Paradigma

BİLİMSEL ARAŞTIRMA
YÖNTEMLERİ
Paradigma
Prof. Dr. Mustafa Ergün
AKÜ - Eğitim Fakültesi
Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
1
PaRaDiGMa
Ar.Gör.Nuray Kurtdede
Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
2
PARADİGMA
Paradigmayı, belli bir bilim topluluğuna
araştırmalarında yol gösteren ve onların
hayata bakışlarını belirleyen bir pencere
olarak tanılayabiliriz.

Paradigma bir felsefe, bir bakış açısı bir
değerlendirme biçimidir.

Bir paradigma içinde , hem temel
soruların hem de cevapların çerçevesi
bellidir.

Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
3

Thomas Kuhn paradigma kavramını
kullanmıştır.
Ona göre paradigma, bilim topluluğunun
çalışmalarında örnek aldığı model, yine
bilim topluluğunun paylaştığı bütün
değerler ve alışkanlıklardır.
Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
4
Thomas Kuhn’a göre bilimsel teoriler
aslında paradigmalardır.
 Farklı dünya görüşleri ve yerleşik düşünce
kalıpları olan paradigmalar birer
karşılaştırma modelleridir. Bu modelleri
olaylarla karşılaştırmak için kullanırız. Bu
nedenle onların doğru ve yanlışlıklarından
söz edilemez.
 Newton’un mekaniği, Copernicus’un
güneş merkezli sistemi ya da herhangi bir
kuram paradigma olabilir.

Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
5

Paradigma, olaylarla karşılaştırılan
kuramsal-kavramsal sistemlerdir.
Örneğin, Newtoncu paradigma, iki yüzyıl
sonra yerini başka kavramsal sisteme,
görelilik kuramına, terk etmiştir.Yani
Newton mekaniği yanlış olduğu ya da
yanlışlandığı için değil; olayları açıklamada
yetersiz kaldığı için terk edilmiş bir
paradigmadır.
Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
6

Kuhn’a göre, paradigmalar kıyaslanamaz.
Çünkü farklı kuramları birbirleriyle
kıyaslamak için kullanılabilecek ve
kendileri herhangi bir ölçüte bağlı olmayan
nesnel ölçütlere ihtiyaç vardır. Kuhn’a göre
nesnel ve evrensel ölçütler yoktur.
Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
7
Bilim adamlarının içerisinde yaşadığı
kavramsal sistem ye kültür onlara neyi
öğretmişse bilim adamları onu
görmektedir.Bu yüzden iki paradigma farklı
boyutlarda yaşar.
 Paradigma değişimleriyle bilim
topluluğunun yaşadığı dünya da değişir.
 Bir konuda yapılan çalışmada aynı olguyu
en iyi ve en tutarlı olarak açıklayan kuram
ön plana çıkar ve paradigma oluşur.

Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
8

Bir kuramın paradigma olarak kabul
edilmesi için rakiplerinden güçlü olması
şarttır.
Örneğin, 18. yy.lın ikinci yarısında elektrik
konusunda çalışan bir çok bilim adamı ve
kuram vardı. Elektrikle ilgili etkileri en iyi
açıklayan kuram Franklin’in araştırmaları
olmuştur.
Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
9

Yeni paradigma, ortaya çıktıktan sonra,
önceki paradigmayı benimseyen bilim
topluluğu tarafından tepkiyle karşılanır.

Bir paradigma hiçbir zaman kendini
rakiplerine ikna yoluyla kabul ettiremez.

Geçerli paradigmanın yerini bir diğerinin
alması “devrim”dir. Bu bilimsel gelişme
sürecidir.
Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
10
Kuhn’a göre bilimin işleyişi şu
şekilde gerçekleşmektedir:
Bilim öncesi dönem
 Olağan bilim
 Bunalımlar
 Bilimsel devrim
 Yeni olağan bilim
 Yeni bunalımlar

Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
11
Eğitimde de değişik paradigmalar
olabilir;
Eğer idealist görüşe sahipseniz ,her
insanın zihninde doğuştan bilginin var
olduğunu kabul edersiniz. Bu
paradigmaya göre yapacağımız eğitim
düzenlemeleri farklıdır.
 Realist görüşü benimserseniz, insan
zihninin doğuştan boş olduğunu kabul
edersiniz ve yapacağınız eğitim-öğretim
düzenlemeleri de ona göre olur.

Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
12
Değişik paradigmalar eğitim sistemimizi
etkiler. Dini konularda ağırlıklı öğretim
yöntemi ezber olur.
 Teknik, fen konularında uygulama
ağırlıktadır. Bakış açımız ona göre değişir.

Prof. Dr. Mustafa ERGÜN
13