İNSAN VE TOPLUM SAĞLIĞI ÜNİTE KAVRAMLARI su

VÜCUDUMUZ
BİLMECESİNİ ÇÖZELİM
KONULAR
ÖNDER ÖZYÜKSEL
KONULAR
• BESİNLERİN GEREKLİLİĞİ VE
DENGELİ BESLENME
• BESİNLERİN SİNDİRİMİ
• BOŞALTIMDA GÖREVLİ YAPI VE
ORGANLAR
• SİGARA; ALKOL;İNSAN VE TOPLUM
SAĞLIĞI
ÜNİTE KAVRAMLARI
enerji
yapımı
Kalın
bağırsak
Enerji
verici
vitamin
protein
yağ
karbonhidrat
yapıcı
onarıcı
İnce
bağırsak
düzenley
ici
sağlık
kan
yutak
mineral
Sindirim
ağız
besin
dişler
sağlık
Besin
maddesi
Yemek
borusu
mide
vücudumu
z
su
BESİN NEDEN GEREKLİDİR?
• Gün boyu durmadan koşar oynarız,
hareket ederiz. Bisiklete binerken ,
hareket ederken, düşünürken,
çalışırken enerji harcarız.
• Vücudumuz bu enerjiyi besinlerden
karşılar.
BESİN NEDEN GEREKLİDİR?
• Enerji, canlı organizmalardan
besinlerin parçalanması sırasında
oluşan iş görme kapasitesidir.
Vücudumuzun etkinliklerini
sürdürebilmesi için gerekli gerekli
enerjiyi sağladıkları gıdalara besin
denir.
Bunları biliyor musunuz?
• Bir yılda yaklaşık 1000 kez yemek
yediğimizi ve ortalama olarak 65 yaşına
kadar yaşadığımızda düşünürsek.
Yaşamımız boyunca 65.000 kere yemek
yiyeceğimiz ve yaklaşık olarak 50ton
besin maddesi tüketeceğimizi biliyor
musunuz ?
Senin yaşamını devam
ettirebilmen ve gereken enerjiyi
üretebilmen için bana ihtiyacın
var.
•
Soru
Ben kimim ?
İÇERİKLERİNE GÖRE BESİNLER
• Besinler içeriklerine göre; protein, yağ,
karbonhidrat, vitamin olarak 4 grupta
incelenir. Vücudumuzun ihtiyacı olan su
ve mineraller ayrı bir grup olarak
değerlendirilir. Su ve mineraller bütün
besinlerde bulunur.Yediğimiz besinlerin
vücudumuz tarafından kullanımı
farklıdır. Bazıları enerji, bazıları onarım
için bazıları ise düzenleyici olarak
kullanılır.
PROTEİNLER
• Tüm hayvansal ürünler ve
baklagiller proteince zengin
yiyeceklerdir.
• Örnek: et, süt, yumurta, bakla,
fasulye, nohut çokça protein içerir.
• Proteinleri vücuttaki görevi yapım
onarımdır.
YAĞLAR
• Yağlar ikiye ayrılır : hayvansal ve
bitkisel yağlardır.
• Örnek : tereyağı, kuyruk yağı, iç
yağlar hayvansal yağlardandır.
• Zeytinyağı, ayçiçek yağı, fındık yağı
gibi yağlar bitkisel yağlardır.
KARBONHİDRATLAR
• Şekerli ürünlerde ve hamur işlerinde
karbonhidrat bulunur.
• Örnek: ekmek, çikolata, börek,
simit, tatlı çeşitleri karbonhidrat
içerir. Karbonhidratlar vücuda
enerji sağlar.
Beslenme ile ilgili meslekler
• Gıda mühendisliği ,
gıda
teknolojileri, aşçılık ve diyetisyenlik
gibi meslek grupları besinlerle ilgili
çalışmalar yapar.
VİTAMİNLER
• A, B, C, D, E, K vitaminleri vücut
için sürekli alınması gereken vitamin
çeşitleridir.
• Vitaminler genel olarak sebze ve
meyvelerde bulunur. Vitaminlerin
vücutta görevi düzenlemedir.
VİTAMİN ÇEŞİTLERİ
BULUNDUKLARI BESİNLER
A VİTAMİNİ
• Balık yağı, karaciğer, böbrek, süt ve
süt ürünleri, yumurta, tereyağı, yeşil
ve sarı sebzeler.
• Loş ışıkta görmemizi sağlar.
B VİTAMİNİ
• Karaciğer, böbrek, fındık, süt, süt
ürünleri, kuru baklagiller ( nohut,
mercimek, fasulye, barbunya)
• Sinir sistemimizin sağlığı için
gereklidir. Kansızlığı önler.
C VİTAMİNİ
• Biber, yeşil yapraklı sebzeler,
turunçgiller (portakal, limon,
greyfurt) , çilek, böğürtlen.
• hastalıklara karşı direncimizi
arttırır. Kemik ve diş sağlığı için
gereklidir.
D VİTAMİNİ
• Balık yağı, yumurta, süt, tereyağı.
• Sağlıklı kemik ve diş gelişimi için
gereklidir.
E VİTAMİNİ
• Yeşil bitkiler, et, süt, fıstık, kakao,
bitkisel yağlar, karaciğer.
• Büyümede çok etkilidir.
K VİTAMİNİ
• Domates, karaciğer, yumurta, sarısı,
kestane, ısırgan otu, yeşil bitkiler.
• Yararlandığımızda kanın
pıhtılaşmasını sağlar.
BUNLARI BİLİYOR
MUSUNUZ ?
• Vitaminler vücutta depolanamaz.
Vücut, alınan vitamini ihtiyacı
kadarını kullanır. Kalan kısmı atılır.
Bunun için vitaminler her gün
yeterince alınmalıdır.
1.ENERJİ VERİCİLER
• Karbonhidratlar, yağlar ve
proteinler bu grupta yer alır.
Vücudumuz enerji üretmek için en
önce karbonhidratları
(ekmek,Makarna) kullanır.Sonra
yağları(zeytinyağı, tereyağı ) en son
olarak da proteinleri(et, süt,bakla)
enerji kaynağı olarak değerlendirir.
2. YAPICI VE ONARICILAR
• Proteinler, su ve madensel tuzlar bu
grupta yer alır. Yapıcı ve onarıcı
maddelerin en önemlisi
proteinlerdir. Vücudumuzda
meydana gelen büyüme, gelişme,
kırık ve yaraların iyileşmesi
proteinler sayesinde gerçekleşir.
3. DÜZENLEYİCİLER
• Vücudumuzda düzenleyici olarak
görev alan maddeler, su, vitamin ve
madensel tuzlarlardır.
Organlarımızın düzgün ve düzenli
çalışması yanında vücut yapısının
düzenliliği içinde bu maddeler
gereklidir. Su ve madensel tuzlar(
mineraller) bütün besinlerin içinde
bulunur.
DENGELİ BESLENME
• Dengeli beslenme, vücudumuzun
ihtiyaç duyduğu her türlü besinden
yeterince almaktır. Sağlığımızı
korumak, düzeltmek amacı ile
uygulanan beslenme düzenine diyet
denir.
Neler öğrendik ?
• ............büyümek, gelişmek ve sağlıklı
olmak için çeşitli besin ögelerinin
dışarıdan alınarak vücutta
kullanılmasıdır.
• Beslenme aşırı beslenme dengeli
beslenme
• a)Karbon hidratlar
yapım
onarım
• b)Vitamin ve mineraller
düzenleyici
• c)Proteinler
enerji
verici
DENGELİ BESLENME
KURALLARI
• 1.Birey yaşına göre beslenmelidir.
Çocuklar büyüklere göre daha çok enerji
tüketirler.
• 2. Birey işine uygun beslenmelidir.Bir
futbolcu ile masa başında çalışan farklı
enerji tüketir.
• 3. Birey sağlık durumuna uygun
beslemelidir.
• 4.Birey her besinden yeteri kadar
almalıdır.
BESİNLERİN TAZELİĞİ
TEMİZLİĞİ VE KORUNMASI
• Besinler bizim olduğu kadar bir çok
canlının da besin kaynağıdır. Mikrop
dediğimiz; havada suda toprakta bolca
bulunan bu canlılar besinlerimize çeşitli
yollarla kolayca bulaşır. Bekletilen
yiyecekler üzerinde bulunan mikroplar,
kendilerine uygun ortam bulduğunda
hızla çoğalır ve besinlerin bozulmasına
neden olurlar. Bu besinleri yediğimizde
hastalanırız.
BESİNLERİN TAZELİĞİ VE
KORUNMASI
• Besinlerin saklanması sırasında
çeşitli önlemler alınarak mikropların
gelişmesi engellenebilir. Ortamın
sıcaklığını ayarlama, dondurma,
pastörize etme, kurutma, tuzlama,
konserve yapma besinleri saklama
yöntemlerinden bazılarıdır.
BESİNLERİN VÜCUTTA
TAŞINMASI
• Zevkle yediğimiz besinler vücudumuz
tarafından doğrudan kullanılabilecek
durumda değildir. Ancak çeşitli
aşamalardan geçtikten sonra kullanılmak
üzere vücudumuzun her noktasına
iletilir.Bu iletimin gerçekleşmesini kan
sağlar. Kan, yaşamın devamı için gerekli
olan hayati sıvıdır.
BESİNLERİN VÜCUTTA
TAŞINMASI
• Sindirim, besinlerin kana geçebilecek
kadar küçük parçalara ayrılmasıdır.
Sindirim sırasında besinlerin küçücük
parçalara dönüşmesini sağlayan bazı özel
salgılar vücudumuz tarafından salgılanır.
Besinler ancak bu şekilde gözle
görülemeyecek kadar küçük yapılara
kadar taşınabilir.
Değerlendirme
• Hangi besinler karbon hidrat içerir ?
• Hangi besinlerde yağ vardır ?
• Hangi besinler protein bakımından
zengindir ?
• Hangi besinler vitamin içerir ?
• Hangi besinlerde mineral vardır ?
• Hangi besinler su içerir ?
Aşağıdaki besin maddelerinin içeriklerini
tabloda işaretleyiniz.
Patates Toz
şeker
Yağ
Ceviz
Ekmek yumurta
X
Protein
Karbon
hidrat
X
X
X
X
Verilen besinlerin öncelikli
görevlerini tabloda işaretleyiniz.
Su
Yapıcı
Onarıcı
düzenleyi
ci
Enerji
verici
Yağ
Protein Vitamin Karbon Mineral
hidrat
Verilen besinlerin öncelikli görevlerini
tabloda işaretleyiniz.
Su
Yağ
Yapıcı
Onarıcı
düzenle
yici
Enerji
verici
Protein Vitamin Karbon Miner
hidrat
al
x
x
x
x
x
x
Eşleştirme yapınız
Vitamin adı
C vitamini
E vitamini
D vitamini
A vitamini
Bulunduğu besinler
Patates, portakal,
kuşburnu
Mısır, baklagiller, fındık
Karaciğer, havuç, yeşil
sebzeler
Peynir, tereyağı, süt,
SİNDİRİMDE GÖREVLİ YAPI
VE ORGANLAR
• Yediğimiz besinler
kana geçmeden
önce sindirime
uğrar.
• Sindirim
vücudumuzda
aşamalı olarak
gerçekleşir.
AĞIZ, DİL, DİŞLER, YUTAK,
• Ağız: Tükürük bezleri, dişler ve dil
burada yer alır.
• Dişler: Yiyeceği keser ve çiğner.
• Dil: Ağza alınan yiyecekleri dişlere
yönlendirir.
• Tükürük bezleri: Tükürük salgılar.
• Yutak:Ağızdan gelen lokma yemek
borusuna yönlendirir.
YEMEK BORUSU VE MİDE
• Yemek borusu:
Ağızda biraz
parçalanmış ve
yutağa yönlendirilen
lokma mideye
aktarılır.
• Mide: yiyecekler
küçük parçalara
ayrılır, salgılarla
sindirime hazır hale
getirilir.
İNCE BAĞIRSAKLAR
• Sindirilen
besinler ince
bağırsak
tarafından
emilir
KALIN BAĞIRSAKLAR
• Kalınbağırsak:
İşe yaramayan
besinler kalın
bağırsak
tarafından
dışarı atılır.
DİŞLER
• Yetişkin bir insanda toplam 32 diş
bulunur. Ağzımızda çıkan ilk dişler
geçicidir. Bunlar süt dişleri olarak
adlandırılır. Ağzımızda kalıcı dişler
görevlerine göre;
• 1. Kesici dişler
2. Köpek dişleri
• 3. Küçük azı dişleri 4. Büyük azı dişleri
Olmak üzere dört gruba ayrılır.
ÖĞÜTME MAKİNEMİZ
• Dişlerimiz besinleri tıpkı bir
değirmen taşları gibi parçalamasını
sağlar. Ağzımızdaki dişler farklı
görevleri yerine getirmek amacıyla
farklı şekillere sahiptir.
ÖĞÜTME MAKİNEMİZ
• 6-8 Aylıkken çıkmaya başlayan Süt
dişleri yaklaşık 6 yaşına kadar
bizimle kalır. 20 Tane olan bu dişler
dökülerek yerini kalıcı dişlere
bırakır. 32 tane dişin büyük dişin
çeneye sığabilmek için çene
kemiğimiz de büyür.
ÖĞÜTME MAKİNEMİZ
• Ağzımızın ön tarafında dördü
aşağıda dördü yukarıda bulunan
sekiz diş kesici dişlerdir. Bu dişler
besinleri kesmeye yarar. Bunların
sağında ve solunda, ikisi aşağıda ikisi
yukarıda olmak üzere dört diş
bulunur. Bunlar köpek dişleridir.
ÖĞÜTME MAKİNEMİZ
• Ağzımızda en çok bulunan diş türü
azı dişleridir. Bunların on tanesi
yukarıda on tanesi aşağıdadır. Bu
yirmi diş , besinlerin öğütülmesinden
sorumludur. Kalıcı dişlerimiz
çürüdüğü zaman yerine yenisi
çıkmaz bu nedenle iyi beslenmeli ve
fırçalamalıyız.
Yenen bir elmanın sindirim yapı ve
organlarından geçiş sırasını tabloda
numaralandırınız.
Mide İ. bağırsak Ağız Yutak
Y.borusu K.
bağırsak
Yenen bir elmanın sindirim yapı ve
organlarından geçiş sırasını tabloda
numaralandırınız.
Mide
4
İ.
Ağız
bağırsak
5
1
Yutak
2
Y.
K.
borusu bağırsak
3
6
BOŞALTIMDA NEDİR ?
• Yaşanan her yerde oluşan çöp gibi
çalışan her sistemin de bir atığı yani
çöpü oluşur. Sistemin devamlılığını
sağlana bilmesi için vücutta oluşan
bu artıkların atılması gerekir. Bu
olaya boşaltım denir
BOŞALTIM YAPISI
• Yediğimiz proteinli besinler sindirime
uğradıktan sonra açığa atık ürün olarak
amonyak çıkar. Bu madde vücudumuz
için zehirdir. Amonyak karaciğerde daha
az zehirli olan üre ve ürik aside
dönüştürülür.Bunlar atılmak üzere kana
karışır.Vücudumuzda boşaltımı sağlayan
yapılar vardır. Bunlar; böbrek, idrar
borusu ve idrar kesesidir.
BÖBREK
• Böbrek:
kanımızda
bulunan üre, ürik
asit, fazla olan su
ve madensel
maddeleri süzerek
idrar borusuna
iletir.
Bunları Biliyor musunuz ?
• Böbreklerimizin her birinde yaklaşık
bir milyon tane küçük filtre bulunur.
1 saat içinde böbreklerimizdeki bu
filtrelerden yaklaşık 7 litre kan
süzülür. Süzülen atıklar idrar
kanallarıyla idrar kesesine gider.
ÜRETER, İDRAR KESESİ
• Üreter : Böbreğin
süzdüğü boşaltım
sıvısını sidik
torbasına iletir.
• İdrar kesesi: üreter
ile böbreklerden
taşınan idrarın
toplandığı yerdir.
• Üreretra: İdrar
kesesinde biriken
idrarı dışarı atar.
BOŞALTIMDA GÖREVLİ
YARDIMCI ORGANLAR
• Vücudumuzdaki asıl boşaltım
organlarımız sağlar. Ancak başka
organlarımız da artık maddelerin
atılmasını sağlayarak boşaltım
organlarına yardımcı olur. Bunlar deri,
akciğerler ve karaciğerdir.
DERİ VE AKCİĞERLER
• Deri : terleyerek
vücudumuzdaki suyu
suyla birlikte bazı
maddeleri dışarı atar.
• Akciğerler: solunum
atığı olan
karbondioksidi ve bir
miktar suyu dışarı
atar.
KARACİĞER
Çok zehirli olan protein atığını daha az
zehirli olan üre ve ürik aside dönüştürerek
boşaltıma yardımcı olur.
Sindirim, boşaltım ile ilgili yapı ve
organları tabloda işaretleyiniz
Böbrek
Boşaltım
Sindirim
Yutak
Mide
K.
bağırsak
ZARARLI ALIŞKANLIKLAR
• Dünya Sağlık Örgütü’ne göre
dünyadaki bir milyar yüz milyon
insan sigara içiyor.
DİKKAT
• Sigara içmeyi bir kez deneyen her
dört kişiden üçü sigara tiryakisi
oluyor.
DİKKAT
• Türkiye’de 40 yaş üstü
erkeklerin yüzde
doksan üçü
sigara içiyor.
DİKKAT
• Günde 5 adet sigara içen bir kişi,
Çernobil kazasının yüz kilometre
çevresinde bulanan biri kadar
radyasyon alır.
DİKKAT
• Sigarada dört binden
fazla zehirli kimyasal
madde vardır.
DİKKAT
• Dünya Sağlık Örgütü’nün 30
verilerine göre; her on üç saniyede,
bir kişi sigara yüzünden hayatını
kaybediyor.
DİKKAT
• Dünya Sağlık Örgütü’nün 30 ülkede
yaptığı çalışmalara göre;
Cinayetlerin yüzde seksen beşi
boşanmaların yüzde sekseni trafik
kazalarının yüzde altmış biri alkolle
ilgilidir.
DİKKAT
• Dünya Sağlık örgütüne göre ; tütün
tüketimine bağlı hastalıklar 2020 yılında
dünyanın en çok ölüme yol açan
hastalıkları olacak. Bu hastalıklardan
ölen insan insan sayısının tüberküloz,
trafik kazaları, cinayet ve intihardan
ölenlerden daha fazla olacağı tahmin
ediliyor.
SİGARA PROBLEMİ
• Bir kişi günde bir paket sigara
içmektedir. Buna göre bu kişi 1 yılda;
• 1- Kaç paket sigara içer ?
• 2- Ne kadar para harcar ?
• 3- Kaç izmarit atar ?
• 1 paket sigaranın fiyatını 2YTL olarak
alın. 1 pakette 20 sigara bulunur.
Kaç paket sigara içer ?
Ne kadar para harcar ?
•
•
•
•
Günde 1 paket sigara içerse :
1 Yılda -> 365 paket sigara içer
1 paket
2 YTL ise
365 paket
?
-------------------------------• 365X 2 = 730 YTL para harcar.
Kaç izmarit atar ?
• 1 pakette
20 sigara
bulunuyorsa
• 365 pakette
?
-------------------------------365X 20 = 7300 sigara bulunur.
Demek ki : 7300 sigara izmariti atar.
Sigara, Alkolün İnsan ve
Toplum Sağlığına Etkileri
• Alkol ve sigara kullanmayı alışkanlık
haline getiren insanların önce sağlıkları
bozulur. Aileleriyle ve içinde yaşadıkları
toplumla ilişkilerinde sorunlar görülmeye
başlar. İş gücü düşer. Kazancından olur.
Toplumda olumsuz örnek olarak
gösterilir.Alkol ve sigara tutkunu
insanlar, sağlık sorunları ortaya çıkınca
bırakmak isteyebilirler.Ancak başarmak
mümkün olmaz.
ALKOLÜN ZARARLARI
• 1. Merkezi sinir sistemimizi dolayısıyla
beynimizdeki kontrol merkezlerini
olumsuz etkiler kendimizi kontrol
yeteneğimizi kaybederiz.
• 2.Aşırı alkol vücutta uyuşukluğa neden
olur. Kaslar arasında uyumda sorun
ortaya çıkar. Konuşma bozuklukları
bunun sonucudur.
ALKOLÜN ZARARLARI
• 3. Alkolün zehirleyici etkisi vardır. Alkol
hamile bayanlarda anne karnındaki
bebeğe ve anne sütü emen bebeğe geçerek
bebeğin gelişimini olumsuz yönde etkiler.
• 4.Alkol vücuttaki tepkileri azaltır.
Refleksi yavaşlatır.Denge bozukluğu
ortaya çıkar.
• 5.Midedeki asit salgısını arttırarak mide
yapısına zarar verir.
ALKOLÜN ZARARLARI
• 6.Alkol karaciğeri olumsuz etkiler daha
sonra iş yapamaz hale getirir.
• 7.Alkol alan şahıs çalıştığı işte görevini
yapamaz hale gelir. İşini kaybeder.
• 8. Ailenin ihtiyaçları için ayrılan parayı
alkole harcamaya başlar.
• 9. Çevreye zarar verir. Çevresinden
uzaklaşır.
SİGARANIN ZARARLARI
• 1. Sigara içen kişinin ve çevresindekilerin
yaşam süresini kısaltır.
• 2. Sigara dumanında kanserojen
maddeler bulunduğundan sigara içen
kişinin ve dumanından etkilenen kişilerin
kansere yakalanma risk çok yüksektir.
• 3.Ev yangınlarının pek çoğunun
sigaradan çıktığı tespit edilmiştir.
SİGARANIN ZARARLARI
• 4. Sigarada bulunan nikotin tansiyonu
yükseltir. Kanın pıhtılaşmasını artırır.
Kalp daha hızlı çalışır ve oksijen ihtiyacı
artar. Kalp ve solunum yolu
hastalıklarına yol açar.
• 5.Sigara insanın iş verimini
azaltmaktadır.
• 6. Sigar dudak, gırtlak ve akciğer
kanserine neden olur.
SİGARANIN ÇEVREYE
ZARARLARI
• 1. Sigaranın pis kokulu atıkları çevremizi
kirletir.
• 2. Ülkemizdeki yangınların pek çoğuna
neden olur.
• 3. Sigara kağıdının yapımı için yılda 2
milyon ağaç kesilmektedir.
• 4. Sigara bağımlısının yanında
bulananlar kullanmadığı halde
dumanından etkilenmektedir.
ALKOLÜN ÇEVREYE
ZARARLARI
• 1. Alkol kullanan kişi maddi olarak
kendine ve topluma zarar verir.
• 2.Alkolik anne ve babalar birbirlerine,
çocuklarına ve çevresine karşı saldırgan
davranabilirler.
• 3. Alkolik çevrede huzuru bozar.
• 4.İşini kaybeden alkolikler içki parası
için çevresine kötü davranışlar
sergileyebilir.
PASİF İÇİCİCİLİK
• Sigara içen bir yerde hava kirlenir. Bu
ortamda bulunuyorsanız sizde bu kirli
havayı solumak zorunda kalırsınız. Bu
durum sizi sigara içen bir kişi konumuna
getirir. Buna pasif içicilik
denir.Solunumla aldığınız sigara
dumanını oluşturan gazlar bir çok zehirli
madde içerir. Bunlar zamanla vücutta
birikerek sağlığı bozucu düzeye gelir.
YEŞİLAY
• Yurdumuzda alkollü içki ve uyuşturucu
madde kullanmaya karşı olanlar 5 Mart
1920 tarihinde Hilali Ahdar Derneğini
kurdular. Hilali Ahdar daha sonra
Yeşilay adını aldı. 1-7 Mart günleri
arasında Yeşilay Haftası etkinlikleri
düzenlenir. Bu haftada içki ve
uyuşturucunun zararları anlatılır.
ÖDEV
• Sigara ve alkol hakkında
topladığınız bütün bilgilerle
poster oluşturunuz.
• Bunları sınıfta arkadaşlarınıza
sununuz.
SPOR YAPMANIN ÖNEMİ
• Dinlenme ve eğlenmeye ayırdığınız
zamanımızı eğlenceli ve vücudumuz için
yararlı olan etkinlikleri tercih etmeliyiz.
• Zararlı olan sigara, alkol, oyun salonları
yerine herhangi bir spor alanı tercih
edilebilir. Böylece yararlı alışkanlıklar
kazanılmış olur.
• Canlılar yaşamsal faaliyetlerini devam
ettirebilmek için besinlere ihtiyaç
duyarlar.
• Büyüme, gelişme ve sağlıklı olabilmek
için çeşitli besinlerin alınmasına
beslenme denir.
• Yeterli ve dengeli beslenme, besinlerin
her birinin yeterli miktarda alınmasına
denir.
• Besin maddeleri karbonhidrat,, yağ,
protein, vitamin, mineral ve sudur.
• Karbonhidratlar ve yağlar, vücudumuza
öncelikle enerji sağlar.
ÖZET
DEĞERLENDİRME
• 1.Canlılar neden besinlere ihtiyaç
duyarlar?
• 2. Protein, karbonhidrat, yağ,
vitaminlerin hangi tür besinlerden
alındığını listeleyiniz. 3.İyi bir sporcu
olan Emre hangi tür besini daha çok
almalıdır? Neden ?
• 4. Tuğba elindeki yiyeceğin üzerine
tentürdiyot damlatarak renginin
mavileştiğini fark ediyor. Bu yiyeceğin
türü nedir? Neden ?
DEĞERLENDİRME
• 5. A,B,C,D,E,K vitaminlerinden her
birinin, hangi besinlerde bulunduğunu
yazınız.
• 6. Dengeli beslenen biri için örnek bir
akşam yemeği hazırlayınız.
• 7. Besinlerin taze ve temiz olması neden
önemlidir ?
• 8. Kanın görevlerini açıklayınız.
DEĞERLENDİRME
• 9. Teknolojik gelişimin besin
çeşitliliğindeki artışa nasıl sebep
olduğunu açıklayınız.
• 10.Sindirimde görevli olan yapı ve
organları sırasıyla yazınız.
• 11. Dişlerin sindirimdeki görevlerini
yazınız.
1.Besinlerde yağın varlığını anlamak
için aşağıdakilerden hangisi
yapılmalıdır ?
•
•
•
•
A) besine nitrik asit damlatılmalıdır.
B) besine tentürdiyot damlatılmalıdır.
C) besine biüret damlatılmalıdır.
D) besine kağıda sürülmelidir.
1. Cevap
• Besinlerde yağın varlığını anlamak
için besin beyaz kağıda sürülür.
• Kağıtta oluşan parlak renk, yağın
varlığını gösterir.
• Doğru seçenek D dir.
2. Bütün besinlerde bulunan ve
düzenleyici görevi olan besin içerikleri
aşağıdaki hangi seçenekte doğru
verilmiştir?
• A) Karbonhidrat-yağ
• B) Su- mineral
• C) Vitamin- protein
• D) su- yağ
2. Cevap
• Bütün besinlerde bulunan ve
düzenleyici görevi olan su ve
minerallerdir.
• Doğru seçenek B dir.
3. Dişlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır ?
• A) Azı dişleri besinlerin öğütülmesini
sağlar.
• B) Köpek dişleri toplam dört tanedir.
• C) Kesici dişler üst çenede iki tanedir.
• D) Ağzımızda sayıca en fazla azı dişleri
bulunur.
3. Cevap
• Kesici dişler alt çenede 4 üst çenede
4 olmak üzere toplam 8 tanedir.
• Doğru seçenek C dir.
4. Aşağıdaki sindirimde görevli
yapılardan hangisi aynı zamanda
soluk alıp vermede de görev yapar
•
•
•
•
A) yutak
B) yemek borusu
C) gırtlak
D) mide
4. Cevap
• Yutak, hem sindirim hem de
solunumda görevlidir.
• Doğru seçenek A dır.
5. İçeriğini bilmediğimiz bir besin
maddesine iyot çözeltisi damlatılıyor ve
mavi –mor renk oluşumu gözleniyor. Bu
besin maddesinin aşağıdakilerden hangisini
içerdiğini söylenebilir?
•
•
•
•
A) protein
B) karbonhidrat
C) yağ
D) vitamin
5. Cevap
• İyot çözeltisi damlatıldığında mavimor rengin oluşumu, karbonhidrat
varlığını gösterir.
• Doğru seçenek B dir.
6. Aşağıdaki yapı ve organlardan
hangisinin boşaltımla ilgisi yoktur?
•
•
•
•
A) deri
B) akciğer
C) böbrek
D) mide
6. Cevap
• Mide sindirimde görevli bir
organdır.
• Doğru seçenek D dir.
7. Aşağıdakilerden hangisi sindirimde
görevli yapı ve organlardan biri
değildir?
•
•
•
•
A) ağız
B) kalp
C) ince bağırsak
D) yemek borusu
7. Cevap
• Kalp, dolaşımda görevli bir
organdır.
• Doğru seçenek B dir.
8. Aşağıdakilerden hangisi veya
hangileri sigaranın zararlarındandır ?
• 1. Akciğerlere
zarar verir.
• 2. Kalbi yorar
• 3. Havayı kirletir.
• 4. Karaciğeri
yorar.
•
•
•
•
A) yalnız IV
B) I ve II
C) I ve IV
D) I,II ve III
8. Cevap
• Sigara kullanımı akciğerlere zarar
verir, kalbi yorar ve havayı kirletir.
• Doğru seçenek D dir.
9. Aşağıdakilerden hangisi proteinlerin
öncelikli görevlerinden biridir?
•
•
•
•
A) onarım
B) düzenleme
C) enerji verme
D) besin ve atık maddeleri taşıma
9. Cevap
• Onarım doğru seçenek A dır.
10.Aşağıdakilerden hangisi su ve
minerallerin öncelikli görevidir?
•
•
•
•
A) yapıcı
B) Düzenleyici
C) enerji verici
D) onarıcı
10. Cevap
• Düzenleyici, doğru seçenek B dir.
11. Soru 1. Enerji verir.- 2.
Dokuları onarır.- 3. İç
organları dış etkilerden korur.
• Yukarıda verilenlerden hangileri yağların
yararlarındandır ?
• A) 2 ve 3
• B) 1 ,2 ve 3
• C) 1 ve 3
• D) 1 ve 2
12 . Aşağıdaki Proteinlerin
hangisi bitkiseldir?
•
•
•
•
A) et
B) süt
C) Yumurta
D) baklagiller