1. Bölüm Uluslararası İşletmeye Giriş Uluslararası İşletme Strateji Yönetimi & Yeni Gerçekler Çavuşgil, Knight ve Riesenberger International Business: Strategy, Management, and the New Realities Bölüm Hedefleri 1. Uluslararası işletmecilik nedir? 2. Uluslararası ticarette ve yatırımda kilit kavramlar nelerdir? 3. Uluslararası işletmecilik yurtiçi işletmeciliğinden nasıl farklılık göstermektedir? 4. Uluslararası işletmeciliğe kimler katılmaktadır? 5. Firmalar neden uluslararasılaşma stratejileri izlemektedir? 6. Neden uluslararası işletmecilik okumalısınız? International Business: Strategy, Management, and the New Realities Uluslararası İşletmeciliğin Doğası • Malların, hizmetlerin, sermayenin ve bilgi birikiminin daha serbestçe hareket etmesini sağlayacak şekilde ulusal ekonomilerde daha fazla entegrasyon ve bağımlılık • Bölgesel ekonomik entegrasyon bloklarının yükselişi • Küresel yatırım ve finansal akışlarda büyüme • Tüketici yaşam tarzında ve tercihlerinde yakınlaşma • Üretimin küreselleşmesi International Business: Strategy, Management, and the New Realities Küreselleşme Göstergeleri • Uluslar arası ticaret: 1960 $100 Milyar/yıl, Bugün $14 Trilyon/yıl, • Ülkeler arası ticaret; sermaye, teknoloji, bilgi akışı, • Sınır aşırı ticareti kolaylaştıran küresel finansal sistem ve mekanizmalar, • WTO ve IMF gibi yasal düzenleyici örgütlerle ülkeler arası daha fazla işbirliği sağlamıştır. International Business: Strategy, Management, and the New Realities Uluslararası İşletme Kavramları İhracat Uluslararası Ticaret İthalat Uluslararası İşletme Uluslararası Yatırım Portföy Yatırımı Doğrudan Yabancı Yatırım International Business: Strategy, Management, and the New Realities Uluslararası Ticaret • Genellikle ihracat ve ithalat yolu ile ulusal sınırlar ötesinde ürünlerin ve hizmetlerin değiş tokuşu gerçekleşmekte. International Business: Strategy, Management, and the New Realities İhracat • Ürünlerin veya hizmetlerin yurtiçinde veya üçüncü bir ülkede bulunan bir merkezden yurtdışında yerleşik müşterilere satışı. International Business: Strategy, Management, and the New Realities İthalat veya Küresel Kaynak Kullanımı • Ürünlerin veya hizmetlerin yurtiçinde veya üçüncü bir ülkede tüketilmesi için yurtdışında yerleşik tedarikçilerden temin edilmesi. International Business: Strategy, Management, and the New Realities Dünya Ticareti GSYİH’dan Daha Hızlı Büyümektedir • Dünya GSYİH’sına oranla sınır ötesi ticaretin daha fazla büyümesi, kısmen düşük maliyetli yerlerde (örneğin Çin ve Meksika’da) kaynak kullanımı gerçekleştiren Kanada ve Japonya gibi gelişmiş ekonomilerden kaynaklanmaktadır. • Dünya ekonomilerinin hızlı entegrasyonu tarifler gibi ticari engellerin azalması, bilgi teknolojilerinin gelişmesi, pazarların serbestleştirilmesi, özelleştirme ve yükselen piyasaların ekonomik canlılığı gibi faktörlerle kamçılanmaktadır. • https://ourworldindata.org/economic-growth • https://ourworldindata.org/international-trade International Business: Strategy, Management, and the New Realities Dünya GSYİH ve İhracatının Büyüme Oranlarının Karşılaştırılması Uluslararası Mal Ticaretinin Lider Ülkeleri, 2011 Uluslararası Mal Ticaretinin Lider Ülkeleri (2), 2011 Uluslararası Yatırım • Varlıkların başka bir ülkeye transferi veya o ülkede varlıkların iktisabı. • Ticaret ile ürün ve hizmetler ülke sınırları dışına çıkarken yatırım ile firma, dışarıda konumlanan varlıkların sahipliğini edinmek için sınırları aşar. • Uluslararası Portföy Yatırımı (genellikle kısa vadeli) finansal getiri oluşturmak amaçlı, hisse sentleri ve tahviller gibi yabancı menkul kıymetlerin pasif mülkiyetidir. • Doğrudan yabancı yatırım (FDI) (genellikle uzun vadeli) firmanın sermaye, teknoloji, işçilik, arazi, tesis ve ekipman gibi üretken varlıkların iktisabı aracılığıyla yurtdışında fiziksel varlık kurduğu bir uluslararasılaşma stratejisidir. Doğrudan Yabancı Yatırımın Özü • Doğrudan Yabancı Yatırım (FDI) - (varlık mülkiyeti ve uzun süreli çerçeve) uluslararası hale gelmenin en üst düzey taahhüt seviyesidir ve bu nedenle öncelikli olarak Doğrudan Yabancı Yatırıma odaklanılmaktadır. • Kuvvetli uluslararası faaliyetleri olan büyük ve zengin kaynaklı şirketler Doğrudan Yabancı Yatırımı ; – Düşük maliyetli ülkelerde (örneğin, Hindistan, Rusya, Brezilya, Çin ve Meksika’da) ürün imalatında/ montajında, – Yerel idari merkezler kurmak için, (satış, pazarlama vb .) – Gelişmekte olan ülkelerden firmalar ise batı pazarlarına yatırımda kullanabilmektedir. International Business: Strategy, Management, and the New Realities 1980’lerden itibaren Doğrudan Yabancı Yatırımın Dramatik Yükselişi • 11 Eylül 2001, Birleşik Devletler’deki terörist saldırıları takip eden dünya çapında bir panikle Doğrudan Yabancı Yatırım akışını aksatmıştır. • Gelişmiş Ekonomiler: Avustralya, Kanada, Japonya, Birleşik Devletler, ve Batı Avrupa’nın birçok ülkesi. • Gelişen Ekonomiler: Genellikle Afrika, Asya ve Latin Amerika’da yer alırlar. Gelişmiş ekonomilerin tersine, yoksulluk ve daha az yatırım imkanlarına rağmen Doğrudan Yabancı Yatırım, gelişen ekonomilerde artmaktadır. • Milyarların gelişen hayatları doğrudan dünya ticaretine ve yatırıma bağlıdır. International Business: Strategy, Management, and the New Realities Doğrudan Yabancı Yatırımın (FDI) Dünya Bölgelerine Akışı (Milyar USD/yıl) Hızla Uluslararası Hale Gelen Hizmet Endüstrisi Sektörleri Sektör Mimari, inşaat ve mühendislik Temsil Eden Faaliyetler İnşaat, enerji santralleri, tasarım, havaalanları mühendislik hizmetleri, hastaneler, barajlar Bankalar, sigorta, risk değerleme, yönetim Temsil Eden Firmalar ABB, Bechtel Group, Halliburton, Kajima, Philip Holzman, Skanska, AB Eğitim, yayımcılık Yönetici eğitim, teknik eğitim, İngilizce eğitimi Berlitz, Kumon, Math & Reading Centers, NOVA, Pearson, Elsevier Eğlence Film, müzik, internet Time Warner, MGM, Virgin, Sony Bilgi Servisleri E-ticaret, e-mail, fon transferi, veri değişimi, Infosys, EDI,Hitachi, Qualcomm, Cisco veri işleme, ağ hizmetleri, profesyonel bilgisayar hizmetleri Profesyonel işletme hizmetleri Muhasebe, reklamcılık, yasal, işletme danışmanlığı Taşıma Havacılık, denizyolu, karayolu, demiryolu taşımacılığı Leo Burnett, EYLaw, McKinsey, A.T. Kearney, B ooz Allen Hamilton, Cap Gemini MaersK, Sante Fe, Port Authority of New Jersey, SNCF (French railroads) Gezi ve Turizm Taşıma, konaklama, yiyecek, içecek, okyanus ve demiryolu yolcu taşımacılığı Carlson Wagonlit, Marriott, British Airways Bankacılık, finans ve sigorta Citigroup, CIGNA, Barclays, HSBC, Ernst & Young Uluslararası Hizmet Ticaretinin Lider Ülkeleri, 2011 Hizmet ticareti, mal ticaretine oranla sınır ötesi faaliyetlerde daha fazla engelle karşılaşmaktadır. Uluslararası Hizmet Ticaretinin Lider Ülkeleri (2), 2012 Uluslararası İşletmeciliğin Dört Riski Uluslararası İşletmecilik Risklerinin Dört Türü Zayıf Ortaklar Operasyonel Problemler Pazara giriş zamanlaması Rekabet yoğunluğu Strateji uygulama zayıflığı Kültürel farklılıklar Pazarlık yapıları Karar verme stilleri Ahlaki uygulamalar Devlet müdahalesi, korumacılık ve yatırım ve ticarette engeller Entelektüel ürün haklarını korumaya yönelik yasal eksiklikler Yabancı firmalar için uygun olmayan koşullar Sosyal ve politik dengesizlik Döviz dalgalanmalarına maruz kalma Varlık değerlemesi Yabancı vergileme Enflasyon ve transfer ücretleme Uluslararası İşletmecilik Risklerinin Dört Türü • Kültürler arası risk: Kültürel farklılıkların birtakım insani değerleri tehlikeye attığı durum veya olaylar. • Ülke riski (siyasi risk): Yabancı bir ülkedeki politik, hukuki ve ekonomik gelişmelerin, şirket faaliyetleri ve karlılığı üzerindeki olası ters etkileri. • Döviz riski: Döviz kurlarında beklenmedik ters dalgalanma riski. • Ticari risk: Firmaların geliştirilen veya yürütülen ticari stratejilerindeki zayıflığı, taktikleri veya prosedürlerinden kaynaklanan potansiyel kayıp veya başarısızlık. International Business: Strategy, Management, and the New Realities Kültürler arası Risk • Dil, din, hayat ve düşünce tarzı, tutum ve gelenek gibi farklılıklardan dolayı ortaya çıkar. • Dil farklılıkları etkili iletişime engel teşkil etmektedir. • Kültürler arası iletişim kopukluğuna sebep olur. • Kültürel değerler çalışanların iş stillerini, tüketicilerin alışveriş davranışlarını etkiler. • Kültürel farklılıkların yarattığı yanlış anlaşmalar; uygun olmayan stratejilere ve müşterilerle yanlış ilişkilere sebep olur. • . International Business: Strategy, Management, and the New Realities Ülke Riski (Politik Risk) • Ev sahibi ülkenin politik, hukuki ve ekonomik çevresindeki farklılıklarından dolayı firma faaliyetlerinin ve karlılığının olumsuz etkilenmesidir. • Yasal devlet müdahalesi: Kanunlar, yönetmelikler, mülkiyet hakları, vergilendirme politikaları, enflasyon, milli borç ve dengelenmemiş uluslararası ticaret gibi iç kökenli unsurlar firma faaliyetlerini ve performansını engelleyebilmektedir. • Ekonomik devlet müdahalesi: Ticari işlemleri etkileyen bürokratik engeller koyar; ve firmaların yabancı faaliyetlerden ülkesine geri döndürebileceği kazanılan gelir tutarını sınırlar. Singapur ve Irlanda Vs. Çin ve Rusya International Business: Strategy, Management, and the New Realities Döviz Riski (Finansal Risk) • Döviz kurundaki ters dalgalanmaların yarattığı risk. • Enflasyon ve diğer zararlı ekonomik koşullar getirilerde belirsizlik yaratmaktadır. • İthalatın gerçekleştiği ülkedeki dövizin artışı, firmaların aktiflerinin ve pasiflerinin ve/veya işletme gelirlerinin değerini önemli ölçüde düşürebilmektedir. • Ulusal ekonomilerin birbirleriyle bağlılığını göstermektedir. International Business: Strategy, Management, and the New Realities Ticari Risk • Ortaklık seçimi, pazara giriş zamanlaması, fiyatlandırma, ürün özellikleri ve promosyon temaları gibi stratejilerin, taktiklerin veya prosedürlerin doğru belirlenmemesi ve/veya yanlış uygulanması. • Uluslararası pazarlarda başarısızlıklar yurtiçindeki ticari risklerden daha maliyetlidir. International Business: Strategy, Management, and the New Realities Riskler: Daima Mevcut ancak Yönetilebilmektedir • Yöneticiler riskleri anlamak, bunları öngörmek ve ters etkilerini azaltmak için ileriye dönük (proaktif) harekete etmelidir. • 1998’deki Doğu Asya ekonomik krizi önemli ticari, döviz ve ülke riskleri yaratmış; bazı Doğu Asya ülkelerinin para birimi yüzde 35 ila 70 arasında değer kaybetmiş, ulusal borsaların çöküşüne neden olmuş, ticaret açığını derinleştirmiş ve normal ticari faaliyetleri askıya almıştır. • Endonezya, Malezya, Güney Kore, Tayland ve Filipinlerde aniden yükselen politik ve sosyal huzursuzluk Tecrübeli firmalar bu durumu öngörerek alternatif stratejiler uygulamıştır. International Business: Strategy, Management, and the New Realities Uluslararası İşletmecilikte İştirakçiler AR-GE, tedarik, imalat ve pazarlama faaliyetlerini ekonomik anlamda en uygun olan ülkelerde gerçekleştirir. • Çok uluslu şirket (MNE): Birçok ülkede yerleşik, kendisine bağlı kuruluşlarından ve iştiraklerinden oluşan bir ağ aracılığıyla çeşitli ticari faaliyetleri yürüten zengin kaynaklara sahip büyük bir şirkettir. • Merkez ofisin yanı sıra çok uluslu şirket dünya çapında bir bağlı kuruluş ağına sahiptir. International Business: Strategy, Management, and the New Realities Çok uluslu şirketlerin coğrafi konumu 2011 Küçük ve Orta Ölçekli İşletme • A.B.D. 500 veya daha az çalışana sahip bir şirket; • Bu sayının diğer ülkeler için daha düşük şekilde ayarlanması gerekebilmektedir. • Küçük firmalar birçok ekonomide tüm firmaların yüzde 9095’ini teşkil etmektedir. • Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler ihracatta, ruhsatlandırma ve küresel kaynak kullanımıyla artan bir şekilde daha çok katılmaktadır. • Küçük firmalar yeniliği yönlendirmektedir. International Business: Strategy, Management, and the New Realities KOBİ Doğuştan Küresel Firma • Doğuştan Küresel Firma: gelişiminin erken aşamalarında uluslararası ticaret faaliyetine başlamış, hızla yabancı pazarlara yönelen genç bir girişimci şirkettir. • Avustralya ve Japonya gibi gelişmiş ekonomilerde • Çin ve Hindistan gibi gelişmekte olan ekonomilerde • Kaynak sağlamaktaki zorluklarına rağmen kuruluş aşamasından itibaren uluslararası faaliyetler gösterirler. International Business: Strategy, Management, and the New Realities KOBİ’ler Uluslar arası işletmede nasıl başarı sağlar? • Çoğunlukla daha yenilikçidir, adapte olabilmektedir ve daha hızlıdır • Teknoloji ve fikirleri daha hızlı uygulayarak müşteri ihtiyaçlarını karşılar. • Niş pazarlara daha iyi hizmet verebilmektedir. • İnterneti daha iyi kullanabilmektedir. • Sınırlı kaynaklar nedeniyle sabit maliyetleri ve dış kaynak desteklerini asgariye indirme eğilimindedir. • Kendi bilgi ağları ve uluslararası sosyal sermayeleri ile elde ettikleri özel bilgilerini geliştirme eğilimindedirler. International Business: Strategy, Management, and the New Realities Sivil Toplum Kuruluşları (NGO) • Sosyal konulara eğitime, siyasete ve bilimsel araştırmalara özel destek destek veren kurumlardır. • Örnekler: o Bill ve Melinda Gates Vakfı o CARE- yoksulluğu azaltmaya adanmıştır o British Wellcome Trust- sağlık ve eğitimi desteklemektedir International Business: Strategy, Management, and the New Realities Firmalar neden uluslararasılaşır? 1. Pazar farklılaşmasına yönelik büyüme fırsatlarını değerlendirmekfarklı pazarlarda satış, 2. Daha yüksek kazanç elde etmek, 3. Ürün, hizmet ve işletme metodları hakkında yeni fikirler edinmek, 4. Dışarıda konumlanan önemli müşterilere daha iyi hizmet sunabilmek, 5. Tedarik kaynaklarına daha yakın olmak, küresel satın alma avantajlarından faydalanmak, ya da ürünlerin tedarik edilmesi sürecinde esneklik kazanmak, International Business: Strategy, Management, and the New Realities Firmalar neden uluslararasılaşır? 6. Daha kaliteli ve düşük maliyetli üretim imkanlarına erişim sağlamak, 7. Kaynak yaratma, üretim, pazarlama ve Ar-Ge faaliyetlerinde ölçek ekonomilerinden faydalanmak, 8. Uluslararası rakiplere karşı daha etkin karşı koymak, ya da yerel pazarda rekabetin büyümesini engellemek, 9. Yabancı bir ortak ile daha karlı ilişkilere yatırım yapmak için. 34 Neden Uluslararası İşletmecilik okumalısınız? Çünkü uluslararası işletmecilik; • Küresel ekonomi ve karşılıklı bağımlılığı kolaylaştırır. • Ulusal ekonomik refaha katkı sağlar. • Firma için rekabet avantajıdır. • Sizin için bir rekabet avantajıdır. • Sürdürülebilirlik ve kurumsal vatandaşlığı destekler. International Business: Strategy, Management, and the New Realities