anadolu98 - Boğaziçi Üniversitesi

İstanbul, 9.2.1998
Prof. Dr. Ţan ÖZ-ALP
Anadolu Üniversitesi
Açıköğretim Fakültesi
Yunusemre Kampüsü
26470 ESKİŞEHİR
Tel : 0222-335 69 63
Fax : 0222-330 46 26 / 335 36 16
e-posta : sanozalp@anadolu.edu.tr
İlgi:
VI. ULUSALYÖNETİM VE ORGANİZASYON KONGRESİ
21-23 MAYIS 1998 - Eskiţehir
Sayin Prof.Dr.Ţan ÖZ-ALP
Ilgideki konferansta sunulmak üzere hazirlanan
“Yönetilen Kesimin Katılımı Artıran Bir Araç: Akan Değerlendirme Yöntemi”
başlıklı bildiriye ait özet ekte sunulmuţtur.
Kongreye katılmak istiyoruz. Bu açıdan özet ile ilgili görüşlerinizi almak üzere cevabınızı rica
ederiz. Kongrenin başarılı geçmesi dileği ile
Saygılarımla
Erol İnelmen
Yrd.Doç.Dr.
Boğaziçi Üniversitesi
Bebek İstanbul
Tel: 0212 263 1500
e-mail: inelmen@boun.edu.tr
VI. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 21-23 Mayis 1998
Anadolu Üniversitesi- Eskiţehir (Özet)
YÖNETİM KESİMİN KATILIMI ARTIRAN BİR ARAÇ:
AKRAN DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ
Yrd.Doç.Dr.Erol İnelmen(*) ve Prof.Dr.Bülent Himmetoğlu (*)
Giriţ
Kurelleţen dunyada pazar ekonomisi kurallarına göre çalışan kurumlar arasında rekabetin her
geçen gün daha fazla arttığını gözlemekteyiz (1). Bu ţartlar altında bütün kurumlar verimliliği
artıracak tedbirleri almak mecburiyetinde kalmaktadır (2). Değişen yeni ekonomik ţartlara uyum
sağlamak ihtiyacını duyan kurumlar, yönetilen kesiminin katılımına imkan veren yeni yönetim
modelleri uygulamaya koymaktadır (3). Bu yazıda, bazı kurumlarda uygulamaya baţlanan
“akran(+) değerlendirme yöntemin”, katılımı geliştiren bir unsur olduğunu savunulmaktadır
Yönetime Katılım
“Toplam Kalite Yönetimi” adı ile tanınan, kabul gören ve yeni sayılacak olan yönetim
modelinde, çalışan personelin katılımına, müţteri memnuniyeti kadar önem verilmektedir (4).
Farklı görüşlerde olan kişilerden ortak bir karar alabilmek amacı ile yaratılan çalışma ortamlarda,
yönetilen kesiminin görev sırasında daha fazla istekli vazife yaptıkları gözlenmektedir.
Insanoğlunun merakli bir varlik olduğunu ve araştırmaya açık olduğunu bizde bazi bilim
adamları gibi kabul edersek (5) calışma sırasında böyle bir isteğin karşılanması(6) gerek
olduğunu düşünmekteyiz. Başarı ödülleri sunarak yönetimin araştırmaya vereceği önem,
çalışanlar arasında her zaman olumlu karşılanmaktadır (7). Çalışanlarında “tedarik zincirin” bir
haklası oldukları düşünecek olursak, eğitimini geliştirmek amacı ile yapılacak yatırımlardan her
zaman için karşılık alınacaktır (8).
Akran Değerlendirme Yöntemi
Kurumun vermliliğini ve devamlılığını amaçlayan çağdaş yönetim sistemleri, çalışan personelin
düşüncelerini ve isteklerini dile getirmek amacı yeni tedbirler tasarlamaktadır. Karar verme
sürecine katılımı özendirmek amacı ile, iţgörenlerin çalışmaların değerlendirilmesinde, yer
almaları tavsiye edilmektedir (9). “Akran Değerlendirme Yöntemi” olarak tanınan düzen için
bugüne kadar yeterli bilgi ve tecrübe olmadığı için, deneme yolu ile ve kültürel farklılıkları
dikkate alarak çok dikkat ile uygulanılması tavsiye edilmektedir.
Bir Uygulama
Boğaziçi Üniversitesi öğrencileri öğretmenlerini değerlendirmeye alışkındır. Ancak akranlar
–ayni düzeyde olan kiţiler olarak- bir birileri için bir değerlendirme yapma geleneği, yeni
sayılacak bir uygulamadır.Toplam Kalite Yönetimin bir uzantısı sayılabilen “Akran
Geğerlendirme Yöntemi”, kültürel farklılıkları dikkate alarak kullanılması bir önceki bölümde
vurgulanmıştır. Bu neden ile 1997-98 eğitim yılında, birinci dönem sonunda 36 öğrencinin
kayıtlı oldukları “Teknik Resim” dersinde, çalışmaları arasında maket halinde sunmaları gereken
bir sene sonu bitirme ödevini, birbirleri için değerlendirirken özel tedbirler alınmıştır. Alınan
istatistiki sonuçlar ve gözlemler(10) yazıda özetlenmiştir.
Sonuç
Çalışan personelin katılımını özendirmek ve bu sayede verimliliği artırmak amacı ile tasarlanan
“akran değerlendirme yöntemi”nden beklen faydalar ve yapılan bir uygulamanın sonuçları bu
yazıda açıklanmıştır. Kültürel farklılıkları dikkate alarak yöntemin safhalara ayrılarak, zaman
içersinde kademli olarak uygulanması daha uygun olacağı yapılan uygulamada ortaya çıkmıştır.
………………………….
(*) Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi
(+) Akran, Ingilizcede Peer sözcüğü karşılığı kullanılmakta olup, yetki ve hiyerarşik konum
olarak ayni düzeyde bulunan işgörenler için kullanılmaktadır.
KAYNAKÇA
1. Kaynak M.O. and Sabonovic, A. “Diffusion of New Technologies Through Appropriate
Education and Training” presented at the Diffusion of New Technologies Conference, St.
Petersburg, June 13-17, 1994.
2. Whitfield, K. and Poole, M. “Organizing Employment for High Performance: Theory,
Evidence and Policy”, Organization Studies, 18:5, 1997, pp. 745-764.
3. Rogers, C.R. “Freedom to Learn”, Charles E. Merrill Pub.Co, NY, 1969, 1-12..
4. Ford, D.H. and Lerner, R.M. “Developmental System Theory, An Integratine Approach”,
Sage Publications, London, 1992, 45-47.
5. Kelly, G.A. “A Brief Introduction to Personal Construct Theory”, In: Bannister, D. (Ed.)
“Perspectives in Personal Construct Theory”, Academic Press, London, 1970,1-29.
6. Marin, M., “Investing in the Ideal University”, American Society of Engineering Education,
PRISM , 1997, November, 26-28.
7. Yerlici, V. “The Place of Teaching and Research in Engineering Education”, Ingenieur
Pedagogik Brücke Zwischen Lehre and Forshung, A.Melezinek, G. Kurz (eds.),
Leuchtturm-Verlag, 1993, 297-300.
8. Yetiţ, N. and İnelmen, E. “Enhancing Engineering Education to Meet the Needs of the Next
Century”, PICMET’97, Portland, Oregon, 1997, 286.
9. Alaton, İ. “On Engineering Education”, Seminar at the Engineering School of the Marmara
University, Kadiköy, İstanbul, 1997
10. Piaget, J. “The Moral Judgment of the Child”, Routledge & Kegan Paul Ltd., London, 1932.