Slayt 1

CSI DİZİLERİNİN
ETKİLERİ
ASUHAN CAVRAR
İSMAIL SEZER DAĞIDIR
CANSU EDEOĞLU
İLAY MENGI
MERIÇ KARADENIZ
Created by,
Anthony E. Zuiker
Production by,
Jerry Bruckheimer
Premiered on,
October 6, 2000
>>
8 Aralık 2008’deki FBI raporuna göre USA’deki çözülen
dava sayısı 1963’lerde %91 oranında iken,%30-63 e kadar
düşmüştür.
>>Bugün toplumda suçu,suçluyu adalet
sistemi ile hareket ederek, cinayetleri
çözmeye yönelik çalışan kurum ve kolları
mevcut.
>>Medya ise bu var olan teknoloji ile
cinayetlerin kolayca çözülebileceğine
inanılmasını istiyor.
CSI ETKİSİ
Suç mahalinde bulunan bol adli örnek ve hatasız adli
bilim teknikleri ile artan ve gerçeğe dayanmayan
beklentilerin mahkeme salonunda sunulması olarak
açıklanabilir.
>> Bu terim günümüzde halen CNN, National Geographic,
USA Today, CBS News gibi haber kanallarında sıklıkla
kullanılmaktadır.
>> Suç mahali araştırmasını konu alan dizilerin popülaritesinin
artması birçok ülkede çeşitli versiyonlarının çekilmesini de
beraberinde getirmiştir.Bunlara en son eklenen ise ülkemizde
2010 yılında yayınlanmaya başlayan KANIT adlı dizidir.
CSI ETKİSİ
•
•
•
•
•
•
MAHKEME SALONUNDA CSI ETKİSİ
SUÇ ÜZERİNDE CSI ETKİSİ
KOLLUK KUVVETLERİ ÜZERİNDE CSI ETKİSİ
ÖRNEKLERLE CSI ETKİSİ
BİLİM ÜZERİNDE CSI ETKİSİ
CSI EFSANELERİ
CSI Dizilerinin
Etkileri
• Türkçe’de Adli Tıp dediğimiz, bazen forensik bilimi olarak
çevrilen kavram, aslında tıptan daha geniş bir anlam içerir.
• Forensik bilim, işlenen bir suçla bağlantılı herşey
hakkında bizlere bilimsel bilgi sunar. CSI tarzı diziler de,
doğaları gereği forensik bilimi kullanırlar.
• Ancak bu kurgusal senaryolarda forensik bilimin
kullanılışı genelde abartılmaktadır.
• Hafiften bilimkurguya kaçan senaryolar, dizi izleyicilerinin
forensik bilimden beklentilerini imkansız düzeye
yükseltmektedir.
Mahkemelerde CSI Etkisi
CSI dizilerinin mahkemeler üzerindeki
etkileri 4 başlık altında sınıflandırılabilir:
• Jüri üyeleri üzerindeki etkileri
• Savcılar üzerindeki etkileri
• Savunma avukatları üzerindeki etkileri
• Yargıçlar üzerindeki etkileri
Jüri Üyeleri Üzerindeki Etkileri
• ABD'de son yıllarda mahkemelerde, gerek jüri üyeleri,
gerek suç kurbanları, olay yeri inceleme ekiplerinden
ve DNA analizi gibi laboratuvar çalışmalarından,
gerçek hayatta karşılanması imkansız ya da mantıksız
taleplerde bulunmaya başladılar.
• Aslında dizilerde gösterilen hemen hemen
tüm forensik uygulamalar, adli tıp ve
kriminoloji laboratuarlarında mevcut, ancak
dizideki kadar hızlı sonuçlara ulaşmak
mümkün değildir.
• Testler uzun zaman almakta ve her zaman
dizideki kesinlikte sonuçlara ulaşmak da
mümkün olmamaktadır. Test ve incelemeler,
genelde kesin hükümler yerine bir fikir
edinmeye yardımcı olabilecek sonuçlar
vermektedir.
• Bunların yanında, dizilerden etkilenen
jüri üyeleri, olur olmaz yerlerde DNA
analizi ve bilimsel kanıt talep etmeye
başladılar.
• Alakasız davalarda DNA testi taleplerinin
giderek artması sonucu, jüri üyesi
seçmelerinde adaylara CSI türü dizileri
takip edip etmedikleri sorulmaya
başlandı.
• Jüride CSI etkisine örnek verecek olursak :
• Phoenix'te bir cinayet davasında, jüri
üyeleri, kanıt olarak getirilen kan lekeli bir
ceketin DNA analizine tabi tutulmadığını
farkettiler ve hemen yargıçtan analiz talep
ettiler. Ancak analize gerek yoktu çünkü
davalı olay yerinde olduğunu zaten itiraf
etmişti. Yargıç, TV dizilerinin jürilere DNA
testini öğrettiği, ama ne zaman gerektiğini
öğretemediğine hükmetti.
Savcılar Üzerindeki Etkileri
• CSI dizileri savcıların taktiklerinde, olaylara
yaklaşımlarında ve olgularında değişikliklere
yol açmıştır.
• Savcılar davaları ,CSI dizilerinin etkisiyle
oluşan adli bilimler konusundaki büyük
beklentilerden uzaklaştırmakla sorumlu hale
gelmişlerdir.
• Eldeki mevcut bilgilere ve tanıklara rağmen,
olay yerinden neden DNA örneği gibi delillerin
alınmadığına dair sorularla karşı karşıya
kalmışlardır.
• Amerika’ da Arizona, Illinois and Kaliforniya
eyaletlerinde, savcılar, "negatif delil tanıkları"
kullanarak, jürileri gerçek hayatta olay yerinde
DNA örneği, parmak izi ya da başka deliller
bulunamamasının normal olduğuna ikna
etmeye çalışmaya başladılar.
Savunma Avukatları Üzerindeki Etkileri
• Savunma avukatları da, CSI dizilerininin
yarattığı adli bilimlerin yetenekleri ve
güvenirliği konusundaki inancın
sorumluluğunu taşımaktadır.
• Savunma avukatları çoğu kez jüriye adli
bilimlerin gerçek doğasını anlatmak ve
kullanılan teknik ile uygulamaların kesinlik
içeren sonuçlar vermediğini ; sonuçların
benzerlik ,yakınlık olabileceği tahmininde
bulunduğunu açıklamak durumunda kalmıştır.
Yargıçlar Üzerindeki Etkileri
• CSI dizilerinin jüri üzerindeki etkileri yargıçların
davalar üzerindeki kararlarını da etkilemektedir.
• CSI dizileri, jürileri delil yetersizliğinden sanığı
suçsuz bulmaya yatkın hale getirmektedir.
• Jüri üyeleri, CSI'daki gibi bir ton analiz ve test
yapılamadığı için, sanık için kolayca suçludur
denmemektedir.
• Bu durum da birçok gerçek suçlunun salıverilmesine
neden oluyor.
• Robert Blake'in cinayet
davasında, savcı Shellie
Samuels, Blake aleyhinde
tanıklık yapan 70'ten fazla
şahit getirdiği halde, jürilere
kan örneğinden DNA analizi,
balistik raporu gibi fiziksel
kanıt gösteremediği için sanık
beraat etti.
İnsanlar neden suç işler?
• Başlıca suç işleme sebepleri biyolojik
kuramlar, sosyolojik kuramlar ve psikolojik
kuramlardır.
• Biyolojik kuramlar genelde suç işleme
eğiliminin biyolojik olarak var olduğunu
savunur. Bu eğilim genetik olarak aktarılmış
olabilecegi gibi sonradan meydana gelmiş
biyokimyasal bozukluklardan dolayı da
oluşabilir.
• Sosyolojik kuramlar ise daha çok sınıfsal
farklar ve bunları direkt ya da dolaylı
etkilerinden dolayı insanların suç işlemeye
meylettiğini savunur. Hem kültürel hem de
ekonomik açıdan aralarında fark olan
sınıflar yaşadıkları çatışmalar sonucunda
suç işlemeye eğilimli hale gelirler.
• Prof. Dr. Hayrettin Kara: “Bireyselleşmenin
çok yüceltildiği bir dönemde kişinin kendini
değersiz hissetmesi kolay hale gelmiştir. Ben
bireyselleşmeyi insanların ileriye yönelik en
büyük sorunlarından biri olarak görüyorum.
Bireyselleşmede ayrışma, ötekileştirme,
kopma, ötekini önemsizleştirme var. O zaman
ötekini yok etme daha kolay hale geliyor.”
CSI dizilerinin sabıkalılar üzerindeki
etkileri
• Csi dizileri herkes tarafından izlenmektedir
tabi ki izleyenlerin arasına ciddi cinayetlerin
failleri de girmektedir.
Gerçekdışı ve abartılmış
teknolojiler çoğu zaman csi
dizilerinde yer almaktadır ancak
bu dizilerdeki bilim en azından
gerçeğe dayalı olabiliyor.
Örneğin kanın çamaşır suyuyla
temizlenip DNA kalıntılarını yok
etmesi gibi
• DNA nın çamaşır suyuyla temizlenmesi daha
önceden duyulmamış iken şimdilerde
planlanmış cinayetlerde çamaşır suyunun
kullanılması olağandışı değildir. Birçok kolluk
kuvveti CSI dizilerinin potansiyel eğitimli katil
oluşumuna sebep olduğunu düşünüyor.
• Suçlular parmak izi bırakmamak için artık
eldiven kullanıyor ya da bant gibi vücudunun
DNA bırakmasını engelleyiciler kullanılıyor.
Ayrıca suçlular ateşin kalıntıları
tamamen yok etmediğini farkına
vardılar ve dolayısıyla adli
uygulamaları engellemek için
farklı tekniklerden yararlanmaya
başladılar.
CSI dizilerinin kolluk kuvvetleri
üzerindeki etkileri
• Polisler, araştırmacılar ve labarotuar
araştırmacıları gereksiz ve uygunsuz
beklentilerin baskısı altındadır.
• Polisler ve suç mahali araştırmacıları
kendilerini gereksiz yere kanıt toplarken
buluyorlar.
• Fazlasıyla kanıt toplamanın birtakım olumsuz
getirileri bulunmaktadır.
• Delilleri sakalamak için büyük kapasiteli
yerlere ihtiyaç duyulmaya başlanmış ve
özellikle de DNA’nın saklanmasında büyük
sorunlar yaşanmaştır.
• DNA’nın özel soğutucu kaplarında stabilitesi
korunacak şekilde saklanması gerekmektedir
• Durum öyle kötüye gitmiştir ki deliller
tamamen bırakılabiliyor ya da görmezden
gelinip ihmal edilebiliyor.
• 2006 da yapılan ankette kolluk
kuvvetlerinin %61 inde özellikle DNA için
yeterli kapasitenin olmadığı belirlenmiştir.
• DNA birikimi yüzünden kongre toplanmış
ve hükümetten laboratuarlara fon
dağıtması için çaba sarfedilmiştir.
ADLİ
BİLİMLERDEKİ
ETKİSİ ?
 12
yaşındaki John G. ,
merak yüzünden annesini
öldürdü.
“ işte şimdi CSI gibi olacak“
 Katilin alışveriş sepeti:
deterjan , eldiven , jilet
Video: Kill Room
 Jermaine McKinney (25)
Ohio’da 2 kişiyi öldürdü
 Olay yerini deterjanla yıkadı,
cesetleri yaktı, sigara
izmaritlerini topladı
 Marina Calabro (84) , torunu
ve arkadaşları tarafından
öldürüldü.
 Katiller, cinayete
Marina Calabro
kaza süsü vererek
davanın
kapanmasını
sağladılar.
Anthony Calabro
Jason Weir
Tom Lally
 Adli bilimler, yargı sisteminin sorularına çözüm
bulmayı kapsayan bir uygulama alanıdır.
 Alt bölümleri:
* Adli Muhasebe
* Adli Antropoloji
* Adli Arkeoloji
* Adli Fotoğrafçılık
* Adli Kimya
* Kriminalistlik
* DNA Analizi
 Üniversitelerdeki adli
bilim programlarına ilgi artışı
National Geographic ‘e
göre 2004te ABD’deki
üniversitelerde en az 90 tane Forentic Science programı
açıldı veya kontenjanları arttırıldı.
Michigan State Üniversitesi’ne 2003’te 180 kişi FS
masterı için başvurdu. 20 kişi seçildi.
FS programına başvuran adayların çoğunun
tamamladığı lisans programları Adli Bilimlerle ilişkili
değil !
 Koşulların iyileştirilmesi

Akredite olan laboratuar
sayısında artış
 Adli laboratuarlara verilen
ödenek artışı
 Artan teknoloji talebi
• Teknikler geliştiriliyor
• CSI dizileri ilham veriyor
• CT and MRI 3D görüntüleme

Yöntem

Rol ve Sorumluluklar

Kanıt Yeterliliği

Zaman Kullanımı
 Kullanılan cihazların kapasitesi
abartılmaktadır.
 Ön hazırlıklar yok sayılmaktadır.
 Veri tabanlarının içeriği sınırsız olarak
gösterilmektedir.
Ana
Karakter
Polis
Memuru
Adli Uzman
Dedektif
•
• Hem olay yeri inceleme
uzmanı
Hem detektif
• Hem kahraman polis
• Hem bilim adamı
• Hem otopsi uzmanı
GC/MS Cihazı
 Analiz süresi 15
dakikadan
başlayarak
saatlerce
sürebilir !
Olay yerinde
bulunan tek kanıt
Bulunan tek
kanıtla tokalaşan
acemi dedektif
Elden ele dolaşan el
TEŞEKKÜR EDERİZ… 