araştırma yöntemleri

ARAŞTIRMA TÜRLERİ
Temel Araştırmalar: Olaylar arasındaki ilişkileri keşfetmek ve
teori geliştirmek amacıyla yapılan çalışmalardır. Bunlar daha çok
bilim adamları ve araştırma kurumları tarafından yapılır. Bu
çalışmaların ana amacı bilime katkı sağlamaktır. Güncel sorunlara
cevap vermek gibi bir kaygıyı ön plana almaz.
Uygulamalı Araştırmalar, günlük pratik sorunlara çözüm
aramak, çelişkili konularda doğru olanı savunmak, kamuoyunu
aydınlatmak; ekonomik, sosyal ve siyasi konularda tahminlerde
bulunmak gibi amaçlara hizmet eden araştırmalardır. Bunlar
bazen bir teorinin test edilmesi gibi kurumsal konularla da ilgili
olabilirler. Fakat asıl amaç, güncel yaşamın gerçek bir sorununa
çözüm aramaktır.
ARAŞTIRMA TÜRLERİ
Laboratuvar Araştırması, yapay biçimde oluşturulan bir çerçevede
veya ortamda, denetimli şartlar altında, neden-sonuç ilişkilerinin
keşfedilmesine yönelik bir çalışma türüdür. Bu tür araştırmalar daha
çok doğal bilim alanları için uygundur. Sosyal bilimcinin alanına giren
çoğu olay veya davranışları laboratuvar ortamında değiştirmeye,
ayarlamaya veya denetlemeye imkan yoktur.
Doğal Ortam Araştırması, laboratuvar araştırmalarının aksine
olayları gerçekleştiği ortamda incelemektir. Daha çok gözlem ve bu
gözlem sonucu elde edilen verilerin analizine dayanır. Doğal yaşama
ilişkin araştırmalar, belgeseller, anketler, bu tür araştırmalardır.
Araştırma alanı gerçek yaşam olduğu için yapaylık sözkonusu
değildir.
ARAŞTIRMA TÜRLERİ
Sosyal bilimlerde de labaratuar araştırması mümkündür,
Etki Çalışmaları: Denekler üzerinde bir işlem uygulanır ve işlemin
neden olduğu sonuçlar belirlenir.
Yargı Çalışmaları: konularda Kişilerin düşünce, görüş ve
değerlendirmelerinin araştırmasına dayanır.
Gözlem Çalışmaları: konularda Labaratuvar ortamında ilgili
değişkenlerin belirlenmesi, ayarlanması, değiştirilmesi veya
değiştirilmemesi esasına dayanır.
ARAŞTIRMA TÜRLERİ
Nedensellik Açısından
Deneysel Araştırmalar: Neden-Sonuç İlişkisine Yönelik
araştırmalardır. Deney yönteminde araştırmacı, araştırma
ortamını kendisi oluşturur ve bu ortamda ilgilendiği olayın
nedeni olarak tahmin ettiği değişkenleri veya etkenleri dikkate
alır. Bu yöntemde amaç, incelenen olaydaki neden sonuç
ilişkilerinin ortaya çıkartılmasıdır.
Tanıtıcı Araştırmalar: Bu tür araştırmalarda amaç belli bir ana
kitlenin, ilgi duyulan niteliklerini belirlemektir.Bu araştırmalar
günümüzde toplumsal olayların incelenmesinde büyük bir
yaygınlık kazanmıştır.Tanıtıcı araştırmalarda asıl amaç anket,
gözlem ve örnekleme gibi araçlarla ana kitlenin ilgilenilen
özelliklerinin ortaya konmasıdır. Hanehalkı Anketleri (TÜİK),
Pazarlama Araştırmaları, Seçim Anketleri, Rayting ve Tiraj
ARAŞTIRMA TÜRLERİ
Tanıtıcı Araştırmalar
• MONOGRAFİ
• Monografiler bir olay, olgu, kurum veya kuruluşu olduğu gibi
tanıtmaya yarayan çalışmalardır. Bunların toplumsal bilimlerde
yaygın kullanım alanları bulunmaktadır. Farklı iki türü
bulunmaktadır:
a. Örnek olay monografileri (vak’a metodu): temsili niteliğe sahip
tek bir kişi, kurum veya olayın ele alınarak ayrıntılı biçimde
tanıtılmasına yönelik çalışmalar.
b. Değişim monografileri: mevcut durumun tanıtılması yanında,
olayların zaman içinde gösterdiği değişimleri izleme amacına
yönelik çalışmalar.
ARAŞTIRMA TÜRLERİ
Tanıtıcı Araştırmalar
• TARİHSEL ARAŞTIRMALAR: Toplumsal olayların geçmişteki
durumunu araştırmaya yönelik çalışmalardır. Yazılı belgeler ve
kalıntılar üzerinde yürütülür.
• İSTATİSTİKSEL ARAŞTIRMALAR: Monografi çalışmalarına
benzer ancak yoğun biçim istatistik kullanılır.
ARAŞTIRMA TÜRLERİ
• ALAN ARAŞTIRMASI: İncelenen kişilerin gerçek yaşamlarına
katılarak yapılan araştırmalardır. Alan araştırmacıları insanların
belirli kurum, toplum veya koşullar içinde nasıl davrandıklarını
araştırırlar.
ARAŞTIRMA TÜRLERİ
Amaçları Yönünden
• DESTEKLEYİCİ ARAŞTIRMALAR: Mevcut bilgilerin yorumuna
dayalı ve genellikle araştırmacının bir tezi destekleme veya
çürütme amacıyla yaptığı çalışmalardır.
• KEŞFEDİCİ ARAŞTIRMALAR: Bir neden-sonuç ilişkisi kurma, bir
durumun saptanması veya ilgiliye bilgi vermeyi amaçlayan
çalışmalardır.
ARAŞTIRMA VERİLERİ
• VERİ: Araştırmalar veriler olmadan yürütülemez. Veri,
araştırmayı sonuca götüren her türlü bilgi, belge, kayıt ve
istatistiklerdir.
•
•
•
•
•
•
VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ
1. Görüşme
2. Anket
3. Örnekleme (Tesadüfi ve Yargısal)
4. Gözlem
5. Belgesel Kaynak Derlemesi