BBY 217 İletişim ve Toplum

BBY 217 İletişim ve Toplum-I
1. Ders: Giriş
Dersin genel içeriği
Dersin işleniş yöntemi
Ders için kaynaklar
Derse ilişkin teknik konular
Sınav sayısı
Devam durumu
Ders ile ilgili etkinlikler
2. Ders
İletişim:
Tanımlar, Amaç ve İşlev
2. Ders
Tanımlar
İnsanlararası karşılıklı ilişki,
İleti (mesaj) alışverişi,
Bilgi paylaşma süreci,
Etkileşim süreci,
Bilgi, düşünce ve tutum aktarımı,
Bireyler arası ortaklık kurma,
Bireysel varlıkların ve toplumsal ilişkilerin
sürdürülmesini sağlayan insan ilişkisi,
 Kişilerarası bilgi, duygu ve haber alışverişi,
 Karşılıklı anlam paylaşım süreci,







2. Ders
Tanımlar…devam
 Haberin, bilginin yani kültürün insan
topluluklarına dağıtımı,
 Birey-birey, birey-grup, grup-grup ilişkisi,
 İletilerin kaynaktan alıcıya iletilme süreci.
 Nitelikli bir etkileşim, değiş-tokuş, paylaşım
süreci.
 İletiler aracılığıyla toplumsal etkileşim
süreci
Kişilerarası bilgi, duygu ve haber
alışveriş süreci
2. Ders
Amaçlar-İşlevler
 Bireyde yeni bir tutum geliştirme,
 Bireydeki tutumun şiddetini azaltma ya da
artırma,
 Etkilemek-değiştirmek,
 İnsanı kendi yaşamı ve çevresi üzerinde
etkin ve belirleyici kılmak,
 Bireyselliği toplumsallığa dönüştürme,
 Ötekini tanıma-onu anlama,
 Kendini gerçekleştirme,
2. Ders
Amaçlar-İşlevler…devam
 Bireysel işlev: Bireyler arası etkileşimi
(bilgi-duygu paylaşımı) sağlamak,
 Toplumsal işlev: Toplum değerlerini
oluşturmak, geliştirmek, denetlemek ve
toplumsal geleneklerin sürdürülmesini
sağlamak.
2. Ders
İletişim Türleri
 Toplumsal İlişkiler Sistemi olarak:




Kişilerarası iletişim
Grup iletişimi
Örgüt iletişimi
Toplumsal iletişim







Görsel
İşitsel
Görsel-İşitsel
Dokunma
Kitle iletişim
Doğal araçlarla
Yapay araçlarla
 Kullanılan Kanal ve Araçlara Göre:
2. Ders
İletişim Türleri…devam
 Grup İlişkisinin Yapısına Göre:
 Biçimsel (Resmi)
 Biçimsel olmayan (Gayrı resmi)
 Kullanıcı Kodlarına Göre:
 Sözlü
 Sözsüz
 Yazılı
 Zaman ve Mekan Boyutuna Göre:
 Yüz yüze
 Uzaktan
2. Ders…devam
İletişim Süreci
Kaynak
İleti
Kanal
Araç
Geribildirim
Gürültü (Engelleyiciler)
Alıcı
2. Ders
İletişim Süreci Unsurları
 Kaynak (Gönderici): İletiyi gönderen kişi, grup, kurum vb.
 Kişi, grup ya da kurum olabilir.
 Kaynağın statüsü
 Kaynağın güvenilirliği
 Kaynağın doğruluğu
 Kaynağın inandırıcılığı
 İleti: Bilgi, duygu ya da haber içeren mesaj
 Sözel (Konuşma, yazı vb.)
 Sözsüz (Bakış, mimik, resim vb.)
 İletinin açık, anlaşılır olması
 Uygun biçimde söylenmesi
 İçinde bulunulan kültüre (anlamlandırmaya) uygun olması
2. Ders
İletişim Süreci Unsurları…devam
 Kanal-Araç: İletinin gönderildiği
ortam ve teknik.
 Fiziksel (Ses, bakış, mimik vb.)
 Teknik (Telefon, telgraf, İnternet, uydu
vb.)
 Toplumsal (TV, okul, konferans vb.)
 Topluca (Medya)
2. Ders
İletişim Süreci Unsurları…devam
 Alıcı: İletiyi alan kişi, grup, kurum vb.
 Statüsü
 Değer ölçüleri,
 Tutumu
 Algılayış biçimi
 Bilgi–duygu-dil düzeyi
 Kültürel kimliği, ilgileri, gereksinimleri
 Geribildirim: Alıcının gelen iletiyi algılayıp kaynağa
(göndericiye) yanıt vermesi.
 Sürecin tamamlandığını gösterir.
 Yeni süreci başlatır ya da başlayan süreci devam ettirir.
 Gürültü: İletişimi engelleyen çevresel unsurlar
 Ses, gürültü, parazit yazı ve görüntüler vb.
2. Ders
İletişim Süreci Unsurları…devam
Örnek
Bir konuşmacı (kaynak) ortak bir dil
aracılığıyla (örn. Türkçe) küreselleşme
konusundaki bilgisini (mesaj/ileti) ses
dalgaları yoluyla(kanal) ve mikrofon
(araç) kullanarak dinleyicilere (alıcı)
aktarır. Dinleyiciler de ona soru sorarlar
(geribildirim). Bu arada diğer
dinleyiciler kendi aralarında yüksek
sesle konuşurlar (gürültü).
2. Ders
İletişim ve Dil
 Temel işlevi: İletişimi sürecini
gerçekleştirme
 Heyecan (duygu) bildirme işlevi: Of!
Canımı sıkma.
 Alıcıyı harekete geçirme işlevi: Aç
artık şu kapıyı!
 Kanalı kontrol işlevi: Söylediklerimi
anladın mı?
 Geribildirimi sağlama işlevi
2. Ders
Teşekkürler
3. Ders
Toplumsal İletişim ve Kütüphane
 Terimin kökeni Latince
“communis”,İngilizce “communication
 4560 kullanımı ve 15 anlamı
3. Ders
Toplumsal İletişim
 Bireysel iletişim-toplumsal iletişim
 Toplumsal iletişim
 İletişim olmadan toplum olamaz.
 Toplum yaşamının başından beri vardır.
 Toplumsal varlık haline gelebilmenin ve toplumu
bütün kurumlarıyla yaşatmanın bir koşulu.
 Toplum yaşamında sürekliliği sağlar.
 Toplumsal ilişkileri sürdürür.
 Toplumsal etkileşimi sağlar.
 Toplumsal sorunlara iletişim aracılığıyla çözüm
üretilir.
3. Ders
Toplumsal İletişim…devam
 Toplum-iletişim ilişkisi
 Toplum, düzenlenmiş sürekli insan
ilişkileridir.
 Toplumun süreklilik, düzenlilik ve istikrarlı
bir süreç oluşu-iletişim ilişkisi
 Toplumu bağlayan bir ağdır.
3. Ders
Toplumsal İletişim:Kavramsal
Çerçeve ve Tanım
Kavramsal Çerçeve: İletişimin toplum,
toplumsal yapı, toplumsal yaşam, toplumsal
kurumlar ve toplumsal ilişkiler bağlamında
ele alınışı./İletişim olgusunun toplumsal
boyutunu/niteliği
Tanım:Bir toplumun üyelerinin ortak maddi ve
manevi etkinlikleri nedeniyle aralarında
oluşan ilişkileri doğrudan ve dolaylı yollarla
toplumun bütününde gerçekleştirme
süreçleri.
3. Ders
Toplumsal İletişimin Amaç ve
İşlevleri
Temel amaç: Toplumun varlığını koruma
ve geliştirme, toplumsal yaşam
üzerinde üzerinde belirleyici olma
çabası.
İşlevler:
1. Toplumsallaştırma
2. Kültür
3. Ders
Toplumsal İletişimin Amaç ve
İşlevleri
Toplumsallaştırma İşlevi:
 Toplum yaşamı içinde kurulan insan ilişkileri içinde
paylaşılan ve geliştirilen anlamların mekanda taşınmasını
ve zamanda korunmasını, ayrıca, toplumsallaşma
sürecinde bir yandan toplumun geçmişteki başarılarını ve
diğerlerini canlı tutarak, gelenekleri ve kültürel kimliği
koruyarak, bir yandan da yeni uygulamaları, düşünceleri
ve değerleri yaygınlaştırarak toplumsal/kültürel
sistemlerin değişim sürecinde yeniden üretimini sağlar.
 Toplum, toplumsal ilişkiler bütünüdür ve toplumsal ilişkiler
iletişimle sürdürülür.
 Bireyi toplumun üyesi/parçası yapmada norm, anlam,
kural ve değerlerin öğretilmesi, aktarılması
3. Ders
Toplumsal İletişimin Amaç ve
İşlevleri
Kültürel İşlevi:
 Bilgilerin ve başarıların kuşaktan
kuşağa aktarılması.
 Kültürün iletişim aracılığıyla
sürdürülmesi.
3. Ders
Toplumsal İletişim-Kütüphane
İlişkisi
1. Toplum, toplumsal kurum ve ilişkilerden
oluşur. Kütüphane toplumsal bir kurumdur.
2. İletişim sürecinin tümü: Kütüphane bir ileti
(bilgi) aktarım sürecidir.
3. İleti unsuru-kütüphane ilişkisi: İletiyi (bilgiyi)
içeren kurum.
4. İletileri ileten araç/kanal olarak kütüphane
5. Alıcı olarak kütüphane
3. Ders
Toplumsal İletişim-Kütüphane
İlişkisi
6. İletişimin temel unsuru dili geliştiren kurum
olarak kütüphane
7. Dijital uçurumu azaltarak bilginin toplumsal
iletişimini sağlayan kurum olarak
kütüphane
8. Bilginin iletiminde teknoloji engelini aşmaya
yardımcı olan kurum olarak kütüphane
9. İletişim hakkının gerçekleştirilmesine
yardımcı olan kurum olarak kütüphane
Sonuç
1. Kütüphane kurumu toplumsal iletişim
sürecinin bir parçasıdır.
2. Kütüphane kurumu toplumsal
iletişimde bir araç/kanaldır.
3. Kütüphane toplumsal iletişim için bir
olanaktır.
KÜTÜPHANE, TOPLUMSAL BİR
İLETİŞİM KURUMUDUR.
Öneriler
 İletişim kuramından yararlanılmalıdır.
 Kütüphane hizmetlerinde iletişim
olanakları kullanılmalıdır.
 Toplumsal iletişimde kütüphanelere
gereken yer ayrılmalıdır.
 BBY bölümlerinin iletişim fakültelerinde
olması daha uygun olabilir.
Teşekkürler
4. Ders
Kitle İletişimi ve Kitle İletişim Araçları
 Kitle
“Büyük insan topluluğu, kütle.”
4. Ders
Kitle İletişimi ve Kitle İletişim Araçları
Kitle Toplumu
Nüfusça çok büyük toplum
Cemaat (topluluk) cemiyet (toplum)
kitle (büyük toplum)
4. Ders
Kitle İletişimi ve Kitle İletişim Araçları
Kitle Toplumu Özellikleri
 Büyük nüfuslu
 Kentlerde toplanmış, kentlerde yaşayan
 Yığın, kalabalık, sürü
 Kitle iletişim araçları ile yaratılır.
 Homojen (kendi içinde az farklılaşmış)
 Kalabalık içinde yitip giden insan
 Toplumsal robot
 Tek başına başka, toplulukta başka
4. Ders
Kitle İletişimi ve Kitle İletişim Araçları
Kitle Toplumu: Tarihsel Süreç
1. Sanayi Devrimi-Kentleşme sonrası
2. 2. Dünya Savaşı (Hitler etkisi) sonrası
3. Küreselleşme - küresel köy sonrası
4. Ders
Kitle İletişimi ve Kitle İletişim Araçları
Kitle İletişimi
Tanım
 Kitlelere yönelik ileti üretimi ve dağıtımının kurumsallaşmış
biçimi.
 Kendi içinde göreceli olarak az farklılaşmış bir topluluğa
yönelik bilgi ve anlam aktarımı.
 İletinin bir ya da birçok kitle iletişim aracı ile geniş ve
bilinmeyen bir kitleye (dinleyici-okuyucu-izleyici)
iletilmesidir.
 Bilgi ve duyguların geniş bir kitleye teknik araçlarla tek
yönlü olarak iletilmesi sürecidir.
 İletişim kavramından farkı: İletişim her türlü araçla kurulur,
kitle iletişimi teknik araçlarla kurulur.
4. Ders
Kitle İletişimi ve Kitle İletişim Araçları
Kitle İletişiminin Özellikleri










Kitle toplumu-Kitle iletişim araçları ilişkisi
Teknolojik gelişmelere dayalıdır
Büyük çaplı iş bölümü gerektirir.
Karmaşıktır.
Tek yönlü bir iletişimdir.
Alıcısı sayısı çok büyüktür.
Yüz yüze değil araçlıdır.
Kaynak genellikle profesyoneldir.
İleti oluşturmak büyük yatırım gerektirir.
Birkaç kişinin büyük sayılardaki kişiler için ileti yaratmasıdır.
4. Ders
Kitle İletişimi ve Kitle İletişim Araçları
Kitle iletişim araçları
Tanım
Bir iletinin aynı anda çok sayıda alıcıya gönderildiği araçlardır. (4. Güç)
Kitle iletişim araçları nelerdir?

İnternet, televizyon, radyo, sinema, tiyatro, gazeteler, dergiler, kitaplar vb.












Haber verme/Bilgilendirme,
Eğitim,
Toplumsallaştırma
Kültür (yaşama biçimi) üretme,
Eğlendirme,
Siyasal yönlendirme,
Tartışma ve diyalog,
İdeoloji üretme.
Propaganda,
Motivasyon,
Reklam,
Para kazanmak,
İşlevler
5. Ders
Tutumlar
Köpek eti yer misiniz?
Neden yemezsiniz?
Ermenileri sever misiniz?
Neden sevmezsiniz?
Tutum (Tanım)
 Düşünce, duygu ve davranışları etkileyen,
oluşturan eğilim.
 Davranışa hazırlayıcı eğilim
Tutumların İşlevi
1. Davranış eğilimi yaratır.
2. Düşünce-duygu-davranış eğilimi
bütünleşmesi yaratır.
Tutumun Unsurları (Öğeleri)
 Bilişsel (bilgisel) öğe
 Duygusal öğe
 Davranışsal öğe
Tutumun Özellikleri
1. Güç derecesi. (Duygusal öğenin etkisi)
2. Karmaşıklık
3. Diğer tutumlarla ilişki ve merkezilik
sorunu
4. Öğelerarası tutarlılık-tutarsızlık
5. Tutumlar arası tutarlılık
Tutum-Davranış İlişkisi
 Tutum davranışı yaratan unsurlardan bir
tanesidir.
Davranış : Tutum Ortamsal Etkenler
Alışkanlıklar
Sonuç beklentisi
Tutumların Gelişmesi
 Tutumlara sahip olarak doğulmaz.
Zaman içinde gelişir ve değişir.
 Erken yaşlarda oluşurlar. (3 yaşındaki
zenci çocukların tutumu)
 Erken yaşlarda gelişen tutumların
genellikle değişmez. Toplumsal
normlar ve kültür etkilidir.
Kalıplaşmış Tutumlar
Küçük yaşlarda gelişir.
Tarihsel, kültürel, politik, ekonomik vb. etkenler rol oynar.
Değiştirilmesi çok güçtür.
Bilişsel öğe eksikliğine dayanır. Kulaktan dolma bilgilere
dayanır. Bilgi eksikliğinde bilgi yokluğunu kapatırlar. Bu
nedenle, bilgi eksikliği giderilmedikçe kalıp tutumlar
değişmez.
 Süreklidirler. (20 yıllık üniversite öğrencilerinin tutumu,
Avusturya’daki-Almanya’daki Türk işçilerin tutumları, Maltalı
vatandaşın Osmanlı fikri)
 Duygusal öğesi güçlüdür. O yüzden de değiştirilmesi güçtür.
 Propaganda ve duygusal etkilere açıktır.




6. Ders
Toplumsallaşma Süreçleri:
Tanımlar
Toplum
 Bir arada yaşama
isteğine/kararlılığına sahip ve bunu
oluşturdukları kurallara uyarak
gerçekleştiren devamlılığı, istikrarı ve
düzenliliği olan insan topluluğu.
Toplumsallaşma
Tanım




Toplumsallaşma
İnsanın toplumun üyesi/parçası haline
gelmesi.
Toplum tarafından belirlenen normlara uygun
davranan bir kişi olmak.
Ailenin, akrabaların, komşuluğun, köyün,
şehrin, ulusun bir parçası olduğunu
öğrenmesi ve kabul etmesi.
Biyolojik varlıktan toplumsal varlığa geçiş
Toplumsallaşma:
Sürecin Özellikleri
 Karmaşık bir süreçtir.
 Sayısız kişinin, olayın, sosyoekonomik ve kültürel koşulların,
gelenek-göreneklerin, törelerin,
yasaların, coğrafyanın (fiziksel
çevrenin) vb. etkisi vardır.
Toplumsallaşma Araçları
(Süreçleri)
 Eğitim
 Kültür (Gelenek-görenek, töre, alışkanlıklar,
yaşam tarzı vb.)
 Ahlak
 Vicdan (Freud: (Bilnçaltı- Bilinç- Üst Bilinç)
 Bilinçaltı: Yasaklar, psişik enerji deposu, güdüler
(Saldırganlık, şiddet, cinsellik vb.)
 Bilinç: Gerçekçi, ussal ve dengeleyen unsur,
(toplumca kabul edilenlere izin verir, diğerlerini
bastırır)
 Üst bilinç: yasaklayan
 Din
 Hukuk
7.Ders
ÖTEKİLEŞTİRME
ve
EMPATİ
Ötekileştirme ve Empati
Tanımlar
Ötekileştirme
 Kendi özdeğerliliğini başkasının farklılığını kötüleyerek ve
kendini överek artırma çabasıdır.
 Kendini ne olduğunu değil ne olmadığını anlatarak
tanımlama.
 Bir kimlik oluşturma çabası
 Azınlık olan grubun çoğunluk olan gruba göre düşünülmesi
 İçten içe kendi değer yargılarının üstünlüğünü temel alıp,
kendini kusursuz sayarak, kendi zayıflıklarını saklama
çabası.
 Önem ya da konum bakımından uzakta olan.
 Farklı olanı dışlama
 Farklı olanın kötü ve düşman olduğunu savunma
 Kendini başkalarına karşıtlıkla tanımlama
 Kendini öteki üzerinden tanımlama
Öteki Örnekleri
 Kadın, çocuk, yaşlı, çingene, Yahudi,
Türk, homoseksüel, ev kadını, şehir
kadını, faşist, komünist, alevi, Şii,
Ortadoğulu, Amerikalı, dul, Mardinli, Laz,
Kürt, Yunan, Ermeni, ezik, tiki, batılı,
doğulu vb.
Ötekileştirmenin Ortaya Çıkışı
 Çocuklukta
 Anne babanın tavrı
 Eğitim ve kültürün beslemesi
Ötekileştirmenin Sonuçları












Dışlama
Düşman yaratma
Bölünme, çatışma ve savaş
Herşeye iyi-kötü diye bakma
Kendini hep iyi ve doğru sayma
Kendini eleştirememe
Kişiyi ve toplumu zayıflatır
Kolaycılığa kaçmadır.
Kendini kabul ettirirken başkalarını kötülemeye varır.
Çıkarcı ve bencil yapar.
Ötekileştirdiğimizi homojen sayma/genelleştirme
Anlamayı ve diyaloğu olanaksız kılar.
Ötekileştirmeyi Önleme
 Hepimizin bir anneneden doğduğu
gerçeğini kabul etmek.
 Eğitim
 Düşünce özgürlüğü
 Ben(cillik)ten sen(cillik)e geçiş.
 Bizim de başkaları için “öteki”
olduğumuzu bilmek.
 Bilgi ve bilinç
 EMPATİ
EMPATİ
Tanım
 “İçinde hissetme” (En-patheia), duygu,
algılama, duygudaşlık, anlayış, duyarlılık,
eşduyum.
 Yüreğin yüreğe dokunuşu.
 Bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu
durumu anlamak ve içselleştirmek.
 Bir insanın, kendisini karşısındakinin yerine
koyarak, onun duygularını ve düşüncelerini
doğru olarak anlaması, hissetmesi, olaylara
onun bakış açısıyla bakmasıdır.
Empati için Gerekli Unsurlar
1. Empati kuracak kişi kendisini
karşısındakinin yerine koymalı, olaylara
onun bakış açısıyla bakmalıdır.
2. Karşımızdaki kişinin duygularını doğru
olarak anlamamız gerekir. Ne
düşündüğünü anlamamız ve hissetmemiz
gerekir. (Bilişsel ve duygusal bileşenler)
3. Empati kuran kişinin zihninde oluşan
empatik anlayışın karşıdaki kişiye
iletilmesi.
Empatinin Sonuçları








Yardım etme, paylaşmayı sağlar.
İnsanları birbirine yakınlaştırır.
Şefkat ve acıma duygusu yaratır.
Doğru anlama ve doğru davranmayı sağlar.
İşbirliği, üretkenlik, refah sağlar.
Mutluluğu artırır.
Huzur verir.
Büyüme ve olgunlaşmayı sağlar.
Empati Türleri
Onlar Basamağı: Üçüncü kişilerin
tepkilerini/tutumlarını bildirmek
(ayağını yorganına göre uzatmak).
Ben basamağı: Benmerkezci. (Bende
de aynı dert var!)
Sen Basamağı: O kişinin rolüne girer, o
kişinin bakış açısıyla bakar. Kendi ya
da toplumun düşüncelerini dile
getirmez.
Empati Yeteneğini Kazanma
Açık uçlu sorular sormak
Yavaş hareket etmek
Hızlı yargılara varmaktan kaçınmak
Kendi davranış ve düşüncelerimizi
anlamaya çalışmak
 Geçmişten ders almak
 Bazen olayları akışına bırakmak



