2-sinif-5-hastalik
advertisement
5 HASTALIK RAHŞAN KOLUTEK • Beşinci hastalık, parvovirüs B19 adlı virüsün yol açtığı döküntülü bir hastalıktır. • Kızlarda görülme oranı erkeklerden biraz daha fazladır. Vakaların %70’i 5-15 yaş arası çocuklarda görülür. Çocuklarla temasta olan, önceden bu virüsle karşılaşmamış erişkinlerde de görülebilir. Beşinci Hastalık Nasıl Bulaşır? Nasıl Belirti verir? • Hastalık etkeni olan virüs, kişiden kişiye hava yoluyla, örneğin aksırık, öksürükle bulaşır. İnkübasyon süresi 7-10 gündür. 1-3 hafta kadar süren kuluçka döneminden sonra gribe benzer yakınmalar ortaya çıkar. • Hasta kişi bu dönemde çevresi için bulaşıcıdır. Ardından yanaklarda tokat atılmış görünümü veren bir kızarıklıkla döküntü başlar. • Birkaç gün içinde kol ve bacaklarda dantel görünümlü bir döküntü ortaya çıkar. Nadiren vücuda da yayılabilir. Beşinci hastalığın döküntüsü kaşıntılıdır. • Hastalığı erişkin yaşta geçirenlerde, kadınlarda daha sık olmak üzere eklemlerde ağrı ve şişlikler görülebilir. Ateş, halsizlik olabilir. Bazen de hiç belirti vermeden geçirilebilir. • Döküntü yaklaşık 1 hafta kadar sürer. Sonraki birkaç haftada; ısı değişiklikleri, stres, efor gibi tetikleyicilerle döküntünün tekrar çıkıp kaybolduğu görülebilir. Hastalığı geçiren kişi ömür boyu bağışıklık kazanacaktır. • Özetleyecek olursak hastalık sıklıkla belirtisiz geçirilir ya da kızamıkla karışır. Temastan yaklaşık bir hafta sonra hafif prodramal semptomlar (baş ağrısı, ateş, boğaz ağrısı, kaşıntı, burun akıntısı, karın ağrısı, artralji) ortaya çıkar ve 2-3 günde kaybolur. Eklem ağrıları yetişkinlerde %50’ye varan yüksek oranlarda görülebilir. • Yaaklaşık 7 günlük bir semptomsuz dönemden sonra tipik ekzantem –döküntü- ortaya çıkar, bunun da 3 dönemi vardır. Önce yüzde “tokat yemiş çocuk görünümü” olarak tarif edilen eritem ve peroral solukluk ortaya çıkar. Genellikle 1-4 gün sonra gövdede ve ekstremitelerin proksimalinde dantel görünümünde maküpapüler döküntü gelişir. • Üçüncü dönemde ise kaybolan döküntünün haftalar sonrası veya aylar sonra eksersiz, irritasyon, banyo veya güneş ışıkları ile ısınma gibi uyarılarla rekürrensi söz konusudur. Döküntü özellikle yetişkinlerde kaşıntılıdır. Enantem görülmez. Döküntü çocukların %75’inde, yetişkinlerin ise %50’den azında görülür. Epidemiyoloji ve bulaşma • Bulaşma, solunum yolu sekresyonları ile olursa da, atıklarla ve kan tranfüzyonu veya anneden bebeğe vertikal geçiş şeklinde parenteral bulaşma bildirilmiştir. Daha çok kış ve ilkbahar aylarında görülür. • Tanı döküntünün tipik olması ve hastalığın prognozunun iyiliği nedeniyle rutin laboratuvar testi gerekmez. Beyaz küre sayısı genellikle normaldir, hafif eozinofili görülebilir. Birlikte hemofilik anemi, gebelik veya artropati varsa serolojik tanı gerekebilir. • Akut dönemde Ig M pozitifliği veya konvalesan serumda akut döneme göre en az 4 kat Ig G artışı veya negatifken pozitifleşme tanıyı doğrular. Virus standart hücre kültürlerine üretilemez. PCR ve antijen testleri de mevcuttur. • Tedavi ; spesifik tedavi yoktur. Semptomatik tedavi (antipiretik, antihistaminik…) uygulanabilir. Vakaların sıcaktan ve güneş ışığından uzak tutulmaları uygun olur. • Komplikasyonu; artropati (simetrik poliartrik tarzındadır, genellikle parmaklar tutulur, temastan 2-3 hafta sonra gelişir, daha çok yetişkin kadınlarda görülür), • kronik hemolitik anemili hastalarda aplastik krizler, • hidrops fetalis (gebeliğin erken döneminde hastalığı geçiren annelerin çocuklarının %10’unda) görülebilir. • Korunma; döküntü çıktığında bulaşıcılık kaybolmuştur. Aplastik krizli hastalar eritrosit sayısı normale dönünceye kadar viremiktir ve virusu bulaştırabilir. Bu vakaların gebe kadınlardan, kronik hemolitik anemili ve immun yetmezlikli hastalrdan uzak tutulması uygundur. Beşinci Hastalık Tehlikeli midir? • Beşinci hastalık, bazı riskli kişiler dışında tehlikeli bir hastalık değildir, masum bir döküntülü hastalıktır. • Bu riskli gruplar: • Önceden virüsle karşılaşmamış hamileler ( Hamile kadın virüsü alırsa %5 olasılıkla bebeğe de geçebilir. Bu durumda bebekte ciddi kansızlıklara yol açabilir. Düşük veya ölü doğumlara da neden olabilir. )Bağışıklık sistemi zayıf hastalarKronik kansızlığı olan hastalardır. Beşinci Hastalık Nasıl Tedavi Edilir? • Viral bir hastalık olduğundan etkene yönelik tedavisi yoktur, kendiliğinden geçer. Ancak ateş veya kaşıntı için rahatlatıcı ilaçlar önerilebilir. Hastayı serin tutmak, serin suyla duş yaptırmak kaşıntıya iyi gelecektir. Tedavi gerektiren diğer döküntülü hastalıklardan, ilaç ve gıda alerjilerinden ayrılması için doktor tarafından görülmesi uygun olacaktır.
