Symptoms and signs of mental dısorders

advertisement
Olağandışı
koşullarda muayene
ve kayıt tutmanın
adli psikiyatrik yönleri
Mustafa Sercan
Okan Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri AD.
Psikososyal destek
çalışmalarında kayıt
1.
Yardım çalışmalarının planlanma ve uygulanma
süreciyle ilgili kayıtlar
2.
Psikososyal destek verenlerle ilgili psikiyatrik kayıtlar
3.
Psiko sosyal destek verilenlerle ilgili psikiyatrik kayıtlar.
Zarar vermeden kaçınma
1. İlk düzey koruma desen evresindedir. Müdahale türü kriz bölgesinin
toplumsal ve kültürel çözümlemesi ile belirlenir. Toplumun kadın,
erkek, çocuk, aile ve topluluk kavramları hakkında bilgi toplanır ve bu
kavramlara saygı gösterilir.
2. İkinci düzey koruma, programlama ve kaydetmede sağlanır.
Etkinliğin olası olumlu ve olumsuz yanlarını kaydetmek önemlidir.
Önceden fark edilmeyen durumlarla ilişkili herhangi bir zararın hemen
önlenmesi sağlanmalıdır. Ayrıca kayıt cihazlarının kullanılması olanların
değerlendirilmesine olanak sağlar. «Zarar vermeme» ilkesine saygı
gösterildiğinden emin olunur. Gerektiğinde proje katılımcılarının
eleştirilmesi ve çözümleme olanağı de elde edilir.
Zarar vermeden kaçınma
3. Çocuk ya da erişkinlerin taciz ve istismardan korunması
için iç insan kaynaklarının kullanılması önemlidir. Bunun
için bütün hizmet verenlerin ve yararlanıcıların eğitilmesi
önemlidir.
4. Projenin katılımcıları arasında ve dış katılımcılar
arasındaki eşgüdüm
Düzey
Afet durumlarında psikososyal destek
hizmetleri
Etkinlikler
Özgül amaçlar
Evre 1
Evre 2
Evre 3
Özgül hizmetler
Birey ve — Destek gereken tüm zedelenebilir kişileri belirle
aile
— Yeti yitimiyle yaşayan kişilerin çevre bileşenlerini anla
görüşmele
— Temel sorunları tanımla
ri
— Gereken yerde bir destek sistemi öner
— Hizmet verenlerin akranları önünde açmakta güçlük
çekebilecekleri mesleki sorunlar üzerinde çalış
(konumlar, değerler, temsiliyetler, güç dengeleri, karşıt
aktarım, güçsüzlük, saldırganlık, kaygı durumları).
Klinik
süpervizyo
— Takım üyelerinin çalışma tarzlarını daha iyi
n
tanımlamak için, onlara tutumlarını, sözcüklerini,
algılarını, duygularını, eylemlerini ve uygulamalarını

Kaydetme ve
değerlendirme
Müdahale
sırasında destek önceliği için bir sistem kurmak önemlidir.
Acil olgular şunlardır:
 İlaçlarını alamayan psikozlu kişiler (mani dahil)
 Epileptik kişiler
 Ciddi duygudurum bozukluğu (depresyon)
 Bir olaya tepki olarak ruh sağlığı bozukluğu geliştiren kişiler
 Yüksek özkıyım riski olduğu düşünülen kişiler
 Kendilerine dönük şiddet ya da saldırganlığı olan kişiler (intihar ve benzeri)
 Şiddet ya da istismar eğilimi olan ve başkalarına zarar verme riski yüksek
kişiler
 Zeka geriliği olanlar
 Alkol ve madde kullanımı olanlar
 Tıbben açıklanamayan bedensel yakınmalar
 Başka ruhsal yakınmalar
Kaydetme ve değerlendirme
 Bu kişilerin koşullarındaki iyileşme ya da bozulma yalnız ya da
destekleri olup olmadığına, özgür hareket edebilirliklerine, hizmet alıp
almadıklarına bağlıdır.
 İlk değerlendirmenin ve gerekli görülen müdahalelerin ayrıntılı yazılı bir
kaydı müdahale boyunca saklanmalıdır. Böylece destek süreçleri
boyunca özellikle çalışanların düzenli ya da düzensiz değiştiği
koşullarda en iyi izleme koşulları sağlanır.
 Bütün bu bilgi yüksek ölçüde sırdır ve yalnızca yararlanıcılarla
doğrudan çalışan takım üyeleri arasında ya da yararlanıcılarla
paylaşılabilir. Bu veriler kilitli ortamlarda saklanmalıdır.
Kaydetme ve değerlendirme
 Acilde psikososyal programların etkililiğini ölçmek ve kaydetmek
birçok nedenle zordur:
 Geleneksel kayıt ve değerlendirme ölçütleri, değişen,
öngörülemeyen ve kararsız bağlamlar içinde uygulanabilir ve
geçerli değildir.
 Batı psikiyatrisinin savunduğu epidemiyolojik modeller insani
yardım eylemlerinin etkililiğini kanıtlamakta yetersizdir.
 Travmanın algılanışındaki, ıstırabın dışavurumundaki, başaçıkma
mekanizmalarındaki kültürel farklar, verilerin bir bağlamdan
öbürüne genelleştirilmesini güçleştirir.
 İyileşme gücünü değerlendirici kültüre özgü modeller ve araçlar
çok zaman ve kaynak gerektirir.
Olağandışı koşullarda kayıt
tutmanın adli psikiyatrik yönü
Kayıtlar önemlidir
1. Kişi suç olan bir eylemde bulunduğunda
2. Kişinin bir suçun mağduru olduğu durumlarda
3. Kişinin tazminat almasında
Kişi suçun sanığı olduğunda
 Kayıtlar ceza sorumluluğunun belirlenmesinde önemli
olacaktır.
 Olağan tıbbi kayıtlar zarar görmüş ya da erişilemez
olabilir ve kayıt eksikliğinden kişi hakkını alamaz,
haklılığını kanıtlayamaz ya da haksız kazanım
sağlayabilir.
Kişi suçun mağduru
olduğunda
 Suç eylemi öncesinde kayıtları önemlidir.
 Suç eylemi öncesi ve sonrası durumunun
karşılaştırılması için de kayıtlara başvurulması
gerekecektir.
Kişinin tazminat almasında
 Olağanüstü durumdan ruhsal yönden zarar
gördüğünün kanıtlanması gerekir
Kayıtlar nasıl tutulur?
 Muayene ayrıntılı yapılmalı
 Koşullar elverdiği ölçüde ayrıntılı muayene bulgusu ve
öykü kaydedilmeli
 Kısa kayıt tutulmuşsa bozulmamış zihinsel yetiler
anılarak bozukluk olmadığı belirtilmeli
 Bozulmuş zihinsel yetiler de bozukluğun içeriği kısaca
belirtilerek kayıt edilmeli
 Tanı ya da olası tanı(lar) mutlaka yazılmalı
 İnsan eliyle oluşmuş travmalarda İstanbul Protokolüne
göre muayene edilip kaydedilmesi önemli.
Kayıtlar nasıl saklanır
 Sürekli bir kurum adına hizmet verilmişse kurumun
arşivinde
 Gönüllü ve geçici bir kurum adına hizmet verilmişse,
yerel bir kurumun (tercihen hastanenin) arşivinde
Download