AKUT DİYAREDE ANTİBİYOTİK KULLANIMI Öğrenim hedefleri: 1- İshalle başvuran hastada klinik tablo ve olası etkene göre endikasyon değerlendirme becerisinin sağlanması 2- Gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınılması gereğinin farkına varılması 2 » Başlıca morbidite ve mortalite nedeni ˃ <5 yaşta %8 ; 1 milyar olgu/yıl ; ˃ Erişkinde % 3-7 » Gereksiz antibiyotik kullanımı! ˃ %80-90 olguda antibiyotik » Direnç gelişimi! ˃ Akılcı olmayan antibiyotik kullanımının rolü DuPont HL. N Engl J Med 2014;370:1532-40. 3 » Akut ishaller, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ciddi bir halk sağlığı sorunu » Çoğu akut ishal; viral nedenlerle ortaya çıkmaktadır, ancak bakteriyel dizanterinin de etiyolojide önemli bir yeri olduğu unutulmamalıdır » Tedavinin temeli sıvı replasmanıdır; mümkün olan en kısa zamanda oral beslenme tekrar başlanmalıdır 4 İshale bağlı en sık ölüm nedeni: AKUT DEHİDRATASYON 5 Dünyada her 10 çocuk ölümünün 7’sinden sadece 5 hastalık sorumlu Alt solunum yolu enfeksiyonları İshal Kızamık Sıtma Malnütrisyon 6 » İshal: Günde üç veya daha fazla sayıda yumuşak, sulu dışkılama durumu ˃ Pediatrik olgularda ‘Her zamankinden daha fazla ve daha sulu dışkılama’ » Akut enfeksiyöz ishal: Enfeksiyon etkenlerine bağlı olarak gelişen 14 günü aşmayan ishal » Persistan ishal: On dört günden uzun 30 günden kısa süren ishal » Kronik ishal: Bir aydan uzun süren ishal Akut ishal (Erişkin).SB Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberi 2003 :163-65, Avrupa Çocuk Gastroeneteroloji ve Hepatoloji Derneği (EPSGHAN) Kılavuzu, 7 2014, Practice Guidelines for the Management of Infectious Diarrhea. CID 2001; 32:331–50 » Akut Gastroeneteritlerin çoğu enfeksiyoz ˃ Pediatrik popülasyonda %45-75 enfeksiyoz ˃ Erişkinde ?? ˃ Tüm olgularda %38 Viral etkenler : rotavirus, norovirus, adenovirus, astrovirus ˃ Gelişmiş ülkelerde daha fazla + Norovirus (ABD); salgınların %50’sinde, acil servis başvurularının %26’sında, poliklinik başvurularının %13’ünde etken Bakteriyel etkenler : ˃ ˃ ˃ ˃ Sosyoekonomik durumu düşük Alt yapı tesisleri yetersiz Temiz su sorunu yaşayan Kişisel hijyene önem vermeyen ülkelerde daha fazla » Protozoal etkenler ˃ Özellikle persistan diarede etken DuPont HL. N Engl J Med 2014;370:1532-40. 8 Tip I (luminal,İB tipi) Tip II (Mukozal,KB tipi) Tip III (Sistemik ) Mekanizma Nonenflamatuvar Enflamatuvar Penetrasyon Lokalizasyon Proksimal İB Kolon Distal İB Klinik tablo Sulu ishal Dizanteri Enterik ateş Dışkı mikroskopisi Lökosit yok PNL MNL 9 10 MMWR 2004;53(No. RR-4) MMWR 2004;53(No. RR-4) 11 » Mevsimsel » Salgın özelliği » Ani kusma, orta şiddette sulu ishal » Ateş hafif (%5), titreme, miyalji, başağrısı » Dışkıda lökosit ve eritrosit yok 12 » ± Kanlı ishal » Hasta görünümlü çocuk: sepsis » Ciddi dehidrate görünüm » Karın ağrısı » İnflamatuvar belirteçlerde yükselme » Gayta tetkiklerinde lökosit> 5 /hpf Abdomen dışı organ tutulumu: ˃ Osteomiyelit ˃ Endokardit ˃ Menenjit ˃ Bakteriyemi 13 Viral gastroenterit vakaların 70-90%’ı Bakteriyel gastroenterit vakaların 10-20%’si Bakteriyel Viral • >2 yaş çocukları etkileme • <2 yaş çocukları etkileme eğiliminde eğiliminde • Çoğunlukla kanlı gayta • Gaytada kan yok • Fekal lökosit vardır • Fekal lökosit yoktur 14 » » » » » » » » » » » » Rotavirüs (en sık) İnsan kalisivirüs Adenovirus Astrovirüs Diğer Parvovirüs B19 Enterovirüs Koronavirüs Torovirüs Pikobirnovirüs Bokavirüs CMV •Benzer bulaşma özellikleri •Klinikleri benzer •Tedavileri benzer •Çoğunda tanı konulamaz 15 » Kısa bir inkübasyon periyodundan sonra akut ishal başlar » Klinik farklı virüslerde ayırt edilemez » Kusma rotavirüste erken bir bulgu iken, norovirüste de görülür » İshal genellikle suludur kan ve görülebilir, mukus olmaz » Çocukların yarısında erken bir bulgu olan ateş olur » Ateş ve kusma 1-3 gün içerisinde sonlanır, ishal özelliklede rotavirüste ısrarla devam eder » Diğer bulgular karın ağrısı ve kırgınlık 16 » Tüm dünyada bebek ve küçük çocuklarda görülen ishallerin, özellikle hastane yatışlarına ve bebek ölümlerine neden olan ağır gastroenteritin en önde gelen nedeni » Asemptomatik enfeksiyondan ağır dehidrasyonla seyreden fatal gastroenterite kadar geniş bir klinik spektrum oluşturur » Hastalığın şiddeti yaşa bağlıdır » Her yaşta görülebilirse de en sık 6-24 aylık çocukları etkiler » Üç aydan küçük çocuklar transplasental antikor ve muhtemelen emzirme ile korunurlar 17 » Rotavirüse karşı edinilmiş immünite söz konusu » Tam bir korunma çoklu enfeksiyonlardan sonra olur » Primer enfeksiyondan sonra homotipik immünite güçlüdür, ancak tekrarlayan enfeksiyonladan sonra diğer suşlara karşıda immünite genişler » Norovirüs enfeksiyonlarına karşı gelişen immünite kısa süreli olup (aylar-1 yıl), heterotipik immünite gelişimi sınırlı olduğundan; büyük çocuklar ve erişkinlerde de enfeksiyon görülür. 18 » Gayta örneğinde bakteri veya parazit yoksa » %50< hastada kusma varsa » İnkübasyon süresi ortalama 24-48 saat ise Büyük ihtimalle etken norovirüs » Hastalık süresi ortalama 12-60 saat ise 19 » Anamnez ile başlar; ˃ Hastanın yaşı + Bebek, yaşlı ve immun düşkün hastalarda daha ağır seyreder ve ölümcül olabilir ˃ İshalin şiddeti ve süresi + Dehidratasyon açısından önemli ˃ Altta yatan hastalığın varlığı + İnflamatuvar barsak hastalıkları + Bakteriyemi riski? ˃ Son 2-3 gün içinde şüpheli gıda tüketimi + Diğer aile bireylerinde, aynı gıdayı tüketenlerde veya çevrede benzer hastalığı olanların varlığı ˃ Son 6 hafta içinde antibiyotik kullanımı ˃ Endemik yöreye seyahat öyküsü ˃ Yaşanılan yörede o andaki salgın varlığı MMWR 2004;53(No. RR-4) 20 » Hastada ateş, tenezm, karın ağrısı, dışkıda kan ve mukus varlığı sorgulanır. (Dizanteri ??) » İyi bir FM ile vital bulgular ve hidrasyonu değerlendirilir. » Ağır dehidratasyonda hemen intravenöz sıvı takılarak diğer işlemlere sonra devam edilir. ˃ Bazen tedavi tanının önüne geçer. 21 22 Çoğu hastada ilk başvuruda özel bir tanı yöntemi gerekli değildir. Genel laboratuvar incelemeleri • Klinik olarak viral gastroenterit düşünülen hastaların çoğunda laboratuar testleri yapılma endikasyonu yoktur • Ateş, bulantı-kusma, karın ağrısı ve belirgin dehidratasyonu olanlarda tam kan sayımı, serum elektrolit, üre, kreatinin, amilaz ve batın görüntüleme açısından değerlendirmek gerekir • Çocuk ve yaşlılar, immunsüpreseler… 23 » İshalli hastada tedavinin esası sıvı ve elektrolit replasmanıdır. » Antibiyotik tedavi gerekliliği dikkatle değerlendirilmelidir. » Diyet: Kısıtlama yok 24 » Hastalığın süresi » İshal sayısı » Ateş » Gaytada kan/mukus varlığı » Sıvı alımı » Hastanın aktivitesi » Müköz memranların ıslaklığı » İdrar sayısı » Hasta kişilerle teması, seyahat ve şüpheli gıda öyküsü » Altta yatan hastalık 25 » Küçük bebeklerde emzirme virüslere (özellikle rotavirüse) karşı koruma sağlar » El yıkamak gibi iyi hijyen kuralları özellikle bakım evlerinde ve hastanelerde etkili bir korunma stratejisi » Dezenfektanlara karşı norovirus kısmen dirençli olsa da kontamine yüzeylerin temizliği önemli » Gastroenteritde virüs bulaşını istendiği biçimde azaltmak zor: ˃ düşük virüs yükü ile bulaş olabilir ˃ enfekte kişinin kusmuğunda ve dışkısında yüksek viral yük ˃ ajanlar çevrede oldukça stabil » En iyi korunma yolu: AŞI (Rota virus) 26 » Oral rehidratasyon tedavisi » İntravenöz sıvı tedavisi » Çinko » Probiyotikler » Racecadotril (enkefalinaz inhibitorü) » Beslenmenin devam edilmesi (özellikle anne sütü) » Refrakter Cryptosporidium enfeksiyonu dışında enfeksiyon ishallerinde ANTİMOTİLİTE ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır. » Antiemetikler? » Antimikrobiyal tedavi hastaya göre değerlendirilmelidir 27 » Sürekli kusan veya şokun eşlik ettiği ağır dehidrate olan çocuklarda IV rehidrasyon gerekebilir » Anne sütüne mümkünse devam edilmeli » Formul mama ile beslenenler rehidrasyonla beraber buna devam etmeliler » Solid gıda alan çocuklar ishal döneminde buna devam etmeli » Yüksek şeker ihtiva eden gıdalardan uzak durulmalı » Antimikrobiyal tedavi hastaya göre değerlendirilmelidir 28 SEMPTOM DEHİDRATASYONLA İLGİLİ SEMPTOMLAR Hafif ORTA AĞIR DEHİDRATASYON DEHİDRATASYON DEHİDRATASYON (>10% VÜCUT AĞIRLIĞI (<5% VÜCUT 5-10% VÜCUT AĞIRLIĞI KAYBI) AĞIRLIĞI KAYBI) KAYBI) Mental durum İyi, alert Normal, yorgun, halsiz, irritabl Kayıtsız, uyku hali, bilinçsiz Susuzluk Susuzluk hissi var Susamış, içmeye hevesli Zorla içer, içemez Kalp atımı Normal Normal-artmış Taşikardi, ağır vakalarda bradikardi Nabız kalitesi Normal Normal-artmış Zayıf, palpe edilmez Nefes Normal Normal; hızlı Derin Gözler Normal Hafif çökük Çok çökük Gözyaşı Var Azalmış Yok Ağız, Dil Nemli Kuru Paslı Cilt kıvrımı Turgor tonus normal Turgor tonus nomale dönmesi <2 sn Turgor tonus nomale dönmesi >2 sn Kapiller dolum Normal Normal-Uzamış Uzamış; minimal Ekstremiteler Sıcak Ilık Soğuk, alacalı, siyanotik İdrar çıkışı Normal – azalmış Azalmış Minimal 29 SEMPTOM DEHİDRATASYONLA İLGİLİ SEMPTOMLAR Hafif ORTA AĞIR DEHİDRATASYON DEHİDRATASYON DEHİDRATASYON (>10% VÜCUT AĞIRLIĞI (<5% VÜCUT 5-10% VÜCUT AĞIRLIĞI KAYBI) AĞIRLIĞI KAYBI) KAYBI) Mental durum İyi, alert Normal, yorgun, halsiz, irritabl Kayıtsız, uyku hali, bilinçsiz Susuzluk Susuzluk hissi var Susamış, içmeye hevesli Zorla içer, içemez Kalp atımı Normal Normal-artmış Taşikardi, ağır vakalarda bradikardi Nabız kalitesi Normal Normal-artmış Zayıf, palpe edilmez Nefes Normal Normal; hızlı Derin Gözler Normal Hafif çökük Çok çökük Gözyaşı Var Azalmış Yok Ağız, Dil Nemli Kuru Paslı Cilt kıvrımı Turgor tonus normal Turgor tonus nomale dönmesi <2 sn Turgor tonus nomale dönmesi >2 sn Kapiller dolum Normal Normal-Uzamış Uzamış; minimal Ekstremiteler Sıcak Ilık Soğuk, alacalı, siyanotik İdrar çıkışı Normal – azalmış Azalmış Minimal 30 SEMPTOM DEHİDRATASYONLA İLGİLİ SEMPTOMLAR Hafif ORTA AĞIR DEHİDRATASYON DEHİDRATASYON DEHİDRATASYON (>10% VÜCUT AĞIRLIĞI (<5% VÜCUT 5-10% VÜCUT AĞIRLIĞI KAYBI) AĞIRLIĞI KAYBI) KAYBI) Normal, yorgun, halsiz, Kayıtsız, uyku hali, •Laboratuvara odaklanmamalı, çünkübilinçsiz irritabl Mental durum İyi, alert Susuzluk hastalığın ağır bulguları çıkmadan Susamış, içmeye Susuzluk hissi var olmayacaktır bozulma hevesli Zorla içer, içemez Kalp atımı Normal Normal-artmış Taşikardi, ağır vakalarda bradikardi Nabız kalitesi Normal Normal-artmış Zayıf, palpe edilmez Nefes Normal Normal; hızlı Derin Gözler Normal Hafif çökük Çok çökük Gözyaşı Var Azalmış Yok Ağız, Dil Nemli Kuru Paslı Cilt kıvrımı Turgor tonus normal Turgor tonus nomale dönmesi <2 sn Turgor tonus nomale dönmesi >2 sn Kapiller dolum Normal Normal-Uzamış Uzamış; minimal Ekstremiteler Sıcak Ilık Soğuk, alacalı, siyanotik İdrar çıkışı Normal – azalmış Azalmış Minimal 31 SEMPTOM DEHİDRATASYONLA İLGİLİ SEMPTOMLAR Hafif ORTA AĞIR DEHİDRATASYON DEHİDRATASYON DEHİDRATASYON (>10% VÜCUT AĞIRLIĞI (<5% VÜCUT 5-10% VÜCUT AĞIRLIĞI KAYBI) AĞIRLIĞI KAYBI) KAYBI) Normal, yorgun, halsiz, Kayıtsız, uyku hali, •Laboratuvara odaklanmamalı, çünkübilinçsiz irritabl Mental durum İyi, alert Susuzluk hastalığın ağır bulguları çıkmadan Susamış, içmeye Susuzluk hissi var olmayacaktır bozulma hevesli Zorla içer, içemez Kalp atımı Normal Normal-artmış Taşikardi, ağır vakalarda bradikardi Nabız kalitesi Normal Normal-artmış Zayıf, palpe edilmez Nefes Normal •Hangi Normal; hızlı hasta ev gidebilir Derin Gözler Normal Hafif çökük Gözyaşı Var Azalmış Yok Ağız, Dil Nemli Kuru Paslı Cilt kıvrımı Turgor tonus normal Turgor tonus nomale dönmesi <2 sn Turgor tonus nomale dönmesi >2 sn Kapiller dolum Normal Normal-Uzamış Uzamış; minimal Ekstremiteler Sıcak Ilık Soğuk, alacalı, siyanotik İdrar çıkışı Normal – azalmış Azalmış Minimal •Hangisi gözlenmeli Çok çökük •Hangisine agresif tedavi 32 » Su ve elektrolit kaybının ağızdan veya gerekiyorsa IV verilmesi » Günlük idame sıvı ihtiyacının karşılanması » Nutrisyonel hasarın önlenmesi 33 SEMPTOM DEHİDRATASYONLA İLGİLİ SEMPTOMLAR Hafif ORTA AĞIR DEHİDRATASYON DEHİDRATASYON DEHİDRATASYON (>10% VÜCUT AĞIRLIĞI (<5% VÜCUT 5-10% VÜCUT AĞIRLIĞI KAYBI) AĞIRLIĞI KAYBI) KAYBI) Mental durum İyi, alert Normal, yorgun, halsiz, irritabl Kayıtsız, uyku hali, bilinçsiz Susuzluk Susuzluk hissi var Susamış, içmeye hevesli Zorla içer, içemez Kalp atımı Normal Normal-artmış Taşikardi, ağır vakalarda bradikardi Nabız kalitesi Normal Normal-artmış Zayıf, palpe edilmez Nefes Normal Normal; hızlı Derin Gözler Normal Hafif çökük Çok çökük Gözyaşı Var Azalmış Yok Ağız, Dil Nemli Kuru Paslı Cilt kıvrımı Turgor tonus normal Turgor tonus nomale dönmesi <2 sn Turgor tonus nomale dönmesi >2 sn Kapiller dolum Normal Normal-Uzamış Uzamış; minimal Ekstremiteler Sıcak Ilık Soğuk, alacalı, siyanotik İdrar çıkışı Normal – azalmış Azalmış Minimal 34 » İshale bağlı dehidratasyonun, elektrolit ve baz açığının tedavisinde kullanılmak üzere hazırlanan dengeli glukoz ve elektrolit karışımına oral rehidratasyon tuzu adı verilir » » Tuzun suda çözünmüş biçimine de oral rehidratasyon sıvısı (ORS) adı verilir 35 » Kaşık veya bardakla » Biberon kullanılmamalı » Bebeklerde damlalalık yada iğnesi çıkarılmış şırınga ile » 2 yaşın altındaki çocuklarda dakikada 1-2 çay kaşığı, büyük çocuklarda bardakla yudum yudum verilmeli 36 37 » Sıvı içemeyen hastalar (Bilinç veya solunum bozukluğu) » Ağır dehidratasyonu olan hastalar » Şiddetli, tekrarlayan kusması olan hastalar » Akut karın şüphesi durumunda » Ciddi sodyum bozukluğu (120-160 mmol/L dışı) » Dışkı ile kaybı çok fazla (> 15 mL/kg/saat) olan hastalar » Glukoz absorbsiyonunun bozulduğu durumlar; ORS verilmesiyle dışkılama artar, dehidratasyon artabilir. 38 » Antibiyotik uygulama alınmaktadır. kararı ampirik olarak » Antibiyotiklere yanıt erken kullanıldığında daha fazladır. » Kültür sonuçları gecikmektedir. » İnfeksiyöz ishallerin selim seyirli olduğu ve vakaların %50’sinden fazlasının 3 günde tamamen düzeldiği unutulmamalıdır. 39 1) Antibiyotik tedavi gerektiren patojenlerin oranı azdır. 2) Direnç geliştirme olasılığı vardır. 3)Salmonella’nın ekskresyonu uzayabilir ve taşıyıcılık artar. 4) Enterohemorajik E.coli tarafından toksin salınımı artabilir. 5)C.difficile toksini salınması sonucu ishal şiddetlenebilir. 6) Antibiyotik tedavisinin maliyeti yüksektir. 40 41 42 43 ˃ ˃ ˃ ˃ Sulu bir ishal ise Üç günden daha kısa süre önce başlamışsa Dışkıda kan, mukus yoksa Karın ağrısı, tenezm, ateş yoksa » Tedavi ˃ ANTİBİYOTİK VERİLMEZ. ˃ Sadece sıvı alımının arttırılması /oral rehidratasyon sıvısı (ORS) önerilir. ˃ Orta veya ağır dehidratasyon bulguları yoksa hastaneye yatırılması gerekmez ; ayaktan izlenir. ˃ Üç günlük ORS uygulamasına rağmen ishal devam ediyorsa tetkik gerekir. 44 ˃ ˃ ˃ ˃ Ateş Tenezm, Karın ağrısı, Dışkıda kan/mukus Dışkının; o Makroskopik ve mikroskopik incelemesi o Kültürü o Gereken olgularda C.difficile toksini araştırılması o Enterohemorajik E.coli (EHEC) (O157:H7) kültürü? 45 » Dehidratasyon yok veya hafifse ˃ Dışkının mikroskopik inceleme sonuçlarına göre ˃ Dışkı mikroskopisinde PNL varsa enflamatuvar ishal + ORS + + Antibiyotik tedavisi önerilebilir. 46 » Salmonella spp. bağlı basit ishallerde antibiyotik verilmemelidir. » Tedavi gereken durumlar; ˃ ˃ ˃ ˃ Tifo ve paratifo, Bakteriyemi, GİS dışı enfeksiyonlar, Bakteriyemi olasılığı (>%5) olanlar, 47 » İmmunkompromize » Yaşlı (>50 yaş) » Yenidoğan ve süt çocuğu ˃ Özellikle genel durum bozukluğu eşlik ediyorsa » Altta yatan hastalığı olanlar » Orak hücreli anemisi olanlar » Protez taşıyanlar ˃ kalp kapak defekti, protez kapak olguları dahil 48 49 50 51 1-BAKTERİYEL İSHALLER Sekretuar Enflamatuar 52 53 İmmünyetmezlikli hastaların ishali Geriatrik hasta Ciddi turuist ishali (günde ≥ 6) Ateşle birlikte ciddi enterit (günde≥6) Dizanteri sendromunda 1. Püylü dizanteri sendromunda (basilli dizanteri ateşli ateşsiz) 54 2x200 mg, oral • 3-5 gün Siprofloksasin : 2x500 mg, oral • Tifo ve paratifoda 7-10 gün TMP/SMX 2x160/800 mg, oral 3 – 5 gün Ofloksasin (direnç < %10-20 ise) ANTİPARAZİTER TEDAVİ ÖNERİSİ YOKTUR! GEBELERDE KİNOLON GRUBU ANTİBİYOTİKLER KULLANILMAMALI 55 Seftriakson 50-100 mg/kg/gün iv/im Azitromisin 12 mg/kg/gün, tek doz, 1. gün 6 mg/kg/gün , tek doz 5 güne tamamlanır TMP-SMX: TMP 10 mg/kg/gün, 2 dozda 7 gün 5 gün Şigelloz tablosunda, sefiksim, ampisilin de kullanılabilmektedir. Patojen Endikasyon Seçilecek antibiyotik Alternatif ajanlar Shigella türleri Kanıtlanmış veya şüpheli şigelloz Azitromisin1 Seftriakson Sefiksim Kotrimoksazol Ampisilin Siprofloksasin Salmonella türleri (nontifoidal) Yalnızca yüksek risk atındaki çocuklarda Seftriakson Azitromisin2 Kotrimoksazol Siprofloksasin Sefiksim Ampisilin Campylobacter türleri Dizanterik gastroenterit ve başlangıçtan üç gün içinde Azitromisin2 Doksisiklin Siprofloksasin* Shiga toksini üreten Escherichia coli Önerilmez - - Enterotoksijenik E. coli Esas olarak turist diyaresi için Azitromisin2 Sefiksim Kotrimoksazol Siprofloksasin Vibrio cholerae Kanıtlanmış ve şüpheli enfeksiyon Azitromisin2 Doksisiklin Siprofloksasin* Kotrimoksazol Clostridium difficile Orta /ağır vakalar için Metronidazol Vankomisin 1- 12 mg/kg 1. gün sonraki 4 gün 6 mg/kg 2- 10mg/kg , 3 gün süre ile *Nelson Textbook of Pediatrics, 20 th *:Feigin&Cherry’s textbook of pediatric infectious diseases, 7 th *>17 yaş 57 » Rasyonel Uygulamalar ˃ Çocukta malnutrisyon durumunda çinko tedavisi ˃ Probiyotikler + Lacobacillus rhamnosus gg + Saccaromyces boulardii » Rasyonel olmayanlar ˃ İshal mamaları, Laktozsuz mamalar ˃ Antimotilite ˃ Antispazmodik, analjezikler ˃ Adsorbanlar (kavalen, pektin) ˃ Jelatin tannat 58 » Siprofloksasin + Ornidazol Özetle » Cipro ® + Biteral ® !!!! Hangi etkene yönelik? 59 Ajan Metronidazol Doz 3 x 500 -750 mg Süre 10 gün Ornidazol 2 x 500 mg Giyardiyazda antimikrobiyal tedavi Ajan Metronidazol Doz 2 x 500 mg, p.o. Ornidazol Seknidazol 2 x 250 mg, p.o. 2 gr Süre 5 gün Tek doz 60 »Siprofloksasin + Ornidazol Yan Etki ? »Cipro ® + Biteral ? ® !!!! Direnç Özetle 61 » Tip III de yer alan sistemik seyirli, akut enfeksiyöz ishal » Botulizm şüphesi » Antibiyotiğe bağlı ishal şüphesi » Orta-Ağır dehidratasyon 62 » Tip III de yer alan sistemik seyirli, akut enfeksiyöz ishal » Botulizm şüphesi » Antibiyotiğe bağlı ishal şüphesi » Orta-Ağır dehidratasyon 63 » Dehidratasyonu iyi değerlendir » Besin zehirlenmesinde antibiyotik verme » İnce barsak tipinde antibiyotik verme (kolera hariç) » Dizanteri sendromunda ab ver Başlangıç tedavisinde antiparaziter başlama EHEC düşündüren bulgu varsa ab başlama 64 » Çoğunlukla ishal antibiyotik gerektirmez » Seçili olgularda ˃ Endikasyon doğru değerlendirilmeli 65 Prof. Dr. Dilek ARMAN Kemerburgaz Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Bilgin ARDA Ege Üniversiteisi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Hasan TEZER Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi 66 w w w. t i t c k . g o v. t r TEŞEKKÜRLER