HÜCRE VE ORGANELLER Canlıların Ortak Özellikleri 1.Hareket

HÜCRE VE ORGANELLER
Canlıların Ortak Özellikleri
1.Hareket etme
2.Boşaltım yapma
3.Tepki verme
4.Büyüme
5.Üreme
6.Solunum yapma
7.Beslenme
8.Hücrelerden oluşma
Hücre ilk defa 1665 yılında Robert Hooke tarafından şişe
mantarında gözlendi.R. Hooke gördüğü bu odalara Hücre adını
verdi.
Hücre; canlının yapısını oluşturan en küçük birimdir.
Hücre 3 temel kısımdan oluşur.
1) HÜCRE ZARI
Özellikleri: İnce-saydam-Esnek-Seçici geçirgen-Canlı
! Hücre zarının seçici geçirgen olması zarın canlı olduğunun
ispatıdır.
Görevi:
 Hücreyi korur.
 Hücreye şekil verir.
 Hücreye madde alış-verişini sağlar.
Yapısı: Yağ-Protein ve karbonhidrattan oluşmuştur.
MİTAKONDRİ: Çift zarla çevrili mitokondri hücrenin
enerji santralidir. Solunum ile besin
parçalanması sonucu bu organelde
enerji üretilir.
Bir organ ne kadar çok çalışıyorsa bu
organel orada çok olmalıdır. Çok çalışan organlar:
kas, karaciğer, beyin ve sinir hücreleri
Kendine ait bir DNA sı vardır.DNA sı sayesinde
enerji ihtiyacının arttığı zamanlarda sayısını
arttırabilir.
ENDOPLAZMİK RETİKULUM :Hücre
içini ağ gibi sararak madde
taşımacılığı yapar.
RİBOZOM: Ribozom organeli virüsler hariç tüm
canlı hücrelerde bulunur.
Hücrenin protein ihtiyacını karşılar.
Protein sentezi sırasında hücre enerji
harcar.
GOLGİ: Üst üste dizilmiş yassı keseler şeklindedir.
Hücre içinde salgı üretimi ve madde
paketlenmesinde görev alır. Tek katlı
zardan oluşur.
 Tükürük, süt ve ter bezi gibi salgı
maddelerinin üretildiği organlarda
golgi aygıtı sayıca fazla olur.
LİZOZOM: Hücre içi sindirimde
görevlidir.
Akyuvar hücreleri ve karaciğer
hücrelerinde lizozom sayısı fazladır
2)STOPLAZMA: Yumurta akı kıvamında saydam, canlı ve
akıcı bir yapıdadır.Büyük bir bölümünü su oluşturur. Hayatsal
faaliyetleri(bölünme solunum boşaltım gibi) gerçekleştiren
yapılar bulunur. Bu yapılara organel denir. Ayrıca yağ
asidi, karbonhidratlar, proteinler, vitaminler,
madensel tuzlar, enzimler ve hormonlar bulunur.
SENTRAZOM(SENTRİOL)
Hücre bölünmesinde görevlidir.
Stoplazmadaki Organeller
KLOROPLAST: Bitkiye yeşil renk
verir. Yapısındaki klorofil sayesinde, fotosentez yaparak
besin ve oksijen üretir. Yapraklarda
ve otsu bitkilerin gövdelerinde
bulunur.
Kendine has DNA’sı vardır.Çift katlı
zardan oluşmuştur.
KOFUL (VAKUOL): Hayvan hücrelerinde küçük ve
çok.Bitki hücrelerinde büyük ve azdır.
Bitki hücrelerinde suyun alınması ve
fazlasının depo edilmesini sağlar.
Tek hücreli canlılarda madde alışverişinin
yapıldığı yerdir.Koful atık madde,besin, boşaltım
kofulu olabilir.
ÇEKİRDEK: Hücrede meydana gelen olaylar
kontrolsüz değildir. Kontrolün ve denetimin
yapıldığı, yönetildiği bir merkezdir.
Çekirdek hücrenin bütün hayatsal
faaliyetlerinin yönetildiği merkezdir.
Çekirdek zarı çift katlıdır.
Yapısında porlar ve ribozom bulunur.
Çekirdek aynı zamanda hücrenin kalıtım
maddesini DNA yı taşır.
Çekirdeğin içinde aynı zamanda çekirdekçik
bulunur. Çekirdekçik sayısı her hücrede
farklı olabilir.
Çekirdeği çıkarılan bir hücre bir süre sonra
ölür.
! Bazı hücrelerde çekirdek bulunmaz.Bu hücrelere ilkel
hücreler denir.İlkel hücrelerde ribozom dışında organel
bulunmaz.Bakteri hücreleri gibi….
Bazı hücrelerde ise birden fazla çekirdek bulunabilir. Örneğin
çizgili kas hücreleri gibi…
Sitoplazma
Hücre Çeperi
Hücre Zarı
Çekirdek içeriği stoplazmaya
dağılmış halde olan ilkel bir
hücre…bakteri hücresi
SOĞAN ZARI HÜCRESİ
Çekirdek
Bitki Hücresi
BİTKİ HÜCRESİ
Şekilleri köşelidir
HAYVAN HÜCRESİ
Şekilleri yuvarlaktır
Kofullar büyüktür
Kofullar küçüktür
Sentrozom bulunmaz
Sentrozom bulunur
Hücre çeperi vardır
Hücre çeperi yoktur
Plastidler vardır
Plastidler yoktur
Hayvan Hücresi
Hücrelerin hepsinin kendine özgü şekilleri vardır.
AMİP
BAKTERİ
TERLİKSİ HAYVAN
Hücre
Doku
Organ
Sistem
Organizma Canlı
HÜCRE ORGANİZASYONU
Aynı görevi yapmak için aynı yapıdaki hücrelerin bir araya
gelerek oluşturduğu yapıya DOKU; farklı dokuların bir araya
gelerek oluşturduğu yapıya ORGAN; farklı organların bir araya
gelerek oluşturduğu yapıya SİSTEM; sistemlerin bir araya
gelerek oluşturduğu yapıya ORGANİZMA denir.
ÖGLENA
KAN
HÜCRELERİ
Kemik hücresi---kemik doku---kafatası kemiği --İskelet sistemi
Epitel hücresi -- kas doku ---- mide ----------sindirim sistemi