EEMB309 Elektronik II – Lab Deney No: 0 (Temel Devre

EEMB309 Elektronik II – Lab
Deney No: 0 (Temel Devre Uygulamalarında Lab Cihazlarının Kullanımı)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bu deneyde lab cihazlarının kullanımı için 4 uygulama yapılacaktır.
Uygulama -1: Dirençlerin Seri Bağlanması
Uygulama -2: Dirençlerin Paralel Bağlanması
Uygulama -3: Dirençlerin Karma Bağlanması
Uygulama -4: Sinyal Jeneratörü ile Üretilen İşaretin Osiloskop’ta Görüntülenmesi
Uygulama 1, 2 ve 3 için kullanılacak deney kartı şekil 1’de gösterilmiştir.
Şekil 1: Deney modülü
EEMB309 Elektronik II – Lab
Deney No: 0 (Temel Devre Uygulamalarında Lab Cihazlarının Kullanımı)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------Uygulama – 1: Dirençlerin Seri Bağlanması
Örnek devre Şekil 2’de gösterilmiştir. Seri bağlı dirençlerin eşdeğeri, bu dirençlerin
toplamına eşittir. Dolayısıyla toplam direnç değeri artar. Seri bağlı dirençlerden geçen
akım değeri tümü için aynı olup, dirençler üzerinde düşen gerilimler direncin büyüklüğü
ile doğru orantılıdır.
Şekil 2: Dirençlerin seri bağlanması
Eşdeğer direnç, RT = R1 + R2 + R3 formülü ile hesaplanır.
Adım 1: Şekil 3’de gösterilen seri bağlantılı devreyi kurunuz.
Seri bağlantı
Ω RT
Şekil 3: Seri bağlantılı uygulama devresi
EEMB309 Elektronik II – Lab
Deney No: 0 (Temel Devre Uygulamalarında Lab Cihazlarının Kullanımı)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------Oluşturulan devrenin bağlantı düzeneği şekil 4’de gösterilmiştir.
OHM
metre
XMM2
240Ω
R11
Seri bağlantı
2.2kΩ
R13
1.5kΩ
R15
Şekil 4: Seri bağlantılı devre düzeneği
Adım 2: Multimetreyi OHM kademesine getirip, RT eşdeğer direnç değerini ölçünüz.
Adım 3: Ölçülen ve hesaplanan değerleri Tablo 1’e yazınız.
Tablo 1: Seri bağlantı
RT (Eşdeğer direnç)
Bağlantı şekli
Ölçülen
Hesaplanan
Seri bağlantı
Adım 4: Devreye DC 12V uygulayarak her bir direncin akım ve gerilim değerlerini
ölçünüz.
R11
Akım (A)
Gerilim (V)
R13
R15
EEMB309 Elektronik II – Lab
Deney No: 0 (Temel Devre Uygulamalarında Lab Cihazlarının Kullanımı)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------Uygulama – 2: Dirençlerin Paralel Bağlanması
Örnek devre Şekil 5’de gösterilmiştir. Paralel bağlı dirençler üzerinde düşen gerilimler
eşit olup, dirençlerden geçen akımlar direncin büyüklüğü ile ters orantılıdır.
Şekil 5: Dirençlerin paralel bağlanması
1
1
1
1
Eşdeğer direnç, — = — + — + —
RT
R1 R2 R3
formülü ile hesaplanır.
Adım 1: Şekil 6’da gösterilen paralel bağlantılı devreyi kurunuz.
Paralel bağlantı
Ω RT
Şekil 6: Paralel bağlantılı uygulama devresi
EEMB309 Elektronik II – Lab
Deney No: 0 (Temel Devre Uygulamalarında Lab Cihazlarının Kullanımı)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------Oluşturulan devrenin bağlantı düzeneği şekil 7’de gösterilmiştir.
OHM
metre
XMM3
Paralel bağlantı
240Ω
R11
10kΩ
R12
2.2kΩ
R13
Şekil 7: Paralel bağlantılı devre düzeneği
Adım 2: Multimetreyi OHM kademesine getirip, RT eşdeğer direnç değerini ölçünüz.
Adım 3: Ölçülen ve hesaplanan değerleri Tablo 2’ye yazınız.
Tablo 2: Paralel bağlantı
RT (Eşdeğer direnç)
Bağlantı şekli
Ölçülen
Hesaplanan
Paralel bağlantı
Adım 4: Devreye DC 12V uygulayarak her bir direncin akım ve gerilim değerlerini
ölçünüz.
R11
Akım (A)
Gerilim (V)
R12
R13
EEMB309 Elektronik II – Lab
Deney No: 0 (Temel Devre Uygulamalarında Lab Cihazlarının Kullanımı)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------Uygulama – 3: Dirençlerin Karma Bağlanması
Bir devre üzerinde her iki bağlantı türü birlikte kullanılabilir. Örnek bir devre Şekil 8’de
gösterilmiştir.
IO1
IO2
R
T
1kΩ
R1
6kΩ
R2
12kΩ
R3
Şekil 8: Dirençlerin karma bağlanması
Öncelikle paralel bağlı olan R2 ve R3 dirençlerinin eşdeğeri bulunur.
1
1
1
1 1 2 1 3


  

R2 // R3 R2 R3 6 12 12 12
(2)
(1)
1
3
12

 R2 // R3   4k
R2 // R3 12
3
Ardından R1 ile buna seri bağlı R2//R3 eşdeğer direnci hesaplanarak, devrenin toplam
direnci hesaplanır.
RT  R1   R2 // R3   1  4  5K
IO3
IO4
RT
1kΩ
R1
Adım 1: Şekil 9’da gösterilen karma bağlantılı devreyi kurunuz.
Ω RT
Şekil 9: Karma bağlantılı uygulama devresi
4kΩ
R2//R3
EEMB309 Elektronik II – Lab
Deney No: 0 (Temel Devre Uygulamalarında Lab Cihazlarının Kullanımı)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------Oluşturulan devrenin bağlantı düzeneği şekil 10’da gösterilmiştir.
XMM4
OHM
metre
240Ω
R11
10kΩ
R12
2.2kΩ
R13
Şekil 10: Karma bağlantılı devre düzeneği
Adım 2: Multimetreyi OHM kademesine getirip, RT eşdeğer direnç değerini ölçünüz.
Adım 3: Ölçülen ve hesaplanan değerleri Tablo 3’e yazınız.
Tablo 3: Karma bağlantı
RT (Eşdeğer direnç)
Bağlantı şekli
Ölçülen
Hesaplanan
Karma bağlantı
Adım 4: Devreye DC 12V uygulayarak her bir direncin akım ve gerilim değerlerini
ölçünüz.
R11
Akım (A)
Gerilim (V)
R12
R13
EEMB309 Elektronik II – Lab
Deney No: 0 (Temel Devre Uygulamalarında Lab Cihazlarının Kullanımı)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------Uygulama 1,2 ve 3 için Değerlendirme Soruları
1) Seri bağlantıda, ölçüm sonuçları ile hesap sonuçları arasında fark var mı? Neden?
2) Seri bağlantıda, eşdeğer direnç değeri nasıl değişir?
3) Paralel bağlantıda, ölçüm sonuçları ile hesap sonuçları arasında fark var mı? Neden?
4) Paralel bağlantıda, eşdeğer direnç değeri nasıl değişir?
5) Karma devrede ölçüm sonuçları ile hesap sonuçları arasında fark var mı? Neden?
6) Ölçülen akım ve gerilim değerlerine göre Kirchhoff akım ve gerilim kanunlarını
açıklayınız.
EEMB309 Elektronik II – Lab
Deney No: 0 (Temel Devre Uygulamalarında Lab Cihazlarının Kullanımı)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Uygulama -4:
Sinyal Jeneratörü ile Üretilen İşaretin Osiloskop’ta Görüntülenmesi
Adım 1: Aşağıda belirtilen özellikte bir işareti sinyal jeneratörü ile oluşturunuz.
x(t)=Acos(2πft+φ)
A = 6 (Genlik, volt)
f = 100Hz (frekans)
φ = 0 (Faz farkı)
Adım 2: Multimetre ile işaretin genliğini ve frekansını ölçünüz.
Adım 3: Oluşturulan işareti osiloskopta görüntüleyiniz ve aşağıdaki ölçeklenmiş alana
çiziniz.
Osiloskop kademeleri için;
Time/div: 2ms/kare
Volt/div: 2V/kare değerleri alınabilir.