KANSER ERKEN TEŞHİS ve TARAMA MERKEZİ ÇALIŞMALARININ

KANSER KONTROLÜNDE BİRİNCİ BASAMAK
SAĞLIK KURULUŞLARININ
ROLÜNÜN
ANTALYA KANSER ERKEN TEŞHİS
ve
TARAMA MERKEZİ
(KETEM)
VERİLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ
Dr.Sema DURAK
Kanser Kontrolü
 Bir bölgede kanser yükünü azaltmaya yönelik
faaliyetleri dikkate alarak bir program
hazırlayıp eşgüdümlü olarak uygulamaktır.
 Önleme,erken yakalama,tedavi ve yatıştırıcı
bakım bu programın aşamalarıdır.
Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarının
Temel Görevi;




Erken tanı,
Beslenmenin düzeltilmesi
Sağlık eğitimi hizmetleri
Çevre kontrolü ve iyileştirilmesi çalışmaları vb.
koruyucu sağlık hizmetleridir.
Bu görev tanımı ele alındığında kanser kontrolünde
önleme, erken tanı ve tarama aşamalarının
yürütülmesinde birinci basamak sağlık kuruluşlarına
önemli görevler düşmektedir.
KETEM
 T.C.Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi
Başkanlığı ve Avrupa Birliği’nin işbirliği ile
MEME,RAHİM AĞZI ve DERİ KANSERİ’nin
ERKEN TANI’sını sağlamak amacıyla
Antalya Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı olarak
Temmuz 2003 ‘de açılmıştır.
Amaç
 Birinci basamak sağlık kurumu olarak
açılan Kanser Erken Teşhis ve Tarama
Merkezi ile sağlık ocaklarının birlikte
yaptığı çalışmalardan örnekler sunarak,
kanser kontrolünde birinci basamak
hizmetlerin ağırlığını artıracak bir model
oluşturmaktır.
Materyal-Metot
 Antalya KETEM düzenli olarak DSÖ tarafından
erken tanısı önerilen meme, serviks ve deri
kanserinin kontrolü için erken yakalama
faaliyetlerini yaygınlaştırmaya yönelik sağlık
ocağı çalışanları ile birlikte çeşitli çalışmalar
yapmaktadır.
 Bildiride bu çalışmalar ve sonuçları sunulacaktır.
Hizmet Akış Şeması
ÇALIŞMALAR
1. KKMMEP
(Kendi Kendine Meme Muayenesi
Eğitimi Programı)
 Öncelikli olarak;kadınlarda en sık görülen
ve en çok öldüren meme kanserinden
korunma,erken yakalama konusunda sağlık
ocağı personeli bilgilendirilmiştir.Bu
bilgilendirmeler sonucunda;
KKMMEP
Sağlık ocağı ebeleri, 15-49 kadın izlemlerinde KKMM
eğitimlerini rutin hale getirmiş ve formlarında
belirtmeye başlamıştır.
2006’da 14 yaş üstü kadın nüfusunun %68,5’ine
eğitim verilmiştir.
KETEM’de 2006 yılında meme kanseri teşhisi konulan
25 kişiden 11’i sağlık ocakları tarafından merkezimize
yönlendirilmiştir.
2.Servikal Smear Alımı İle Serviks
Kanseri Araştırma Projesi
 2006 yılında Antalya Merkez 13 Nolu Sağlık
Ocağı bölgesinde sağlık ocağı ile birlikte
gerçekleştirildi.
 Bu çalışma sonucunda;
 2901 kadından smear alınmıştır.(%77,8)
 1068 kadın normal (%36,82)
 1803 kadın Benign Hücresel Değişiklik (%62,15)
 30 kadın Atipik Hücresel Değişiklik (%1,03)
 Atipik Hücresel Değişiklik tespit edilen kadınların
2 tanesi Karsinoma İnsitu tanısı almıştır.
Projenin sonucuna göre;
 Servikal smear taramalarının toplum tabanlı
geniş kitlelere yapılması yerine riskli gruplara
yapılması maliyet ve etkinlik açısından yararlı
olacaktır. Birinci basamakta alınan smearlerin
sitolojik incelemesi için Kanser Erken Teşhis
ve Tarama Merkezi ile işbirliği yapılması
etkinliği arttıracaktır.
Merkez Sağlık Ocaklarının Aile Planlaması
çalışmalarından sorumlu doktor ve sağlık
personeline serviks kanseri ve smear alımı
ile ilgili teorik eğitim ve uygulamalı smear
alımı eğitimi yapılarak sertifika verilmiş ve
riskli kadınlarda smear alımı yapmaları
ve/veya KETEM’e yönlendirmeleri
sağlanmıştır.
 Tüm bu eğitimler sonrası sağlık
ocağında çalışan 27 doktor, 176 ebe,
114 hemşire Kanser Erken Teşhis ve
Tarama Merkezine hizmet almak için
başvurmuştur.
3.Meme Kanseri Tarama Programı
Antalya Merkez 6 Nolu Sağlık Ocağı bölgesinde
sağlık ocağı ile birlikte;
“50-69 yaş grubu kadınlarda Toplum Tabanlı
Meme Kanseri Tarama Programı”nın 2008 yılında
yapılması planlanmış ve sağlık ocağı personeli ve
halk eğitimlerine başlanmıştır.
ANTALYA
Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi’nde*









Başvuran Kişi
Mamografi Sayısı
Meme Ca Teşhis
PAP Smear Sayısı
Servikal Neoplazi
Serviks Ca Teşhis
Dermatoskopi Sayısı
Bazal Cell Ca
Malign Melanom
*09.10.2007 tarihine kadar
:9375
:6458
:65
:8909
:7
:4
:99
:2
:1
Öneriler
 KETEM’in, birinci basamak sağlık
kuruluşu olarak hizmet vermesi ve
erken yakalama faaliyetleri için sağlık
ocakları ile birlikte çalışması, halkın
hizmete ulaşımını kolaylaştıracaktır.
Birinci basamak sağlık kuruluşu çalışanları,
 kanseri önleme (beslenme eğitimi,sigaranın
zararları,riskli 49 yaş üstü kadınların rutin
mamografi çekimi için yönlendirilmesi ve çevre
sağlığı)
 kanseri erken yakalamada (özellikle 40 yaş üzeri
asemptomatik kadınlarda rutin klinik meme
muayenesi ve riskli kadınlardan servikal smear
alımı)
aktif rol almalıdır.
Sonuç Olarak !
Birinci basamak sağlık kuruluşlarında
yapılacak olan çalışmalar, meme ve serviks
kanserinin morbitite ve mortalitesini
azaltacaktır…
TEŞEKKÜRLER