İSVİÇRE ÜLKE RAPORU Temel Sosyal Göstergeler Kaynak: EcoEconomist Intelligence Unit (2014) Resmi Adı İsviçre Konfederasyonu Başkenti Bern Nüfus 8.014.000 (2013) Resmi Dili Almanca, Fransızca, İtalyanca, Romans Din Roman–Katolik(%83-88), Müslüman(%5-15), Musevi(%1) Yüzölçümü 41.277 km2 Başkent (nüfus) Bern (353 bin) Başlıca Şehirler Zürih (1.185 bin), Cenevre (527 bin), Basel (501 bin), Bern (122 bin), (nüfus) Lozan (334 bin) Yönetim Biçimi Cumhuriyet (Yarı Başkanlık) Cumhurbaşkanı Didier BURKHALTER (2014) Temel Ekonomik Göstergeler Kişi Başı Milli Gelir Büyüme Oranı İşsizlik 54.833 USD ( 2103 ) %2 %3 Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar) Kaynak:Trade Map,ITC . İHRACAT İTHALAT DIŞ TİCARET HACMİ DIŞ TİCARET DENGESİ 2009 172.474 155.378 327.852 17.096 2010 195.609 176.281 371.890 19.329 2011 234.819 208.220 443.039 26.599 2012 225.949 197.787 423.736 28.162 2013 229.173 200.540 429.712 28.633 İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (Milyon Dolar) Kaynak: Trade Map, GTİP ÜRÜN ADI NO. TOPLAM Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar 3004 (dozlandırılmış) 3002 İnsan ve hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. Ürünler 9102 Kol, cep ve diğer saatler (9001 hariç) 7113 Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası 9101 Kol, cep ve diğer saatler Ortopedik cihazlar, kırıklara mahsus cihazlar, işitme cihazı 9021 vb. 2933 Sadece azotlu heterosiklik bileşikler Platin, paladyum, rodyum, iridyum, osmiyum, rutenyum 7110 (ham, pudra vb.) 2011 2012 2013 234.819 225.949 229.173 31.638 31.466 32.349 20.278 13.001 6.893 7.463 21.652 13.215 7.888 8.375 23.920 13.859 9.029 8.453 6.226 6.041 6.307 5.868 5.648 5.667 4.949 4.343 3.704 2012 2013 İthal Ettiği Başlıca Ürünler (Milyon Dolar) Kaynak:Trade Map,ITC GTİP ÜRÜN ADI NO. . TOPLAM Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar 3004 (dozlandırılmış) 8703 Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları 7113 Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen 2710 yağlar 2933 Sadece azotlu heterosiklik bileşikler 3002 İnsan ve hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. Ürünler Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden 2709 elde edilen yağlar) 8471 Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri 2011 208.220 197.787 200.540 14.735 14.586 15.351 11.554 11.004 10.180 9.188 8.940 8.499 6.807 8.156 7.168 5.573 5.375 6.944 5.239 6.742 6.232 3.629 2.816 4.096 3.514 3.199 3.415 Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (Milyon Dolar) Kaynak: Trade Map, ITC ÜLKELER 2011 2012 Dünya 234.819 225.949 Almanya 47.320 44.630 ABD 24.092 25.118 İtalya 18.381 16.013 Fransa 16.823 15.994 Birleşik Krallık 11.226 12.162 Türkiye (23. Sırada ) Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (Milyon Dolar) Kaynak: Trade Map, ITC ÜLKELER 2011 2012 Dünya 208.220 197.787 Almanya 67.155 58.604 İtalya 21.666 20.096 Fransa 17.937 16.671 Çin 7.119 10.976 ABD 10.341 11.185 Türkiye ( 20.sırada ) 2013 229.173 42.391 26.824 16.173 16.132 11.826 2013 200.540 56.589 20.290 16.462 12.344 12.178 Türkiye – İsviçre Ticareti (Ülkemiz İstatistiklerine göre – Milyon USD) Türkiye-İsviçre Dış Ticaret Değerleri (Milyon Dolar) Kaynak: Trade Map, (*) 2 Aylık Veri İhracatın Dış Ticaret Dış Ticaret İthalatı YIL İhracat İthalat Hacmi Dengesi Karşılama Oranı (%) 2009 3.937 2.002 5.939 1.935 197 2010 2.059 3.154 5.211 -1.097 65 2011 1.484 5.019 6.503 -3.534 30 2012 2.125 4.305 6.430 -2.180 49 2013 956 8.759 9.715 - 7.803 11 2014* 864,8 433 1.298 431 199 2013 yılında iki ülke arasındaki ana ticaret kalemini oluşturan altın ve değerli madenler ticaret hacminin büyümesine neden olmuştur. 2012'nin aynı dönemine oranla %198 artan altın ithalatımız nedeniyle ithalatımız 9,7 milyar dolara ulaşırken, ihracatımız 1 milyar dolar civarında olmuştur. Toplam ithalat rakamının %78,64'ü yalnızca altın ithalatından kaynaklanmaktadır. Altın dışı ithalat toplamı ise 2 milyar dolardır. Öte yandan İsviçre tarafı, İsviçre'nin altın borsasının merkezi olması ve altın ticareti rakamlarının ikili ticaret rakamlarında reel değerleri ortaya koymayı engellemesi nedeniyle, altın ve değerli madenler ticaretindeki kalemlerin çoğunu toplam dış ticaret rakamlarına katmamaktadır. Bu itibarla, ülkemiz dış ticaret verileri ile İsviçre verilerinin farklı olduğu görülmektedir. Türkiye'nin İsviçre'ye İhracatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar) Kaynak:Trade Map,ITC GTIP Dörtlü GTIP Dörtlü Adı 2011 2012 2013 Kodu ALTIN (PLATİN KAPLAMALI ALTIN DAHİL) (İŞLENMEMİŞ VEYA 7108 465 1.177 226 YARI İŞLENMİŞ YA DA PUDRA HALİNDE) BİNEK OTOMOBİLLERİ VE ESAS İTİBARİYLE İNSAN TAŞIMAK 8703 76 77 74 ÜZERE İMAL EDİLMİŞ DİĞER MOTORLU TAŞITLAR (YARIŞ TEDAVİDE VEYA KORUNMADA KULLANILMAK ÜZERE 3004 89 43 61 HAZIRLANAN İLAÇLAR (DOZLANDIRILMIŞ) DİĞER KABUKLU MEYVELER (TAZE/KURUTULMUŞ) (KABUĞU 802 52 53 46 ÇIKARILMIŞ/SOYULMUŞ) ALUMİNYUM SACLAR, LEVHALAR, ŞERİTLER (KALINLIĞI 0,2 MM. 7606 63 37 46 Yİ GEÇENLER) PETROL YAĞLARI VE BİTÜMENLİ MİNERALLERDEN ELDE EDİLEN 2710 118 109 36 YAĞLAR 8704 EŞYA TAŞIMAYA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR 27 37 35 TİŞÖRTLER, FANİLALAR, ATLETLER, KAŞKORSELER VE DİĞER İÇ 6109 25 28 29 GİYİM EŞYASI (ÖRME) YATAK ÇARŞAFI, MASA ÖRTÜLERİ, TUVALET VE MUTFAK 6302 25 21 25 BEZLERİ 7408 BAKIR TELLER 4 13 21 İsviçre'den Türkiye'ye İthal Edilen Başlıca Ürünler (Milyon Dolar) Kaynak:Trade Map,ITC GTIP Dörtlü GTIP Dörtlü Adı 2011 2012 2013 Kodu ALTIN (PLATİN KAPLAMALI ALTIN DAHİL) (İŞLENMEMİŞ VEYA 7108 2.809 2.551 7.610 YARI İŞLENMİŞ YA DA PUDRA HALİNDE) TEDAVİDE VEYA KORUNMADA KULLANILMAK ÜZERE 3004 370 241 243 HAZIRLANAN İLAÇLAR (DOZLANDIRILMIŞ) İNSAN KANI, HAYVAN KANI, SERUM, AŞI, TOKSİN VB. 3002 166 151 154 ÜRÜNLER DOKUMAYA ELVERİŞLİ ELYAFIN HAZIRLANMASI, EĞİRME, 8445 163 107 151 KATLAMA, BÜKME VE İPLİKLERİN HAZIRLANMASINA MAHSUS GÜMÜŞ (ALTIN VEYA PLATİN YALDIZLI GÜMÜŞ DAHİL) 7106 22 0 91 (İŞLENMEMİŞ VEYA YARI İŞLENMİŞ YA DA PUDRA HALİNDE) 9102 3302 9021 9101 8447 KOL SAATLERİ, CEP SAATLERİ VE DİĞER SAATLER (ZAMAN ÖLÇEN SAYAÇLARI DAHİL) (91.01 POZİSYONUNDAKİLER H SANAYİDE VE İÇECEK İMALİNDE HAMMADDE VEYA KOKU VERİCİ MADDELER VE KARIŞIMLAR ORTOPEDİK CİHAZLAR; CEBİRELER, KIRIKLAR İÇİN CİHAZLAR VB; PROTEZ ORGANLAR; İŞİTME CİHAZLARI, VÜCUT İ KOL VE CEP SAATLERİ VE DİĞER SAATLER (ZAMAN ÖLÇEN SAYAÇLAR DAHİL)(ZARFLARI KIYMETLİ METALLERDEN VEYA ÖRGÜ, DİKİŞ, TRİKOTAJ VE GİPE EDİLMİŞ İPLİK, TÜL, DANTELA, İŞLEME, FİLE İMALİ, PÜSKÜL VB İÇİN MAKİNA 93 76 88 89 89 71 38 41 49 34 31 46 40 29 43 İZMİR’DEN İSVİÇRE’YE İHRACAT ( 2013 ) ÜRÜN Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar Örme giyim eşyası ve aksesuarı Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları Plastikler ve mamulleri Demir veya çelikten eşya Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı Deri-saraciye eşyası, eyer-koşum takımları, seyahat eşyası, el çantaları vb mahfazalar, hayvan bağırsağından mamul eşya Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar Mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma cihazları, reklam lambaları, ışıklı tabelalar vb, prefabrik yapılar Diğer TOPLAM USD 12.630.821 11.396.807 6.387.885 5.807.541 2.446.258 1.920.333 1.826.801 1.757.015 1.719.735 1.508.086 1.303.627 1.082.985 1.035.824 6.842.447 57.666.165 İSVİÇRE’DEN İZMİR’E İTHALAT ( 2013 ) ÜRÜN Muhtelif kimyasal maddeler (biodizel, yangın söndürme maddeleri, dezenfektanlar, haşarat öldürücüler, vb.) Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları Saatler ve bunların aksam ve parçaları Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları,aksam-parça-aksesuarı Demir ve çelik Plastikler ve mamulleri Uçucu yağlar ve rezinoitler, parfümeri, kozmetik veya tuvalet müstahzarları Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler, boyalar, pigmentler,vb, vernikler, vb, macunlar, mürekkepler Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, bunların aksam, parça ve aksesuarı DİĞER TOPLAM USD 15.752.133 7.909.405 7.353.596 5.273.712 4.898.540 3.451.488 3.404.179 2.471.921 2.377.028 1.630.649 6.427.421 60.950.072 Ülkemizden İsviçre'ye İhracat Potansiyeli: Türkiye’nin İsviçre’ye ihracatında başlıca maddeler altın, giyim eşyası, demir dışı metaller, sebze ve meyve, ilaçlar olarak sıralanabilir. İsviçre’den yapılan ithalatta önemli mal kalemleri ise altın, diğer değerli madenler, ilaçlar, organik kimyasal ürünler, fotoğraf, sinema ve optik elemanlarla ilgili alet ve cihazlar ve saatlerdir. İsviçre’ye ihracatta ülkemizin en çok potansiyele sahip tarım ve gıda ürünleri arasında kuru incir, kuru üzüm, kuru kayısı, bisküvi, gofret, baklava vb. şekerli ve unlu mamuller, makarna, kakaolu mamuller, dondurulmuş mamuller, sert kabuklu meyveler, yaş meyve ve sebzeler yer almaktadır. Sanayi ürünleri arasında ise dozajlı ilaç karışımları, tişört, kamyonlar ve yük taşıma araçları, yatak örtüsü, masa örtüsü, televizyon, kadın takım elbise, çorap, alüminyum çubuk ve profiller ve otomobiller başta gelmektedir. T.C. Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar sonucunda tespit edilen sözkonusu ürünlere yönelik pazara giriş faaliyetleri Ticaret Müşavirliğince yürütülmektedir. Ancak, İsviçre tarafından özellikle bazı gıda ürünlerine uygulanan yüksek gümrük vergileri ve fon uygulamaları ile İsviçre'nin gıda ürünleri ithalatındaki ithalatın yalnızca İsviçre'nin üretimini gerçekleştirmediği ürünler için yapılabilmesi ya da üretimi gerçekleştirilen mevsimlik ürünlerin kotalar dahilinde üretimin gerçekleşmediği aylarda yapılabilmesine yönelik Tarım Kanunu, Türk ürünlerinin İsviçre pazarına girişini zorlaştırmaktadır. İsviçre'nin tarife sistematiği ülkeye özeldir. Mevcut durumda uygulanan spesifik gümrük vergilerinin ad valorem karşılıkların %1600'lere kadar çıkabilmektedir. Tarım ürünlerinde ortalama gümrük tarifesi %31,9 iken tarım dışı ürünlerde bu oran %2,3 ile sınırlı kalmaktadır. Uygulanan tarife oranı 2008 yılında tüm ürünler için basit ortalama ile %8,1 iken bu oran 2012 yılında %9.2'ye çıkmıştır. Ortalama gümrük vergisi oranlarının düşüklüğü tarım dışı ürünlerde uygulanan vergilerin düşüklüğünden kaynaklanmaktadır. Ancak, tarım ürünleri halihazırda İsviçre'de fazlasıyla korunan bir pazardır. İsviçre GSYİH'na %1, toplam istihdama ise yalnızca %3.8 katkısı olan sektör, temelde yerel üretimin ve İsviçre'nin halihazırda sahip olduğu tarım ülkesi imajının korunması amacıyla son derece yüksek gümrük vergileri korunmaktadır. Bu kapsamda, et ve süt ürünleri tarım ürünleri arasında en çok korunan ürünlerdir. Sözkonusu ürünlerde gümrük vergisi oranları %100'ün üzerine çıkabilmekte ve %1676'ya ulaşabilmektedir. Tarife kotası sistemi de yerel üretimin korunması amacıyla karışık şekilde düzenlenmiştir. DTÖ'ye bildirilen 28 ana tarife kotası grubu 58 alt kota grubuna ayrılmakta ve anılan kotalara 80 adet ikili tercihli-tarife kotası eklenmektedir. Bu itibarla, İsviçre'nin tarım ürünlerine yönelik toplam koruması OECD ortalamasının 3 katına ulaşmaktadır. Temel tarım ürünlerine yönelik ihracat sübvansiyonları da 2009 yılında kaldırılmış olmakla birlikte, peynir ve diğer süt ürünleri, un ve diğer öğütülmüş ürünler için halihazırda ihracat sübvansiyonu sağlanmaya devam edilmektedir. İki Ülke Arasındaki Anlaşma ve Protokoller İki Ülke Arasındaki Ticaretin Altyapısını Düzenleyen Anlaşma ve Protokoller Anlaşma Adı İmza Tarihi Türkiye-İsviçre Ticaret Mukavelesi 13.11.1930 Ticari Mübadelelere ve Tediyelerin Tanzimine Müteallik Anlaşma 28.03.1942 Uluslararası Karayolu Taşımacılık Anlaşması 18.08.1977 Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması 03.03.1988 Türkiye-EFTA Serbest Ticaret Anlaşması 10.12.1991 İş Konseyi Kuruluş Anlaşması 05.02.2000 06.02.2001 Türkiye-İsviçre Arasında I.Yüksek Düzeyli Ticari ve Ekonomik İstişarelere İlişkin Mutabakat Zaptı 28.01.2002 Türkiye-İsviçre Arasında II. Yüksek Düzeyli Ticari ve Ekonomik İstişarelere İlişkin 21.05.2008 Mutabakat Zaptı Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması. (Anlaşma henüz yürürlüğe 18.06.2010 girmemiştir.) Türkiye-EFTA Uygunluk Değerlendirmesi Alanında Karşılıklı Tanıma Anlaşması 03.12.2009 Türkiye-İsviçre Arasında III. Yüksek Düzeyli Ticari ve Ekonomik İstişarelere İlişkin 26.04.2010 Mutabakat Zaptı Türkiye – İsviçre Doğrudan Yatırımlar: İsviçre'nin Türkiye'ye yönelik yatırımları da her geçen yıl artış göstermektedir. İsviçre Merkez Bankası verilerine göre, İsviçre'nin 2012 yılı sonu itibariyle Türkiye'ye yönelik toplam yatırımı 2,6 Milyar CHF'dir. Ülkemizde başta Novartis ve Roche gibi öndegelen ilaç firmaları olmak üzere, kimyasal ürünlerden plastik boru üretimine kadar çeşitli sektörlerde 618 İsviçre sermayesine sahip şirket faaliyet göstermektedir. Türkiye Merkez Bankası verilerine göre ise 2002-2012 yılları arasında İsviçre'nin Türkiye'deki toplam yatırımı 1,7 milyar dolardır. Türkiye’deki İsviçre sermayeli şirketlerin faaliyet alanlarına göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. 163 adet şirket imalat sektöründe faaliyet gösterirken, bu sektörü 173 şirket ile Toptan ve Perakende ticaret sektörü takip etmektedir. Sektör/ Şirket Sayısı Toplam Tarım, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık 10 Madencilik ve Taşocakçılığı 15 İmalat Sanayii Elektrik , Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret 163 8 38 173 Oteller ve Lokantalar 28 Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri 45 Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri 7 Gayrimenkul, Kiralama ve İş Faaliyetleri 97 Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri 24 Eğitim Hizmetleri 2 Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler 8 Toplam 618 T.C. Merkez Bankası verilerine göre, Türk firmaları tarafından İsviçre'de 2002-2013 yılları arasında toplam 630 Milyon ABD Doları değerinde doğrudan yatırım gerçekleştirilmiştir. İsviçre'nin Türkiye'deki yatırımlarının artırılması için sektör bazında faaliyetler sürdürülmektedir. Türkiye-İsviçre Turizm Sektörü: YIL GELEN TURİST SAYISI 2010 271 139 2011 328 825 2012 354 461 2013 Kasım 368 032