küçük işletmelerde finansman işlevi ve yeni finansaman
advertisement
KÜÇÜK İŞLETMELERDE FİNANSMAN İŞLEVİ VE YENİ FİNANSAMAN YÖNTEMLERİ Öğr. Gör. Aynur Arslan BURŞUK KÜÇÜK İŞLETMELERDE FİNANSMAN İŞLEVİ • Finansman, işletmelerin temel işlevlerini yerine getirirken yararlanacakları kaynakların miktarı ve bunların nerelerden elde edilebileceği konusunda yapılan işlemleri kapsar. • Finans, genel olarak bir işletmenin para ve kredi konularıyla ilgili faaliyetlerini düzenleme veya yönetme sistemi, gerçek veya tüzel kişilere parasal kaynak sağlama ya da bir işletmenin kuruluşu için gerekli parayı sağlayarak ilk kuruluş sermayesini oluşturma biçiminde tanımlanmaktadır. • Finansman ise bir işletmeye ihtiyaç duyduğu parayı sağlama faaliyetidir. • Finans dendiğinde, ödeme ve tahsilat ile bu ikisi arasında bir dengenin sağlanması hatıra gelmektedir. • Burada yapılması gereken, vade farkı aynı olmak kaydıyla, ödeme vadesinin tahsilat vadesinden uzun tutulmasıdır. Ödeme ve tahsilatta vade farkı değişirse, bu temel ölçüt doğrultusunda valörü dengeleyebilir. • Bunun yapılmaması halinde işletmelerde zaman zaman ödeme sorunları yaşanmakta ya da atıl kaynak oluşturmaktadır. İkisi de uygun olmayan bir durumdur. • Birincisinde, taahhüt edilen ödemeler yapılmamakta, üçüncü kişilere karşı mahcup olunmakta, ticari itibar zedelenmektedir. • İkinci durumda ise elde atıl kaynaklar oluşmaktadır. Bunun elde tutulmasının da bir maliyeti vardır. • Finans işlevi, işletmeye gerekli olan fonları en uygun zamanda, en iyi koşullarda sağlamak ve bu fonların işletmenin amaçları doğrultusunda en etkin kullanımı gerçekleştirmek,biçiminde tanımlanabilir. • Finans işlevinin ve böylece finans yönetiminin amacı ise işletmenin finansal güvenliğini ve karlılığını, dolayısıyla da işletmenin gelişme içinde sürekliliğini sağlamaktır. • Finansman aracı para veya paraya çevrilebilir likit varlıkları içeren parasal sermaye, çeşitli şekillerde gruplandırılabilir. • Ödenmiş sermaye ve ödenmemiş sermaye • Öz sermaye ve yabancı sermaye • Kuruluş sermayesi ve işletme sermayesi FİNANSMAN KAYNAKLARI • Finansman kaynakları, işletmeye gerekli fonların elde edilebileceği kaynaklardır; kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar olmak üzere 3 grupta incelenir. Detaylı olarak • Öz kaynaklar • Oto finansman • Kısa ve uzun vadeli banka kredileri • Borç senetleri • Ticari borçlar • Tahvil ihracı biçiminde sıralanabilir. • Oto finansman, kendi kendini finanse etme anlamına gelir. İşletmenin kendi faaliyetleri sonucu elde ettiği karların tümünün ve ya bir kısmının dağıtılmayarak işletmede bırakılması yoluyla sermaye ihtiyacının karşılanmasıdır. • Bunların dışında leasing, factoring, forfaiting gibi bir takım finansman yöntemleri de vardır YENİ FİNANSMAN YÖNTEMLERİ Leasing • Belirli bir süre için kiralayan ve kiracı arasında düzenlenen, üreticiden kiracı tarafından seçilip, kiralayan tarafından satın alınan malın mülkiyetini kiralayanda, kullanımını ise kiracıda bırakan bir anlaşmadır. • Leasing işlemi yatırım malları ve dayanıklı tüketim mallarının finansmanı için kullanılan orta ve uzun vadeli bir finansman yöntemidir. • Yapılan anlaşmaya göre kiracı, belirli bir süre sonunda kiraladığı malın sahibi de olabilmektedir. • KOBİ’ler banka kredisi dışındaki diğer finansman araçlarından yeterince yararlanmamaktadır. Bu tür teknikleri kullanmak ekonomik kriz dönemlerinde daha da önemli hale gelmektedir. • Leasing, ülkemizde 1985 yılından itibaren uygulanmaya başlamıştır. Leasingin Avantajları • Öz kaynakların tüketilmemesi ve kredi imkanlarının saklı tutulması, • Vergi avantajı sağlaması, • KDV avantajı sağlaması, • İşlemlerin daha basit olması, Leasingin Dezavantajları • Özellikle döviz cinsinden leasing yapan işletmelerin devalüasyon olması durumunda, leasing’den olumsuz etkilenmesi, • Finansal kiralamanın kullanımındaki sınırlamalar, • Hurda değerinden yararlanamama durumu, • Kredibilitenin düşmesi Factoring • Vadeli satış yapan firmaların her türlü mal ve hizmet satışından doğan alacak haklarını “factor” adı verilen finansal kuruluşlara satmak suretiyle kısa vadeli kaynak sağladıkları bir finansman tekniğidir. • Factoring, her türlü mal ve hizmet satışarından kaynaklanan kısa vadeli (genellikle 90 gün) ticari alacakların factoring şirketine devri, borçlunun bundan haberdar edilerek tahsilatın factor tarafından yapılması olarak tanımlanmaktadır. Factoring’in Avantajları • • • • Zaman ve eleman tasarrufu sağlayabilir, Alacakların ödenmeme riskini ortadan kaldırır, Ek finansman olanağı sağlar, Gerek kriz dönemlerinde gerekse normal dönemlerde alternatif bir finansman yöntemindir. Forfaiting • İhracatçıların mal ve hizmet ihracından doğan orta vadeli alacaklarını, tahsil edememe riskiyle birlikte forfaiter’e satmasıdır. • Forfaiting, ithalatçıya kredili ithalat olanağı sağlarken, forfaiter’a da senetlerin tahsili için banka garantisi sağlamaktadır. • Forfaiting işleminin başlıca dezavantajı, sağlanan tüm avantajlara ve risklerin üstlenmesine bağlı olarak maliyetlerin nispeten artmasıdır. Factoring İle Forfaiting Arasındaki Farklar • Factoring genellikle 1–6 ay vadeli alacaklar için forfaiting ise 6 ay-5 yıl vadeli vadeli belgeye bağlı alacaklar için kullanılmaktadır. • Factoring her para birimine uygulanırken, forfaitinge konu olan alacakların kovertibl para birimleri ile ifade edilmeleri • Forfaiting genellikle uluslar arası işlemlerde uygulanır. • Forfaiting işlemlerinde politik, transfer ve ödenmeme riskleri üstlenilirken, factoring’de politik risk dışındaki riskler üstlenilmektedir. Swap • İki taraf arasında önceden belirlenen gelecekteki bir tarihte nakit akışlarının karşılıklı değişimine denir. • Swap, faiz oranları ve döviz kurlarından kaynaklanan riski azaltmak için geliştirilen bir tekniktir. • Faiz oranı swapı, kredi değerliliği farklı iki şirketin aynı tutarda, fakat faiz koşulları değişik borçlarının gerektirdiği ödemeleri belli bir süre için değiştirmeleridir. • Para swapı’nda sadece faiz ödemeleri el değiştirmekte, ana paralar değiştirilmemekte, kredi değerliliği düşük olan borçlu, kredi değerliliği yüksek olan tarafa bir prim ödemektedir. Barter • Firmaların ihtiyaçları olan ve nakit para ödeyerek satın almış oldukları mal ve hizmetleri kasalarındaki nakit ile değil kendi sattıkları mal ve hizmetleri vererek satın almalarıdır. • Barter’ ı takastan ayıran en önemli özellik bu işlemlerin bir Barter organizasyonu denetiminde ve birçok firmanın bir araya geldiği bir mal havuzu içinde gerçekleştirmesidir. Angel Finanslama • Melek finanslama anlamına gelir. • Girişim tecrübesine sahip özel yatırımcıların kendi para ve deneyimleriyle genellikle işe yeni başlayan ve ilk evrelerinde olan işletmelere yaptıkları ortaklık içeren bir finansman tekniğidir. Angel Finanslamanın Avantajları • Angel yatırımcılar genellikle yeni başlayan ve ilk evrelerinde olan işletmelere yatırım yaparlar. • Angel yatırımcılar farklı coğrafyalarda tüm sektörlere yatırım yapabilirler. • Angel yatırımcılardan sağlanan para kaldıraç etkisi yapar. Angel Finanslamanın Dezavantajları • Angel yatırımcılar, aynı firmaya takip eden yatırımlar yapmaktan kaçınırlar. • Angel yatırımcılar girişimin kontrol gücünden ödünç vermesine sebep olabilecek söz hakkına sahip olmak isterler. • Angel yatırımcılar firmaya yardımcı olmaktan çok tek başına hareket eden bir canavara dönüşebilirler. Risk Sermayesi • Dinamik ve yaratıcı ancak finansal gücü yeterli olmayan girişimcilerin yatırım fikirlerini gerçekleştirmelerine katkıda bulunan bir yatırım finansman biçimidir. Risk sermayesi finansmanında risk faktörleri şunlardır: • Teknolojik risk • Yönetim riski • Finansman riski • Üretim riski • Pazarlama riski • Demode olma riski Risk Sermayesinin Kobi’lere Sağlayacağı Katkılar • Atıl tasarrufların bu tür yeni girişimcilere etkin biçimde aktarılmasını kolaylaştırma • Küçük işletmeler aracılığıyla yeni teknolojilerin denenmesi ve uygulamaya konulmasını kolaylaştırma • KOBİ’leri sağlam finansal yapı ve sağlıklı büyüme imkanına kavuşturma • Yabancı kaynak teminine ilişkin sorunlardan kurtulma FİNANS PLANI • Bir finans planında bulunması gereken genel bilgiler şunlardır: • Finans ihtiyacının belirlenmesi • Finans yöntemleri • Para kaynakları • Yatırımcı bulma • Diğer finans kaynakları • Fırsatlar gibi başlıklardan olşmalıdır. SON
