BESİN ALERJİLERİ Besinlere bağlı istenmeyen reaksiyonların

BESİN ALERJİLERİ
Besinlere bağlı istenmeyen reaksiyonların gelişmesi temelde besin alerjileri ve
besin intoleransına dayandırılabilir. Besin alerjileri, besinin içeriğindeki proteinlere
karşı gelişen immünolojik bir reaksiyondur. Besin intoleransı ise immünolojik bir yanıt
olmamakla birlikte besine karşı oluşan aşırı hassasiyettir. Bu durum hastanın
metabolik veya psikolojik yapısına bağlı olarak ya da besinden kaynaklı sebeplerden
gelişebilir.
Besin alerjileri çocuklarda yetişkinlere oranla iki kat fazla görülmektedir.
Çocukluk çağında başlıca alerjen besinler; inek sütü, tavuk yumurtası, soya fasulyesi
olmakla beraber bunu buğday, yer fıstığı, balık, kabuklu deniz hayvanları, kabuklu
yemişler takip etmektedir. Yetişkinlerde yine benzer gıdalara karşı alerji
görülmektedir.
Alerji sıklığı fıstık, fındık, muz, ıspanak, kakao, çilek, kivi, buğday, domates,
portakal gibi gıdalarda yoğunlaşabilmektedir.
Bazı gıda katkı maddeleri alerjen etki gösterebilir. Örneğin; Tartrazin (E102),
Sunset Yellow (E110), Amaranth (E123), Parlak Mavi (E131), Erythrosin (E127), Kırmızı
(E124), Sodyum Benzoat (E111), Benzoik Asit (E210), Sülfitler (E220-E226), Nitritler
(E250), Monosodyum Glutamat, Antioksidanlar (BHA-BHT)(E320-E321).






İnek Sütü Alerjisi: Çocuklarda sık rastlanır. 1 yaşın sonunda %50, 2 yaşta
%70 ve 3 yaşlarında %85 oranlarında düzelmektedir. İnek sütünün
başlıca proteinleri kazeinler ve whey proteinleridir.
Tavuk Yumurtası Alerjisi: Çocuklarda yumurta beyazının sarısına göre
daha allerjen olduğu saptanmıştır. Dolayısıyla yumurta beyazına karşı
alerji gelişebilmektedir. Yetişkinlerde ise yumurta sarısına karşı,
içeriğinde bulunan livetin maddesinden kaynaklı alerji gelişebildiği
saptanmıştır.
Yer Fıstığı Alerjisi: Yerfıstığı baklagil ailesindendir. Anaflaksiye neden
olur. Çocukluk ve yetişkinlik döneminde yaygın görülür, ömür boyu
kalıcıdır.
Balık Alerjisi: Yemek, inhalasyon veya temas ile alerji gelişebilir. Yaşam
boyu devam eder.
Kabuklu Yemişler: Badem, Fındık ve Türevleri, Ceviz, Kestane, Çam
Fıstığı, Antep Fıstığı, Yer Fıstığı gibi besinler alerjik reaksiyonlar
geliştirebilirler. Genellikle çocukluk çağında başlar.
Baklagil Alerjisi: Keten tohumu, ayçiçeği, susam, pamuk, haşhaş ve
ayçiçeği tohumlarına ya da çekirdeklerine bağlı olarak erişkinlerde
anaflaktik reaksiyonlar görülebilmektedir.




Sebze Alerjisi: Domates, patates, soğan, kıvırcık, kuşkonmaz, kereviz gibi
sebzelere karşı gelişebilir.
Meyve Alerjisi: Şeftali erişkinlerde en sık meyve allerjisi nedenidir.
Avakado sistemik anaflaksi ve muz, karpuz ve kivi ile çapraz reaksiyon
ile allerji yapabilir. Kavun ve kivi, oral allerji sendromu ve anaflaksi
yapabilir. Regweed polen duyarlılığında kavun yenmesi ile allerji olabilir.
Kivi de ot ve huş ağacı poleni ile çapraz etkileşim yapabilir.
Et Alerjisi: Et allerjisi tüm gıda allerjilerinin % 8.2’sidir. Başlıca sığır eti
olmak üzere, sırayla koyun, domuz, tavuk, hindi eti ile allerjiler
bildirilmiştir. Sığır etinde ayrıca sığır gama globulini de bulunmaktadır.
Bunlar ısıya duyarlı proteinlerdir ve iyi pişmiş etler, bu proteine duyarlı
kişilerce tolere edilebilir. Ancak iyi pişmiş eti tolere edemeyen hastalar
da bildirilmiştir, bu kişilerde myoglobulin sorumlu tutulmuştur. Aktin
de olası bir allerjen olarak düşünülmüştür. Çocuklarda sığır serum
albuminine karşı olan duyarlanma kaybolabilir ama erişkinlerde
düzelmez.
Alerjik reaksiyon geliştirebilecek diğer önemli besinler; Soya fasulyesi,
buğday, karides, mürekkep balığı vb.
Bazı besinler vardır ki bazen insanlarda beklenmedik etkiler gösterebilir.
Toplumdaki birçok insanın günlük olarak tükettiği besinleri bazı insanlar
hayatlarından elimine etmek durumunda kalabilirler. Bu nedenle hangi besinlerden ne
ölçüde faydalandığımızı ve besinin bize olan cevabını doğru anlamak gerekmektedir.
Sağlıkla ve hoşça kalın…
KAYNAKÇA
Bischoff S, Crowe SE. Food allergy and the gastrointestinal tract. Curr Opin
Gastroenterol 2004; 20: 156-61.
Burks W, Helm R, Stanley S, et al. Food allergens. Curr Opin Allergy Clin
Immunol 2001; 1: 243-8.
Beyer K, Teuber S. The mechanism of food allergy what do we know today?
Curr Opin Allergy Clin Immunol 2004; 4: 197-99.
Ko J, Mayer L. Oral tolerance lessons on the treatment of food allergy. Eur J
Gastroenterol Hepatol 2005; 17: 1299303.
Chin JJC. Revisiting the hygiene hypothesis in gastrointestinal allergy. Curr
Opin Gastroenterol 2002; 18: 70510.
Breiteneder H, Ebner C. Atopic allergens of plant foods. Curr Opin Allergy Clin
Immunol 2001;1:261-7.