olan hastalarda kullanmaya çalışırlar.
Antibiyotikler sadece bakterilere karşı boğaz enfeksiyonlarında yardımcı olabilirler.
Antibiyotikler çoğunlukla virüslerin yol açtığı soğuk algınlığına bağlı boğaz
enfeksiyonlarını tedavi etmezler.
Doktorum Bana Antibiyotik Vermezse Kendimi Nasıl İyi Hissedebilirim ?'
Neye bağlı bir boğaz enfeksiyonu geçirirseniz geçirin kendinizi iyi hissetmeniz
bir kaç gün alacaktır. Semptomlarınız için bazı şeyler yapabilirsiniz. Ateş ve kas
ağrılarınız varsa doktorunuz hangi ilacın sizin için en uygun olduğunu söyleyecektir.
Pastiller ve boğaz spreyleri de boğaz ağrısını azaltabilir.
Bazen ılık su ile gargara yapmak yardımcı olabilir. Hafif soğuk gıdalar daha
kolaylıkla yenebilir. Mutlaka yatak istirahati yapmaya ve içebildiğiniz kadar sıvı
içmeye çalışın.
Doktorumu Tekrar Ne Zaman Aramalıyım ?
Hastalığın seyri sırasında şikayetleriniz değişebilir. Aş ağidakil erden herhangi biri
varsa tekrar doktorunuzu arayın.
* 5 gün içinde düşmeyen ateş olursa
* Boğaz ağrınız yutmanızı engelleyecek kadar arttıysa.
* Ağzınızı tam olarak açamıyorsanız
* Ayağa kalktığınız zaman başınız dönüyorsa
* Merak ettiğiniz diğer bulgu veya şikayetlerde
American Academy of Famiîy Physicians
Saç Dökülmesi Ve Nedenleri
Saç Dökülmesine Neler Neden Olur ?
Saç dökülmesinin birçok nedeni olabilir. Ağır bir hastalık veya ameliyattan 3-4 ay
sonra birden bire çok fazla şaç dökülmesi olabilir. Doğum yapma stresi saç
dökülmesine yol açabilir, hormonal problemler saç dökülmesine neden olabilir, (tiroid
bezinin fazla veya az çalışması, androjenler ve estrojenler diye bilinen kadınlık ve
erkeklik hormonlarının düzensizliği gibi) Bazı ilaçlar da saç dökülmesi yapabilir, (kam
sulandırıcı ilaçlar, gut için kullanılan ilaçlar, kemoterapi ilaçlan, fazla miktarda vitamin
A, doğum kontrol hapları, antidepresanlar gibi) Bazı enfeksiyonlar da saç dökülebilir.
(çocuklarda baştaki mantar enfeksiyonu gibi) Şeker hastalığı veya Lupus gibi altta yatan
hastalıklar da olabilir.
Saçıma Yeterli Bakımı Yapmamam Saç Dökülmesine Yol Açabilir Mi ?
f
Evet. Eğer atkuyruğu yapıyorsanız veya sıkı saç bantları kullanıyorsanız,
saçmızdaki bu çekilme saç dökülmesine yol açabilir. Bazı saç bakımları, perma yapmak
için kullanılan kimyasal maddeler saç diplerinde infhnasyon ve şişmeye yol açabilir, bu
da saç dökebilir.
Erkek Tip Saç Dökülmesi Nedir ?
Bu tip saç dökülmesi erkeklerde ailesel görülür. Erkekler saçlarını erken bir yaşta
kaybetmeye başlarlar. Saç çizgisi geriye doğru gitmeye başlar ve başın tepesinde kellik
oluşur. Kadm tipi kellikte ise baştaki bütün saçlar incelir.
Doktorum Saç Dökülmesini Durduracak Birşey Yapabilir ini ?
Belki doktorunuz size diyetiniz ile ilgili sorular soracaktır. Kullandığınız ilaçlan
yakın zamanda enfeksiyon geçirip geçirmediğinizi ve saçınıza nasıl bakım yaptığınızı
soracaktır. Eğer kadınsanız, doktorunuz adet düzeni, hamilelik ve menapozla ilgili
sorular soracaktır. Saç dökülmesinin diğer nedenlerini araştırmak için fizik muayene
yapacaktır. Son olarak kan testleri veya kafa derisinden biyopsi yapılması gerekebilir. t
Saç Dökülmesinin Tedavisi Var mı ?
Saç dökülmesinin nedenine bağlı olarak çeşitli tedaviler uygulanabilir. Eğer saç
dökülmenize bir ilaç neden oluyorsa doktorunuz ilacı değiştirebilir. Hehangi bir
enfeksiyonun varlığını saptamak ve tadavi etmek saç dökülmenizi durdurabilir. Hormon
dengesizliğinin tedavisi daha fazla saç kaybını engelleyebilir. Erkek tip saç dökülmesini
yavaşlatan veya önleyebilen bazı ilaçlar da mevcuttur.
Âmerican Academy of Family Pfoysicians
Kolesterol nedir ?
Kolesterol hem karaciğerde sentezienen hem de diyetie alınan bir lipid türüdür."
Kolesterolün vücutta -bazı hormonların sentezinde kullanılmak gibi- çeşitli
fonksiyonları vardır.Ancak kolesterolün kanımızda fazia miktarda bulunması
"Koroner Kalp Hastalığı" (KKH) yönünden önemli bir sağlık sorunudur
Kolesterolün kanda taşınması:
Kolesterolün kanda taşınması protein ve lipidierden oluşan lipoproteinler
sayesinde gerçekleşmektedir. Lipoproteinler üç gruba ayrılır.
HDL : {yüksek yoğunluklu lipoprotein) Damar çeperindeki kolesterolü
temizlediğinden 'iyi huylu kolesterol" olarak bilinmektedir. HDL' nin yüksek
olması KKH riskini düşürmektedir.
LDL: (düşük yoğunluklu lipoprotein) Kanda kolesterolün ana taşıyıcısıdır.Taşıdıği
kolesterolü damar çeperlerinde biriktirerek damar sertliğine yoi açar. Bu nedenle
"kötü huylu kolesterol" olarak bilinmektedir. HDL1 nin tersine LDL' nin yüksekliği
KKH riskini yükseltmektedir.
VLDL: ( Çok düşük yoğunluklu lipoprotein ) kolesterolün çok küçük bir bölümü
VLDL ile taşınmaktadır. VLDL daha çok vücuttaki trigiiseritin ana taşıyıcısıdır. KKH
riski ile direk ilgisi yoktur.
Yüksek kolesterol seviyesi koroner kalp hastalığı yönünden risk faktörü
müdür?
KKH yönünden yüksek kolesterol seviyesi bir çok majör risk faktöründen sadece
birisidir. Diğer risk faktörleri aşağıda yer almaktadır.
* Erkek cinsiyet
* Sigara kullanımı
* * HDL 'nin 35 mg/di altı olması
* Obesite (şişmanlık)
* Aiiede KKH öyküsü
* Hipertansiyon (yüksek tansiyon)
* Diabetes mellitus (şeker hastalığı)
Hangi kolesterol seviyesi risklidir?
KKH riski yönünden Dünya sağlık örgütünün (WHO) önerdiği kolesterol düzeyleri
aşağıda yer almaktadır.
<200
mg/dl ----------------- > Arzu edilen
200 - 239 mg/dl ----------------- > Sınırda
>239
mg/di ----------------- > Yüksek risk
HDL düzeylerine göre risk belirlenmesi:
>40 mg/di --------------------- > Arzu ediien
35-40 mg/dl --------------------- > Sınırda
<35 mg/dl --------------------- > Yüksek risk
LDL düzeylerine göre risk foeiîrienmeşi:
<130
mg/dl ------------------> Arzu edilen
130-159 mg/di ------------------ > Sınırda
>159
mg/dl -------------- —-> Yüksek risk
Trigiisent büyük çoğunluğu besinlerle alınan, çok az bir miktarı vücutta sentezlenen
bir lipid türüdür. Koroner kalp hastalığı konusunda daha önce bahsedilen lipid
fraksiyonları daha çok önem taşımaktadır.
Yüksek kolesteroi seviyesini nasıl düzeltebilirsiniz?
Yüksek kolesterol seviyesi KKH yönünden düzeltilebilir bir risk faktörüdür.
Sağlığınız için aşağıdaki önerilere uyunuz,
*
*
*
*
*
*
Düzenli egzersiz yapınız.
Dengeli besleniniz.
Kırmızı et yerine beyaz eti tercih ediniz.
Strese yenik düşmeyiniz.
Sigarayı bırakmak için iradenizi zorlayınız,
Katı yağ yerine zeytinyağı ye doymamış yağ oranı yüksek yağları tercih ediniz.
Sifiliz Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir
* SifîHz Nedir ?
Sifiliz ( Frengi) ciddi bir enfeksiyondur. Seksüel ilişki ile kişiden kişiye bulaşır.
Sebebi bir mikroorganizmadır. Hasta bir kişinin kanma veya yaralarına dokunma
nedeniyle de sifiliz bulaşabilir. Özellikle ağız, penis, vajina veya anus bölgesindeki
yaralar bulaşmaya sebep olur.
* SifiHzin Belirtileri Nelerdir ?
Erkeklerde ilk belirti penis üstündeki yara olabilir.
Kadınlarda ilk belirti vajina içi veya etrafındaki yara olabilir.
,
Yara farkedilmeyebilir, çünkü acımaz, 2-6 hafta sonra da yok olur.
Eğer sifiliz erken dönemde tedavi ettirilmez ise yaradan kana geçerek yayılır.
Sifiliz kana geçince bir çok probleme sebep olabilir. En sık belirti döküntüdür.
Döküntü yara oluşumundan 2-8 hafta sonra çoğunlukla ellerin iç tarafı ve ayakların
tabanında görülür. Diğer belirtiler ateş, boğaz ağrısı, lenf bezlerinin şişmesidir.
Tedavi görmemiş sifılizH kişilerde yıllar sonra beyin ve omurilikte problemler gelişir.
Sifiliz kalp ve diğer organlara da zarar verebilir.
Bazı sifilizli kişilerde herhangi bir enfeksiyon belirtisi olmayabilir, bazılarında ise
belirtiler çok hafif olabilir. Rahatsız olduklarının farkında olmayabilirler.
Belirtilerin kendiliğinden geçmesine rağmen mikroplar hala canlıdır ve yıllar sonra
ciddi sağlık problemlerine yol açabilirler.
* Doktorum Bende Sifiîiz Olduğunu Nasıl Anlayabilir ?
Kan testleri tanı koydurur. Bazen başka testler de yapılarak sifılizin ne kadar
ilerlediği tespit edilir. Örneğin doktorunuz Beyin-Omurilik sıvınızı tahlil ederek
mikropların sinir sisteminize geçip geçmediğini tespit edebilir.
* Ben Sifilizi Nasıl Aldım ?
Sifiliz hemen her zaman seks ilişkisi ile bulaşır. Enfekte bir anneden hamilelik
sırasında bebeğe geçiş olabilir. Sifilizden güvenli seks - kondom (preservatif)
kullanımı ile korunabilir. Oral seks sırasında dental koruyucular bazen koruyabilir
sifiliz yaralarının bulaşmayı önlemek amacı ile bant ile kapatılması uygun olabilir,
'Mide Yanması' ifadesi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Mide Yanması Nedir ?
Göğüsün tam arkasında başlayan yanma hissidir. Bu his boğazınıza doğru
yükselebilir ve ağzınızda ekşi bir tad bırakabilir, Mide ekşimesi asidlerin
hazmedilmemesine bağlı olarak gelişir ve doktorlar bu duruma gastroözofajial reflü
derler.
Mide Yanması Başka Hangi Bulgulara Yoî Açar ?
Mide asidini hissedersiniz, göğüs'ağrısı, bulantı, ses kısıklığı, öksürük ve nefes
darlığı gibi bulgular olabilir.
Mide Yanması Hangi Sıklıkla Görülür ?
Mide yanması çok sık görülür. Amerikalıların % 4-7' sinde hergün şikayet
vardır, % 14' de her hafta, % 447 de ise ayda en az bir kez şikayet görülür.
Mide Yanmasına Neler Yol Açar ?
Mide yanması midenizdeki asitin midenizden özofagusa (yemek borusuna)
çıkması sonucu oluşur. Bu geri akım mide ile özofagus arasındaki kaslar zayıfladığı
zaman olabilir. Pek çok şey mide yanmasına yol açar, bunlardan bazıları aşağıdadır.
* Yiyecekler : Kızartmalar, ağır ve yağlı yiyecekler, çikolata, nane ve kahve
* Sigara
»
>
* Fazla kilolu olma
* Mide ve özofagus arasındaki kası etkileyen ilaçların kullanılması. Örneğin bazı kalp
ve tansiyon ilaçları
* Yemek yedikten hemen sonra uzanma
* Dar kıyafetler giyme
* Diyabet gibi özofagus kaslarım zayıflatan hastalıklar
Mide Yanmasını.Nasıl Önleyebilirim ?
Mide yanmasını önlemek için birkaç basit şey uygulanabilir;
* Yatağm baş kısmını biraz kaldırın yada 2-3 yastıkta yatın
* Sigarayı kesin
* Alkolü kesin
* Yemek yedikten sonra 3-4 saat yatmamaya çalışın
* Zayıflayın
* Midenizi rahatsız eden yiyecekler yemeyin
* Doktorunuza özofagus ve mide arasındaki kası etkileyen ilaçlan kesip
kesmiyeceğinizi sorun.
Mide Yanmamı Nasıl Tedavi Edebilirim ?
Hemen rahatlamak için antiasitler kullanabilirsiniz veya mide asit düzeyini bloke
edici ilaçlar kullanabilirsiniz. Eğer şikayetleriniz uzun zamandan beri devam ediyorsa
doktorunuz sizin için uygun tedaviyi saptayacaktır.
Midemdeki Yanmayı Kaip Krizinden Nasıl Ayırabilirim ?
Bazen kalp krizinin ilk bulguları mide yanması bulgularına benzeyebilir. Kalp
krizi geçiren pek çok hastada ilk bulgular mide yanmasına benzeyebilir. Daha sonra
aşağıdaki bulgular saptanır ;
* Göğüste başlayan boyuna ve sol kola yayılan ağrı, baskı hissi
* Sert kalp atışları hissetme
* Terleme, bulantı ve kusma
Eğer yukarıdaki semptomlara sahipseniz hemen hastaneye başvurun.
American Academy of Family Physicians
SAĞLIK KONUSUNDA GENEL BİLGİLER
>» Kandaki üpid seviyesiiıî düşürmek
Lipİdler nelerdir ?
Kandaki yağlar lipid olarak adlan dırdır lar. Lipidler proteinler ile birleşerek lipoproteinlerı
oluştururlar ve enerji sağlarlar. Kanda üç çeşit Sipoprotein ( veya kolesterol) bulunur. 1HDL kolesterol, 2- LDL kolesterol, 3- VLDL kolesterol
HDL kolesterol iyi kolesterol olarak anılır, çünkü kolesterolün damarlarda birikmesini
önleyebilir. LDL kolesterol kötü kolesterol olarak anılır, çünkü damarları tıkayarak kalp
krizi, felç, dolaşım bozukluğu, böbrek hastalığı riskim yükseltebilir.
Totai kolesterol ve LDL kolesterol normal seviyeleri nelerdir ?
Total kolesterol seviyesi 200 mg/dl ve altı olmalıdır. LDL kolesterol seviyesi ise 130 mg/dl
ve alü olmalıdır. ( genelde )
Kanda yüksek yağ düzeylerine aeler neden olabilir ?
Gıdalarda yüksek oranda yağ alınması, kalıtım, çeşitli hastalıklar ( şeker hastalığı,
hipotroidî, alkolizm, böbrek hastalığı, karaciğer hastalığı gibi) stres, birtakım ilaçiar (
steroid, doğum kontrol hapları gibi) neden olabilir.
Yüksek kolesterol seviyesinin belirtileri var mıdır ?
Genelde hiçbir belirti olmaz, kalp krizi veya felç ile de ortaya çıkabilir,
Y'iksek lipid seviyelerinin tedavisi nedir ?
ı
Lipid seviyelerini düşürmenin ilk yollan az yağlı yemek, düzenli egzersiz ve kilo fazlalarını
vermektir. Sigara içiliyorsa kesilmelidir. Eğer bu uygulamalar LDL kolesterol seviyesini
yeterince düşürmüyor ise ve kalp hastalığı riski varsa doktor ilaç verebilir.
Alınan gıdalardaki yağ miktarını azaltmanın yolları neler olabilir ?
Et pişirilmeden önce görülebilen tüm yağlar kesilerek çıkarılmalıdır. Tavuğun derisi
pişirilmeden önce ayrılmalıdır. Kızartılmış gıdalar ve yağlı soslar yenmemelidır. Eti ,
kızartmak yerme , ızgara veya haşlama yapılmalıdır. Yumurtanın beyazı tercih edilmelidir.
Düşük yağlı süt ürünleri kullanılmalıdır. Tam yağlı süt, krema, peynir, çikolata
yenmemelidır. Lifli gıdalar (sebze -meyve ) alınmalıdır.
Egzersiz konusu T
Yürüme, koşma, bisiklete binme ve yüzme kolesterolü düşürmek için iyi egzersizlerdir.
Egzersiz aynı zamanda kan şekerini düşürür, kan basıncını düzenler, stresi azaltjr ve kalori
harcatarak kilo vermeye yardımcı olur. Haftada 4-5 defa yaklaşık 30 dakika süreyle
egzersiz yap s İmalıdır.
j
American Academy of Famİîy Physicians
HEPATİT A ENFEKSİYONU ile İLGİLİ
ÇEŞİTLİ BİLGİLER
Hepatit A,oral-fekaî (ağız-dışkı yolu ile) bulaşan viral bir enfeksiyondur. Dünyadaki sıklığı
ekonomik gelişme ile yakından ilgilidir.Ülkemizde genç erişkinlerin %90'dan fazlası Hepatit
A virüsü ile karşılaşmaktadır.
Bulaşma özellikleri:
Hepatit A virüsü sarılığın ortaya çıkışından 2-3 hafta öncesi ile sanlıktan sonraki ilk bir
haftada hastanın dışkısında bulunmaktadır. Bu dönemde kişiler hastalığı bulaştırabilirler.
Bulaşma yolları: (En sık)
1-Kişisel temas:Bulaşmada en önemli yokhır.Hastalânn dışkısmdaki virüsün ağız yolundan
almışı ile ortaya çıkar.Bulaşma genellikle yakın temaslılarla sınırlıdır.
2-Su ve besinlerînfekte kişilerin dışkısı ile bulaşmış besinler Hepatit A virüsünün
bulaşmasında aracılık yapabilirler.Su yolu ile bulaşma başlıca gelişmekte olan ülkelerde
görülür ve enfeksiyonun küçük yaşlarda alınmasından sorumludur.
Risk grupları:
1-Kalabalık koşullarda yaşayan askeri personel
2-Yuva ve kreşlerlerdeki çocuklar ve personel
3-Kanalizasyon işçileri
4-Hastalık insidansının düşük olduğu ülkelerden yüksek olduğu ülkelere seyahat edenler
5-Özel bakıma gereksinim gösteren hastaları barındıran kurumlardaki hastalar ve sağlık
personeli gibi...
Klinik özellikleri:
Hastalık çoğunlukla belirtisiz seyreder, genellikle tanı konulmadan iyileşir.Belirtili hastalık
sıklığı yaşla artar.5 yaşın altındaki infekte çocukların %90'mda sessiz,sanlıksız hepatit A
gözleniyorken,erişkinlerde %50-75 oranında sarılık görülebilir. Genellikle sarılık ortaya
çıkmadan 1-7 güfi önce hastalarda ateş, kolay yorulma, halsizlik, iştahsızlık, bulantı ve kusma
gibi belirtiler görülebilir.Daha sonra idrar rengi koyulaşabilir (çay rengi), birkaç gün içindede
dışkının rengi açılabilir hastanın göz içleri ve derisi sarabilir.Hastalarm %80'ninde karaciğer
büyümesi saptanabilir.Klinik iyileşme belirtilerin ortaya çıkışından 1-8 hafta kadar sonra
gelişir.Laboratuvar bulgularında düzelme ise 3-16 hafta sürebilir.
Laboratuar tanısı:
Akut viral hepatitlerde laboratuar tanısı karaciğer hasarına ilişkin ve etken virüse ilişkin
testlerle konur.
Hastalarda serum bilirubinleri, karaciğer hücre İçi enzimleri(ALT ve AST),alkalen fosfataz ve
gamaglutamİltransferaz değerleri yükselir.
Hepatit A enfeksiyonunun Özgül tanısı başlıca ve güvenilir olarak Hepatit A virüsüne karşı
gelişen antikorlar aracılığı ile konmaktadır.
Enfeksiyonun alınmasından birkaç hafta sonra anti-HAV IgM antikorları oluşur.4--8 hafta
yüksek titrelerde seyreder ve 6 ay içinde kaybolur.Akut enfeksiyonun göstergesidir. Anti-HAV
IgG enfeksiyondan birkaç hafta sonra pozitifleşmeye başlar ve ömür boyu pozitif kalır.
Bağışıklığıve daha önce virüs ile karşılaşıldığım gösterir.
Tedavi:
Özgül bir tedavisi yoktur.Hastanın yakınmalarının destekleyici tedavi ile düzeltilmesi ve klinik
bulguların yakından takibi yeterlidir.Klinik belirtilerin yoğun olduğu dönemde yatak istirahatı
önerilir.
Korunma:
*.
Enfeksiyonun ana bulaşma yolu oral-fekal yol olduğu için alınabilecek koruyucu önlemler, su
ve besinlerin dışkı ile kirlenmesinin önlenmesi ve kişisel temizlik kurallarının
uygulanmasıdır.
Enfeksiyona karşı özgül korunma için aktif ve pasif bağışıklama ile sağlanır.
1 -Pasif bağışıklama:ISGflmmun serum globulin) ile sağlanır.Temas Öncesi yada temastan
sonraki 2 hafta içinde tek doz uygulanır ,infeksiyonu önlediği ve epidemik yayılmayı
durdurduğu gösterîlmiştir.Kalıcı bağışıklık sağlamaz.
2-Aktif bağışıklarıma: Hepatit A aşıları ile sağlamr.İnaktif Hepatit A aşısı tek doz uyguiamr.6
ay sonra rapel dozu yapılır ve %96 oranında kalıcı bağışıklık elde edilir.
îîî
Kalp kasının kendisinin de temiz kanla beslenmeye ihtiyacı
vardır. Kalp kasını besleyen kan damarlarına koroner damarlar
denir.
Koroner kalp hastalığı terimi, koroner damarların daralmasından
oluşan kalp rahatsızlığını tanımlar.
Daralma nedeniyle, kalp kası yeterli miktarda temiz kan alamaz.
Bu durum iskeml olarak adlandırılır. İskemik kalp hastalığı ve
koroner kalp hastalığı sinonim isimlerdir.
Bazı durumlarda koroner damarlardaki daralma, sadece kalp
kasının artmış egzersizden sonraki kan ihtiyacı için yeterli
olmaz. Bu geçici iskemi, aogina olarak adlandırılan rahatsızlığa
neden olur. Karakteristik olarak angina kısa bir süre istirahatten
sonra kaybolan bir yakınmadır.
Koroner damarlardaki kan akımı eğer aşırı miktarlarda azalırsa,
tıkanan bölümden sonraki kalp kası alanının ölmesine neden
olabilir. Bu durum ' myokard infarktüsü veya kalp krizi olarak
adlandırılır. ' Myokard ' kalp kası, ' infarktüs ' hücre ölümü
anlamındadır.
Koroner kalp hastalığı için önemli risk faktörleri :
* Yüksek kolesterol seviyeleri
* Doymuş yağlardan zengin diyet
* Sigara içilmesi
* Yüksek kan basıncı
* Ailede koroner kalp hastalığı hikayesi
* Cins '
.
* Şeker hastalığı
* Aşın kilo
* Fizik aktivite eksikliği
* Stress
TESTİS KAiNSEKİ - NELERE DİKKAT EDİLMELİ
* Testis Kanseri
15-34 yaş arası genç erkeklerde en sık rastlanan kanser türüdür. Erken teşhis
edilip tedavi edilirse iyleşme oram oldukça yüksektir.
Doktonmuz muayene sırasında testi slerinizi kontrol edebilir. Kendi kendinizi de
muayene edebilirsiniz. Elinize şişlik, kitle gelirse hemen doktorunuza başvurun.
* Testis kanseri kimlerde olur ?
#
Testis kanserinin daha sık görüldüğü erkeler ;
- Beyaz ırk,
ı
- Baba veya erkek kardeşinde testis kanseri olanlar,
- Skrotuma inmemiş testisi olanlar, (cerrahi tedavi ile düzeltme yapılmış olsa bile )
- Küçük veya düzensiz şekilde testisi olanlar,
(testisler çoğunlukla yuvarlak, düzgün ve sıkıdır)
- Klinefelter sendromu olanlar ( bu bir genetik hastalık durumudur )
* Testis kanseri belirtileri nelerdir ?
- Testiste sert ağrısız kitle. ( bu en sık belirtidir)
- S kronunda ağrı, kunt ağrı
- Skrotumda ağırlık veya şişkinlik hissi
- Göğüslerin büyük veya hassas olması
;
* Kendimi nasıl muayene edebilirim ?
- Teslislerinizi bir veya iki elinizle teker teker muayene edin
- Skrotumu tümüyle avucunuza alın ve bir değişiklik var mı kontrol edin
- Baş parmak üstte olmak üzere testisinizi baş ve işaret parmağınızın araşma alm ,
yumuşak hareketlerle testisi parmaklarınızın arasında yuvarlayın, içinde veya yan
tarafında herhangi bir kitle elinize geliyor mu diye bakın
- Testisin üst-tarafında epididymis vardır, elinizi üste kaydırarak bu bölgede şişlik
var mı diye bakın.
.
,
Bir testisin diğerinden hafif büyük olması normaldir. Testis düzgün ve sıkı
olmalıdır. Kenarlarında tümsekler, kitle hissi var ise doktorunuza müracaat ediniz.
■. Muayene için en uygun zaman duş veya banyo sonrasıdır. Ilık su skrotum
üstündeki deriyi gevşetir muayene kolaylaşır.
American Academy of Famüy Physicians
SAĞLIKLI KALMANIN YOLLARİ :
Sağlıklı kalmak i ç i n »e yapabilirim ?
- Sigara veya tütünün herhangi bir formunu kullanmayınız.
- Sağlıklı besleniniz.
- Düzenii spor yapınız.
- Alkol kullanıyorsanız sınırlı içiniz.
~ Yasa dışı ilaçlar ve maddeleri kullanmayınız.
- Güvenli seks yapınız.
- Arabada emniyet kemeri, çocuk için çocuk koîtuğu kullanınız.
- Doktorunuza kontrol ve erken tanı için düzenli olarak gidiniz.
- Çocuğunuza sağlıklı yasam konusunda önemli bilgileri yaşı geldikçe aktarınız.
( ilaç, sigara, alkolün tehlikeleri, İstenmeyen hamileliği engelleme, seksüel yolla
bulaşan hastalıklar ve AİDS konuları gibî )
Doktorum sağlıklı kalmam için ne yapabilir ?
- Hasta olduğunuzda tedavinizi yapabilir. Yaş gruplarına göre belirlenen, sağlıklı
kalmanıza yardımcı olacak, hastalanmayı önleyici sağlık kontrol programlarını
uygulayabilir.
Hastalanmayı önievici programlar nelerdir ?
Önlemler testler olabilir, doktorunuzun vereceği tavsiyeler olabilir.
Önleyici programlardan aşağıda örnekler verilmiştir.
>
- Tarama testleri ; Genel sağlığınızı veya vücudunuzun bazı bölgelerini içeren sağlık
taramaları
- Boy - kilo, kolesterol - kan yağlan - ve kan basıncınızın ölçümü
- Diet, egzersiz, tütün, alkol, ilaç kullanımı, stres ve kazaları Önleme ile ilgili
tavsiyeler ve bilgiler
• Çocuk ve erişkinler için aşılamalar
- Hayatınızın belirli dönemleri için özel testler
Ör : Gebelik sırasında, 50 yaş üstünde ....... ( mamrnografi, prostat tetkiki vb)
American Aeademy Of Family Physkians
HEFATTf B İLE İLGİLİ ÖZET BİLGİLER *Hepatit
S, Hepatit 8 virüsünün neden olduğu önemli bir karaciğer hastalığıdır.
HEPATİT S İNFEKSİYONUNUN ÖNEMİ NEDİR ?
* Hepatit B înfeksîyonu ülkemizin en önemii sağlık sorunlarından birisidir.
*t Kronik hepatit,sîroz ve karaciğer kanseri gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
* Türkiye'de nüfusun % 5-10'u, en az 3.000.000 kişi bu virüsü taşımaktadır.
* Hepatit B 'nin yayılmasında en büyük etken tassyıcıfardır.
BULAŞMA YOLLARİ NELERDİR?
* Virüsü vücudunda bulunduran bireylerin kanı ve vücut sıvıları (tükrük, ter,gözyaşi,
nazofarengeaf sıvı ...gibi) üe temas * Cinsel temas1* Anneden yenidoğana bulaşma *
Kan ve kan ürünleri nakil * Steril şartlarda yapılmayan enjeksiyon,kulak deime.diş
çekimi, dövme, akapunktur, sonda, ortak kullanılan diş fırçası, traş bıçağı, hemodiaiiz,
manikür, pedikür ve benzeri uygulamalar * Damardan uyuşturucu kullanımı * İnfekte
kişiler île toplu yaşanan ortamlarda , kişiden kişiye bulaşma.
HEPATİT B'DEN KORUNMA
* Hepatit B infeksiyonun özgül tedavisi yoktur,çeşitli tedaviler denenmektedir.
* Korunmanın temeli bulaşma yollarına karşı önlem alma ve aşılamadır.
ASİ KİMLERE UYGULANABİLİR?
* Vücudunda virüsü taşımayan ve yeterli koruması oîmayan her yaştaki insana aşı
uygulanabilir. (Bebekler dahil)
AŞİLAMA ÖNCESİ EN GEREKLİ TESTLER NELERDİR?
1-HBsAg testi (Vücutta virüs var mı?) 2- Anti HBs '(Koruma var mı?)
Her İki test sonucu negatif ise aşı olunması gereklidir.
ASI NASİL UYGULANİR?
İlk ay , ikinci ay ve aitmcı ayda birer doz aşs yapılır.
Bu uygulama ile % 90 - 95 üzerinde korunma sağlanabilmektedir.
Son aşıdan yaklaşık 3 ay sonra korunmanın seviyesi saptanır.
Daha sonra her 5-10 yılda bir kamçılama dozu yapılması önerilmektedir.
Asınm önemli bir yan etkisi yoktur.
*
Çoğu köpek kimseyi ısırmaz, ancak kendi için bir tehdit sezerse isirabilir. Çocuklar en
sık ısıalanlardır ve bir köpekle hiçbir zaman yalnız bırakılmamalıdırlar.
Köpek almak istiyorsam ne yapmalıyım ?
İstediğiniz köpek cinsi hakkında bilgi toplayın. Veterinerle görüşebilir, kitap ve internet
aracılığı ile bilgi toplayabilirsiniz, Köpeği sadece dış görünüşüne göre seçmeyin. Evde çocuk
veya bebek varsa yavru köpek tercih edin, agresif köpek cinsleri aileler için uygun değildir.
Köpeğinizi eğitime yollamayı düşünebilirsiniz. Aşılannı ve veteriner kontrollerini düzenli
yaptırmalısınız.
Çocuklarıma köpekler hakkında neSer aBlatHaaiyım ?
;
- Tanımadığınız köpeklerin yanına gitmeyin
- Yemek yiyen, uyuyan veya yavrusu ile ilgilenmekte olan köpekleri rahatsız etmeyin
- Köpek ile oynarken yanında bir erişkin kişi olmalı
- Köpeği kızdıracak davranışlarda bulunmayın
- Köpeği okşamadan önce mutlaka sizi koklamasına izin verin, sizi koklamadan asla
okşamaym.
'
Köpek yaklaştığında çocuklarıma ne yapmaiannı Snernseİiyim ?
-
Sakın koşarak kaçıp.çığlık atmayın
Bir ağaç gibi hareketsiz kaim. ^
Köpekle göz göze gelmemeye çalışın
Düşerseniz veya düşürülmüşseniz bir kütük gibi hareketsiz yatın.
(Köpek onun için bir tehdit oluşturmadığınızı anladığında gidecektir.)
Eğer köpek sîzi ısınrsa mutlaka acilen bir erişkine haber vermelisiniz.
Köpek bir aile için mutluluk kaynağıdır, ancak dikkat edilmezse problemlere
yolaçabilir. Çocuklarınızla köpekle birlikte iken nasıl davranmaları gerektiği konusunu
konuşmalısınız. Unutmayın yeni çevreler ve yabancılar köpekler için tedirginlik vericidir.
American Academy of Family Physicîans
DİABETES IVİELLİTÜS ( ŞEKER HASTALIĞI
Diabetes Mellitus ( DM ) insülinin veya insülin aktivitesinsn eksikliği
nedeni ile karbonhidrat, protein ve yağ metabolizbası bozukluğuna bağlı
olarak kan şekeri yüksekliğinin görüldüğü bir sendromdur.
DİABETES MELLİTTUS 'UN KAÇ TİPİ VARDİR ?
Diabetes Mellitus'un genel olarak iki tipi vardır.
1) Tip S DM1 - Juvenil
Diabet olarak adlandırılmaktadır. Tip I diabet
çocuklarda, gençlerde ve genellikle zayıf kişilerde ortaya çıkar, insüline
bağımlılık gösterir. İnsüline bağımlılık gösterdiği için "İnsüline Bağımlı
Diabetes Mellitus" olarak da adlandırılmaktadır Tip I diabetin tek yumurta
ikizlerinde ve aynı ailede sık görülmesi genetik faktörlere bağlı olduğunu
göstermektedir.
2) Tip il DM - Sıklıkla 40 yaş üzerindeki şişman kişilerde gömülmektedir. Bu
hastalarda
insülin salgılanması yeterli olabilir;
ancak insüline karşı
vücutta bir direnç söz konusudur.
DİABETİN İLK BELİRTİLERİ NELERDİR?
*
*
*
*
Ağız kuruluğu
Çok su içme
Çok idrar çıkarma
İştah artmasına rağmen kilo kaybetme
DÎABET TANİSİ İÇİN YAP3LAN LABORATUAR TESTLERİ
NELERDİR ?
*• Açlık Kan Şekeri- Diabet tanısında ilk başvurulacak testtir. 10 -12 saatiik
açlıktan sonra sabah kan şekeri genel olarak 70 -110 mg/dL arasında
olmalıdır.
* Tokluk Kan Şekeri- Yemek yedikten iki saat sonra ölçülen şeker düzeyidir.
Açlık ve tokluk kan şekeri ile diabetli hastaların önemli bir bölümüne tanı
konulabilir, Bu testlerin sınır değerlerde bulunması halinde Ora! Giukoz
Tolerans Testine (ÖGTT) başvurulmaktadır. Orai Giukoz Tolerans
Testinde giukoz yüklemesinden sonra kan şekeri belirli aralıklarla ölçülür.
Çıkan sonuca göre hastaya tanı konulur.
Diabetes Mellitus çeşitli organlara ( Göz, böbrek , periferal damarlar, kalp
gibi) yıllar.içerisinde zarar veren bir sendromdur. Bu nedenle erken tanısı ve
takibi büyük önem taşımaktadır.
AİDS kazanılmış bağışıklık yetmezliği olarak tanımlanan bir
hastalıklar bütünüdür. Etken olan HTV'm (însan Immün Yetmezlik virüsü )
bulaşması sonucu, vücudun savunma gücü zayıflar ve sonuçta kişi bazı
mikroorganizmalara ve hastalıklara karşı duyarlı hale gelir. Bu durumda
olağan koşullarda tedavi edilebilen hastalıklar, HÎV taşıyan kişilerde ölüme
neden olun
Dünyada milyonlarca insanın AİDS virüsü ile yaşadığı tahmin
edilmektedir.
AİDS etkeni nasıl bulaşır?
/
Cinsel yolla bulaş
: Her türlü cinsel ilişki ile,
'
// Kan yoluyla bulaş : HIV taşıyan kişilerden kan nakli, virüs bulaşmış
iğne ucu, kesici ve delici aletler yolu İle
/// Anneden bebeğe
: HIV taşıyan anneden gebelik, doğum ve emzirme
sırasında bebeğe bulaşır.
AİDS etkeni ne zaman bulaşmaz?
AİDS virusü;(deri ve mukoza bütünlüğü tam ise)
• El sıkışma, öpüşme, dokunma, kucaklama ile
• Tükürük, gözyaşı, ter, aksırık, öksürük, idrar ve dışkı ile
« Yiyecek, içecek, tabak, bardak ve benzeri eşyalar İle
• Herkese açık yüzme havuzu, duş, sauna, tuvaletlerden
« Hayvan ısırması, arı, sinek ve böcek sokması ile bulaşmaz
AİDS hastalığı nasıl tanınır?
HIV infeksiy onunun' tanısı viral antijenlere karşı gelişen spesifik
antikorların ■serolojik olarak, saptanmasıyla konur. Virüsle karşılaşmayı
takiben 1-3 ay içinde HIV antijenine karşı antikor yanıtı oluşur. Ancak
antikorların oluşması daha uzun zaman alabilir. Bu nedenle ilk ay içinde
yapılan,test negatif bulunursa 3. ay ve 6. ayda test tekrarlanmalıdır. HIV
■ enfeksiyonunun tanısında günümüz için en etkin ve pratik yöntem EIA
(enzimimmunoassay) yöntemi ile anti-HTV antikorlarının saptanmasıdır.
Anti-HIV testi yüksek sensitivite (%95) ve spesifıteye (%95-99) sahiptir.
Dispepsi ( Hazımsızlık) ile ilgili bazı bilgiler ...
Dispepsi nedir ?
Dispepsi midenin üst kısmındaki rahatsszlık hissidir.
Her yaşta ve cinste insan hazımsızlık çekebilir. Her dört kişiden birinde dispeptik yakınmalar
mevcuttur.
Dispepsinin bulgular* nelerdir ?
* Midede kazınma veya yanma hissi
* Midede şişkinlik
* Bulantı
* Kusma
Neier Dispepsiye Neden Olur ?
f
Mide ülseri veya mideden yemek borusuna asit kaçması dispepsiye neden olabilir.
Nadiren mide kanseri de dispepsi yapabilir.
Dispepsi ne zaman çok önemlidir ?
* 50 yaşından büyükseniz
* Yakm zamanda diyet yapmadan kilo verdiyseniz
* Yutma güçlüğünüz varsa
* Kusuyorsanız
* Dışkınızda kan varsa
* Mide bölgenizde ele gelen bir kitle hissediyorsanız
aile hekiminize danışmanız gerekir.
Dispepsi nasıl tedavi edilir ?
Eğer mide ülseriniz varsa, bu tedavi edilebilir. Midedeki asit salgısını bloke eden ilaçlara
ihtiyacınız olabilir veya midenizde enfeksiyon varsa.antıbiotik almanız gerekebilir.
Eğer doktorunuz kullandığınız ilaçların dispepsiye yol açtığını düşünüyorsa, ilacınızı
değiştirebilir. Midenizdekı asit salgısını azaltacak ilaçlar kullanılabilir.
.
Eğer ; dispepsi için 8 haftadır ilaç kullanmanıza rağmen mide ağrınız varsa, mide ağrınız
geçiyor fakat kısa süre sonra tekrar başlıyorsa doktorunuz endoskopi yapılmasını isteyebilir.
Dispepsiyi önlemek için neîer yapılabilir ?
* Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakınız
* Midenizi rahatsız eden gıdalar yemeyiniz,
* Hayatınızdaki stresi azaltmaya çalışınız
.
* Eğer asit reflünüz varsa yatmadan Önce yemek yemeyiniz, yatağmızm baş kısmını yükseltiniz
* Doktorunuz önermedikçe ıbuprofen, asprin, naprpxen içeren ilaçlar kullanmayınız. Ağrınız
olursa midenize.en az zarar veren ilaç olan acetominophen içeren preparatlan tercih
edebilirsiniz,
. . - . . . ■
.
American Academy of Famiîy Physicians
BİR ÇOK KİŞİNİN İŞ GÖRÜŞMESİ
Birçok kişi iş görüşmesi, toplum önünde konuşma yapma gibi sosyal durumlarda
heyecanlanabilir. Çoğumuz o gün ne diyeceğimiz, ne giyeceğimiz, ne yapacağımız konusunda
endişelenebiliriz. Bu olaylar biraz tecrübe sonunda bize daha kolay gelmeye başlar. Ancak
sosyal fobisi olan kişilere bu ve benzeri sosyal olaylar korkutucu, ürkütücü gelir.
Sosyal fobi genelde ergenlik döneminde başlar, bazı kişiler ise hayatlarının
hatırlayabildikleri her döneminde mevcut olduğunu, bazıları ise daha geç dönemlerde
kendilerinden beklentilerin arttığı dönemde ortaya çıktığını ifade ederler. Genelde ailede bu
durum vardır ve bazen depresyon, madde bağımlılığı gibi problemlere de yol açabilir.
Sosyal fobisi olan kişi kendini nasıl hisseder ?
ı
İnsanlar önünde küçük düşürülmekten. utandmlmaktan çok korkarlar. Herkesin onları,
izlediklerini düşünürler. Endişelerini belli etmenin güçsüzlük belirtisi, aşağılanma nedeni
olduğuna inanırlar. Başka insanların kendilerinden daha İyi olduğunu düşünürler.Sosyai fobisi
olan kişiler korkularının yersiz olduğunu bilmekle beraber engel olamazlar. Bazı hadiselerle
karşılaşmamak için programlarını değiştirirler. Eğer programım değiştirmeyip giderlerse de
kendilerini olaydan önce çok endişeli, sonra da çok rahatsız hissederler.İlerki zamanlarda başka
insanların haklarında ne düşündüğünü düşünerek sıkılırlar.
Sosyal fobi ne kadar sıklıkta problem olarak karşımıza çıkar ?
Bazı kişiler'toplum önünde konuşma veya önemli bir kişi ile konuşma gibi olaylarda bu
durumu yaşarlar, bazıları ise genel tuvalet kullanımı, restoranda yemek yemek, telefonda
konuşmak, insanların önünde imza atmak gibi birçok konuda bu durumu yaşarlar.
Nassl yardımcı olunabilir ?
,
\
Sosyal fobi kalıcı ve tıbbi yardım gerektiren bir konudur. Sadece utangaçlık değildir.
Psikolojik tedavi ile olayları farklı değerlendirmeyi öğrenirler. Endişeyi azaltmayı ve sosyal
konuşma becerilerini artırmayı Öğrenirler. Antidepresen ilaçlar ve benzodiazenpinler
yardımcı olabilir. Sadece belli tip sosyal fobisi olanlar - performans ankisiyetesi - ( örn:
topium-kişi önünde konuşma vs.) olayla karşılaşmadan önce beta blokür grubu ilaçlar
kullanarak rahatlayabilirler. Eğer sosyal fobiniz konusunda endişeleriniz varsa doktorunuz size
yardımcı olabilir.
■
■
American Academy of Family Physicİaas