ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

GÜNÜMÜZDE ÖLÇME
ve DEĞERLENDİRME
SERCAN ERTÜRK
Amaçlar ilkesi
 Öğrenciden istenilen, beklenilen öğrenme
ürününün tanımlanması ve betimlenmesi
gerekir.
Devamlılık ilkesi
 Öğrenmeyi sürekli ve etkili kılmak; öğrenciyi etkin ve
güdelenmiş düzeyde başarılı olmaya teşvik ve
desteklemek için belirli aralıklarla ve olabildiğince çok
ve öğretim etkinliğini aksatmadan ölçme ve
değerlendirmeler yapabilmelerine olanak veren
düzenlemelere gidilmesi gerekir.
Genişlik – kapsamlılık ilkesi
 Öğrencinin akademik başarı gelişiminde,
başarının ölçülmesinde ve
değerlendirmesinde başarıyı etkileyen
faktörler bakımından öğrencilerin gerçekleri
nelerdir? sorusunun sürekli olarak dikkate
alınması gerekir.
Kendi kendini değerlendirme ilkesi
 Bireylerin kendi kendilerini değerlendirmeleri
kişilik gelişimlerine katkıda bulunduğu gibi
daha etkili ve sağlıklı bir eğitim-öğretim
sürecinin oluşmasını ve akademik
öğrenmenin ve kalitenin, başarının artmasını
sağlar.
Bütünlük ilkesi
 Bir dersteki akademik başarı gelişimi dersi
veren kişinin sorumluluğundadır. Dersi veren
kişi öğreticilik bilgi ve becerileri birlikte ölçme
ve değerlendirme konusunda iyi yetişmiş
olmaları; belli bilgi ve beceriler ile donatılmış
olmalarının sağlanması gerekir.
Ölçme araçlarında çeşitlilik ilkesi
 Bir öğrencinin akademik başarı gelişimi tek
bir yöntemle ölçülüp değerlendirmemelidir.
Tek bir değerlendirme durumunda bile değişik
ölçme ve değerlendirme aracının işe
koşulması gerekir.
İşbirliği ilkesi
 Öğretme ve öğrenme sürecine katılanların
işbirliğine dayanan etkili bir ölçme ve
değerlendirme akademik başarıyı ve kaliteyi
arttırır.
Planlama ilkesi
 Öğrencinin akademik başarısını ölçme ve
değerlendirme uygulamalarının planlı bir
biçimde ele alınması gerekir.
Bireysel farklılıklar ilkesi
 Ölçme ve değerlendirmede temel amaç birey
içi ve bireyler arası farklılıkları geçerli ve
güvenilir yöntemlerle ölçmek ve ortaya
çıkarmak; elde edilen sonuçları bireylerin üst
düzeyde akademik gelişmelerini sağlama
yönünde kullanmaktadır.
Değişim
 Sürekli ve hızlı bir değişimin yaşandığı, bilginin hızla çoğaldığı
ve yenilendiği çağımızda bireylerden beklenen niteliklerde ve
yeterliliklerde de bazı değişimler göze çarpmaktadır. Bilgi çağı
bireylerinden beklenen; bilgiye ulaşabilme, bilgiyi etkili kullanma,
problem çözebilme, eleştirel ve yaratıcı düşünme, diyalogları
başlatabilme, ikna gücüne sahip olabilme, işbirliği yapabilme,
grup halinde çalışabilme, engelleyici durumlarla başa çıkabilme,
insiyatif kullanabilme vb. yeterliliklerdir.
Etkin öğrenme
 Bireyin öğrenme sürecine etkin olarak
katılımını sağlama yaklaşımıdır. Bu katılımı
sağlayabilmek için öğrenenlere okuma,
yazma, konuşma, tartışma, geçmiş
yaşantılarla bağ kurma, edindiği bilgileri
günlük yaşamda uygulama ve problem
çözme işlemlerini kendi kendilerine yapma
olanağının verilmesi gerekir.
Etkin öğrenmede değerlendirme
 Etkin öğrenme, özellikle eğitim durumlarını ve
değerlendirme öğelerini etkilemektedir. Kalem
- kağıt testleri yerini süreç değerlendirmeye,
performans değerlendirmeye, grup
çalışmalarının ve yaratıcı etkinliklerin
sunulmasına bırakmıştır. Ayrıca öğrenciler
hem kendi öğrenmelerini hem de
arkadaşlarının öğrenmelerini
değerlendirebilmektedir.
Çoklu Zeka Kuramı
 Gardner zekâyı; ”bir kişinin, bir veya birden
fazla kültürde değer bulan bir ürün ortaya
koyabilme kapasitesi, gerçek hayatta
karşılaştığı problemlere etkili ve verimli
çözümler üretebilme becerisi, çözüme
kavuşturulması gereken yeni veya karmaşık
yapılı problemleri keşfetme yeteneği” olarak
tanımlanmaktadır.
Çoklu Zeka Kuramında
Değerlendirme
 Sadece ürün değil süreç de değerlendirilmelidir. Bir
başka deyişle, öğrencilerin öğrendiklerini ne derece
kullanabildiklerine bakılmalıdır. Kuramda, öğrencilere,
velilere değerlendirme sorumluluğu yüklemekte ve
çoklu ya da çeşitli ölçme araçlarıyla değerlendirme
yapılması önerilmektedir. Değerlendirmeyi, bireyin
yetenekleri ve potansiyeli ile ilgili bilgi edinmek,
bireye yararlı dönütler sağlamak ve çevresindekilere
yararlı dönütler sağlamak ve çevresindekilere yararlı
veriler vermek olarak tanımlar.
Yapılandırmacı Kuram
 Yapılandırmacı yaklaşımı temel alan eğitim
programı, öğrenmenin kalıcılığını sağlayacak
ve üst düzey bilişsel becerilerini geliştirecek
şekilde tasarlanır.
Yapılandırmacı Kuramda
Değerlendirme


Yapılandırmacı öğrenme kuramında hedeflerin ve
öğrenme yaşantılarının belirlenmesinde olduğu gibi
ölçme ve değerlendirme etkinliklerinde de öğretmen
- öğrenci işbirliği esastır.
Bu yaklaşımda ölçme ve değerlendirmenin işlevi,
öğrenene yardımcı olmaktır. Yapılandırmacı
öğrenme kuramında sadece ürün değil, süreç de
değerlendirilir. Öğrenenleri birbirleri ile
karşılaştırmak yerine onlara öğrenmelerini
paylaşmaları ve daha fazla öğrenmeleri için fırsat
verir.
İşbirliğine dayalı öğrenme;
 öğrencilerin küçük gruplar oluşturarak,
problem çözmek ya da bir görevi yerine
getirmek üzere ortak bir amaç uğruna birlikte
çalışma yoluyla bir konuyu öğrendikleri
yaklaşımdır. İşbirliğine dayalı öğrenmede
akrandan öğrenme de söz konusudur.
İşbirliğine dayalı öğretim
 Grubun ortak bir amaç doğrultusunda ve küçük








takımlar halinde çalışmasını gerektirir. Bunun sonucu
olarak;
birlikte yaşayabilme,
uyumlu çalışabilme,
yardımlaşabilme,
çelişkili ve sorunlu durumlarla başedebilme,
ortak bir karara varma,
paylaşabilme
liderlik
gibi çok çeşitli sosyal becerilere hizmet eder.
İşbirliğine dayalı öğretim;
 öğrencilerin değer ve tutumlarını biçimlendirir,
 onlara sosyal davranış modelleri sağlar, alternatif
bakış açıları sunar,
 öğrencilerin sosyal ve psikolojik açıdan gelişmesine
ve uyumlu ve sağlam bir kişilik geliştirmelerine
yardım eder,
 onların eleştirel düşünme, işbirliği içinde çalışma ve
problem çözme becerilerini geliştirir.
 öğrencilerin akademik başarıları ve öz-saygı ve öz
yeterlik duyguları geliştirmelerine yardımcı olur.
İşbirliğine dayalı öğretimde
değerlendirme
 Öğrenciler, bu sorumlulukları açısından takım
olarak değerlendirilmelerinin yanı sıra
bireysel olarak da değerlendirilirler. Böylece
grup üyeleri, takımda kime ve ne kadar
yardım edeceklerinin farkına varırlar.
Öğrenciler, araştırma, raporlaştırma, sunma,
tartışma, ait olma, sorumluluğunu yerine
getirme davranışlarını da gösterebilirler
Yeni öğretim programlarında ölçme
ve değerlendirme

Sonucun yanı sıra sürece de odaklanma

Bilginin hatırlanmasından ziyade
uygulanmasına, yapılandırılmasına ve
öğrencilerin üst düzey becerilerini
sergilemelerine önem verme

Yazıya dayalı soyut görevlerden çok, gerçek hayata
ilişkin, performansa dayalı görevlere önem verme

Örtülü, belirsiz ölçütlerden ziyade açık ve belirgin
ölçütleri tercih etme

Sadece öğretimin sonunda değil, öğretimin her
aşamasında sürekli ölçme ve değerlendirme
etkinlikleri gerçekleştirme

Not vermenin yanı sıra etkili ve zamanında geri
bildirime ağırlık verme

Tek yöntemle ölçüm yerine çok yöntemle ölçüm
yapma

Ne kadar öğrenildiğini tespit etmenin yanı sıra nasıl
öğrenildiğini de belirleme

Rekabet yerine iş birliğini destekleme