İSG POLİTİKASI VE GÜVENLİK KÜLTÜRÜNDE SOSYAL DİYALOĞUN ROLÜ HAZIRLAYAN: Yrd. Doç. Dr. Mithat ZEYDAN E.Ü. Müh. Fak. Endüstri Müh. Bölümü VERİMLİLİK İşletmelerin varlığının sebebi kar’dır. Bunun için işletmeler verimli çalışmak zorundadırlar. ÜRETİM SÜRESİ NELERDEN OLUŞUR Ürünün veya İşlemin Temel İş Kapsamı Toplam İş Kapsamı Ürün Belirlemeleri veya Modelindeki Hatalardan Doğan Ek İş Kapsamı Üretim veya İşlemde Etken Olmayan Yöntemlerin Kullanılmasından Doğan Ek İş Kapsamı Toplam Etken Olmayan Süre Yönetimin Yetersizliği Yüzünden Oluşan Etken Olmayan Süre (işçilerin güvenliği için gerekli önlemleri almamak, iş kazaları yoluyla zaman kaybına neden olur) İşçinin Denetimi Altında Bulunan Etken Olmayan Süre (güvenlik kurallarına dikkat etmemek ve dikkatsizlik yüzünden kazalara yol açmak) İSG HEDEF 0 – İŞ KAZASI 0 – İŞ HASTALIĞI 0 – OLAY (İNSAN / EKİPMAN) % 100 BAŞARILI KONTROL BAŞARILI İSG YÖNETİMİNİN ELEMANLARI SÜREKLİ İYİLEŞTİRME İSG POLİTİKASI YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ PLANLAMA KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYETLER UYGULAMAVE İŞLETME İŞ GÜVENLİĞİ Çalışma hayatında üretimden kaynaklanan tehlikelerden ve sağlığa zararlı koşullardan korunmak için yapılan sistemli çalışmaların tümüdür. İş güvenliğinin 3 temel amacı vardır; -Çalışanları korumak -Üretim güvenliğini sağlamak -İşletme güvenliğini sağlamak GÜVENLİK İLKELERİ Bir Kaza genellikle teknik, fizyolojik ve psikolojik etmenlerin bileşimi sonucudur ve makineye, çevresel koşullara (ışık, gürültü, titreşim, nem, oksijen azlığı,vb.), çalışma durumu ve işten kaynaklanan yorgunluğa bağlıdır. Toplumsal çevreden kaynaklanan olgularda etkilidir. Kötü beslenme, bölgesel hastalıklar, endüstriyel yaşama uyum sağlayamama ve bu yaşamın bireyin ve ailesinin yaşamında ve geleneklerinde oluşturduğu büyük değişikliklerde önemli etmenlerdir. GÜVENLİK İLKELERİ En etkili önleyici yol; Binanın, fabrikanın ya da iş sürecinin tasarımı aşamasında alınacak önlemlerdir. Daha sonra yapılacak gelişme ve düzeltmeler çok pahalı olacağı gibi işçilerin sağlığını koruma açısından geç kalmış önlemler olacaktır. ERGONOMİ İnsan anatomik özelliklerini, antropometrik ölçülerini, fizyolojik kapasite ve toleranslarını göz önüne alarak; iş yeri yerleşimi ve ortam değişkenlerinin etkisi ile oluşan, organik ve psikolojik reaksiyonlara göre, insan-makineortam uyuşumunun temel kuramlarını araştıran bir bilim dalıdır. Kısaca, İŞ BİLİM olarak adlandırılır. Amaç, Makinalı bir üretim sisteminde çalışan insanın sağlığını koruyarak, güvenliğini sağlamak; yapılan işin nicelik ve niteliğini artırmaktır. İSG POLİTİKASI GEREKLİLİKLERİ Kuruluşun yapısına ve risklerinin boyutlarına uygun olmalıdır. Sürekli gelişme taahhüdü içermelidir. En azından geçerli uygulanabilir yasalara ve kuruluşla ilgili diğer gerekliliklere uyma taahhüdünü içermelidir. Dökümante edilmeli, uygulanmalı ve muhafaza edilmelidir. Kişisel İSG zorunluluklarından haberdar olmaları için tüm çalışanlara iletilmelidir. İSG POLİTİKASI GEREKLİLİKLERİ İlgili tarafların ulaşabilmesine açık olmalıdır. Periyodik olarak gözden geçirilmelidir. 1-SOSYAL DİYALOG - 4857 sayılı yeni iş yasasının yürürlüğe girmesi ile yasal çerçevenin yenilendiği görülmektedir. - Ancak, Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda temel sorun, mevzuattan çok uygulama ve denetim sorunu olarak görülmektedir. Denetim kapsamındaki işyeriişletme sayısı ile denetim elemanlarının sayısal orantısı göz önünde bulundurulduğunda yeterli uzman personelin bulunduğunu söylemek ne yazık ki mümkün değildir. Ayrıca denetim elemanlarının ulaşım, araç-gereç gibi kıt imkanları dikkate alınırsa, denetimlerin yetersiz kalabildiğini söylemek mümkün olacaktır. 2- SOSYAL DİYALOG Bir çözüm olarak, ara denetimlerin, Üniversitelerarası bir iş sağlığı ve güvenliği ekibi veya kurulu oluşturularak yapılması düşünülebilir. Ara denetimler, sadece işletmelerin bu konudaki eksikliklerini tespit ederek eğitim yoluyla gidermeye yönelik olacaktır. Esas denetimde ise verilen termin içerisinde bakanlıktan görevli elemanların gelerek teftişi-kontrolu sağlanır. 4857:MADDE 77 İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. 4857:MADDE 79 Bir işyerinin tesis ve tertiplerinde, çalışma yöntem ve şekillerinde, makine ve cihazlarında işçilerin yaşamı için tehlikeli olan bir husus tespit edilirse, bu tehlike giderilinceye kadar işyerlerini iş sağlığı ve güvenliği bakımından denetlemeye yetkili iki müfettiş, bir işçi ve bir işveren temsilcisi ile Bölge Müdüründen oluşan beş kişilik bir komisyon kararıyla, tehlikenin niteliğine göre iş tamamen veya kısmen durdurulur veya işyeri kapatılır. 3- SOSYAL DİYALOG 4857 sayılı kanunun Beşinci Bölümünde İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili Madde 77 ve Madde 79’da üniversitelerin daha etkin rol alması uygun olacaktır. Buna ek olarak, Ayrıca, 3 taraflı sosyal diyalogun koşullarının oluşturulmasında tarafsız bir kurum olarak üniversite daha etkin rol alabilir. 4- SOSYAL DİYALOG Ülkemizdeki sosyal diyaloğun öncelikle tanımı ve çerçevesinin iyi belirlenmesi gerekmektedir. 5- SOSYAL DİYALOG SSK İl Müdürlüğü istatistiklerine göre; 2003 yılında kayseri de kayıtlı iş kazası sayısı 3007 iken 2004 yılında kayıtlı iş kazası sayısı 3511 olarak gerçekleşmiştir. SONUÇ ÜLKEMİZ ALT YAPISININ BİRAN ÖNCE KANUNA UYGUN HALE GETİRİLMESİYLE; EN DEĞERLİ KAYNAK OLAN İNSAN VE ZAMAN; DAHA VERİMLİ VE ETKİN DEĞERLENDİRİLEREK ÜLKEMİZİN EKONOMİSİ ÇOK DAHA İYİ DÜZEYLERE ULAŞACAKTIR. BENİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…