Zerrin Sarıgül 1 İÇERİK İletişim Nedir? İletişimin Öğeleri Kaynak Mesaj Kanal Alıcı Kodlama-Kod Açma Dönüt Filtre İletişim Engelleri İletişimi Kolaylaştıran Yöntemler Zerrin Sarıgül 2 İLETİŞİM NEDİR? İki birim arasındaki duygu, düşünce alış verişidir. Karşılıklı etkileşim sürecidir. Bilginin, fikirlerin,duyguların,becerilerin simgeler kullanılarak iletilmesidir. Kaynağın gönderdiği mesajın alıcı tarafından algılanmasıdır. Zerrin Sarıgül 3 İLETİŞİM İnsanın kendini sosyal bir varlık olarak ifade etmesi için iletişim zorunludur. İletişim kurmaktaki asıl amaç anlaşılabilir mesajların gönderilmesi ve karşı tarafın tutum ve davranışlarında değişiklik yapmaktır. Davranışlarda değişiklik meydana gelmemişse ileti var; ama iletişim yoktur. Zerrin Sarıgül 4 İLETİŞİMİN ÖĞELERİ Kaynak (Gönderici) Mesaj (Bilgi, Haber) Alıcı (Hedef) Kanal (Araç) Kod Dönüt (Geri Besleme) Filtre (Algılama ve Değerlendirme) Zerrin Sarıgül 5 Kanal Kaynak Alıcı Mesaj Geri Bildirim İletişimde En Etkin 3 Konu % 60 beden dili % 30 ses tonu %10 sözcükler KAYNAK (GÖNDERİCİ) Mesaj kaynağıdır İletişimin başlatıcısıdır. İletişimi başlatan veya iletiyi gönderendir. Kaynak (gönderici) olmadan iletişim kurulamaz. İletişim önce göndericinin zihnindeki düşüncelerle ortaya çıkar. Kaynak mesaj olarak iletilecek bir düşünce oluşturur. Yani mesajı iletmeden önce onu kodlar. Zerrin Sarıgül 8 KAYNAĞIN (GÖNDERİCİNİN) TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Bilgili olmalı Kodlama özelliğine sahip olmalı Bulunduğu konumdaki rolüne uygun davranmalı Tanınmalı Zerrin Sarıgül 9 MESAJ (BİLGİ-HABER) Alıcı için uyaran olarak işlev gören sinyal veya sinyaller birleşimidir. Duygu, düşünce yada bilginin kaynak tarafından kodlanmış biçimidir. Bir duygu yada düşünceyi aktarmak isteyen kaynağın ürettiği sözel, görsel, işitsel simgelerden oluşan somut bir üründür. Göndericinin alıcıya gönderdiği veri iletileridir. Mesaj bir konuşma ise duyulan, yazılı ise okunan, jest ise görülen ve hissedilen bir mesajdır. Zerrin Sarıgül 10 MESAJIN (HEBERİN, BİLGİNİN) TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Anlaşılır olmalıdır Açık olmalıdır Doğru zamanda iletilmelidir Uygun kanalı izlemelidir Mesaj, kaynak ve alıcı arasında kalmalıdır. Zerrin Sarıgül 11 KANAL (ARAÇ) Sinyalleri taşıyan herhangi bir fiziksel araçtır. Mesajın göndericiden alıcıya iletildiği yoldur. İletişimin etkili ve verimli olabilmesi için mesajın uygun kanalla gönderilmesi gerekir. İletişimde mümkün olduğunca çok çeşitli kanal birlikte kullanılmalıdır. Zerrin Sarıgül 12 ALICI (HEDEF) Vericinin mesajını algılayan kişidir. Kodlanmış mesajı alan ve kodunu açan kişidir. Alıcı tek veya çok kişi olabilir. Alıcı belirli veya belirsiz olabilir. Mesaj birisine ulaşmamışsa iletişim olayı gerçekleşmemiş demektir. Alıcı : -Mesajı taşıyan sembolleri algılayıp anlam vererek iletişimi sonlandırır veya -Kendisi bir mesaj göndererek gönderici konumuna geçer. Zerrin Sarıgül 13 ETKİN İLETİŞİM İÇİN ALICININ TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Mesajı algılayabilmeli, algılama engeli olmamalıdır Alıcı istekli olmalıdır Bilgili olmalıdır Geri besleme sistemine sahip olmalıdır Seçici olmalıdır. Bulunduğu konuma uyabilmelidir. Alıcı kaynak olabilme özelliği taşımalıdır. Zerrin Sarıgül 14 KODLAMA-KOD AÇMA Bilginin, düşüncenin, duygunun iletmeye uygun, mesaj haline getirilmesine kodlama denir. Mesajın yorumlanarak anlamlı bir şekilde algılanması sürecine Kod açma denir. Kodlamada anlam birliğine dikkat edilmelidir. Gönderici alıcının kendisi gibi aynı anlamları vereceği sembolleri ve hareketleri kullanmalıdır. Alıcının geçmiş tecrübeleri, sembol ve hareketlere yüklediği kişisel yorumlar, beklentiler ve anlam birliği kod çözme sürecini etkiler. Zerrin Sarıgül 15 DÖNÜT (GERİ BESLEME) Alıcının, kaynağın ilettiği mesaja verdiği cevaba dönüt denir. İletişim sürecinin son aşamasıdır. Dönüt sayesinde kaynak iletişimin etkin olup olmadığı konusunda bilgi edinir. Geri besleme ile iletişim süreci tersine döner. Kaynak alıcı alıcıda kaynak duruma geçer. Zerrin Sarıgül 16 Dönüt (geri besleme) Gecikmesiz geri besleme Gecikmeli geri besleme Olumlu geri besleme Olumsuz geri besleme Zerrin Sarıgül 17 DÖNÜT ÇEŞİTLERİ Yüz yüze iletişimde hemen geri besleme alırız buna gecikmesiz geri besleme denir. Kitle iletişiminde geri besleme almak belirli bir zaman sonra olduğu için buna gecikmeli geri besleme denir. Kaynağın amaçlamış olduğu etkiye ulaştığını kaynağa bildiren dönüte olumlu geri besleme denir. Kaynağın alıcı üzerinde amaçlanan etkiyi sağlayamadığını bildiren dönüte olumsuz geri besleme denir. Zerrin Sarıgül 18 GERİ BESLEMENİN İLETİŞİM SÜRECİNE KATKILARI İletişimin amacına ulaşıp ulaşmadığını ortaya koyar Mesajın doğru hedefe, doğru zamanda, doğru anlamda ulaşıp ulaşmadığını ortaya koyar Kaynağın başarılı olup olmadığı ortaya çıkar Mesajı iletmek için kullanılan kanalın doğru olup olmadığını söyler Süreç içinde hangi aşamada neden başarısız olunduğunu söyler Sonraki iletişim süreci için bilgi sağlar Zerrin Sarıgül 19 FİLTRE (ALGILAMA VE DEĞERLENDİRME) Mesajların değerlendirilmesiyle ilgilidir. Algı: İnsanın çevresindeki uyaranların,olayların farkına varması ve onları yorumlaması sürecidir. Yani kişinin belli bir bilgiyi duyma, anlama ve değerlendirme sürecidir. Algılama sürecine etki eden unsurlar: Beklentiler, geçmiş yaşantılar, toplumsal ve kültürel unsurlar Bu unsurlar kişilerin aynı mesajı farklı yorumlamalarına sebep olur. Zerrin Sarıgül 20 ÖRNEK Yıldız işletmesinin müdürü Ahmet Bey, tüm çalışanlara “önümüzdeki ay işletmemizde denetim yapılacaktır, herkes kolları sıvasın.” şeklinde e-posta göndermiştir. Bu iletişimin öğeleri Kaynak (verici) :Ahmet Bey Alıcı (Hedef ) :Tüm çalışanlar Mesaj(Bilgi, Haber) :Denetim yapılacağı Kanal(Araç) : İnternet Kod :Herkes kolları sıvasın Filtre (Algı) :Herkes denetime hazırlansın Dönüt(Geri Bildirim) :Herkesin sıkı şekilde denetime hazırlanması Zerrin Sarıgül 21 ALGILAMADAKİ FARKLILIK Dışsal faktörler İçsel faktörler Farklılık Kişilik Yoğunluk İhtiyaçlar Sıklık Amaçlar Hareketlilik Motivasyon Tekrarlama İnançlar ve Değerler Kontrast Tutumlar Yenilik Beklenti ve istekler Benzerlik Geçmiş tecrübeler Alışkanlıklar Zerrin Sarıgül 22 Sen ne kadar bilirsen bil, senin bildiğin başkasının anladığı kadardır. Mevlana Eğer gönderici ve alıcı, sembollere aynı anlamı vermiyorlarsa, iletişim süreci kusurlu olur. Zerrin Sarıgül 23 ETKİN İLETİŞİMİN AŞAMALARI Hedefi bilgilendirmek Hedefin tutum ve davranışlarını değiştirmek Hedefin tutum ve davranışlarını devam ettirmek Zerrin Sarıgül 24 ETKİLİ İLETİŞİM SONUCUNDA Hedefin bilgi düzeyinde değişme Hedefin tutum ve davranışlarında değişme Hedefin açık davranışlarında değişme görülür Zerrin Sarıgül 25 İletişim Etkililiğinin Temel Amaçları İletilecek mesajın kodlanması ve iletilmesi Mesajın kodunun çözülmesi ve filtre edilmesi Mesajın algılanması ve değerlendirilmesi Mesajın kabul edilmesi Mesaj doğrultusunda alıcının harekete geçmesi Zerrin Sarıgül 26 İLETİŞİM ENGELLERİ Algılama farkları Dildeki farklılıklar Gürültü engeli Duygusal faktörler Söz ve mimik arasında uyumsuzluk Güvensizlik Yetersiz bilgi Eksik pekiştirme Karmaşık ve aşırı teknik dil Yüz yüze iletişim olanağı bulamamak Yetersiz kanal kullanmak Zerrin Sarıgül 27 İletişimi Kolaylaştıran Yöntemler Dikkat kazanma İlgi çekme İstek yaratma Anlaşma sağlama Zerrin Sarıgül 28