dersi Öğr. Gör. Elşen Resul oğlu BAĞIRZADE BAKÜ

XIII. DERS NOTLARI: BAĞİMSİZ DEVLETLER TOPLULUĞU
ÜLKELERİNDE EKONOMİK DÖNÜŞÜMÜN TEMEL ÖZELLİKLERİ
Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi
Türk Dünyası İşletme Fakültesi
“DÖNÜŞÜM EKONOMİLERİ” dersi
Öğr. Gör. Elşen Resul oğlu BAĞIRZADE
BAKÜ -2011
BDT ÜLKELERİ












Ermenistan,
Azerbaycan,
Beyaz Rusya
Gürcistan,
Kazakistan,
Kırgızistan,
Moldova,
Rusya,
Tacikistan,
Türkmenistan,
Ukrayna,
Özbekistan,
DÖNÜŞÜM ÖNCESİ

Yoksulluk,

Az gelişmiş altyapı,

Güçlü, ancak esnek olmayan komuta sistemi,

Büyük bir kamu sektörü,

Nüfusun piyasa ekonomisi ilkelerinden
tamamen habersiz olması,
DÖNÜŞÜMÜN TEMEL AŞAMALARI




Bağımsızlıktan sonra BDT ülkelerinin gelişmesini
aşağıdakı aşamalara bölmek mümkündür:
İlk dönem: bağımsızlığın ilk yıllarında ekonomik
kriz ve sosyo-ekonomik buhran dönemi.
İkinci dönem: Siyasal ve ekonomik reform
uygulamalarının sonucu olarak istikrar dönemi.
Üçüncü dönem: Sosyo-ekonomik gelişme ve
ekonomik büyüme dönemi.
İLK DÖNEM



İlk dönemde ülkelerin hepsi aynı problemlerle karşı-karşıya kalmıştır. Bunların sırasına
aşağıdakıları ait ede biliriz:
Ekonomik buhran;
Ekonomik ilişkilerin kırılması ile geleneksel satış pazarlarının yitirilmesi ve bunun
sonucunda sanayi işletmelerinin kapanması ve insanların rifah seviyesinin düşmesi;

Yoksulluk ve işsizliğin büyümesi;

Eğitim ve sağlık hizmetlerinin tıkanması;

Sosial güvenlik sisteminin çökmesi

Sermaye ve işgücü verimliliğinde düşüş,

Teknolojinin üretimde kullanımının azalması,

Tarımsal yeterliliğin sağlanamaması,

Savunma sanayi harcamalarının artması,

Kayıtdışı ekonominin derinleşmesi,

Hayat standartı ve tüketimin düşmesi
İKİNCİ DÖNEM

İkinci dönem genellikle, 1990’lı yılların ikinci
yarısından başlamaktadır. Bu zaman temel reform
politikaları aşağıdakı yönlerde ölmuştur:
- Mali ve parasal istikrarın sağlanması;
- Özelleştirme;
- Rekabet sisteminin oluşturulmasına yönelik
çalışmalar;
- Tarım ve toprak reformları;
- Temel hammadde kaynaklarının piyasaya
sunulması çalışmaları;
ÜÇÜNCÜ DÖNEM

Üçüncü dönem genellikle aşağıdakı özellikler
taşımaktadır:
- Petrol ve doğalgaz gelirlerinin artması;
- Bölgesel kalkınma politikaları;
- Altyapının geliştirilmesi politikaları;
- Yolsuzluk ve kayıtdışı ekonomi ile
mücadele politikaları;
- Yoksullukla mücadele politikaları
- Batıya yönelik entegrasyon politikalarının
sıklaştırılması.
KAYNAKLAR





Elşen BAĞIRZADE, Piyasa Ekonomisinde Tarımsal
İlişkilerin Hukuksal Düzenlenmesi Sorunları, Basılmamış
Yüksek Lisans Tezi, Bakü, Devlet İktisat Üniversitesi, 2005.
İbrahim ÖRNEK, Seyhan TAŞ, Metin YILDIRIM, Geçiş
Ekonomileri, Bursa, 2009
Betül DURAL, Geçiş Ekonomileri: Plandan Piyasaya,
İstanbul, 2007
Hasan YAVUZ, Geçiş Ekonomileri, Gelişmekte olan Ülkeler
ve Türkiye, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova
Üniversitesi, Adana, 2005
http://www.wikipedia.org – ONLINE Ensiklopedi