Bitki Besleme

Ahır Gübresinin Önemi ve Yönetimi
Prof. Dr. Sait GEZGİN
Selçuk Üniversitesi
Ziraat Fakültesi
Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü
KONYA
sgezgin@selcuk.edu.tr
1- TOPRAĞI OLUŞTURAN ELEMANLAR
.
25%
38%
Mineral madde
Organik madde
Su
Hava
25%
12%
Şekil 1. Toprak fazlarının
hacim esasına göre dağılımı
•İdeal bir Toprağın;
•%50 katı kısım(mineral ve organik
madde)
•%50 boşluk (su ve hava)
•Toprak hacim ağırlığı: 1.25 g/cm3
• Toprak özgül ağırlığı: 2.65 g/cm3
•Organik madde özgül ağırlığı:0.5 g/cm3
•Ağırlık esasına göre %2.5 civarında
•Organik madde içeren toprağın hacim
esasına göre %12’sı organik maddedir.
•Mineral kısım: Taş, çakıl, kum, silt, kil,
tuzlar
•Toprak havası: %77.9 N gazı, %20.9 O2,
%0.3 CO2
•Toprak suyu=Toprak çözeltisi
Organik Maddenin Faydaları
Toprak strüktürünün oluşumuna etkisi
Toprağın su tutması ve elverişliliğine etkisi
Toprak havalanmasına etkisi
Toprak sıcaklığına etkisi
Toprağın tava gelmesi ve işlemesine etkisi
Toprağın KDK ve Tamponluk özelliğine etkisi
Toprağın besin elementi miktarı ve alımına etkisi
Toprağın biyolojik özelliklerine etkisi
Türkiye tarım topraklarının organik
madde dağılımı (%)
Toprak
Türkiye
O.Maddes Ortalam
i, %
a%
Akdeniz
İç
Anadolu
Güney
doğu
Karadeni Karaman
z
<1,Çok az 16.7
23.9
14.1
29.2
13.6
19.5
1-2, Az
47.8 64.5
47.1 -71
48.4 62.5
60.6 89.8
35.8 49.4
67.5
2-3,Orta
25.6 90.1
20.1 91.1
31.0 93.5
6.7 -96.5
29.7 79.1
10.4
3-4, İyi
6.9
6.3
4.5
2.4
13.6
2.3
>4,
Yüksek
3.0
2.6
2.0
1.1
7.3
0.3
Not: Trakya, Marmara ve Doğu Anadolu bölgesi Karadeniz’den biraz kötü;
Ege bölgesi Akdeniz’den biraz iyi
ORGANİK MADDE NOKSANLIĞININ NEDENLERİ
1. Organik Gübrelerin
Kullanılmaması
2. Anızın yakılması
3. İklim
4. Toprak İşleme
ORGANİK GÜBRELER
Bitkisel ve hayvansal kökenli organik karakterli
materyallerden oluşmuş gübrelerdir.
Bunlar:
1-Ahır Gübresi
2-Kompostlar
3-Kent Atıkları
4-Leonardit
5-Yeşil Gübre
Ahır Gübresi
 Hayvanlarının
sıvı ve katı dışkıları ile yataklıklarının
karışımından oluşan artıklar ahır gübresi olarak adlandırılır.
 Ahır gübresinin kalitesini etkileyen faktörler
1. Hayvanın cinsine ve yaşına
2. Hayvana yedirilen yemin miktarı ve besin değerine
3. Hayvanların yemden yararlanma durumuna
4. Hayvanların gördüğü işe
5. Gübredeki katı dışkı ve idrar oranı
6. Kullanılan yataklığın cins ve miktarına
7. Gübrenin saklanma tekniği
Hayvanın cinsine ve yaşına
Genç hayvanların gübresi fazla
sindirim nedeniyle yaşlılara
göre daha fakirdir.
Süt hayvanların gübresi de besi
hayvanlarına göre daha fakirdir.
%N
%P2O5
%K2O
Sığır
2.0
1.0
2.0
At
1.7
0.3
1.5
Koyun
4.0
0.6
2.9
Tavuk
4.5
2.1
2.5
Ahır Gübresinin Muhafazası ve Olgunlaştırılması
Önemi:
Ahır gübresinin bitkilere
faydalı olabilmesi için içinde
bulundurduğu C/N oranı büyük önem taşımaktadır. Taze ahır
gübresinin C/N oranı 40-60 civarındadır. Halbuki bu oran 15-25
olmalıdır.
Muhafaza:
Ahır gübrelerinin tarlaya verilinceye kadar geçen zaman
içerisinde gübre değerini kaybetmeden muhafaza edilmesi en önemli
konulardan bir tanesidir.
Ahır gübresi
1-Ahır dışında rastgele muhafaza ve olgunlaştırma
 2- Toplu muhafaza ve olgunlaştırma (havuz ve separatör)
1-Ahır dışında rastgele muhafaza ve
olgunlaştırma
Dağınık olgunlaştırma: Ahır dışındaki
gübreliğe dikkatsizce, gelişi güzel
yığılan gübrelerin bekletilmesi
işlemidir.
2-Toplu muhafaza ve olgunlaştırma-Havuz
 Bir hayvan günlük yediği kuru
maddenin 3 katı kadar gübre
oluşturur.
 Havuz sisteminde gübre içine
yataklık veya ilave talaş, sapsaman gibi materyaller
karıştırılmalıdır.
 Toplu olgunlaştırma sıcak (aerobik
parçalanma) ve soğuk (anaerobik
parçalanma) olmak üzere iki
şekilde yapılır.
2-Toplu muhafaza ve olgunlaştırmaSeparatörlü
 Gübre önce separatörden
geçirilip fazla suyu ayrıldıktan
sonra katı kısmı mineralizasyona
tabi tutulur.
 Sıvı kısmından sıvı gübre
üretimi yapılabilir.
 Yada depolanıp sulama suyu
olarak kullanılabilir.
Olgunlaştırmada Gübreden Meydana
Gelen Kayıplar
1. Ahır içerisinde mutlaka yataklık kullanılmalıdır.
Çünkü yataklık hayvan idrarını tutarak yıkanma yoluyla kayıpları
önler, amonyak kaybını engeller.
Yataklık içinde bulunan organik madde ve bitki besin maddelerini
gübreye verir ve gübrenin kullanımını kolaylaştırır.
2. Olgunlaştırma sırasında ahır gübresindeki mevcut azotun kaybını
önlemek için ahır gübresine TSP, jips, CaCl2, Ca(NO3)2 gibi
koruyucu maddeler katılabilir.
3. Olgunlaştırma veya muhafazası sırasında anaerobik parçalanma
uzun tutulmalıdır. Böylece azot ve organik madde kaybı azalır.
4. Yıkanma kayıplarını azaltmak için gübrelik geçirimsiz olmalı, ayrıca
yağış ve rüzgardan korunmalıdır.
3- Biyogaz üretimi
1 ton ahır gübresinden
ortalama 40 m3 biyogaz
üretilebilir.
Taze ve olgun ahır gübresinin karşılaştırılması
TAZE GÜBRE
OLGUN GÜBRE
1. Su kapsamı çok fazla
1. Su kapsamı düşük
2. C/N = 40-60
2. C/N = 15-25
3. Elverişli besin elementi miktarı
3. Elverişli besin elementi miktarı
düşük
yüksek
4. Yabancı ot tohumu içerir
4. Yabancı ot tohumu içermez
5. Steril değil
5. Steril
6. Pis kokulu
6. Turba toprağı kokusu
7. Kullanımı zor
7. Kullanımı kolay
Ekim-Aralık-2006
AHIR GÜBRESİNİN KULLANIMI
 NE ZAMAN
 NE KADAR
 NASIL kullanmalıyız.
 Ahır gübresinin tarlaya verilmesi için en uygun mevsimler
ilkbahar ve Sonbahardır.
 Kullanılacak ahır gübresi miktarı da genellikle dönüme 2- 4
tondur.
 Ahır gübresi özellikle az yağış alan bölgelerde ve ince bünyeli
topraklarda Sonbahar mevsiminde uygulanır.
 Çok yağış alan bölgelerde ve kumlu topraklarda ise ilkbahar
aylarında gübreleme yapılır.
 Ahır gübresi ince bünyeli topraklarda 15-20 cm, kaba bünyeli
topraklarda ise 30-50 cm derinliğe karıştırarak uygulanmalıdır.
Ekim-Aralık-2006
Gübre Dağıtım Vagonu
HEP BİRLİKTE DAHA GÜZEL
YARINLAR DİLEĞİMLE
TEŞEKKÜR
ve
SAYGILARIMI SUNUYORUM