17 Aralık 2006 PAZAR - Türkiye İç Denetim Enstitüsü

TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ
DERNEK VE İKTİSADİ İŞLETMESİ
BÜTÇE, MUHASEBE, GİDER VE ALIM SATIM YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – Bu Yönetmeliğin amacı, Türkiye İç Denetim Enstitüsü’nün (TİDE)
bütçe, muhasebe ve alım satım uygulamalarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – Bu Yönetmelik;
a) Türkiye İç Denetim Enstitüsü’nün ve İktisadi İşletmesinin gelir, nakit, kıymetli
evrak, her türlü taşınır ve taşınmaz eşya, mal, kıymet ve bunların gelirleri, kiraları ve satış
bedellerinden oluşan mal varlığının yönetimini ve bu işlerle görevli olanların yetkilerini ve
sorumluluklarını,
b) TİDE Bütçesinin hazırlanmasına, içeriğine, kabulüne ve uygulanmasına, gelirlerinin
tahsiline ve giderlerin yapılmasına, bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin genel esasları,
c) Muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ışığı
altında, TİDE’nin hesap ve kayıtlarının mevzuata uygun olarak tutulması, aylık mizanlarının
çıkarılması, bilançonun ve gelir tablosunun düzenlenmesi ve kıymetlerin korunması
işlemlerini,
ç) TİDE’nin satın alma, satma, yapım, onarım, tesis, bakım, taşıtma ve her türlü
hizmet alım işleri ve benzeri işleri,
d) Yukarıdaki iş ve işlemlerin denetlenmesinde uyulacak kuralları ve yöntemleri
kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – Bu Yönetmelik, Türkiye İç Denetim Enstitüsü Tüzüğü uyarınca
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – Bu Yönetmelikte geçen;
Enstitü, Dernek ya da TİDE: Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği’ni
İktisadi İşletme: Türkiye İç Denetim Enstitüsü İktisadi İşletmesi’ni
Tüzük: Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği Tüzüğü’nü
Yönetim Kurulu: Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu’nu
Başkan: Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı’nı,
Başkan Yardımcısı: TİDE Yönetim Kurulu’nda Başkan Yardımcısı olarak
görevlendirilen kimse/kimseleri,
Sayman: TİDE Yönetim Kurulu’nda Sayman Üye olarak görevlendirilen kimseyi,
Muhasip: TİDE Yönetim Kurulu’nda Muhasip Üye olarak görevlendirilen kimseyi,
Genel Sekreter: TİDE Yönetim Kurulu’nda Genel Sekreter olarak görevlendirilen
kimseyi
Enstitü personeli: Enstitüde ücretli olarak çalışan personeli,
1
Fon İşlemleri: TİDE’nin hazır değerlerinin bütününü,
IIA: TİDE'nin Türkiye temsilcisi olduğu merkezi ABD'de olan Uluslararası İç
Denetçiler Enstitüsü'nü (The Institute of Internal Auditors),
ECIIA: Avrupa İç Denetim Enstitüleri Konfederasyonu'nu (European Confederation of
Institutes of Internal Auditing)
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar, Görev, Yetki ve Sorumluluklar
Genel Esaslar, Görev, Yetki ve Sorumluluklar
MADDE 5 – Türkiye İç Denetim Enstitüsü fon ve muhasebe işlemlerine ilişkin genel
esaslar aşağıda belirtilmiştir.
(1) Türkiye İç Denetim Enstitüsü fon ve muhasebe işlemlerinin tüzük ve Dernekler
mevzuatında belirtilen kurallara uygun şekilde yürütülmesi Yönetim Kurulu’nun
sorumluluğundadır.
(2) Bütçede öngörülen ödenekler gereğince harcama yapmaya Başkan yetkilidir. Giderlere
ilişkin ödemeler aşağıdaki maddelerde belirtilen istisnalar dışında başkan onayı veya Sayman,
Muhasip Üye veya Genel Sekreter'den en az ikisinin onayı ile yapılır. Başkan harcama
yetkisinin 20.000 TL’yi aşmayacak kısmını, niteliğini belirterek Başkan Yardımcılarından
uygun gördüklerine devredebilir.
(3) Giderlerin muhasebeleştirilmesi aşamasında fatura, perakende satış fişi, gider pusulası,
makbuz, sözlesme (yılın ilk ödeme belgesine bağlanır) veya harcama tutanağı gibi
belgelerden uygun olan veya olanlar harcama –gerçeklesme – belgelerine eklenir.
(4) Dernek kasasında Enstitünün cari ihtiyaçları dışında nakit para bulundurulamaz. Alındı
belgesiyle tahsil edilen tutarlar engeç izleyen iş günü banka hesaplarına yatırılır.
(5) Derneğe ait paralar TL olmak zorundadır. İktisadi İşletme yabancı para bulundurabilir.
(6) Yönetim Kurulu banka hesaplarını TİDE’nin menfaatleri doğrultusunda, dilediği gibi
yönlendirebileceği gibi, atayacağı bir yetkili ile mali yönetim hakkını devredebilir. Ancak
banka seçimleri ve mevduat türleri hakkında kısıtlamalar getirebilir.
(7) Dernek ülkemizdeki bankalarda aylık mevduat ve repo hesapları açarak buralardan gelir
elde edebilir, Yönetim Kurulu’nun uygun gördüğü sabit getirili yatırım araçlarına yatırım
yapabilir.
(8) Dernek ve İktisadi İşletmenin hesabı bulunan bankalarda mevduat, repo, fon vb.
seçeneklerin en verimli olacak oranlarda gerçekleşmesini sağlamak yönünde gerekli
araştırmalar ve görüşmeler yapılmasına özen gösterilir. Bu değerlendirme de banka masrafları
da göz önünde bulundurulur.
2
(9) Bankalarda hesap açma, mevduat, repo, fon vb. işlemleri yapma, para çekme, EFT,
havale, transfer gibi işlemler Başkan’ın veya Sayman, Muhasip Üye ile Genel Sekreter’den
ikisinin imzalı talimatıyla yapılabilir. Bununla birlikte dernek ve iktisadi işletmenin hesabı
bulunan bankalarda masrafları azaltmak için işlemler mümkün olduğunca bankaların internet
şubeleri kullanılarak yapılır, internet bankacılığı aracılığıyla işlem yapabilmek için bu
kişilerden her biri için internet bankacılığı kullanıcı adı ve şifreleri alınır. İnternet bankacılığı
aracılığıyla 20.000 TL’ye kadar yapılacak ödeme gibi işlemler bu yetkililerden herhangi birisi
tarafından tek başına yapılabilir. 20.000 TL üzeri ödemeler ancak Başkan’ın veya Sayman,
Muhasip Üye ile Genel Sekreter’den ikisinin imzalı talimatıyla yapılabilir. Yönetim Kurulu
veya Başkan tarafından onaylanmış ve tahakkuk etmiş harcamalar, personel ücretleri ve diğer
yan ödemeler, vergi ve sigorta ödemeleri, kira, kırtasiye gideri, apartman aidatı, elektrik, su,
telefon gibi fatura ödemeleri, belli bir sözleşmeye bağlı yapılan ödemeler, resmi dairelere
yapılan ödemeler, vadeli mevduat bağlama, fon alma/fon bozma, döviz alma/satma, hazine
bonosu/devlet tahvili alımı/satımı, hesaplar arası virman, derneğin veya iktisadi işletmenin
diğer bankadaki hesabına EFT gibi işlemler tutar sınırı olmaksızın internet bankacılığı şifresi
bulunan yukarıda belirtilen yetkililer tarafından bankaların internet şubeleri aracılığıyla
münferiden yapılabilir. Bu yetkililer ödeme yaparken harcamanın bütçe içinde ödeneğinin
olup olmadığına, sözleşmeye dayalı ise sözleşmede belirtilen ödeme tutar ve sürelerine uygun
olup olmadığına, ödemenin hak sahibi veya yetkili temsilcisine yapılıp yapılmadığına dikkat
eder. Acil durumlarda ödeme yapıldıktan sonra gerekli onaylar tamamlanabilir. Vergi ve
sigorta ödemeleri, transfer gibi acil durumlarda diğer yetkililere ulaşılamadığında banka
şubesinin kabul ettiği durumlarda yazılı talimatların bu yetkililerden yalnızca birisi tarafından
imzalanması da mümkündür. Ödeme için gerekli belgeler Enstitü personeli tarafından doğru
bir şekilde temin edilerek, ilgili yetkiliye bildirilir ve daha sonra da muhafaza edilir. Ayrıca
Enstitü personeline internet bankacılığından yapılacak işlemleri giriş yaparak yukarıda
belirtilen yetkililerin onayına gönderebilmesi ve bu yetkililerin onaylayarak işlemleri
tamamlayabilmesi amacıyla internet bankacılığında yalnızca giriş yetkisi bulunan şifreler
alınabilir ve bu şekilde bir işleyiş oluşturulabilir.
(10) Ödemeye yetkili kişilerce yapılan inceleme sonucunda bu yönetmeliğin ilgili
maddelerine uygun olmadığına karar verilen giderlere ilişkin ödemeler yapılmaz. Bununla
birlikte sorumluluk Yönetim Kurulunca üstlenildiği takdirde ödeme yapılır.
(11) Yapılacak gider ve harcamalar ile tahsil edilecek gelirler, Enstitü personeli tarafından
"ödenebilir" ve "tahsil edilebilir" duruma getirilir. Tahakkuk işlemleri, TİDE’nin gelirlerinin
ve giderlerinin gerçekleştirilmesiyle ilgili mevzuat ve TİDE kararları çerçevesinde yerine
getirilir.
(12) Muhasebe kayıtlarının tutulmasında elektronik bilgi sistemlerinden faydalanılabilir. Bu
durumda bu kayıtların yedeklerinin muhafazası esastır.
(13) Muhasebe hizmetlerinin dışarıdan satın alınması mümkündür. Bu durumda hizmet
alınan yetkili muhasebeci bu yönetmelik dahilinde tutulması gerekli defterleri tutar, işlemleri
gerçekleştirir ve muhasebe fişlerini imzalar. Hizmet alınacak yetkili muhasebeci veya mali
müşavirin tespiti, gerektiğinde değiştirilmesi, ödenecek ücret gibi hususlara Yönetim
3
Kurulu’nca karar verilir. Muhasebe hizmetinin alınması aşamasında hizmetin kalitesi
Yönetim Kurulu tarafından değerlendirilir ve TİDE yükümlülüklerinin aksamamasını teminen
gerekli önlemler alınır.
(14) TİDE mal varlığına dahil taşınır ve taşınmaz değerler, ayniyat deposunda bulunan
değerler ile personel sağlık sigortası gibi gerekli görülen diğer değerlerin sigorta ettirilmesine
Yönetim Kurulu yetkilidir.
(15) Mal ve hizmet alımlarında kalite ve fiyat açısından en uygun olan alımın yapılabilmesi
için birden fazla satıcıdan teklif alınması, 10.000 TL üzerindeki alımlarda en az 3 teklif
alınması, tekliflerin karşılaştırılması, kalite ve fiyat dengesi gözetilerek karar verilmesi
esastır. Alınacak mal ve hizmetin piyasada bir veya çok az firma tarafından sunulması, acil
ihtiyaçlar, daha önceden alınıp kalitesinden memnun kalınan mal ve hizmetlerin yeniden alımı
gibi durumlarda yetki limitleri dahilinde tek teklif ile mal ve hizmet alımı yapılabilir.
(16) Gider ve harcama ödemelerine ilişkin işlemlerin tamamlanmasını beklemeyecek kadar
ivedi olan çeşitli gider ve harcamalar için Enstitü personeline avans verilebilir. Avans tutarı
ay içinde yapılacak olağan harcamalar dikkate alınarak belirlenir ve bir defada 3.000 TL’yi
aşamaz. Alınan avanslar yalnızca avans alınan işler için harcanır. Avans tutarlarına ilişkin
harcama belgelerinin en geç bir ay içinde muhasebeye verilmesi ve varsa kalan avansın
kapatılması gerekir. Hesap döneminin son ayında alınan avanslar, aralık ayı sonunda kapatılır.
Hesap, yıl sonunda bakiye vermez. Kapatılamayan avans kalıntıları hakkında Yönetim Kurulu
kararı doğrultusunda hareket edilir.
(17) Enstitü personeli, TİDE’nin genel mahiyetteki toplu ihtiyaçlarına istinaden satın alınıp
depoda muhafaza edilerek, hizmet ihtiyaçları hâlinde teslim edilecek demirbaş, mefruşat ile
diğer eşya ve malzemeleri, nitelik ve özelliklerine göre kontrol edip, sayarak veya ölçerek
teslim almak ve depo girişlerini düzenlemek, tasnif etmek, düzenli ve iyi bir şekilde muhafaza
etmek, yangın, bozulma ve benzeri tehlikelerden koruyucu önlemleri almak, Depo
kayıtlarının muhasebe ile uygunluğunu sağlamak ile Yönetim Kurulu’na karşı sorumludur.
(18) TİDE’nin fon ve muhasebe işlemleri ile ilgili sorumlu ve yetkili personeli görevlerinden
devamlı olarak ayrılacakları zaman, muhafazasından sorumlu oldukları değerleri, görevlerini
üstlenecek veya yapacak personele usulü dairesinde devir ve teslim etmekle yükümlüdürler.
(19) Enstitü ve iktisadi işletmeye ilişkin defter, kayıt ve belgelerin, özel kanunlarda
gösterilen daha uzun süreye ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla 5 yıl süre ile muhafaza
edilmesi zorunludur.
(20) Fon ve muhasebe işlemleri hakkında iç ve dış denetçiler tarafından istenecek her türlü
bilgi ve belge verilir, yetkili denetçilere her türlü kolaylık gösterilir.
4
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bütçe Esasları
Hesap ve bütçe dönemi
MADDE 6 – (1) TİDE’nin gelir ve giderleri bakımından hesap ve bütçe dönemi,
takvim yılıdır. Bütçedeki gelirlerin tahsil edilmesinden ve giderlerin belirtilen sınırlar içinde
yapılmasından Yönetim Kurulu yetkili ve sorumludur.
(2) TİDE Bütçesi, yıllık gelir-gider tahminlerini gösteren ve bunlara ait uygulamanın
yürütülmesine yetki veren ve idari anlamda Yönetim Kurulu’nun uyacağı esasları ve parasal
yetkileri belirleyen mali plandır.
(3) Bütçe teklifi, TİDE Yönetim Kurulu tarafından her yıl en geç Aralık ayının üçüncü
haftasına kadar bir sonraki yıl için hazırlanarak, genel kurul onayına sunulur. Bütçe, Genel
Kurulca onaylanarak kesinleşir ve yürürlüğe konulur.
Bütçe İlkeleri
MADDE 7 – Bütçenin hazırlanmasında aşağıdaki belirtilen ilkeler uygulanır.
1) Bütçenin hazırlanmasında önceki dönem gerçekleşen rakamlar, sapmalar, ekonomik
ve istatistiki veriler; faaliyet planları ve raporlarında yer alan hizmet konuları ile çevresel
konulardaki gelişmeler ve değişimler dikkate alınır, analitik teknikler ve diğer yöntemler
etkililik, verimlilik ve ekonomiklik ilkeleri çerçevesinde uygulanır.
2) Bütçe giderleri gelirler toplamını aşamaz, gerçekçi ve denk bütçe ilkesi esastır.
3) Uzun dönemli yatırım harcaması ayrıca projelendirilerek bütçe kapsamına alınır. Öz
kaynak ve yabancı kaynak tahsisi genel kurul kararıyla kesinleştirildikten sonra ilgili
dönemlerin bütçelerine yansıtılır.
Bütçenin içeriği
MADDE 8 – Dernek ve iktisadi işletmenin bütçesi varsa açıklamalar metni ile gelir ve
gider çizelgelerinden oluşur. Çizelgeler giderlerin üst sınırını gösteren ödenekler toplamı ile
gelir tahminlerinin toplamını içerir. Tahmini bilanço, tahmini gelir tablosu ve kadro çizelgesi
bütçenin tamamlayıcı ekleridir ve Genel Kurul’un onayına birlikte sunulur.
A-Gelir Çizelgesi: Derneğin ve İktisadi İşletmenin ilgili çalışma dönemine ilişkin gelir
tahminlerini gösteren ve bu yönetmelik esasları dahilinde hazırlanarak Genel Kurul’un
onayına sunulan ayrıntılı çizelgedir.
B-Gider Çizelgesi: Derneğin ve İktisadi İşletmenin çalışma dönemine ilişkin bütçe
ödeneklerini, bunların dayandırıldığı gider tahminlerini ve yıllık toplam tutarlarını gösterir.
C-Tahmini Bilanço ve Gelir Tablosu: Bütçelenmiş rakamlar esas alınarak standart
formlara uygun olarak hazırlanan karşılaştırmalı bilanço ve gelir tablolarıdır. Yıllık faaliyet
raporunda sunulan cari dönem bilanço ve gelir tabloları tahmini bilanço ve gelir tablosu
rakamlarıyla karşılaştırmalı sunulur.
D-Personel Kadro Çizelgesi: TİDE’nin Genel Kurul tarafından kabul edilmiş personel
kadrolarını gösterir. Ayrıca bütçe döneminde, personele verilecek ücret, fazla mesai,
ikramiye, tazminatlar, sosyal yardım ve haklar, Sosyal Güvenlik Kurumu prim işveren
hisseleri tutarları ve toplamları yıllık olarak belirtilir.
5
E-Harcırah Çizelgesi: TİDE Yönetim, Denetim, Etik ve Danışma Kurulu üyeleri, TİDE
personeli ile TİDE Yönetimi tarafından görevlendirilen üyeler veya diğer kişilere ödenecek
gündeliklerin belirtildiği çizelgedir.
Bütçenin hazırlanması
MADDE 9 – (1) Yönetim kurulunca belirlenecek üç kişilik bir bütçe hazırlık komitesi
her yıl en geç 15 Ekime kadar görevlendirilir.
(2) Bu komite, cari yılın geçmiş aylarında gerçekleşen ve anılan yılda gerçekleşmesi
beklenen harcamalar ile yeni yılda girişilecek projeleri dikkate alarak TİDE’nin gider
bütçesini hazırlar.
(3) TİDE’nin gerçekleşmiş gelirleri ile cari yıl sonuna kadar tahakkuk edecek gelirleri
ile izleyen yıla ilişkin tahminler birleştirilerek gelir bütçesi de bu komite tarafından hazırlanır.
(4) Hazırlanan bütçe taslağı en geç 15 Kasım tarihine kadar Yönetim Kurulu’nun
onayına sunulur.
(5) TİDE Yönetim Kurulu bütçe taslağının genel kuruldan en az onbeş gün önce genel
kurul üyelerinin elinde veya bilgisinde olacağını öngörerek genel kurul tarihini belirler ve
bütçeyi genel kurul onayına sunar.
Harcamaların yapılması
MADDE 10 – (1) Bütçedeki ödeneklerin kullanılma şekline ve zamanına TİDE’nin
nakit ve gelir durumu da göz önünde tutularak Yönetim Kurulu’nca karar verilir.
(2) Ödenek olmaksızın hiçbir harcama yapılamaz ve harcamayı gerektiren bir işleme
girişilemez.
(3) Bütçe ve gerçekleşen fiili giderlerin takibi ve sapmaların analizleri Yönetim
Kurulu tarafından yapılır ve gerekli önlemler alınır.
Ek ödenek ve aktarma yetkisi
MADDE 11 – Derneğin ilgili bütçe dönemindeki amaç ve hedefleri doğrultusunda
bütçenin gider bölümleri içindeki maddeler arasında aktarma yapmaya başkan, bölümler
arasında aktarma yapmaya Yönetim Kurulu yetkilidir. TİDE Bütçesinde belirli bir amaç için
konulmuş ödeneklerin yeterli olmadığı hallerde, TİDE’nin kullanılabilir nakit kaynaklarının
ihtiyacı karşılayabilecek durumda olması şartıyla Yönetim Kurulu’nca karar alınması ve
Genel Kurul onayı ile ek ödenek verilebilir.
Bütçe kesin hesap cetveli
MADDE 12 – Bilanço ve gelir tablosunun çıkarılmasından sonra Şubat ayı sonuna
kadar, hesap dönemine ilişkin bütçe ile alınan ödenekleri yıl içinde alınmış ek ödenekleri ve
varsa ödenek iptallerini, ayrıca yıl içinde yapılan harcamalar ile kullanılmamış ödenek
iptallerini, ayrıca yıl içinde yapılan harcamalar ile kullanılmamış ödenek artıklarını, harcama
kalemleri itibarıyla gösteren kesin hesap cetveli hazırlanarak yapılacak ilk Yönetim Kurulu
toplantısında onaya sunulur.
6
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Muhasebe Esasları
Muhasebenin amacı
MADDE 13 – Muhasebe, parasal nitelik taşıyan işlemlere ve kıymet hareketlerine
ilişkin verilerin anlamlı ve güvenilir bilgileri sağlayacak şekilde ilgili kaynaklardan
toplanması, doğrulukların saptanması, kaydedilmesi, tasnif edilmesi, raporlar hâlinde
sunulması ve yorumlanması yoluyla sevk ve idareye göstergeler vermek amacını güder.
Hesap planı
MADDE 14 – Hesap planı, Enstitünün bünyesine ve işlemlerine uygun hesapların bir
sistem içinde oluşturulmasıyla tek düzen hesap planına göre oluşturulan cetveldir.
Kayıtların dayanak belgeleri
MADDE 15 – (1) Muhasebeleştirme, usulüne göre düzenlenen muhasebe fişleri ile
bunların ekini oluşturan geçerli belgelere dayanılarak aşağıda gösterilen hesaplar içinde
yerine getirilir.
a) Ana Hesap: Aynı nitelikteki kıymet hareketlerinin toplam olarak kaydedildiği
defter-i kebir hesaplarıdır.
b) Yardımcı Hesap: Ana hesaplar içinde ortak ve belirgin özellikler taşıyan kıymet
ayrıntılarının toplandığı hesaplardır.
(2) Defter kayıtlarının temel dayanağını muhasebe fişleri oluşturur.
Yöntem
MADDE 16 - Dernek ve İktisadi İşletmenin muhasebesi, muhasebenin temel
kavramları ve genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve standartlarına göre tutulur.
Muhasebe defterleri
MADDE 17 – (1) Gerçekleşen işlemler, aşağıda yazılı defterlerde kayıtlara alınır.
a) Yevmiye Defteri: Kayda geçirilmesi gereken işlemlerin tarih sırasıyla ve maddeler
hâlinde düzenli olarak yazıldığı defterdir.
b) Defter-i Kebir: Yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak, usulüne
göre hesaplara dağıtan ve sınıflandırarak bu hesaplarda toplayan defterdir.
c) Envanter Defteri: Faaliyete başlama tarihinde ve bunu izleyen her hesap dönemi
sonunda bilanço günü itibarıyla çıkarılan envanter ve bilançoların ve gelir durumunun
kaydolduğu defterdir.
d) Yardımcı Defterler: Defter-i kebire toplam hâlinde ve açıklamasız kaydedilen asli
hesaplarla tali ve feri hesapların ve bunlara ilişkin işlemlerin ayrıntılı ve açıklamalı olarak
kaydedildiği defterlerdir.
e) Dernek işletme hesabı defteri: Dernek gelir ve giderlerinin tarih sırasıyla ve
maddeler halinde düzenli olarak yazıldığı defterdir.
Defterlerin tasdiki
MADDE 18 – Yardımcı defterler dışında kalan muhasebe defterleri, her sayfasına sıra
numarası konulmak ve resmi mühür ile mühürlenerek kaç sayfadan oluştuğu, defterin ilk ve
7
son sayfasına yazılmak suretiyle notere tasdik ettirilir. Yevmiye defterinin, her yılın ocak ayı,
envanter defterinin ise mart ayı sonuna kadar notere ibraz edilip, son kaydın altına noterce
"Görülmüştür" sözü yazılarak, mühür ve imza konulmak suretiyle tasdik edilmiş olması
gerekir.
Defterlerin kayıt usulü
MADDE 19 – Muhasebe defterlerine kayıt yapılırken aşağıdaki esaslara uyulur.
a) Defterler mürekkepli kalemle ya da makine ile yazılır. Ancak, hesaplar
kapatılıncaya kadar toplamların geçici olarak kurşun kalemle yapılması mümkündür.
b) Defterlerde, kayıtlar arasında satırlar çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz.
c) Ciltli defterlerde defter sayfaları ciltten koparılamaz. Tasdikli form veya sürekli
form yaprakların sırası bozulamaz ve yırtılamaz.
ç) İşlemlerin, iş hacmine ve gereğine uygun olarak muhasebenin düzen ve açıklığını
bozmayacak şekilde günü gününe defterlere kaydedilmesi esastır. Kayıtların defterlere
işlenmesi on günden fazla geciktirilemez. Muhasebe hizmetlerinin dışardan satınalınması
durumunda yetkili muhasebeci bu madde hükümleri dahilinde defterleri tutar ve muhasebe
fişlerini imzalar. Dernek defterlerinin denetim amacıyla istenmesi halinde, kayıtların hemen
defterlere işlenmesi zorunludur.
d) Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar, ancak muhasebe kurallarına göre
düzeltilir. Diğer tüm defter ve kayıtlara rakam ve yazılar yanlış yazıldığı taktirde, düzeltmeler,
yanlış okunacak şekilde çizilmek ve üstüne doğrusu yazılmak suretiyle yapılır. Yanlış rakam
ve yazının çizilmesi halinde, bu rakam ve yazıyı çizen tarafından paraflanır. Defterlere
geçirilen bir kaydı, kazımak, çizmek veya silmek suretiyle okunamaz bir hale getirmek ve bu
şekilde düzeltme yapmak yasaktır.
Hesap ve kayıtların kontrolü
MADDE 20 – (1) Yevmiye defteri ve defter-i kebir kayıtları esas kayıt niteliğindedir
ve mizanlar ile bilanço ve gelir tablosu defter-i kebirden çıkarılır. Defter-i kebir toplamlarının,
yevmiye defteri toplamı ve yardımcı defter kayıtlarıyla tutarlı olması şarttır.
(2) Yevmiye defteri ve defter-i kebir kayıtları ile kasa ve yevmiye fişlerinin, esas ve
yardımcı kayıtlara doğru işlenip işlenmediği yetkili muhasebeci ve Enstitü personeli
tarafından her ay düzenli olarak kontrol edilerek toplamlar paraf edilir.
Dayanak belgelerinin saklanması
MADDE 21 – (1) Günlük işlemler için düzenlenen muhasebe fişleri ile bankadan
alınan dekontlar tasnif edilerek klasörlere konulur.
(2) Bu belgeler, Enstitü personelinin sorumluluğu altında çelik dosya dolaplarda
saklanır.
(3) Herhangi bir inceleme için saklandığı yerden çıkarılması gereken belgeler, Enstitü
personelinin gözetiminde incelenir ve teslim alınarak yerine konulur.
(4) Bu Yönetmeliğe göre tutulması zorunlu defterler de büyük bir dikkat ve özen
gösterilerek korunur ve saklanır.
8
Mizanlar
MADDE 22 – Mizanlar, defter-i kebir ve yardımcı defterlere geçirilen kayıtların
kontrolünü sağlayan ve yevmiye defteri ile defter-i kebir toplamlarının tutarlı olup olmadığını
gösteren çizelgelerdir. Dernek ve iktisadi işletmeye ilişkin her ay mizan düzenlenir.
Bilanço
MADDE 23 – Bilanço, dönem sonunda çıkarılan genel kesin mizana dayanılarak
düzenlenen ve Enstitü ile İktisadi İşletmenin mevcutları ile her türlü alacaklarını ve borçlarını
karşılıklı ve değerleri itibarıyla tertipli olarak gösteren cetveldir.
Gelir tablosu
MADDE 24 – Gelir tablosu, Enstitü tarafından bir hesap döneminde sağlanan tüm
gelirleri ve hizmetinin yürütülmesi için yapılan tüm harcamaları özetleyen bir mali tablodur.
Tabloda görünen gelirler ile giderler arasındaki net fark, kar/zarar hesabı ile ilgilendirilir.
Mali tablo düzenleme çalışmaları
MADDE 25 – Dernek ve İktisadi İşletmenin yıllık mali tablolarının çıkarılmasından
önce aşağıdaki hazırlık çalışmaları yapılır.
a) Sayım: TİDE bünyesindeki her türlü kıymetli evrak, malzeme ile ayniyatın tümü,
hesap döneminin son günü itibarıyla saptanır. Sayım komitesi veya denetçilerce uygun
görülecek dönemler itibarıyla sayılarak, muhasebe kayıtlarıyla uygunluğu sağlanır.
b) Değerleme: Maddi duran varlıklar bilançoda gösterilir. Ayrıca, Demirbaş Eşya
Defterine kaydolunmak suretiyle takip edilir.
c) Hesapların İncelenmesi ve Tasfiyesi: Bilançonun aktif ve pasifinde yer alacak tüm
değerlere ilişkin hesaplar özenle incelenerek, varsa hatalar ve eksiklikler giderilir. Bankalarla
mutabakat sağlanır, envanter kapatılır ve tüm kayıtlar mevzuat ve bu Yönetmelik hükümleri
uyarınca düzenlenir.
Dernek ve iktisadi işletmede envanter işlemlerini takiben yıllık solo ve konsolide
bilanço ve gelir tabloları düzenlenir. Yıllık mali tablolar bağımsız denetim şirketi tarafından
uluslararası denetim standartlarına uygun olarak denetlenir. Denetlenmiş mali tablolar ve
bağımsız denetçi raporu ile Denetim Kurulu Raporu, Yönetim Kurulu faaliyet raporuyla
birlikte Genel Kurul onayına sunulur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Giderler ve Harcamalar
Gider Formu
MADDE 26 – Dernek ve iktisadi işletme tarafından harcamayı yapan kişiye ödeme
yapılabilmesi için Ek-1'de yer alan Gider Formu doldurulur ve harcamayı tevsik eden belgeler
bu forma eklenir.
9
Faaliyet Giderleri
MADDE 27 – TİDE faaliyetlerinden kaynaklanan genel gider kalemleri aşağıda yer
almaktadır. Söz konusu faaliyetlerin ifası için gereken giderlere ilişkin esaslar bu maddeyi
takip eden maddelerde yer almaktadır.
a) Sertifikasyon Giderleri: Sertifikasyon giderleri IIA unvan sertifikasyonu
sınavlarının yapılması, sınav sistemindeki değişiklik ve düzenlemelerin hayata geçirilmesi,
unvan sahiplerinin bildirimlerinin takibi, sertifikasyon ile ilgili komite ve toplantılara iştirak
edilmesi vb. gibi unvan sertifikasyon sürecinin gerektirdiği her türlü faaliyet ile ilgili giderleri
kapsar.
b) Üyelik Giderleri: Üyelik giderleri üye aidatlarının tahsili, üyelere yönelik program
ve toplantılarının organizasyonu vb. gibi TİDE üyelerine sunulan hizmetlere ilişkin sürecin
gerektirdiği her türlü faaliyet ilgili giderleri kapsar.
c) Dergi, Kitap ve Basılı Yayın Giderleri: Dergi, kitap ve basılı yayın giderleri,
TİDE tarafından finanse edilen her türlü dergi ve basılı yayının hayata geçirilmesi vb. gibi
süreçlerin gerektirdiği her türlü faaliyet ile ilgili giderleri kapsar.
d) Kongre Giderleri: Kongre giderleri, TİDE tarafından organize edilen her türlü
kongre, konferans, etkinlik vb. gibi süreçlerin gerektirdiği her türlü faaliyet ile ilgili giderleri
kapsar.
e) Eğitim Giderleri: Eğitim giderleri, TİDE tarafından organize edilen her türlü
eğitim, çalıştay, sunum, panel vb süreçlerin gerektirdiği her türlü faaliyet ile ilgili giderleri
kapsar.
f) Reklam ve Tanıtım Giderleri: Reklam ve tanıtım giderleri TİDE tarafından
organize edilen reklam, tanıtım, sponsorluk, temsil gibi süreçlerin gerektirdiği her türlü
faaliyet ile ilgili giderleri kapsar.
g) Diğer Giderler: Yukarıda yer alan gider türlenin herhangi birine girmemekle
birlikte TİDE faaliyetlerinin yürütülmesi için Yönetim Kurulu tarafından gerekli görülen her
türlü gideri kapsar.
Eğitmen Giderleri
MADDE 28 – TİDE’nin düzenlediği eğitimlerde eğitmenlere verilecek ücretler
Mesleki Gelişim Akademisi Yürütme Kurulu’nun önerisiyle TİDE Yönetim Kurulu
tarafından belirlenir. Yönetim Kurulu’nun onayı ile profesyonel kişi ve kurumlardan eğitim
desteği alınabilir. Bu kapsamdaki giderler Yönetim Kurulu kararı ile belirlenir.
Şehir Dışı Görev Giderleri
MADDE 29 – Bu Yönetmeliğe göre, Yönetim Kurulu üyelerine ve/veya TİDE
Yönetim Kurulu tarafından TİDE’yi temsilen İstanbul dışında -yurtiçi veya yurtdışındaeğitim, konferans, kongre, çalıştay, toplantı, program ve Yönetim Kurulu tarafından uygun
görülecek diğer etkinliklerde görevlendirilen kişilere belge karşılığında şehir dışı görev gideri
ödenir. Şehir dışı görev gideri ulaşım, konaklama, transfer ve yemek giderlerinden oluşur.
Şehir dışı görev giderleri, yolculuğun başlangıç ve bitiş günleri de dahil olmak üzere,
görevlendirme süresi için ödenir. Görev gereğinden fazla kalınan günler için şehir dışı görev
gideri ödenmez. Pasaport gideri için ödeme yapılmaması esas olup vize giderleri belge
karşılığı ödenir.
10
Yurt İçi Ulaşım Giderleri
MADDE 30 – Ulaşım gideri, yolculuk hangi ulaşım aracı veya araçları ile yapılmış
olursa olsun, yurt içi görevlendirmenin yapıldığı şehre aktarmasız veya en az aktarmalı
ekonomi sınıfı uçak bileti fiyatını aşmayacak şekilde belge karşılığı ödenir.
Yurt Dışı Ulaşım Giderleri
MADDE 31 – Ulaşım gideri yolculuk hangi ulaşım aracı veya araçları ile yapılmış
olursa olsun, yurt dışı görevlendirmenin yapıldığı şehre aktarmasız veya en az aktarmalı
ekonomi sınıfı uçak bileti fiyatını aşmayacak şekilde belge karşılığı ödenir.
Yurt İçi Konaklama Giderleri
MADDE 32 – Konaklama gideri, yurtiçi görevlendirmeye konu faaliyetin yapıldığı
yerdeki otel ve kahvaltı gideri için belge karşılığı ödenir. Ödenecek konaklama giderleri,
kahvaltı dahil günlük 150 Avro karşılığı Türk Lirası’ndan fazla olamaz.
Yurt Dışı Konaklama Giderleri
MADDE 33 – Konaklama gideri, yurt dışı görevlendirmeye konu faaliyetin yapıldığı
yerdeki otel ve kahvaltı gideri için belge karşılığı ödenir. Ödenecek konaklama giderleri,
kahvaltı dahil günlük 200 Avro karşılığı Türk Lirası’ndan fazla olamaz.
Yurt İçi ve Yurt Dışı Transfer Giderleri
MADDE 34 – Yurt içi veya yurt dışında havaalanı (veya istasyon, liman vs.) ile
konaklama yeri (otel, ikamet vs.) arası transfer gideri belge karşılığı ödenir.
Yemek Giderleri
MADDE 35 – Yurt içi veya yurt dışında kişi başı günde 3 öğün yemek tutarı gün
başına toplam 50 Avro karşılığı Türk Lirası’nı aşmamak kaydıyla belge karşılığı ödenir.
TİDE Kurullarının ve Komitelerinin Giderleri
MADDE 36 – YK, Denetim Kurulu, Disiplin Kurulu, Danışma Kurulu ve diğer TİDE
Komitelerinin faaliyetlerine yönelik toplantı giderleri Dernek tarafından karşılanır.
Toplantıların dernek merkezinde yapılması esastır. Dernek merkezinin imkan ve çalışmaların
niteliği açısından uygun olmadığı durumlarda çalışma toplantıları Dernek merkezi dışında
yapılabilir. Toplantının dernek merkezi dışında yapılması durumunda ulaşım, konaklama,
toplantı salonu ve yemek giderleri bu yönetmelikte belirtilen esaslar çerçevesinde karşılanır.
IIA, ECIIA ve Diğer Mesleki Kuruluşların Kongre, Konferans ve Diğer
Etkinliklerine Enstitü’yü Temsilen Katılım
MADDE 37 –IIA ve ECIIA tarafından düzenlenen çalıştay, konsey, toplantı, kongre
ve konferanslara Yönetim Kurulu’nca belirlenecek en az bir kişinin TİDE’yi temsilen katılımı
mümkündür. Toplantılara katılacak kişi sayısı ve katılacak kişiler Yönetim Kurulu tarafından
belirlenir. Her bir etkinlik için yapılacak görevlendirmenin 2 kişiyi aşmaması esastır. Daha
fazla katılım için belirleme yapıldığı durumda dernek tarafından karşılanan kısmın 2 kişilik
toplam ulaşım, konaklama ve yemek maliyet üst sınırını aşmaması gerekir.
11
Personel Giderleri
MADDE 38 – (1) Dernek personelinin ücretleri aylık bazda çalışılan ay sonunda
ödenir. Personel ücretlerinin ve personel ile ilişkili diğer ek giderlerin Yönetim Kurulu
tarafından yılda bir defa gözden geçirilmesi ve ücret ve diğer giderlerde artış yapılıp
yapılmayacağına karar verilmesi esastır. Dernek Yönetim Kurulu ekonomik koşullar ve
çalışma dönemi içinde ortaya çıkan koşulları ve başarılı çalışma durumunu göz önünde
tutarak her bir personel için yılda bir defaya mahsus olmak ve bir brüt maaş tutarını aşmamak
şartıyla dernek personeline başarı primi verebilir.
(2) Ücrete ek olarak personele şehir içi ulaşım bedeli ve öğlen yemekleri için yemek
çeki verilir. Yemek çeki tutarı tam zamanlı her bir personel için aynıdır. Şehir içi ulaşım için
personele aylık sınırsız Akbil verilir. Mesai saatleri dışında ve zorunlu hallerde yapılan şehir
içi ulaşım ve yemek giderleri bu maddede belirtilen sınırlamalardan müstesnadır ve belge
karşılığı ödenir.
Dernek İşletme Giderleri
MADDE 39 – Dernek’e ait kira, elektrik, su, bina aidatı, telefon ve diğer işletme
giderleri TİDE banka hesapları kullanılarak ödenir. Dernek merkezinin yönetimine ilişkin
diğer temsil ve ağırlama giderleri Dernek tarafından karşılanır.
ALTINCI BÖLÜM
Alım, Satım ve İhale İşleri
Temel amaç
MADDE 40 – TİDE’nin alım, satım ve ihale işlerinin yürütülmesinde temel amaç;
Enstitünün her türlü satın alma, satma, onarım, bakım, taşıtma ve benzeri işlerine ilişkin
isteklerini, istenen miktar ve istenen zamanda aynı vasıf ve şartlar içerisinde temin edilen
diğer malzeme ve hizmetlere göre daha düşük maliyetle temin etmektir.
İhtiyaç bildirimi
MADDE 41 – (1) TİDE’nin ihtiyaçlarına ilişkin istekler bu yönetmelikte belirtilen
onay limitleri kapsamında Başkan, yetki devredilmişse Başkan Yardımcısı, Genel Sekreter ve
Yönetim Kuruluna sunulur.
(2) Acil tüketim malzemesi istekleri doğrudan Başkan, yetki devredilmişse Başkan
Yardımcısı ve Genel Sekreter’e iletilir.
(3) Demirbaş malzeme ve baskı istemleri ise Yönetim Kuruluna sunulur.
Yetki sınırları
MADDE 42 – (1) Alım, satım, onarım, bakım, taşıtma ve benzeri işlerde bu
yönetmeliğin Genel Esaslar bölümünde belirtilen yetki limitleri dahilinde Yönetim Kurulu,
Başkan, yetki devredilen Başkan Yardımcıları ve Genel Sekreter yetkilidir.
(2) Satın alınmasının veya onarılmasının gecikmesinde TİDE işlerinin aksaması söz
konusu olan, TİDE’nin zararına yol açabilecek, bütçede bu amaçla belirtilen sınırı ve bu
yönetmeliğin Genel Esaslar bölümünde belirtilen yetki limitini aşmayan satın alma ve
hizmetlerle, onarım işleri Başkan’ın onayı ile yaptırılabilir.
12
Satın alma görevlisi
MADDE 43 – (1) Başkanca uygun görülecek satın almalar, Enstitü personeli veya
başkanın görevlendireceği bir veya işin gereğine göre daha çok satın alma görevlisince
yapılır.
(2) Teklif toplama ve satın alma işlerine, alım konusu malın türüne göre, TİDE’nin
içinden veya dışından konuyla ilgili başkaları da katılabilir.
Sözleşmeler
MADDE 44 – (1) Başkan tarafından satın alınmasına, yaptırılmasına ve ihalesine
karar verilen mal ve hizmetlerle, onarım, bakım, taşıtma ve benzeri işler için sözleşme
yapılması gereken hallerde, sözleşmeler, varsa Enstitü avukatının görüşü alınarak Enstitü
personeli tarafından hazırlanır.
(2) Sözleşmelerde bulunan gerekli hususlar ve sözleşmelerin uygulanması usulü
Yönetim kurulunca belirlenir, Enstitü adına çift imza ile imzalanarak yürürlüğe konulur.
Alım, satım ve ihale usulleri
MADDE 45 – (1) TİDE tarafından yapılacak mal, hizmet, danışmanlık ve yapım işi
ihalelerinin azami rekabetin sağlanarak temin edilmesi esastır. Arttırma suretiyle satılacak
TİDE değerleri de bu Yönetmelikle belirlenen usullere uyularak ihale edilir.
(2)Alım, satım ve ihale işleri, özelliklerine göre;
a) Doğrudan sipariş,
b) Mutemet eliyle alım,
c) Pazarlık,
d) Açık teklif,
e) Kapalı teklif
yöntemlerinden biriyle yapılır.
(3) Bu yöntemlerin hangisinin uygulanacağına, bu yönetmeliğin Genel Esaslar
bölümünde belirtilen yetki sınırları içinde kalan yetkililer veya Yönetim Kurulu karar verir.
(4) Alım, satım ve ihale işlemlerinde tedarikçilerin performansı düzenli olarak
değerlendirilir.
Doğrudan sipariş yöntemi
MADDE 46 – Bu yönetmeliğin Genel Esaslar kısmında belirtilen parasal tutarı veya
miktarı aşmayan ve bütçe kalemleri içinde yer alan harcama kalemleriyle sınırlı kalmak üzere
satın alınacak mal ve hizmetlerin, doğrudan ilgili firmaya sipariş verilmek suretiyle temin
edilmesi usulüdür.
Mutemet eliyle alım yöntemi
MADDE 47 – Enstitü personeli tarafından, piyasa araştırması yapılmak suretiyle icra
edilen ve yetki limitlerine göre Başkan veya Yönetim Kurulu’nun onayı ile kesinleşen
satınalma usulüdür.
Pazarlık yöntemi
MADDE 48 – Pazarlık yöntemi satın alınacak mal ya da hizmetin satıcısı ile pazarlık
yapılması usulüdür.
13
a) Diğer yöntemlerinin uygulanmasında yarar görülmeyen,
b) Piyasada yapılan araştırmada, yalnız bir kimsenin elinde bulunduğu veya bir kimse
tarafından yapılabileceği saptanan,
c) Yönetim Kurulunca ivedi ve gerekli görülen,
alım, satım ve ihale işlerinde uygulanabilir.
Açık teklif yöntemi
MADDE 49 – Açık teklif yönteminde ihaleler isteklilerin ihale komisyonu önünde
tekliflerini sözlü olarak belirtmeleri suretiyle yapılır. Teklif alma yöntemi yayın organları ile
duyuru veya teklif mektuplarının içeriği, verilme, gönderilme ile toplama şekli ve zamanı, bu
Yönetmeliğin Genel Esaslar kısmında belirtilen yetki sınırları içinde kalıyorsa Başkan
tarafından, yetki sınırlarını aşıyorsa Yönetim Kurulu tarafında belirlenir.
Kapalı teklif yöntemi
MADDE 50 – Kapalı teklif yöntemi ile yapılan ihale işleri, yayın organları veya
mektupla davet yoluyla duyurulur. Bu yöntemde iç zarfın içine konulan teklif mektuplarının,
şartnameler gereğince istenilen geçici teminat ve belgelerle birlikte dış zarfa konulması, her
iki zarfın da kapatılarak mühürlenmesi ve iç zarfın üzerine firmanın unvanının, dış zarfın
üzerine de teklifin hangi işe ilişkin olduğunun yazılması zorunludur.
Şartnameler ve sözleşme tasarıları hazırlanması
MADDE 51 – (1) Alım, satım ve ihale işlerine ilişkin sözleşme tasarıları teknik ve
idari, şartnameler varsa Enstitü avukatının da görüşü alınarak hazırlanır ve Başkanın onayı ile
yürürlüğe girer.
(2) Kapalı zarf yönteminde sözleşme ve şartnameler düzenlenmesi zorunludur. Diğer
alım yöntemlerinde ise, gerekli görüldüğü takdirde sözleşme ve şartnameler düzenlenebilir.
(3) Satın alınacak mal ve yaptırılacak hizmet için uygulanacak satın alma usul ve
şartlarını gösteren şartnamelerde genel şartların yanısıra, işin niteliğine göre konulacak özel
ve teknik şartlar yer alır.
Duyuru
MADDE 52 – (1) Duyuru; alım, satım ve ihale işlerinin önem ve özelliklerine göre,
ilgililerin haberdar olmalarına ve hazırlıklarını yapmalarına olanak sağlamak amacıyla yapılır.
(2) Doğrudan sipariş, mutemet eliyle ve pazarlık yöntemleri ile yapılacak alım, satım
ve ihale işleri duyuruya tabi değildir.
Teminat
MADDE 53 – (1) Alım, satım ve ihale işleri için teminat alınıp alınmaması, teminat
alınması gereken hâllerde teminatın şekli, miktarı, teminat kabul edilebilecek değerler, geçici
ve kesin teminatların iadesi şartları Yönetim Kurulu’nca kararlaştırılır.
(2) Teminat, ilgililere işin başında duyurulur ve bu husus şartnamede ve sözleşme
örneğinde belirtilir.
14
İhaleye katılamayacak olanlar
MADDE 54 – Yönetim, Denetim, Etik ve Danışma Kurulu Başkan ve üyeleri, çalışma
komiteleri başkan ve üyeleri ile Enstitü personeli ve birinci dereceden akrabaları doğrudan
veya dolaylı olarak ihalelere katılamazlar.
ALTINCI BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
MADDE 55 – Bu Yönetmelik Türkiye İç Denetim Enstitüsü Genel Kurulu tarafından
onaylandığı ............. tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 56 – Bu Yönetmelik ile daha önce yürürlükte bulunan bütçe, muhasebe ve
giderlere ilişkin yönetmelikler yürürlükten kalkar.
Yürütme
MADDE 57 – Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye İç Denetim Enstitüsü Başkanı
yürütür.
15
16