ULUSLARARASI İKTİSAT Doç.Dr.Dilek Seymen DEÜ.İİBF İktisat Bölümü Uluslararası İktisat Uluslararası Ticaret Açık Ekonomi Mikro İktisadı Uluslararası Para (Finans) (Ödemeler Bilançosu, Döviz Piyasası vb.) Uluslararası Ticaret Politikası Uluslararası Ticaret Teorisi (Reel, Pür, Soyut) Pozitif Normatif (Dış ticaret politikasının amaç ve araçları, uluslararası ekonomik kuruluşlar, uluslararası ekonomik entegrasyon ve etkileri vb.) Uluslararası Parasal Teori Açık Ekonomi Makro İktisadı Uluslararası Parasal Politika Uluslararası Makro İktisat Politikası International Economics International Money (Finance) International Trade Open Economy Microeconomics (Balance of Payments, Foreign Exchange Markets etc.) International Trade Policy International Trade Theory (Real-Pure Theory) Positive Normative (Aims and tools of foreign trade policy, international economic organizations, economic integration, etc.) International Monetary Theory Open Economy Macroeconomics International Monetary Policy International Macroeconomic Policy Giriş ve Temel Kavramlar Ülkeler niçin ticaret yaparlar? İktisadın alt bölümleri ve bunlar arasında dış ticaretin yeri Reel-pür-soyut ticaret teorisi Moneter dış ticaret teorisi Pozitif-normatif dış ticaret teorisi Dış ticaret politikası İlk Kent Devlet olarak Bayraklı Smyrna, Akurgal 1993. Ülkeler Neden Ticaret Yaparlar? Uluslararası iktisadi faaliyetleri, ülke içi iktisadi faaliyetlerden ayıran nedir? Farklı ulusların varlığı; -farklı ulusal paraların varlığı, -ekonomik sistem farklılığı -farklı dil, kültür, din ve tarihi değerler… -gelişmişlik farklılıkları (teknoloji, vasıflı işgücü..) -uluslararası fiyat farklılıkları -uluslararası mal farklılaşması Üretim faktörlerinin ülkelerarasında mobil olmayışı bu faktörlerle üretilen mal ve hizmetlerin nispeten mobil oluşu Yerli üretimin yetersizliği; - doğal kaynakların yeryüzünde dengesiz dağılımı, - teknik bilgi ve uzman işgücü yetersizliği Coğrafi uzaklık ve ulaştırma masrafları Dünya Ticareti İle İlgili Temel Değerlendirmeler 8 World Exports as a Percentage of World GDP 9 World Exports as a Percentage of World GDP, 19802012 10 WTO, www.wto.org, [24.09.2013]. 11 12 13 Fig. 2-6: The Changing Composition of DevelopingCountry Exports 14 Source: United Nations Council on Trade and Development 15 16 17 Product Distrubution of World Trade, 1900-2011 n.e.s.: not elsewhere specified. 18 19 20 21 22 23 24 Türkiye’de İhracat ve İthalatın GSYİH İçindeki Payı (%), 1970-2011 35 30 25 20 İhracatın GDP İçindeki Payı 15 İthalatın GDP İçindeki Payı 10 5 0 Kaynak: Dünya Bankası veritabanından alınan verilerden yararlanarak tarafımızdan oluşturulmuştur. Tablo 1: 19. ve 20. Yüzyıllardaki Küreselleşme Dalgası Tablo 2: GSYİH ve Bölgelere Göre Ticaret, 2010-2012 (Yıllık Yüzde Değişim) Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, World Trade Report 2013, s.24. Şekil 3: Dünya Ticaret Hacmi, 1990-2013 (1990=100) Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, World Trade Report 2014, s.21. GSYH VE DIŞ TİCARETTE YILLIK GELİŞİM GÖSTERGELERİ (%) YILLIK İHRACAT (MİLYAR $) YILLIK İTHALAT (MİLYAR $) YILLARA GÖRE İHRACAT (2003-2013) YILLARA GÖRE İTHALAT (2003-2013) İHRACAT VE İTHALAT BÜYÜME ORANLARI İTHALATIN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (2013, %) İHRACATIN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (2013, %) DÖVİZ KURLARINDA GELİŞMELER