sermaye p*yasası

SERMAYE PİYASASI
 Sermaye
piyasası basit bir tanımla sermaye arz ve
talebinin karşılaştığı bir piyasadır.
 Sermaye kısaca orta uzun ve sonsuz vadeli fonlar
olarak ifade edilebilir.
SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI
 Sermaye
piyasasında işlem gören araçlar menkul
kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarıdır.
Menkul kıymetin unsurları şu
şekilde sıralanır ;
 Menkul
kıymetlerin tanımında en önemli unsur
kıymetli evrak olmalarıdır. Kıymetli evrak
niteliğindeki bir belgenin temsil ettiği hak
belgeden ayrı olarak kullanılmayacağı ve
devredilemeyeceği gibi , hakkı elde tutarak belgeyi
devretmekte mümkün değildir. Bu hak ancak senet
ibraz edilerek kullanılır ve senet deveredilerek
devredilir.
 Standart
ve yuvarlak meblağlı, misilli nitelikte, belli şekil
şartlarının haiz kıymetlerdir.
 Çok sayıda ihraç edilip , halka arz edilen kitle
senetleridir.Bono poliçe gibi tek bir ticari ilişki için
düzenlenmez.
 Az veya çok devamlılık arz eder ,alacak ya da ortaklık
haklarını temsil eder.
 Periyodik ( dönemsel ) gelir sağlar.
 Menkul
kıymetler nama ve hamiline yazılı olabilirler.
Hamiline yazılı kıymetler para gibidir , kimin elinde ise onun
malı sayılır , sadece teslimle sahip değiştirir. Nama yazılı
kıymetlerde ise ciro hanesi vardır , buraya ciro işlemi
kaydedilir.
 Yatırım amacıyla kullanılır.
Menkul kıymetler olarak ;









Hisse senetleri
Hisse senedi türevleri
Geçici ilmuhaberler
Yeni pay alma kuponlar
Tahviller
Tahvil türevleri
Tahvil faiz kuponları
Hazine bonoları
Katılma intifa senetleri







Kar ve zarar ortaklığı
belgeleri
Banka bonoları
Banka garantili bonolar
Finansman bonoları
Varlığa dayalı menkul
kıymetler
Gelir ortaklığı senetleri
Gayri menkul sertifikalan
HİSSE SENETLERİ
 Literatürde
esham aksiyon ve pay senedi olarak
adlandırılan hisse senetleri ; anonim ortakların
ihraç ettikleri , anonim ortaklık sermaye payının
temsil eden kıymetli evrak niteliğine sahip senettir.
Hisse senetlerinin ekonomik
işlevlerini şu şekilde özetlemek
mümkündür :
 Hisse
senetleri ,geniş halk kitlerinin küçük
tasarruflarını büyük işletmeler içinde bir araya
getirerek hızlı bir kalkınma için gerekli sermaye
birimini sağlar.
 Hisse senetleri , üretim araçlarının ve iktisadi
işletmelerinin mülkiyetini geniş halk
topluluklarına dağıtmak suretiyle iktisadi refahı
geniş bir tabana yayarlar, daha dengeli bir gelir
dağılımı sağlarlar.
 Hisse
senetleri , halkın tasarruflarına ek gelir sağlarken bunu
faiz yoluyla değil, enflasyona karşı dayanıklı , enflasyonla
birlikte değerlenen bir yatırım yoluyla sağlar, hem yatırım hem
de gelirin değerini enflasyona karşı korur.
Hisse Senedi Sahibinin Hakları ve
Yükümlülükleri Şunlardır :
 Kar
payı hakkı
 Yeni pay alma hakkı (Rüçhan hakkı)
 Tasfiye bakiyesine katılma hakkı
 Şirket yönetimine katılma hakkı
 Oy hakkı
 Bilgi alma hakkı
 Sır saklama borcu
 Sermaye borcu
 Hisse
senetlerini yatırımcılara satıldığı fiyatlar genellikle
nominal değerleden yüksektir. Aradaki fark muhasebe
kayıtlarını hisse senedi ihraç pirimleri şeklinde kaydedilir.
 Hisse senetleri hamiline ve nama yazılı olarak
düzenlenebilmektedir. Bu ayrımın önemi hisse senetlerinin
devir işlemlerinde ortaya çıkmaktadır.
 Hisse senetleri ana sözleşmede aksine bir hüküm yoksa
sahiplerine eşit haklar sağlarlar.
 Yeni
taahhüt veya ödeme yoluyla çıkarılan diğer bir deyişle
bedeli artırma konu olan hisseler ya kuruluş aşamasında
çıkarılırlar ya da sermaye artırmalarında , rüçhan hakkı
kullanımıyla eski ortaklar tarafından veya halka arz yoluyla
üçüncü kişiler tarafından satın alınırlar.
 Türk hukuk sisteminde nominal değeri bulunmayan hisse
senedi ihracı söz konusu değildir.
 Hisse senetlerinde bir diğer ayrım ise kurucu ve intifa
senetleridir.
TAHVİLLER
 Anonim
şirketlerin ödünç para bulmak için itibari
kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere
çıkardıkları borç senetlerine tahvil denir.
 Ülkemizde borçlanma senetleri piyasası faiz
oranalrının çok yüksek oluşu vadelerin kısa oluşu
ve kamu sektörünün yoğun borçlanma senetlerinin
bir başka ifadeyle devlet tahvilleri ve hazine
bonolarının hakimiyeti altındadır.
 Tahviller
geri ödeme süresi bir yıldan uzun olan borç
senetleridir.
 Tahviller bütün menkul kıymetler gibi nama ve hamiline
yazılmış olabilirler. Halka arz edilmeksizin satılmak üzere
ihraç edilecek tahvillerin nama yazılı olarak çıkarılmaları
sermaye piyasası çerçevesinde zorunludur.
 Çıkarılan tahvillerin satış şansını artırmak için bir bankanın
veya şirketin bağlı olduğu holdingin garantisi sağlanır.
 İskontolu
tahvil ve bonolar üzerinde yazılı değerden daha
düşük bir bedelle satılan ve vade dolduğunda üzerine yazılı
anapara ödemesinin yapıldığı kredi işlemleridir.
 Kuponlu tahvillerde , kupon ödemelerine ihraçta belirlenen
faiz oranının tahvilin vadesine kadar sabit kalması halinde
sabit kupon ödemeli tahvillerden söz edilir.
 Endeksli tahvillerden ilkine enflasyona endeksli tahviller
oluşturmaktadır.
 TÜFE’ye endeksli devlet tahvilleri,reel getiri garantisi vermek
suretiyle yatırımcılara farklı bir varlık seçeneği sunmaktadır.
 Endeksli
tahvillerden ikincisi ise Hazine’nin dövize endeksli
olarak Avro ve Amerikan Doları üzerinden ihraç ettiği tahviller
oluşturmaktadır.
 Hazine’nin iç borçlanma programı çerçevesinde iç piyasada
ihraç ettiği ve bir döviz cinsine endeksli tahvillere ‘Dövize
Endeksli DİBS’ denilmektedir.
 SORU
: SERMAYE VE YATIRIM
ARAÇLATRINDAN OLAN HİSSE SENEDİ VE
TAHVİLLER NEDİR ?
TUĞBA GEÇER