BASIN AÇIKLAMALARI Bursa ve Ýlçelerinde Meydana Gelen Lodos ve Kar Yaðýþý Sebebiyle Elektrik Daðýtýmýnda Yaþanan Aþýrý Elektrik Kesintileri ve Nedenleri Elektrik enerjinin kent yaþamýndaki önemi her gecen gün artmaktadýr. Özellikle ülkemizde enerji alanýnýn tamamen özelleþtirme ve serbestleþtirme süreci içinde olmasý, kamusal hizmet olarak sunulmasý gereken elektrik enerjisinin tedarikinde ve paylaþýlmasýnda ciddi sorunlar yaratmaktadýr. Bunun en çarpýcý örneðini Bursa þu anda yaþamaktadýr. Aralýk ve Ocak aylarýnda Bursa ve Çevre ilçelerinde meydana gelen Kar yaðýþý ve Þubat ayý içinde meydana gelen Lodos sebebiyle uzun süreli elektrik kesintileri yaþanmýþtýr. Yaklaþýk olarak bir hafta geçmesine raðmen halen kentimizde birçok mahallede ve kýrsal bölgelerde enerji verilmeyen bölgeler bulunmaktadýr. Lodos hayatýn gerçeðidir. Bu durum ülkemizde mevcut enerji politikalarýný ve uygulamalarýný ciddi þekilde tekrar gözden geçirilmesi gerekliliðini göstermektedir. Daðýtým Sisteminde özelleþtirme öncesinde gerekli yatýrýmlarýn yapýlmadýðý görülmekte ancak özelleþtirmeden sonra bu durumun iyileþmediði bu gün yaþadýðýmýz süreçte net olarak görülmektedir. Elektrik daðýtým sistemine yeterli yatýrým yapýlýyor mu? Özelleþtirmenin üzerinden yaklaþýk 4,5 yýl geçmiþtir. Bu süre içerisinde UEDAÞ ýn yýlda 108 milyon TL yatýrým yükümlülüðü bulunmaktadýr. Diðer yatýrým kalemleri ve düzeltme katsayýsý göz önüne alýndýðýnda 4,5 yýl içerisinde yaklaþýk 300 350 milyon TL tesis yatýrýmý yapýlmýþtýr. Bu rakam özelleþtirme öncesi 4 yýllýk dönemle karþýlaþtýrýldýðýnda yaklaþýk 7-8 katýdýr. Bu kadar yatýrým yapýlmasýna raðmen özellikle tedarik sürekliliði konusunda özelleþtirme öncesi dönemlerle karþýlaþtýrýldýðýnda kayda deðer bir iyileþmenin saðlanamadýðý görülmektedir. Dolayýsýyla yapýlan yatýrýmlarýn etkinliðinin sorgulanmasýný gerekliliðini göstermektedir. *Yapýlan yatýrýmlar gerçekten ihtiyaç olan yatýrýmlar mýdýr? *Yatýrým yapýlacak noktalar seçilirken hangi kriterlere uyulmaktadýr. *Þirket yatýrým yaparken yatýrýmýn en kýsa sürede maddi dönüþ saðlayacaðý noktalarýmý seçmektedir, yada kamusal bir yaklaþýmla gerçek ihtiyaç noktalarýný belirlemektedir. *Yatýrým iþlerini yapan firmalar yeterli yetkinlikte midir? Yoksa bu yatýrým bedeli mesleki manada yetersiz, yandaþ firmalar için bir kaynak olarak mý kullanýlmaktadýr? *Yatýrým ihalelerinde kaliteli malzeme temini yapýlabilmekte midir? *Yatýrýmlar Kamu adýna yapýldýðýna göre Kamu tarafýndan etkin bir iþ denetimi var mýdýr? *Denetim konusunda görevli olan E.T.K. Bakanlýðý ve Bu görevi devrettiði TEDAÞ Genel Müdürlüðünün Taþra teþkilatlarý gerekli denetimleri yapabilmekte midir? Arýzaya Müdahale ekipleri Yeterlimi, ekiplerin þebeke ile ilgili tecrübeleri var mý? Özelleþtirmelerin en önemli sorunlarýndan birisi tecrübeli Teknik Personelin etkisizleþtirilmesidir.Emek yoðun ve uzun yýllar itibariyle tecrübe kazanýlacak bir alan olan Elektrik Daðýtýmý Bakým/ Onarým / Arýza süreçlerinde tecrübeli personel yetersizliði arýzalara müdahalenin önündeki en önemli sorunudur. UEDAÞ bölgesinde Elektrik Daðýtýmý Bakým/ Onarým / Arýza iþlemlerinin Ana þirketin operasyon þirketi olan ULUÐ tarafýndan yürütülüyor olmasýna raðmen bu þirketin bir Taþeron mantýðýyla çalýþtýrýlmasý kaliteli personelin uzun süreli çalýþmasýna engel olmaktadýr. Bu durum daðýtým þirketlerinin teknik elemandan tasarruf etmesinin sonucudur. Örneðin özelleþtirme öncesi teknik personel sayýsý 50 olan ve sorunsuz iþletilen Ýnegöl bölgesi bu gün 12 teknik personelle iþletilmek istenmekte ve iþletilememektedir. Arýza durumlarýnda uzun süreler elektrik verilememektedir. Çaðrý Merkezinin yetersizliði; Herhangi sorunun bildirilmesi amacýyla Çaðrý merkezine ulaþýlmasýnýn 36 önünde engeller oluþmaktadýr. Elektrik Daðýtým ve Perakende Satýþýna Ýliþkin hizmet kalitesi yönetmeliðinde Kullanýcý hizmetleri merkezine gelen telefon aramalarýnýn 30 saniye içerisinde cevaplandýrýlmasý gerektiði hükmü yer almaktadýr. Þirket bu hükme uygun alt yapýyý kurmuþ mudur? Yaþanan arýzalar esnasýnda vatandaþlarýn Çaðrý merkezine ulaþmasý mümkün olmamýþtýr. Mevzuatýn Uygulanmasý; Elektrik Daðýtým ve Perakende Satýþýna Ýliþkin hizmet kalitesi yönetmeliðinde, Daðýtým þirketlerinin elektriðin Teknik Kalitesi ile vermekte olduklarý hizmetin kalitesinde uymak zorunda olduklarý kriterler belirlenmiþtir. Bu mevzuata göre incelendiðinde; YILLIK KESÝNTÝ SÜRESÝ, (SAÝDÝ) YILLLIK KESÝNTÝ ADETÝ, (SAÝFÝ) gibi uluslararasý kalite göstergelerini ölçmeleri, kaydetmeli bu deðerleri yýllýk olarak iyileþtirmemeleri ve uymadýklarý durumlarda aboneliklerine belirlenen tazminatlarý ödemeleri garanti altýna alýnmýþtýr. Bildirimsiz yýllýk toplam kesinti süresi; AG Müþterilerinde: 48 saat, YG Müþterilerinde: 24 saat, Bildirimsiz yýllýk Toplam kesinti adedi: 56 Bu noktada olmasý gereken Daðýtým Þirketi kendi bölgesinde imar alaný içerisinde bir YG abonesini yýl boyunca toplam bildirimsiz olarak 24 saatten fazla elektrik veremediyseniz ona kendi talebi olmadan mevzuatta belirlenecek olan tazminatý ödemeniz gerekir. Tazminat miktarý Kurulu Güç, Muafiyet üstü toplam kesinti süresi ve aðýtým Sistem kullaným bedeline göre deðiþmekle beraber bir AG abonesi için yýllýk miktarlar hesaplandýðýnda ve bunun yüz binlerce abonenin etkilendiði böyle bir durumda þirketlerin büyük miktarlarda tazminat ödemeleri söz konusu olacaktýr. Bu sebeple; *UEDAÞ bölgesinde 2014 yýlý için SAÝDÝ ve SAÝFÝ listeleri yayýnlanmaktamýdýr? *Bu deðerlerin otomatik kaydedilmesini saðlayacak olan sistemler kurulmuþ mudur? *2014 yýlý verilerine göre tazminat ödemesi hak eden müþteri var mýdýr? *Sayýsý ve tazminat miktarlarý nedir? Görüldüðü gibi enerji daðýtým sistemimiz birçok soru iþareti ile sürdürülmektedir. Bu Ýþin kötü tarafý bu sorularýn cevaplarý çoðu zaman alýnamayacak olmasýdýr. Sektörde en önemli sorun regülasyona tabi bu piyasada kamu denetimin yapýlmýyor olmasýdýr. mevzuatlar acýsýndan denetimle ilgili bir sorun yoktur. Ancak denetimlerin etkinliði tartýþýlmalýdýr. Yapýlan denetimler ve sonuçlarý ve varsa cezalar EPDK' nýn web sayfasýndan þeffaf bir þekilde paylaþýlmalýdýr. Bir kez daha söylemek istiyoruz; Elektrik üretim, iletim ve daðýtým hizmetleri kamusal bir hizmettir ve bu anlayýþla gerçekleþtirilmelidir. Aksi taktirde vatandaþýn bedelini ödemesine raðmen hiç bir zaman hak ettiði hizmeti alamadýðý günler sürecektir. Bu sürecin gerçek sorumlularý ülkemizde elektrik alanýný özelleþtiren Enerji Bakanlýðý ve Özelleþtikten sonra kamusal hizmet algýsý ile daðýtým hizmeti veremeyen Daðýtým Þirketlerinin patronlarýdýr. TMMOB Elektrik Mühendisleri Odasý Bursa Þubesi Yönetim Kurulu