sempatolitik ilaçlar

AİK NEDİR?
 Uygun endikasyonda, uygun ilacın, uygun şekilde (etkinlik,
güvenlilik, uygunluk, maliyet göz önünde tutularak), uygun doz,
kullanım ve tedavi süresiyle kullanıldığı ve hastanın uyumunun
sağlandığı tedavidir.
Kişilerin ilaçları;
 Klinik gereksinimlerine uygun biçimde
 Kişisel gereksinimi karşılayacak dozlarda
 Yeterli zaman diliminde
 Kendilerine/topluma en düşük maliyette
 Kolayca almaları için uyulması gereken
kurallar bütünü
AKILCI İLAÇ KULLANIMI
(WHO, 1985, Nairobi)
Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985).
AMAÇ
 Sağlık hizmeti kalitesini artırmak
 Tedavi maliyetlerini azaltmak
 Bilinçsiz ilaç tüketimini engellemek
Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı (AOİK)
 İlaç kullanımında özensiz davranılması
 Çiğneme
 Bölme
 Kırma
 Uygulama yolu
 Uygulama süresi
 Uygulama dozu
 Doz aralıkları




İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı
Gerekmediği halde çoklu ilaç kullanımı
İlaçların su yerine başka içeceklerle alınması
Süresi geçmiş ilaçların kullanılması
Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı (AOİK)
 Hekim önerisi dışında uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması
 İlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi
 Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı
 İlaç advers-yan etkilerinin ihmal edilmesi
 Gereksiz antibiyotik tedavisi
 Yanlış tanı
AOİK ÖRNEKLERİ
 Çocuk ishallerinde antibiyotik tedavisi
 Fonksiyonel kabızlıkta laksatif alışkanlığı
 Astımda uzun etkili β2-reseptör agonistlerinin uygunsuz kullanımı
 Her türlü dispepside H2-reseptör blokeri veya PPI kullanımı
 Esansiyel HT’da çoklu ilaç tedavisi
 Gereksiz aşılama (grip aşısı vb.)
 Analjeziklerin suistimali
 Vitaminlerin suistimali
 Ayırıcı tanı yapmadan gereksiz ilaç kombinasyonlarının
kullanılması
AOİK Sonuçları
Hasta Düzeyindeki Sonuçları

Hastalığın tedavisinde yetersiz kalınması

İstenmeyen etki riskinde artış

İlaç etkileşmeleri olasılığında artış

Gereksiz tedavi maliyeti, işten kalma ve kazanç kaybı gibi
ekonomik zararlar

Hastalıkların tekrarlaması ya da uzaması
AOİK Sonuçları
Toplumsal Düzeydeki Sonuçları

İş gücü kaybı ve gereksiz tedavi maliyetleri

Toplum sağlığına zararlı etkiler (antibiyotik direnci)
AOİK’da Sorumlu KİM?
 Hekim
 Eczacı
 Hemşire
 Diğer sağlık personeli
 Hasta/ hasta yakını
 Üretici
 Düzenleyici Otorite
 Diğer (Medya, Akademi vb.)
En Çok Satılan İlaç Grupları
 Dünya Genelinde
•
•
•
•
•
Kalp-damar hastalıkları % 19.3
Santral sinir sistemi hastalıkları %15.8
Metabolik hastalıklar % 15.3
Antibiyotikler % 9.9 **
Solunum sistemi hastalıkları % 9.3
 Türkiye’de
•
•
•
•
•
Antibiyotikler % 19.0 **
Ağrı kesiciler % 12.0
Antiromatizmal ilaçlar % 11.0
Soğuk algınlığı ilaçlar % 8.6
Vitaminler % 7.3
http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-7771/akilci-ilac-kullanimi.html
En Çok Satılan İlaç Grupları

2007 yılında kullanılan tüm ilaçların kutu bazında %17’si, TL bazında %18’i
antibiyotiklerdir.

2007 yılında kullanılan 1,3 milyar kutu ilacın 223 milyon kutusu antibiyotiktir.

2007 yılında kişi başına kullanılan yıllık ortalama 20 kutu ilacın 3,5 kutusu
antibiyotiktir.
En Çok Satılan İlaç Grupları

2007 yılında ilaca harcanılan 11 milyar TL’nin 2 milyar TL’si antibiyotikler için
harcanmıştır.

2007 yılında kişi başına yapılan yıllık ortalama 170 TL’lik ilaç harcamasının
30 TL’si antibiyotikler için harcanmıştır.
Eczacının Sorumlulukları
 Hastanın bilgilendirilmesi gerekenler;
1.
Reçete edilen her ilaç size özeldir. Bu yüzden kullandığınız ilaç
ne kadar iyi gelirse gelsin kimseye tavsiye etmeyin ve ilacınızı
başkasıyla paylaşmayın.
2.
İlaçlarınızı her zaman kendi kutularında saklayın ve hep doktorunuzun
veya eczacınızın anlattığı gibi kullanın.
3.
Eğer ilacınızın size iyi gelmediğini düşünüyorsanız, doktorunuzla
konuşmadan ilacınızı bırakmamalı veya değiştirmemelisiniz.
Eczacının Sorumlulukları
4.
İlacınızı doktorunuzun veya eczacınızın belirttiği miktar ve zamanlarda
kullanmaya dikkat edin.
5.
İlaçlarınızı alırken ilaç kutularının içinden çıkan ölçü kaşığını veya kabını
kullanın. Çünkü ilacın miktarını (dozunu) en doğru bunlarla
ayarlayabilirsiniz.
6.
Kutudaki tüm ilaçlar bitene kadar veya doktorunuz ilacınızı bırakmanızı
söyleyene kadar ilaçlarınıza devam edin.
7.
Özellikle antibiyotik kullanılırken iyileşseniz bile kutudaki tüm ilaçlar bitene
kadar ilaçlarınızı vaktinde almaya devam etmelisiniz.
Eczacının Sorumlulukları
8.
Ağızdan aldığınız ilaçları yatarak içmemelisiniz.
9.
Ayrıca bu ilaçlar mutlaka bol su ile içilmelidir.
10. Su yerine çay, süt, meyve suyu gibi içeceklerle içilmesi ilacınızın etkisini
azaltır.
11. Doktorunuza veya eczacınıza sormadan ilaçlarınızı bölmekten,
eritmekten ve çiğnemekten sakınmalısınız.
12. Eczacınız reçetenizdeki ilacın yerine aynı etkiyi gösterecek daha ucuz
olan bir başkasını önerebilir. Ona güvenin.
Eczacının Sorumlulukları
13. İlaçlarınızı güneş görmeyen, kuru, serin ve rutubetsiz oda ısısında
bir yerde saklayın. Bir ilaç dolabını hiçbir zaman, daima rutubetli ve
sıcak olabilen banyonuza koymayın.
14. Kutunun yada şişenin ağzını sıkıca kapatın. İlacınızı kendi
kutusunda, şişesinde veya tüpünde saklayın. Böylece talimatların
elinizin altında olmasını sağlanır ve yanlış ilaç kullanmanız
engellenir.
15. Göz, kulak ve burun damlalarının açıldıktan sonraki kullanım
süresi 15 gündür. Bu süre sonrasında bu ilaçların içinde bakteri
üreyebilir ve bu da size yarardan çok zarar getirir.
Eczacının Sorumlulukları
17. İlaçlarınızı kutunun üzerinde yazan son kullanma tarihine kadar
kullanabilirsiniz.
18. İlaçlarınızı güvenli, küçük çocukların ve hayvanların göremeyeceği
ve ulaşamayacağı yerlerde saklayın. Böylece ilaç kazalarını
önlenmiş olur.
Eczacının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Hastanın;
1.
Başka bir hastalığı yada kullandığı başka ilaç var mı?
2.
Herhangi bir ilaca veya yiyeceğe karşı alerjisi var mı?
3.
Ailesinde görülen önemli hastalık var mı?
4.
Hap yutmakta zorluk çekiyor mu?
5.
Gebelik veya emzirme durumu var mı?


6.
Emzirme döneminde ilaç hemen önce yada hemen sonra kullanılmalı.
Gebelikte ilk 3 ayda dikkat!
Bebeklerde veya çocuklarda doz-zaman aralığına dikkat!
Eczacının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
7.
Yaşlılıkla birlikte vücut sıvıları azalır, böbrek ve karaciğer fonksiyonları
geriler. Bu nedenle yaşlılıkta doz ayarlamasına dikkat!
8.
Böbrek veya karaciğer hastalığı durumunda doz ayarlaması ve farmasötik
formlarda dikkat!
9.
Mide rahatsızlığı durumunda farmasötik forma dikkat!
10. Yaş-kilo dengesine göre doz ayarlamasına dikkat!
11. Kullandığı ilacın farmasötik form özellikleri iyi hatırlatılmalı!

Effervesan
12. İlaç suistimaline dikkat!
İlacın Özellikleri
 Etkililik
 Güvenlilik
 Uygunluk
 Maliyet
Etkililik
•
Tedavi amaçlarını ve tedavide belirlenen hedefleri sağlamada en
etkili ilaç
GÜVENLİLİK
•
Yan etkiler
•
Başka ilaçlar/maddelerle etkileşim
23
UYGUNLUK
•
Aktif madde ve dozaj şekli uygun mu?
•
Doz şeması uygun mu?
•
Süresi yeterli mi?
•
Kontrendikasyonlar?
•
Özel durumlarda kullanım?
UYGUNLUK
 Aç/tok kullanım
 Süre belirleme
 Yarıda kesme
 Doz atlama ve değişikliğe gitme
 Zamana dikkat etme
MALİYET
•
Jenerik ürün olarak bulunabilen, en ucuz ilaçlar tercih edilmeli!
•
Kanıta dayalı güvenilir çalışmalarla biyoyararlanımı (biyoeşdeğerliği)
daha yüksek bulunmuş olan ilaç pahalı da olsa tercih edilir!
•Fiyat
•Firma Güvenilirliği
•Rekabete dayalı asılsız iddialar
•Biyoyararlanım ve biyoeşdeğerlik konusunda yetersiz araştırma
•Yetersiz bilgi
•Ambalaj
•Hekimin içgüdüsel yaklaşımı
•Kontrol mekanizmasının yeterli çalışmaması
Biyoeşdeğerlik
 Farmasötik eşdeğer olan iki ilaç ürününün (test ürün ve
referans ürün) aynı molar dozda verilişinden sonra
biyoyararlanımlarının (hız ve derece boyutlarıyla) ve
böylece terapötik etkilerinin hem etkililik hem de güvenlilik
açısından aynı olmasını sağlayacak derecede benzer
olmasıdır.
Sağlık Bakanlığı Tarafından Uygunluk
Alan Biyoeşdeğerlik Merkezleri
MERKEZ ADI
ÜLKE/ŞEHİR
Ege Üniv. ARGEFAR
TÜRKİYE/İzmir
Erciyes Üniv. Dekam İKU Merkezi
TÜRKİYE/Kayseri
Gaziantep Üniv. Farmagen İKU Merkezi
TÜRKİYE/GAZİANTEP
Ascho Contract Research Centrer ascho Niolab Industries Ltd.
(ANIL)
HİNDİSTAN/Mumbai
Azidus Labratories Ltd.Clinical Formulation Research
Organisation
HİNDİSTAN/Chennai
CRBIO
HİNDİSTAN/Hyderabad
GVK Biosciences Private Ltd.
HİNDİSTAN/Ahmedabad ve
Hyderabad
Lambda Therapeutic Research Limited
HİNDİSTAN/Ahmedabad
Lotus Labs Private
HİNDİSTAN/ Bangalore
Reliance Clinical Research Services
HİNDİSTAN/Mumbai
Watson Pharma Private Limited
HİNDİSTAN/Mumbai
International Pharmaceutical Research Center IPRC
ÜRDÜN/Amman
The Arab Pharmaceuticals Industry Consulting Co. Ltd. (APIC)
ÜRDÜN/Amman
%90 güvenlik aralığında EAA0- ve Cmaks karşılaştırması
Jenerik B
Jenerik C
Jenerik A
Jenerik D
% 100
Referans İlaç
% 80
% 125
Kısıtlılıklar
 Farmakokinetik parametreler açısından bireysel farklılıklar ?? (n12)
 Irksal farklılıklar ??
 Cinsiyet farklılıkları
 Yaşlılar ve çocuklar
 Gerçek hayattaki uygulamalar??
 Hastalık varlığı, organ yetmezliği
 Tekrarlayan dozda kullanım
Bir jenerikten diğerine geçişte...
 Tedaviye uyum sorunu,
 Birlikte alınan tedavilerle uyumsuzluk,
 Hastalık tekrarları (etkililik kaybı),
 Advers etkilerde artış (güvenlilik kaybı),
olabileceği akılda tutulmalı!
33
HASTAYA GEREKLİ BİLGİLERİN, TALİMATLARIN
ve UYARILARIN ANLATILMASI
İyi seçilmiş bir ilaç tedavisi
İyi bir hasta-eczacı ilişkisi
Önemli bilgi, talimat ve uyarılar için
yeterli zaman ayırılması
Tedaviye uyumu artırır!!
Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler
İlacın Etkileri
 İlaç neden gereklidir ?
 Hangi semptomlar geçecek, hangileri geçmeyecek ?
 İlaç etkisi ne zaman başlayacak ?
 İlaç düzensiz alınırsa ya da alınmazsa ne olması beklenir ?
Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler
Yan Etkileri
 Hangi yan etkiler oluşabilir ?
 Hasta bunları nasıl fark edecek ?
 Ne kadar sürecek ?
 Ne kadar ciddi olacak ?
 Bunlar için ne yapılabilir ?
Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler
Talimatlar
 İlaç nasıl alınmalı ?
 İlaç ne zaman alınmalı ?
 Tedavi ne kadar devam etmeli ?
 İlaç nasıl saklanmalı ?
 Kalan ilaçları ne yapmalı ?
Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler
Uyarılar
 İlaç ne zaman alınmamalı ?
 Azami doz nedir ?
 Tedavinin tümünün uygulanması neden gereklidir ?
Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler
Her Şey Açık mı?
 Hasta her şeyi anladı mı ?
 En önemli bilgileri tekrarlaması istenir.
 Hastanın başka sorusu var mı ?
Türkiye’de…

Akılcı İlaç Kullanımına ilişkin faaliyetlerin derlenmesi,
toplanması ve ülkenin ihtiyaçlarına, önceliklerine ve
kaynaklarına uygun stratejik planlar haline getirilmesi için geniş
kapsamlı ulusal politikalar belirlemek ve hayata geçirebilmek
amacıyla 12 Ekim 2010 tarihinde İlaç ve Eczacılık Genel
Müdürlüğü, Farmakoekonomi Daire Başkanlığı bünyesinde;
“Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü” kurulmuştur.