TEMEL ELEKTRONİK DENEYLERİNİN PC-TABANLI VERİ TOPLAMA ÇÖZÜMLERİ SUNAN OTOMASYON YAZILIMLARI İLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ CONDUCTING OF BASIC ELECTRONICS EXPERIMENTS USING PC-BASED DATA ACQUISITION SOFTWARES Yrd. Doç. Dr. H. Korkmaz Marmara Universitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Elektronik-Bilgisayar Eğt. Bölümü Kadikoy /Istanbul, TURKIYE hkorkmaz@marmara.edu.tr Arş. Gör. A. Yayla Marmara Universitesi Teknik Bilimler MYO, Kadikoy /Istanbul, TURKIYE acetinkaya@marmara.edu.tr Teknik Öğretmen K. Yıldız Marmara Universitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencileri Teknik Öğretmen Ş. Erdal Marmara Universitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencileri ÖZET Bu çalışmada tasarlanan deney kartları ile ELC 136 kodlu Elektronik Teknolojilerine Giriş (ETG) dersi laboratuar uygulama deneylerinden Ohm kanunu, paralel, seri- paralel direnç bağlantılarında akım ve gerilim ilişkisi, Kirchhoff’un Gerilimler ve Akımlar Kanunu; ELC212 kodlu Elektronik 1 dersi laboratuar uygulama deneylerinden zener diyot karakteristiği ve zenerli gerilim düzenleyici devrede giriş geriliminin ve yük direncinin değişiminin çıkış gerilimi üzerindeki etkileri incelenebilmektedir. Öğrencilerin deneyleri hazırlanan bir kullanıcı arayüzü üzerinden laboratuar içinde gerçekleştirebilmeleri sağlanmıştır. Bu çalışma, MUFBE PC Tabanlı Veri Toplama Çözümleri isimli Yüksek Lisans Dersi projeleri kapsamında üretilmiş bir çalışmadır. Klasik yöntemde öğrencilerin deneyleri gerçekleştirebilmeleri için, bir ölçü aletine, bir DC ya da AC kaynağa, bir protoboard’a ve devre elemanlarına ihtiyaçları vardır. Öğrenci her bir deney için gereken devre elemanlarını board üzerine uygun bir şekilde yerleştirmelidir. Bilgisayar destekli bu çözümde ise ölçü aleti yerine Advantech PCL 818 HG veri toplama kartının AI (Analog Giriş) terminalleri ve ayarlı DC güç kaynağı yerine de aynı kartın AO (Analog Çıkış) terminali kullanılmaktadır. Ayrıca bu çalışmada tüm deney devre elemanlarını barındıran, ölçüm ve giriş işareti bağlanacak terminalleri hazır bir deney kartı tasarlanmıştır. Kart üzerinde uygun deney ve deneye uygun eleman değeri seçimi, veri toplama kartının DO (Sayısal Çıkış) terminalleri aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. Anahtar Kelimeler: VisiDAQ, daqView, USB Data Acquisition, Kullanıcı Arayüzü, PC Tabanlı Elektronik Eğitimi ABSTRACT In this paper, Ohm’s Law, current and voltage relations in serial-parallel, Parallel resistor connections, Kirchhoff’s Current Law and Kirchhoff’s Voltage Law experiments of ELC 136 Introduction to Electronics Technology and zener diode characteristic, the effects of input voltage and load resistor changes on output voltage in zener voltage regulation experiments of ELC212 Electronics 1 course can be analyzed with the designed experiment board. It is provided for the students to realize the experiments via the designed user interface in-laboratory. This study is the result of MUFBE PC Based Data Acquisition Solution masters’ degree course. In the typical method, a measurement instrument, a DC or AC power supply, a protoboard and circuit elements are needed to carry out the experiment. Every circuit element must be put on the board properly. In this computer aided solution, AI terminals of Advantech PCL 818 HG data acquisition card (Analog Input) is used instead of using a measurement instrument and AO (Analog Output) terminal is used instead of using a variable DC power supply. Furthermore in this study, a board consisting of measuring and input signals contains all circuit components. On the board, the selection of appropriate experiment and component is conducted by the data acquisition card’s DO (Digital Output) terminals. Keywords: VisiDAQ, daqView, USB Data Acquisition, User Interface, PC Based Electronics Education GİRİŞ laboratuardaki PC ler üzerinde çalışsın, ilerleyen süreçle beraber önemini yitirmeye başlamıştır. Diğer taraftan hem yurtiçi hem de yurt dışı çalışmalarda simülasyon tabanlı eğitimin, öğrenmeye pozitif yönde katkı sağladığı vurgulanmaktadır. Ancak yine aynı çalışmalarda, bu ortamlarda öğrencilerde gerçek cihaz ve malzemelerin bulunduğu bir laboratuarda oluşan el becerisinin oluşmadığı, tamir-bakım-onarım becerilerinin gelişemediği, güncel elektronik devre elemanlarını tanıma ve kullanma zorlukları vb olumsuz davranışların oluştuğuna da değinilmektedir. Uzaktan Eğitim Teknolojilerinin gelişimi sürecinde yeni web teknolojilerinin ortaya çıkması, bunu destekleyen donanımların yaygınlaşması, geliştirilen simulasyonlarla eğitimlerin tamamlanıp; sonuçların alınması aslında simülatörlerin pek de fazla gerçek uygulamaların yerini tutamayacağı sonucunu ortaya çıkarmıştır. (Sapijaszko, & Sapijaszko 2004, Cheng. & Chan C & Cheung & Sutanto D. 2002). Yukarıda sıralanan sebeplerden ötürü simülasyonlar ister web üzerinden yayınlanmış olsun, isterse 448 Uzaktan Eğitim Teknolojilerinde gerçeğe en yakın çözümü sunan model, uzaktan erişimli gerçek zamanlı laboratuar uygulamalarıdır. (Baccigalupi, & De Capua. & Liccardo 2006) Gerçek cihaz ve devre elemanları ile oluşturulan bu çalışmalarda, çeşitli web teknolojileri kullanılarak internet ortamına aktarılabilmekte; zaman ve mekan kısıtlaması olmadan kullanılabilmektedir. Böylelikle gerçeğe en yakın sanal uygulamalar geliştirilebilmektedir. Bu çalışmanın kazanımlarından biri de güncel uygulamalarda yerini almış, yeni teknolojileri kullanan devre elemanlarını, basit ve anlaşılır şekilde mevcut müfredata uyarlanmasıdır. ETG deney kartı görülmektedir. açık devre şeması Şekil 2’ de Bu çalışmada uzaktan erişime kolaylıkla adapte edilebilecek deney kartları tasarlanmış ve laboratuar-içi kullanıma uygun yeni bir model oluşturulmuştur. Bu çalışma, bir sonraki adımda uzaktan cihaz kontrolüne izin veren, tamamlanan bir uygulamayı web ortamına taşımaya elverişli LabVIEW, Matlab, vb yazılımlarla gerçekleştirilerek, uzaktan erişimli hale rahatlıkla getirebilir (Azaklar 2007) SİSTEM TASARIMI Bu çalışmada, ETG ve ELC1-Zener uygulamalarının VisiDAQ ve DaqVIEW yazılımları aracılı ile Şekil 2. ETG Deney Kartı Açık Devre Şeması Bu çalışmada deney, 2 paralel kol, 3 paralel kol ve 4 paralel kol olmak üzere 3 tipte, öğrenci deney kartı üzerine herhangi bir devre elemanı eklemeksizin veya çıkartmaksızın otomatik olarak tekrar tekrar değiştirilebilir şekilde hazırlanmıştır (Azaklar 2007). Örneğin 2-kol için, S5 ve S6 anahtarları “1”; S6 ve S7 anahtarları ise “0” konumundadır. gerçekleştirilebilmesi için Şekil 1’de görülen donanım yapısı kullanılmıştır. Burada VisiDAQ yazılımı Windows 98 işletim sistemine sahip bir bilgisayar ile kontrol imkânı sağlamakta; buna karşın DaqVIEW yazılımı USB bağlantılı PC veya Laptop ile kontrol imkânı vermektedir. Tasarlanan devre kartı üzerinden istenilen deneyin seçilebilmesi için Philips 4016 elektronik anahtarlama entegresi kullanılmıştır. Bu entegre içerisinde 4 adet anahtar bulunmaktadır. Bu anahtarlardan her biri için bir Enable ucu bulunmakta ve bu uca +5V verilmesi ile anahtar “ON-kapalı” konumuna geçmektedir (Philips). Anakol akımının ölçümü, PCL 818 HG DAQ kartı ve PCL 8115 terminal board üzerinden dolaylı olarak gerçekleştirilmiştir. Bunun için deney kartı tasarımında değeri bilinen bir referans direnci kullanılarak (Rref=1KΩ); bu direnç üzerinden geçen akım hesaplanarak; ana kol akımı ölçülmüştür. Şekil 1: l Sistemin Genel Yapısı Deney kartı üzerinde Şekil 2’de görüldüğü gibi AI1, AI2, AI3 olarak işaretlenmiş ölçüm noktaları belirlenerek, bu noktaların gerilimleri DAQ kartın Analog Girişlerinden ölçülmüştür. Daha sonra UPB nesnesi ile 1 nolu formül kullanılarak devreden geçen toplam akım hesaplanmıştır. Deney Kartlarının Tasarımı Deney kartlarının tasarımında öğrencilerin klasik yöntemde kullanma olanağı bulamadıkları devre elemanlarının kullanımı özellikle düşünülmüştür. Elektronik Teknolojilerine Giriş dersi Teknik Eğitim Fakülteleri’nde öğrencilerin mesleğe yönelik karşılaştıkları ilk ders olması sebebi ile burada öğrencinin öğrenme isteği en üst düzeye çıkarılmalı; Elektronik mesleğine karşı ilgileri çekilmelidir. Dolayısıyla derse klasik devre elemanları yerine güncel teknolojiye sahip devre elemanları ile bir başlangıç; özellikle de Meslek ve Teknik liselerden gelen ve elektronik malzemelerle zaten tanışmış olan öğrencilerin dikkatini çekebilmek için kaçınılmazdır. Buradan yola çıkılarak, mekanik bir anahtar yerine yarıiletken anahtar elemanın (entegre şeklinde) kullanılabileceği; diğer taraftan elle pot ucu çevrilerek değeri değiştirilebilen ayarlı bir direncin yerine getirdiği görevi sayısal olarak kontrol edilen bir potansiyometrenin de karşılayabileceği, ders içeriklerinde öğrenciye aktarılmalıdır. I toplam= (AI3-AI2) / Rref (1) Kol akımları ise AI1 analog girişinden ölçülen potansiyel fark değeri, örneğin 2 paralel kol durumu için, değerleri bilinen kol direnç değerlerine bölünerek I 1= AI1/ R1 (2) ve I 2= AI1/ R2 (3) 2 ve 3 nolu eşitlikler kullanılarak hesaplanmış ve arayüz üzerinden öğrenciye sunulmuştur. Anahtarların 1 ve 0 konumlarının belirlenmesinde DAQ kartın sayısal çıkışları (Digital Output-DO) kullanılmıştır. 449 Şekil 3’de ise ELC-1 Zener uygulamaları kartında yer alan devrelerin açık şeması gösterilmektedir. Bu deneyde zener gerilim regülasyonu deneyini gerçekleştirmek için yük elemanı olarak Xicor X9103 sayısal potansiyometre kullanılmıştır. Xicor X9103, sayısal olarak kontrol edilebilen ve üzerindeki direnç değerini saklayabilen bir potansiyometredir. X9103 ün maksimum değeri 10KΩ’dur ve 100 birimlik bir direnç dizisine sahiptir (Xicor). Burada sayısal potansiyometrenin INC, U/D ve CS pinlerini kontrol etmek amacıyla 3 adet sayısal çıkış (DO) kullanılmıştır. AI2 kanalından devrenin besleme gerilimi okunmaktadır. AIO ile gerilim regülasyonu devresinde zener diyot üzerine düşen gerilim ölçülmektedir. Visidaq Builder içerisinde bu arayüz hazırlanırken ilk olarak açılan pencerede File-Add/Delete-Add Display seçeneği ile yeni bir Display penceresi eklenir ve istenilen nesneler arayüze yerleştirilir. Anasayfa üzerinde Elektronik Teknolojilerine Giriş (ETG) ve Elektronik 1 içeriğinde yeralan ZENER uygulamaları deneylerinin seçimine ilişkin iki adet “Menü Display Buton Menu“ nesnesi kullanılmıştır. Bu menü butonları sayesinde ETG ve ELC1-ZENER arayüzlerine geçiş sağlanmaktadır. Anasayfada yer alan resimler ise Task Desinerda yer alan kullanıcı tarafından programlanabilir blok (User Programmable Block-UPB) yardımıyla Display Designer penceresinde “Conditional Bitmap Display Item” nesnesi ile gösterilmektedir (Korkmaz & Erdal & Buldu 2005). DENEYLERİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ ve UYGULAMA SONUÇLARI Ana sayfada yer alan ELC1-ZENER menü butonu tıklanarak ELC1-ZENER deneyleri ana sayfasına erişebilir. Yine aynı şekilde ana sayfada yer alan ETG menü butonu tıklanarak ilgili ETG deneylere ait sayfaya erişim mümkün olmaktadır. Bu deneylerden zener diyot karakteristiği deneyi kullanıcı arayüzü görüntüsü Şekil 5’de görülmektedir. Deney seçim butonu sayesinde ise kullanıcı tekrar ana sayfaya dönüp başka bir deneyi seçebilir. Arayüzde bir adet deney seçim penceresine dönmek için menü butonu, zener diyot akım-gerilim ilişkisini gösteren XY grafiği, S1 anahtarının kontrolünü sağlayan S1 butonu, analog girişlerden(AI) okunan değeri görmek için “text display” nesnesi ve analog çıkıştan (AO) faydalanılarak devre kaynak gerilimini ayarlamak için “Numeric Control Display Item” nesnesi yer almaktadır. Şekil 3. ELC-I-Zener Deney Kartı Açık Devre Şeması Display penceresinde yer alan kontrollere ait bloklar Şekil 6 da Task Designer penceresinde görülmektedir. Bu pencerede yer alan bloklardan “log” nesnesi program çalışırken ölçülen değerleri bir dosyaya kaydedilmesini sağlar. UPB1 bloğu ile AO’ların kontrolü sağlanmıştır. Aşağıdaki kod parçacığı bu blokun içerisindeki karşılaştırmayı göstermektedir. Arayüz Tasarımı ETG ve ELC1-Zener deneylerinin VisiIDAQ ortamında gerçekleştirilmesinde kullanılan ana giriş sayfasına ait arayüz Şekil 4 te görülmektedir. VisiDAQ programında “Display designer” ve “Task designer” olmak üzere 2 penceresi bulunmaktadır. Kullanıcı isterse birden fazla Display designer ile Task designer penceresi ekleyebilir (Advantech,Total,VisiDAQ). Şekil 5. Zener Karakteristiği Deneyi Display Designer Ana Sayfası Şekil 4. Deney Seçim Ana Sayfası VisiIDAQ Display designer penceresinde program çalışırken kullanıcının görebileceği kısımlar yer almaktadır. Task designer penceresinde ise program çalışmaya başlamadan önce kullanılan kontrollere ait bloklar yer almaktadır. Program çalışırken kullanıcı bu pencereye müdahele edemez. 450 hesaplanması gerçekleştirilmiştir. Bu deneyde kol akımlarının hesaplanabilmesi için “UPB” nesnesi kullanılmış ve her bir durum için ayrı bir hesaplama programı yazılmıştır. Deneyde kullanılan Philips 4016 anahtarlama entegresi içerisinde yer alan her bir anahtar 9,2-9,6 V luk besleme gerilimi kullanıldığında 80-100 Ω arası bir direnç değeri göstermektedir (Philips). Teorik hesaplamalar bu durum göz önünde bulundurularak yapılmıştır Bu program parçacığı aşağıda görülmektedir. IF(TAG9&& TAG10&&TAG1&& TAG2) { A= (AI1[1])/3.4; // R1=3,3K+ 100 Ω=3400 Ω output(#1,A); B=(AI1[1])/4.8; output(#2,B); C=(AI1[1])/1.2; output(#3,C); D=(AI1[1])/2.3; output(#4,D); I=A+B+C+D; output(#0,I); } else IF(TAG9&& TAG10&&TAG1) { A= (AI1[1])/3.4; output(#1,A); B=(AI1[1])/4.8; output(#2,B); C=(AI1[1])/1.2; output(#3,C); output(#4,0); I=A+B+C; output(#0,I); } else IF(TAG9&& TAG10) { A= (AI1[1])/3.4; output(#1,A); B=(AI1[1])/4.8; output(#2,B); output(#3,0); output(#4,0); I=A+B; output(#0,I); } else { output(#0,0); output(#1,0); output(#2,0); output(#3,0); output(#4,0); } Kirchhoff un Akımlar Kanunu Şekil 6. Zener Karakteristiği Deneyi Task Designer Ana Sayfası Şekil 7’de ise KAK deneyine ait kullanıcı ara yüzü görülmektedir. Şekil 7. KAK Display Designer Deneyi Ana Sayfası KAK yukarıda da anlatıldığı gibi bir düğüm noktasına giren akımların toplamı, düğüm noktasından çıkan akımların toplamına eşit olması prensibine dayanmaktadır. Bu bağlamda gerçekleştirilen VisiDAQ yazılımında 3 paralel kol için ölçülen değerler ve teorik sonuçlar Tablo 1’de verilmiştir. Tablo 1. KAK 3 paralel kol teorik ve ölçüm sonuçları Akım Değerleri I I1 I2 I3 Şekil 8. KAK deneyi Task designer penceresi Kart üzerindeki gerilim ölçme noktaları veri toplama kartının AI terminallerine bağlanmış ve VisiDAQ AI nesneleri aracılığı ile de programa aktarılarak; kol akımlarının 451 Teorik Sonuçları 5,12 mA 1,13 mA 0,8 mA 3,21mA Ölçülen Sonuçları 4,60 mA 1,01mA 0,72 mA 2,82mA Zener Diyot Karakteristiği Zener Diyot Karakteristiği devresinde 5.1V’luk bir zener diyot kullanılmıştır. VisiDAQ ile yapılan ölçüm sonuçları log dosyaları halinde kaydedilebilmektedir. Öte yandan PersonalDaq55 ünitesinin DaqVIEW yazılımının böyle bir otomatik kayıt işlemini destekleyen bir nesnesi olmadığından, bu ölçümler yapılırken VisiDAQ ölçümlerinde kaydedilmiş kaynak gerilimi (Vsupply) değerlerine yakın değerler kullanılarak ölçülen çıkış gerilimleri manuel olarak kaydedilmiştir (IOTech). D1 diyodu üzerinden geçen akım hesaplanırken ölçülen Vsupply ve VD1 gerilimlerinin farkı, KAK deyinde de anlatıldığı gibi değeri bilinen R1 direncine bölünerek 4 nolu eşitlikte gibi hesaplanır. ID= (Vsupply-VD1)/R1 (4) Zener Diyot Karakteristiği devresinde, kaynak gerilimi zener gerilimine yaklaştıkça, zener diyodun üzerindeki gerilim (VD1) de artmaktadır. VD1 gerilimi eşik gerilimi (~0.8V) değerine gelene kadar diyot üzerinden geçen akım(ID) çok küçük; ancak eşik gerilimi değerinin üzerine çıkıldığında I D akımında büyük bir artış gözlenmektedir. a) ID akımının VD1 gerilimine bağlı değişimi Şekil 9 ve 10’daki grafiklerden gözlenebilmektedir. Ölçüm sonuçlarının çizdirilmesinin yanı sıra Microsoft Excel’de Eğri Uydurma yöntemiyle eğrilerin matematiksel ifadeleri bulunarak, VisiDAQ ve DaqVIEW programlarında elde edilen ölçümlerinin detaylı karşılaştırması yapılarak; aralarındaki ölçüm benzerliği ortaya konmuştur. Zener Gerilim Regülasyonu devresinde 3.3V’luk zener gerilimine sahip olan bir zener diyot kullanılmıştır. VisiDaq ile yapılan ölçüm sonuçları log dosyaları halinde kaydedilmektedir. Fakat diğer taraftan Daqview yazılımında böyle bir imkanı olmadığı için Zener Diyot Karakteristiği devresinde izlenen yöntem burada da kullanılmıştır. b) Şekil 9. Zener İleri yön Karakteristiği a)VisiDAQ Ölçümlerine Göre b) DaqVIEW Ölçümlerine Göre Zener Gerilim Regülasyonu devresinde yapılan ilk ölçümlerde yük direnci (R2) sabit tutularak, D2 diyodunun kaynak geriliminin değişimine bağlı olarak, gerilimi regüle etmedeki başarısı incelenmiştir. Şekil 10 a ve b grafiklerden görüleceği üzere kaynak gerilimi (Vsupply) zener geriliminin üzerine çıkana kadar D2 üzerindeki gerilimdeki (VD2) artış miktarları fazladır. Ancak Vsupply zener geriliminin üzerine çıktığında VD2 geriliminde çok büyük değişimler olmamaktadır. Bu da gerilim regülasyonu işleminin başarılı olduğuna dair bir gösterge kabul edilebilir. .Şekil 11’de yük direnci ile VD2 geriliminin ilişkisini gösteren grafik incelendiğinde, yük direnci ilk 200 ölçüme kadar azaldığı süre boyunca VD2 geriliminde önemli bir değişiklik gözlenmemektedir. Bu bölgede D2 diyodu başarılı bir regülasyon performansı sergilemektedir. Öte yandan son 80 ölçüm boyunca R2 direncinin değeri azaltılmaya devam edilmesiyle beraber, VD2 geriliminde de bu paralelde bir düşüş gözlenmektedir. D2 diyodunun olduğu koldaki bileşke direnç düştüğü için giriş direncinin (R1) üzerine düşen gerilim artacaktır. Böylelikle D2 diyodu gerilim regülasyonu işlemini bu bölgede sürdüremeyecektir. Zener Gerilim Regülasyonunda Yük Direncinin Etkisi Zener Diyot Karakteristiği devresinde kullanılan Microsoft Excel’deki Eğri Uydurma yöntemi burada da kullanılarak eğrilerin matematiksel ifadeleri arasındaki benzerlikten yola çıkarak VisiDaq ve Daqview ölçümlerinin karşılaştırması yapılmıştır. Zener Gerilim Regülasyonu devresinde yapılan ikinci ölçümlerde kaynak gerilimi ortalama 4.4V değerinde sabit tutularak, R2 değeri kademeli olarak azaltılmıştır (Xicor). Böylelikle D2 diyodunun R2 direncinin (yük) azalması karşısında VD2 geriliminin değişimi gözlemlenmiştir. Bu ölçümler yapılırken sadece VisiDAQ ortamı kullanılmıştır. Bunun nedeni X9103’ün INC girişine darbe sinyallerini VisiDAQ arayüzündeki butonlar yardımıyla üretebilmektir. DaqVIEW arayüzünün kısıtlı imkânları sayısal çıkışlardan darbe sinyalleri üretilmesini oldukça güçleştirmektedir. VisiDAQ’ın sayısal çıkış terminalinden darbe işareti üretilerek, direnç değişimi 280 adımda tamamlanmıştır. a) 452 arayüz tasarımında VisiDAQ’a göre daha yetersiz olduğu görülmüştür. KAYNAKLAR Advantech Drivers Supporting for Industrial Automation CDROM Advantech PCL-818HG Veri Toplama Kartı Kullanma Kılavuzu Azaklar, S. (2007). Uzaktan Erişimli Elektronik Laboratuvarı Tasarımı, MU FBE YLisans b) Baccigalupi, A. & De Capua, C. & Liccardo, A. (2006). Overview on Development of Remote Teaching Laboratories: from LabVIEW to Web Services. IMTC 2006 – Instrumentation and Measurement Technology Conference. Şekil 10. R2 (Yük) Sabitken Zener Gerilim Regülasyonu Grafiği a) VisiDAQ Ölçümlerine Göre b) DaqVIEW Ölçümlerine Göre Cheng K. W. E. & Chan C. L. & Cheung N. C. & Sutanto D. (2002). Virtual Laboratory Development for Teaching Power Electronics. Power Electronics Specialists Conference. IOTECH PCbased Data Acquisition and Instrumentation Catalog, 2004-2005 Korkmaz, H. , Erdal H., Buldu, A..(2005) .PC-Tabanlı Veri Toplama Çözümleri Sunan Bir Otomasyon Yazılımının Eğitim Amaçlı Kullanımı. 1. Uluslararası Mesleki ve Teknik Eğitim Teknolojileri Kongresi, , İstanbul, TÜRKİYE Şekil11. VisiDAQ Ölçümlerine Göre Yük Direnci Azalırken Elde Edilen Zener Gerilim Regülasyonu Grafiği Philips Semiconductors (1995) Products Specifications HEF 4016 B Gates, Quadruple Bilateral Switches SONUÇ VE ÖNERİLER Yapılan deneylerde VisiDAQ yazılımının etkin bir arayüz tasarımı için uygun olmasına rağmen, veri alış-verişinde yavaş olduğu görülmüştür. Bu gecikmeyi gidermek için aynı deneyler bu defa da USB terminalinden PC ye bağlanan Iotech PersonelDaq55 ünitesi ve DaqView yazılımı kullanılarak gerçekleştirilmiş; sonuçlar karşılaştırılmıştır. Iotech PersonelDaq55 Veri Toplama ünitesi, deney kartı üzerinde yapılan değişikliklere daha hızlı tepki verebilmektedir. Iotech PersonelDaq55 ünitesinin bir başka avantajı da dizüstü bir bilgisayar ile rahatlıkla kullanılabilmesi ve taşınabilmesidir. Ancak PersonalDaq55 ünitesi üzerinde Analog Çıkış terminalinin bulunmaması, devre giriş gerilimi için harici bir dc kaynağa ihtiyaç duyulmasını ortaya çıkarmaktadır. Oysaki PCL818HG veri toplama kartının AO terminali kullanıcı arayüzü üzerinden ayarlanabilen dc bir besleme gerilimi olarak rahatlıkla kullanılabilmektedir. Bununla beraber DaqView yazılımının Sapijaszko, C. & Sapijaszko G. I. (2004). An Innovative Electronics Laboratory System for On Campus and Distance Learning Applications. Proceedings of the 2004 American Society for Engineering Education Annual Conference & Exposition. Total Solutions for PC-Based Industrial Automation”, Solution Guide Volume.91, ADVANTECH Coorp. VisiDAQ Professional Version 3.1 Kullanma Klavuzu, 2.baskı. Xicor X9103 Non-volatile Digital Potantiometer Datasheet 453