ünite 1 - gumusgozefen

ÖĞRENME ALANI
ÜNİTE 1
D-
: CANLILAR VE HAYAT
: CANLILARDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME
HAYVANLARDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME
1Canlıların Sınıflandırılması
2Hayat Döngüsü
3Döllenme Çeşitleri
4Hayvanlar ve Özellikleri
5Başkalaşım ve Başkalaşım Geçiren Hayvanlar
1
D-
HAYVANLARDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME :
Canlıların Sınıflandırılması
:
Doğada yaşayan canlıların benzerlik ve farklılıklarına göre gruplandırılmasına
sınıflandırma denir.
Doğada yaşayan canlılar; bitkiler, hayvanlar, mantarlar ve bir hücreliler olarak dört grupta
incelenirler.
1-
CANLILAR
Hayvanlar
Omurgalılar
Bitkiler
Omurgasızlar
Çiçekli
Bitkiler
Mantarlar
Çiçeksiz
Bitkiler
İlkel (Basit)
Mantarlar
Gerçek
(Gelişmiş)
Mantarlar
Bir Hücreliler
Çekirdeği
Olmayanlar
Çekirdeği
Olanlar
Kamçılılar
Kök
Ayaklılar
Kirpikliler
Sporlular
Bakteriler
Virüsler
Damarlı Çiçeksiz
Bitkiler
Damarsız
Çiçeksiz Bitkiler
Açık
Tohumlular
Kapalı
Tohumlular
2-
Hayat Döngüsü
:
Doğada bulunan hayvanlar beslenme, çoğalma şekli, gelişim özellikleri ve yavru bakımı
açısından farklılık gösterirler. Bu nedenle hayvan gruplarının hayat döngüleri birbirinden farklıdır.
Doğada yaşayan canlıların doğması, büyümesi, gelişmesi, üremesi (çoğalması) ve ölmesini
içine alan süreye hayat döngüsü denir. Hayat döngüsü üreme olayı ile başlar ve ölüme kadar sürer.
Hayvanlarda da üreme, insanlar gibi döllenme olayı sayesinde gerçekleşir. Hayvanlarda,
erkek ve dişi üreme hücrelerinin (sperm ve yumurta hücrelerinin) çekirdeklerini birleşmesine
döllenme, döllenme sonucu oluşan döllenmiş yumurta hücresine zigot denir. Zigot oluştuktan sonra
gelişerek embriyo denilen canlı taslağını oluşturur. Oluşan embriyoda gelişimini tamamlayarak
yeni bir canlıyı oluşturur. Embriyonun büyüyerek gelişebilmesi için beslenmesi ve korunması
gerekir. Bunun için embriyoya uygun bir ortam sağlanmalıdır. (Tavukların kuluçkaya yatmalarının
nedeni budur).
SORU :
1-
23-
Somon bağlının hayat döngüsü ile ilgili ders kitabının 36. sayfasındaki
olaylarla ilgili hikaye yazılmak istense idi hikayede hangi olaylar yer
alırdı?
Su kaplumbağalarının hayat döngüsü nasıldır?
Su kaplumbağalarının nesillerinin korunması için neler yapılmalıdır?
3-
Döllenme Çeşitleri :
a)
Dış Döllenme :
Sperm ve yumurta hücrelerinin vücut dışında, suda birleşmesidir. Bu canlılar
döllenme şansını arttırabilmek için aynı anda aynı yerlere çok sayıda üreme hücresi
bırakırlar. Döllenme ve döllenme sonucu oluşan embriyonun gelişimi suda olur.
Balıklar, kurbağalar ve suda yaşayan omurgasızlarda görülür.
b)
İç Döllenme :
Sperm ve yumurta hücrelerinin dişi canlının (annenin) vücudunda birleşmesidir.
(Karadaki çevresel olumsuzluklardan dolayı iç döllenme gerçekleşir). İç döllenme olayında
erkek birey çok sayıda, dişi birey az sayıda üreme hücresi oluşturur.
İç döllenme şansı, dış döllenme şansından daha yüksektir.
Kuşlar, sürüngenler, suda yaşayan memeliler (omurgalılar) ile karada yaşayan
memeliler ve insanlarda görülür.
2
4-
Hayvanlar ve Özellikleri :
Hayvanlar, iskelet sisteminin bulunup bulunmamasına göre; omurgalı ve omurgasız
hayvanlar olarak iki grupta incelenir.
Hayvanlar
Omurgalı Hayvanlar
1234-
Balıklar
Kurbağalar
Sürüngenler
Kuşlar
5- Memeliler
:
:
:Kertenkele, Yılan, Kaplumbağa, Timsah
:Et Yiyenler, Tırmanıcılar, Tane Yiyenler, Su Kuşları, Uçamayanlar, Bal Özü Emenler,
Ötücüler
:Otçullar, Etçiller, Hem Otçul Hem de Etçiller, Kemirgenler, Uçanlar, Yüzenler
1-Tek Hücreliler
a)Çekirdeği Olmayanlar
b)Çekirdeği Olanlar
:
:
2-Çok Hücreliler
a)Solucanlar
:
b)Eklembacaklılar
:
Omurgasız Hayvanlar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bakteriler
Kamçılılar
Yalancı Ayaklılar
Kirpikliler
Sporlar
Halkalı Solucanlar
Yassı Solucanlar
Yuvarlak Solucanlar
Kabuklular
Böcekler
Örümcekler
Çok Ayaklılar
c)Süngerler
d)Mercanlar
e)Yumuşakçalar
f)Derisi Dikenliler
a)
Omurgalı Hayvanlar
:
İskelet sistemine sahip olan hayvanlara omurgalı hayvanlar denir. Omurgalı
hayvanlar kendi aralarında; balıklar, kurbağalar, sürüngenler, kuşlar ve memeliler olarak beş
gruba ayrılırlar.
Bütün omurgalı hayvanlar;
•
İskelet sistemine sahiptir.
•
Döllenme ile çoğalırlar.
•
Döllenme sonucu yumurta veya doğurarak çoğalırlar.
•
Dolaşım sisteminde kapalı dolaşım görülür. (Kanın sadece damarlar içinde
dolaşması).
•
Hayat döngüsüne sahiptirler.
Örnek :
1-
Omurgalı hayvanların hayat döngüsü vardır. Tavuklar, yumurtayla çoğalırlar,
yumurtadan çıkan civciv beslenip büyüyerek gelişir ve tavuk haline gelir. Bu tavuk
da yeni yavrular meydana getirir.
Balıklar
:
•
Solungaç solunumu yaparlar (Suda çözünmüş havanın oksijenini kullanırlar).
•
Dış döllenme görülür. (Döllenme olayı ana canlının vücudu dışında
gerçekleşir).
•
Yumurta ile çoğalırlar.
•
Genellikle yavru bakımı görülmez.
•
Gelişmeleri sırasında başkalaşım geçirmezler.
•
Yavrularını sütle beslemezler.
•
Soğukkanlı canlılardır.
•
Kalpleri iki odacıklıdır. (Bir kulakçık, bir karıncık).
•
Kirli kan solungaçlarda temizlenir.
•
Kalplerinde daima kirli kan bulunur, küçük kan dolaşımı görülmez.
(Solungaçlarda temizlenen kan kalbe uğramadığı için).
•
(Vücudu temiz kan dolaşır).
•
Vücutları pullarla kaplıdır.
3
2-
Kurbağalar :
•
Larva döneminde suda solungaç solunumu, ergin dönemde karada deri ve
akciğer solunumu yaparlar.
•
Dış döllenme görülür.
•
Yumurta ile çoğalırlar.
•
Yavru bakımı görülmez.
•
Gelişimleri sırasında başkalaşım geçirirler.
•
Yavrularını sütle beslemezler.
•
Soğukkanlı canlılardır.
•
Kalpleri üç odacıklıdır. (İki kulakçık, bir karıncık).
•
Kirli kan akciğerlerde temizlenir.
•
Kalplerinde temiz ve kirli kan taşırlar. (Vücutlarında kirli ve temiz kan
dolaşır).
•
(Arka ayaklarında parmakların arasında perde bulunur).
•
Nemli bölgelerde yaşarlar.
3-
Sürüngenler :
•
Akciğer solunumu yaparlar.
•
İç döllenme görülür.
•
Yumurta ile çoğalırlar.
•
Yavru bakımı görülmez.
•
Gelişimleri sırasında başkalaşım değil, gömlek değişimi görülür.
•
Yavrularını sütle beslemezler.
•
Soğukkanlı canlılardır.
•
Kalpleri 3 odacıklıdır. (İki kulakçık, bir karıncık). (Karıncıkta yarım perde
bulunur).
•
Kirli kan akciğerde temizlenir.
•
Kalplerinde temiz ve kirli kan taşırlar. (Vücutlarında kirli ve temiz kan
dolaşır).
•
Vücutları pullarla kaplıdır.
a)
Kertenkeleler
:
•
Tehlike anında kuyruğunu bırakır. Düşman kuyrukla uğraşırken kaçar.
Daha sonra kopan kuyruğun yerine yenisini yapar. Buna rejenerasyon
(yenilenme) denir.
b)
Yılanlar
:
•
Hareket üyeleri yoktur. Sürünerek hareket ederler.
•
Bazı türleri zehirlidir.
•
Gelişimleri sırasında gömlek değişimi görülür.
•
Besinlerini çiğnemeden yutarlar.
c)
Kaplumbağalar
:
•
Vücutlarını düşmandan koruyan kabukları vardır. Bu kabuk dış iskelet
değildir, iç iskelete bağlıdır.
d)
Timsahlar
:
•
Nehir ve göllerde yaşarlar.
•
Alt çeneleri sabit, üst çeneleri hareketlidir.
•
Kalpleri dört odacıklıdır. (İki kulakçık, iki karıncık). (Karıncıkta tam
perde bulunur).
•
Kalpte kirli ve temiz kan karışmaz. Kalp çıkışında panizza kanalında
karışır. Vücudu karışık kan dolaşır.
4
4-
Kuşlar
:
•
Akciğer solunumu yaparlar.
•
İç döllenme görülür.
•
Yumurta ile çoğalırlar.
•
Yavru bakımı görülür.
•
Gelişimleri sırasında başkalaşım geçirmezler.
•
Yavrularını sütle beslemezler.
•
Sıcakkanlı canlılardır.
•
Kalpleri 4 odacıklıdır. (İki kulakçık, iki karıncık).
•
Kirli kan akciğerde temizlenir.
•
Kalpte kirli ve temiz kan karışmaz. Vücudu temiz kan dolaşır.
•
Vücutları tüylerle kaplıdır.
•
Ağızlarında diş bulunmaz. Katı besinler taşlıklarındaki taşlar ve kaslar
yardımıyla parçalanır. (Bunun için küçük taşlar yutarlar).
•
(Uzun kemiklerinin içi, uçmayı kolaylaştıran hava ile doludur).
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
5-
Et Yiyen (Yırtıcı) Kuşlar
Tırmanıcı Kuşlar
Tane Yiyen Kuşlar
Su Kuşları
Uçamayan Kuşlar
Bal Özü Emen Kuşlar
Ötücü Kuşlar
:
:
:
:
:
:
:
Kartal, atmaca.
Ağaçkakan.
Güvercin, serçe.
Pelikan, martı, ördek, leylek, penguen.
Deve kuşu, tavuk.
Gagaları ince ve uzun olan Kolibri.
Tohumla beslenen keklik, kanarya.
Memeliler
:
•
Akciğer solunumu yaparlar.
•
İç döllenme görülür.
•
Doğurarak çoğalırlar.
•
Yavru bakımı görülür.
•
Gelişimleri sırasında başkalaşım geçirmezler.
•
Yavrularını sütle beslerler.
•
Sıcakkanlı canlılardır.
•
Kalpleri 4 odacıklıdır.
•
Kirli kan akciğerde temizlenir.
•
Kalpte kirli ve temiz kan karışmaz. Vücudu temiz kan dolaşır.
•
Vücutları kıllarla kaplıdır.
•
Beslenme özelliklerine göre 3 grupta incelenirler.
a)
Otçul Memeliler
:
b)
c)
Etçil Memeliler
Hem Etçil Hem Otçul Memeliler
:
:
d)
e)
f)
Kemirgen Memeliler
Uçan Memeliler
Yüzen Memeliler
:
:
:
Koyun, keçi, inek, ceylan, geviş
getiren at ve eşek gibi hayvanlar
ile geviş getirmeyenler.
Kedi, köpek, kurt, aslan, kaplan.
İnsan, ayı, maymun, domuz,
kuşların büyük kısmı ve bazı
balıklar.
Sincap, kunduz, fare, tavşan.
Yarasa.
Balina, köpek balığı, yunus, fok.
5
b)
Omurgasız Hayvanlar
:
Vücutlarında kemikten veya kıkırdaktan yapılmış iskelet sistemine sahip olmayan
hayvanlara omurgasız hayvanlar denir. Omurgasız hayvanlar kendi aralarında; tek ve çok
hücreli omurgasız hayvanlar olarak iki gruba ayrılırlar.
Bütün omurgasız hayvanlarda;
•
İskelet sistemi bulunmaz. Vücudun dik durmasını sağlayan başka yapılar bulunur.
•
Dolaşım sisteminde açık dolaşım görülür.(Açık dolaşımda kılcal damarlar
bulunmaz).
•
Çeşit sayısı çok fazladır.
•
Karada ve suda yaşarlar.
•
Karada yaşayanları trake ve deri, suda yaşayanları solungaç solunumu yaparlar.
1-
Solucanlar
:
•
Nemli yerlerde yaşarlar.
•
Yapı bakımından üç çeşittirler.
a)
b)
c)
2-
Halkalı Solucan
Yassı Solucan
Yuvarlak Solucan
:Toprak solucanı ve sülük.
:Tenya = Şerit.
:Bağırsak solucanı, tirişin, kıl kurdu.
Eklem Bacaklılar :
•
Vücutlarının dışında kitin denilen örtü bulunur. Sert ve dayanıklı olan bu örtü
vücuda diklik ve desteklik sağlar.
•
Vücutlarındaki halkalar ve deri kıvrımlarının birbirine eklenmesiyle oluşan
yapıya dış iskelet denir.
•
Yumurta ile çoğalırlar.
•
Böcekler grubunda olan eklembacaklılar başkalaşım geçirirler.
•
Yumurtadan çıkan kurtçuğa larva denir.
•
Larvanın ergin hale gelinceye kadar geçirdiği uyku dönemine pupa denir.
•
Pupa dönemi karasinekte kabuk içinde, ipek böceğinde ise kendi salgıladığı
ipekten yaptığı koza içinde geçirilir.
a)
Böcekler
b)
c)
d)
Kabuklular
Örümcekler
Çok Ayaklılar
:Arı, karasinek, sivrisinek, bit, pire, kene, çekirge, tahta
kurusu, hamam böceği ve kelebek.
:Yengeç, karides.
:Örümcek, akrep.
:Çıyan, kırkayak.
3-
Süngerler
:
•
Sıcak denizlerde sürüler halinde yaşarlar.
•
Büyüklükleri farklı olup birkaç mm ile iki metre arasında değişir.
4-
Mercanlar
:
•
Koloniler halinde en çok sıcak denizlerde yaşarlar. Büyük yığınaklar çoğu
kez adalar oluşturur.
5-
Yumuşakçalar
:
Salyangoz, midye, istiridye, mürekkep balığı
(kafadan bacaklı), sümüklü böcek, ahtapot
(kafadan bacaklı).
6-
Derisi Dikenliler
:
Deniz yıldız denizkestanesi.
6
NOT : 1-
Sürüngenler ve balıklar çok sayıda yumurta ürettikleri için onların nesillerini devam
ettirme şansı kuşlar ve memelilere göre daha fazladır. Bu nedenle kuşlar ve
memeliler az sayıda olan yavrularına bakarak nesillerinin devam etmesini sağlarlar.
17. Etkinlik :
Amaç
:
Yapılacaklar :
Farklı Hayvanlar ve Onların Çoğalma Şekilleri
(Çalışma Kitabı – 23)
Öğrencilerin konu ile ilgili ön bilgilerinin açığa çıkarılmasını sağlamak.
•
Resimlerde verilen canlıların çoğalma şekilleri, yavru bakımı
açısından yanlış olarak verilmiştir. Şekillerdeki yanlışlıklar bulunarak
doğrularının yazılması sağlanır.
•
Karikatürdeki yanlışlıkların görülerek üç dakika içerisinde
belirlenmesi sağlanır.
7. Alternatif Etkinlik :
Amaç
:
Yapılacaklar
18. Etkinlik
Amaç
:
:
:
Yapılacaklar :
6. Etkinlik
:
Amaç
:
Yapılacaklar :
Su Kaplumbağaları
(Öğretmen Kitabı – 36)
Su kaplumbağaları ile ilgili hayat döngüsü hakkında bilgi sahibi
olunmasının sağlanması.
•
Verilen metin okutularak sorulara cevap verilmesi sağlanır.
Gezi Çalışması
(Çalışma Kitabı – 23)
Yapılacak gezi çalışması ile farklı hayvan türlerinin büyüme, çoğalma
şekilleri ve gelişim döneminde yaşanan değişikliklerin incelenmesinin
sağlanması.
•
Gezi çalışmaları ile ilgili olarak ünite başında verilen hazırlıklar
tamamlanır.
•
Geziye ilişkin olarak Öğretmen Kitabının 296. sayfasındaki Ek–9a ve
297. sayfasındaki Ek–9b’ de belirtilen gezi planı yapılır.
•
Gezi sonrasında öğrencilerden gezi sırasında nelerin dikkatlerini
çektiğinin anlatılması istenir.
•
Gezi öncesinde ve gezi sırasında sorulan soruların cevapları sınıfta
tartışılır.
Hayvan Kartları
(Ders Kitabı – 37)
Hayvanların hayat döngülerinin incelenmesinin sağlanması.
•
Farklı hayvanlara ait fotoğrafların önceden temin edilmesi sağlanır.
•
Yakın çevreden seçilen hayvanlarla ilgili olarak;
–
Nasıl çoğalırlar?
–
Dünyaya gelinceye kadar gelişimlerini nerde tamamlarlar?
–
Yavrusu gelişinceye kadar ona bakar mı?
–
Nerede yaşıyor?
–
Nasıl besleniyor?
•
Yarım dosya büyüklüğünde kesilen kartonlar ikiye katlanır ve bir
tarafına hayvan resmi, diğer tarafına da soruların cevapları yazılır.
•
Sınıfa getirilen bir ayakkabı kutusuna hazırlanan kartlar konur.
•
Kutudan bir kart çekilir ve çekilen karttaki hayvan resmi gösterilerek
sorular sorulur veya soruların cevapları söylenerek hayvanın isminin
ne olduğu sorulur.
•
Seçilen hayvanlar; balıklar, kuşlar, kurbağalar, sürüngenler ve
memeliler olarak gruplandırılır.
•
Sonuca Varlım Kısmında;
–
Yumurtayla, doğurarak.
–
Kuşlar ve memeliler.
–
Bütün hayvanların hayat döngüsü vardır.
7
8. Alternatif Etkinlik :
Amaç
:
Yapılacaklar
:
Anlam Çözümleme Tablosu
(Öğretmen Kitabı – 38)
Hayvanlarla ilgili öğrenilen bilgilerin uygulanmasını sağlamak.
•
Verilen çizelgenin öğrenciler tarafından doldurulması
sağlanır.
Başkalaşım ve Başkalaşım Geçiren Hayvanlar :
Bazı canlılar dünyaya geldiklerinde ana canlıya benzerken bazıları da benzemezler. Ana
canlıya benzemeyen canlılar gelişim dönemleri boyunca başkalaşım geçirerek ana canlıya benzer
hale gelirler.
Kurbağaların ve böceklerin yumurtadan çıktıktan sonra yapısal değişikliğe uğrayarak ana
canlıya benzer hale gelmesine başkalaşım denir. (Kurbağaların ve böceklerin yumurtadan çıktıktan
ergin hayvan oluncaya kadar geçirdikleri gelişim evrelerinin hepsine birden başkalaşım denir).
Kurbağalar ve eklem bacaklılardan böcekler, başkalaşım geçiren hayvanlardır.
5-
a)
İpek Böceğinin Gelişim Dönemleri (Başkalaşım Evreleri)
:
•
İpek böceği salgıladığı yapışkan bir maddeyle (iplikle) yumurtalarını birbirine
bağlayarak etrafa dağılmalarını önler.
•
Tırtıl, yumurtaların gelişebilmesi için salgıladıkları iplikle kendilerine koza örmeye
başlarlar. (Tırtıl bunu 3 – 4 günde örer).
•
Yumurta olgunlaşınca tırtıl oluşur.
•
Tırtılın ergin hale gelinceye kadar geçirdiği uyku dönemine pupa denir.
•
Pupa dönemi sonunda koza yırtılır ve kelebek oluşur.
•
İpek böceğinin gelişimi sırasında geçirdiği başkalaşım evreleri sırayla;
–
Yumurta → Tırtıl → Erken Pupa → Genç Pupa → Kelebek
NOT : 1-
2-
İpek böcekleri (kelebekler) döllendikten sonra her biri iğne ucu büyüklüğünde olan
yaklaşık 500 tane yumurta bırakırlar ve yumurtladıktan üç–dört gün sonra da ölürler.
Yumurtalardan larva halinde çıkan tırtıllar sık tüylü ve siyahtır. Yumurtadan çıkan
tırtıllar dut yapraklarını yiyerek gece–gündüz demeden 20–30 gün kadar beslenirler.
Bu süre içinde tırtılların tükettikleri yaprakların ağırlığı vücut ağırlıklarını kat kat
aşar. Tırtıl dört–beş kez deri değiştirdikten sonra olgunlaşır. (7–8 cm uzunluğunda
olurlar).
Tırtıllar büyüdükçe renkleri açılır ve tüyleri kaybolur. İyice büyüyüp de hücrelerine
yerleşince üst dudağındaki delikten iplik halinde zamk gibi bir sıvı çıkararak kozasını
yapmaya başlar. Tırtıl önce kozanın dış kısmını sonra kendi vücudunun etrafını
örmeye devam eder ve görünmez olur. Eğer kendi haline bırakılırsa iki üç hafta
içinde kelebek haline gelerek ördüğü kozayı parçalar ve dışarı çıkar. Kozasının
içinde olgunluğa erişen güve, kahverengi bir enzim yayarak kozanın yumuşamasını
sağlar. Koza iyice yumuşadıktan sonra en yumuşak yerinden kozayı iterek dışarı
çıkar. Tırtıl artık bir ipek böceğidir. Bu yüzden kozayı parçalamadan kozalar sıcak
suya atılır veya sıcak su buharına tutularak tırtıl öldürülür. Böylece ipek kozaları elde
edilir. Bu kozalardan da tel şeklindeki ipek lifleri çıkarılıp ham ipek üretilir. Böceğin
neslinin devamı için bir kısım kozanın parçalanıp kelebeğin çıkmasına müsaade
edilir. (Suni ipek kavak, köknar, söğüt gibi selülozca zengin olan ağaçlardan
kimyasal yollarla elde edilen liflere denir).
8
b)
Kurbağanın Gelişim Dönemleri (Başkalaşım Evreleri)
:
•
Kurbağadaki döllenmiş yumurta hücresinin gelişmesi sonucu larva oluşur.
•
Balığa benzeyen larvalar gelişerek iribaş olur.
•
Zamanla iribaş büyüdükçe önce arka bacaklar, sonra ön bacaklar çıkar ve en sonunda
kuyruk kaybolur.
•
Bundan sonra genç yavru kurbağa oluşur. Yavru kurbağa da gelişerek ergin
kurbağa haline gelir.
•
Kurbağanın gelişimi sırasında geçirdiği başkalaşım evreleri sırayla;
–
Yumurta → Larva → İribaş → Yavru Kurbağa → Ergin Kurbağa
7. Etkinlik
Amaç
:
:
Yapılacaklar :
İpek Böcekleri
(Ders Kitabı – 39)
Başkalaşım geçiren hayvanların hayat döngüsü hakkında bilgi edinilmesinin
sağlanması.
•
İpek böceği kozası veya resmi öğrencilere inceletilir.
•
İpek böceği kozasının ç kısmındaki tırtıl gösterilmek amacıyla koza
ortadan ikiye kesilir.
•
Etkinlikteki İlk paragraf okunarak öğrencilerin konuya ilgileri çekilir.
•
İpek böceği kozasının nasıl oluştuğu, ipek böceğinin kozada nasıl
yaşadığı, ipek böceğinin gelişim evrelerinin neler olduğu ve ipek
böceğinin hayatına benzer değişim yaşayan başka canlılar olup
olmadığı ile ilgili önceden yapılan araştırmalarla ilgili sorular
cevaplandırılır.
•
Sonuca Varalım Kısmında;
–
Koza nasıl oluşur?
–
İpek böceği kozanın içinde nasıl yaşar?
–
İpek böceğinin gelişim evreleri hangi aşamalardan oluşur?
–
İpek böceğinin hayatına benzer değişimler yaşayan canlılar
var mıdır?
9. Alternatif Etkinlik :
Amaç
:
Yapılacaklar
19. Etkinlik
Amaç
:
:
:
Yapılacaklar :
Tırtıldan Kelebeğe
(Öğretmen Kitabı – 39)
Tırtılın başkalaşım geçirmesiyle kelebeğin oluştuğunun gözlenmesinin
sağlanması.
•
Karton kutu ve streç film kullanılarak tırtılların yaşayacağı bir
ortam oluşturulur.
•
Kutunun üst kısmına hava alacak şekilde delik açılır.
•
Kutunun yan yüzeyi kesilerek açılır ve streç film ile kaplanır.
•
Kutunun içine tırtıl ve beslenebilmesi için dut yaprağı konur.
•
Tırtılın gelişim basamakları gözlenerek oyun hamuru, kağıt,
toplu iğne, sulu boya kullanılarak bu gelişim basamaklarındaki
temel değişimler modellenir.
•
Sonuca Varalım Kısmında;
–
Tırtılda hangi gelişim basamakları görüldü?
–
Tırtıldaki gelişim basamakları her canlıda görülmez.
Çünkü her canlı başkalaşım geçirmez.
–
Başkalaşım.
Farklı Hayvanlar, Farklı Özellikler
(Çalışma Kitabı – 24)
Farklı hayvanların çoğalma ve yavru bakımları konusunda ki bilgilerinin
yoklanmasının sağlanması.
•
Her bir öğrencinin 10 dakika içerisinde etkinlikteki resimlerde yer
alan canlılarla ilgili soruları cevaplamaları sağlanır.
•
Farklı öğrencilerden alınan cevaplarla ortak doğrulara ulaşılması
sağlanır.
9
Kendimizi Değerlendirelim :
a)
Balıklar
Kuşlar
Kurbağalar
Memeliler
b)
Balıklara örnek olarak
Kuşlara örnek olarak
Kurbağalara örnek olarak
Memelilere örnek olarak
c)
Gelen uygun resim, şiir, şarkı, oyun kabul edilir.
Bazı Hayvanlara Ait Yaşam Süreleri ve Bir Doğumdaki Yavru Sayıları
Bir Doğumdaki Yavru Sayısı
36
27
47
33
39
16
2–5
2–5
1–4
2–4
2–6
1–10
Yarasa
:
Yılan
Hamsi
Kuğu
Özellikleri
Yumurtayla çoğalır.
Doğurarak çoğalır.
Yavru bakımı görülür.
Yavru bakımı görülmez.
Yavrularını sütle beslerler.
Yavrularını sütle beslemezler.
Memeliler sınıfında yer alır.
Kuşlar sınıfında yer alır.
Sürüngenler sınıfında yer alır.
Balıklar sınıfında yer alır.
Akciğer solunumu yaparlar.
İç döllenme görülür.
Dış döllenme görülür.
Başkalaşım geçirirler
Başkalaşım geçirmezler.
Sıcakkanlı canlılardır.
Soğukkanlı canlılardır.
Kalpleri iki odacıklıdır.
Kalpleri üç odacıklıdır.
Kalpleri dört odacıklıdır.
Ördek
Hayvanlar
Kaplumbağa
Hayvanlar ve Özellikleri İle İlgili Anlam Çözümleme Tablosu
İnek
Kedi
Köpek
Boz Ayı
Kutup Ayısı
Aslan
Kurt
2-
:
Yaşam Süreleri (Yıl)
Yunus
Hayvanlar
Penguen
NOT : 1-
; Hamsi, kefal, alabalık.
; Serçe, güvercin, kuğu, ördek, kaz.
; Kurbağa.
; İnsan, tavşan, koyun, kedi, köpek.
Kedi
1-
(Ders Kitabı – 41)
10