Rumeli`de Fetih Hareketinin Başlaması

Kuruluş Dönemi Osmanlı Siyasi Tarihi
Final Yayınları ÖSS Tarih
KURULUŞ DÖNEMİ
OSMANLI SİYASİ TARİHİ
 Büyük Selçuklu Devleti, Türkmen boylarının Anadolu'ya yerleştirilmesine öncülük etti. Böylece Anadolu'da önemli bir
Türk nüfusu potansiyeli oluştu. Bu göçler sırasında Oğuz Türkleri de bölgeye gelerek yerleştiler. Osmanlı Devleti’nin
kurucusu olan Osman Bey ailesi, Oğuzların Bozok-Günhan kolunun Kayı boyundan gelmektedir.
 Geçici olarak Ahlat yöresine yerleşen Kayılar, Yassı Çemen Savaşı’nda, Harzemşahlara karşı Anadolu Selçuklu
Devleti’nin safında yer aldılar. Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubat, Ankara yöresindeki Karacadağ'ı kendilerine vererek
Kayıları bir uç beyliği olarak istihdam etti. Kayılar, Kösedağ Savaşı’ndan sonra Söğüt ve Domaniç’i merkez edindiler.
Ertuğrul Gazi yönetiminde Bizans'a yönelik fetih hareketine başladılar. Bizans’la ilk siyasi ilişkiler böylece kuruldu. Doğudan
gelen Türkmenlerin de katkılarıyla fetih hareketi hızlandı. Bu mücadele sırasında birçok Bizans tekfuru (valisi) yenildi.
 Osmanlılar tarih sahnesine çıktıkları sırada Yakındoğu'da İlhanlı, Altınordu ve Memlûk devletleri hüküm sürmekteydi.
Altınordu, Karadeniz’in kuzeyini egemenliği altına almıştı. İlhanlılar İran, Irak ve Kafkasya'yı zaptetmiş, Selçukluları
yenerek Anadolu’yu kontrollerine almışlardı. Doğu Karadeniz’de Trabzon Pontus Rum, Batı'da ise Bizans hüküm
sürmekteydi. Balkanlarda Bulgar, Sırp, Arnavut, Bosna, Eflak ve Boğdan devletleri, Orta Avrupa’da ise Macar Krallığı
egemendi.
 Bizans’ta mahalli idareciler merkeze karşı isyan halindeydiler. Halk ağır vergiler altında ezilmişti. Bizans ekonomisi
Venedik ve Ceneviz kontrolündeydi. Balkan devletleri Bizans aleyhine genişleme siyaseti izliyorlardı. Bizans, denge
politikası yürüterek varlığını sürdürmekteydi. Balkanlarda güçlü bir devlet yoktu. Siyasi otorite senyörlükler ve küçük
devletçikler arasında dağılmıştı. Ortodokslarla Katolikler arasında kıyasıya bir çatışma vardı. Avrupa’da ise Yüzyıl Savaşları
sürmekteydi.



OSMANLI’NIN GÜÇLENMESİNE
ETKİ EDEN FAKTÖRLER
Anadolu’da siyasi birliğin bozulmuş olması.
Bizans’ın taht kavgalarıyla sarsılmış olması.
Balkanlar'da siyasi ve dini birliğin olmayışı.
OSMAN BEY DÖNEMİ
1281 - 1324
a) İç Faktörler:








Güçlü bir merkezi devlet yapısı kurularak
toprakların bölünmesine izin verilmemesi.
Güçlü bir devlet teşkilatı kurularak, günün
koşulları
çerçevesinde
sorunların
çözümlenmesi.
Alınan yerlerde adalet ve hoşgörüyle
azınlıkların güven ve desteğinin kazanılması.
Mücadeleyi gaza ve cihad temelinde
sürdürerek halkın desteğinin sağlanması.
Bilinçli bir iskan politikası izlenerek, alınan
yerlere Türkmen aşiretlerinin yerleştirilmesi.
Askeri, siyasi ve ekonomik yönden stratejik
yerlerin ele geçirilmesi.
Tımar ve devşirme sistemleriyle güçlü bir
ordunun kurulması.
Balkanlar'da başarılı fetihlerde bulunulması
ve Anadolu beylikleri topraklarının alınması.
 Osmanlı Devleti’nin kurucusudur. Babası Ertuğrul Gazi’nin ölümü üzerine, aşiretin ileri gelenleri
tarafından beyliğin başına getirildi. Ahiler arasında
saygın bir konumu olan Şeyh Edebali’nin kızıyla
evlenerek ahilerin desteğini sağladı.
 Bizans’ın askeri ve ekonomik açıdan zayıflamış
olmasından ve Bizans tekfurları (valileri) arasındaki
mücadeleden yararlanarak Karacahisar, Bilecik,
Yarhisar, İnegöl ve Yenişehir'i fethetti.
 Anadolu Selçuklularının zayıflaması ve iç
karışıklıklarla
uğraşan
İlhanlıların
kısmen
Anadolu’dan
çekilmesi
üzerine,
1299'da
bağımsızlığını ilan etti.
 Bizans’a
karşı
Koyunhisar
(Bapheon)
Savaşı’nı kazandı (1302). Mudanya’yı fethederek
Bizans’ın Bursa’yla bağlantısını kesti. Bursa
kuşatması sürerken vefat etti.
b) Dış Faktörler:
93
Kuruluş Dönemi Osmanlı Siyasi Tarihi
Final Yayınları ÖSS Tarih
Çimpe bir üs haline getirildi.
Tekirdağ'a kadar fethedildi.
 Osman Bey adaletli, cesur ve ileri görüşlüydü.
Hristiyanlara hoşgörü ile yaklaştı. İlk Osmanlı
akçesini
bastırdı.
Döneminde,
Bilecik,
Karacahisar ve Yenişehir yönetim merkezi olarak
kullanıldı.
Trakya

Devlet Teşkilatı Alanında Yapılanma:

Divan-ı Hümayun teşkilatı ve vezirlik kurumu
kuruldu.
İznik ve Bursa’da ilk medreseler açıldı.
Yaya ve Müsellem adıyla ilk düzenli birlikler
kuruldu.
Şehirlerin yönetiminde kadı ve subaşılar
görevlendirildi.
I. MURAT DÖNEMİ (1362-1389)
ORHAN BEY DÖNEMİ (1324-1362)


 Bursa fethedilerek başkent yapıldı. Bursa’nın
fethiyle Osmanlı ekonomisi güçlendi. Bizans’a karşı
Maltepe (Palekanon) Savaşı kazanıldı (1329).
İznik ve İzmit alınarak Kocaeli yarımadasının
fethi tamamlandı. Bir ticaret merkezi olan İzmit'in
alınmasıyla Bizans’ın Anadolu’daki nüfuzu sona
erdi.


Balkanlar'daki hakimiyeti pekiştirme, Bizans’ın
Balkanlarla bağlantısını kesme ve Anadolu'nun
siyasi birliğini kurmaya yönelik bir politika izledi.
 Karesi
Beyliği’ndeki
iç
karışıklıktan
yararlanılarak bu beyliğe son verildi. Anadolu’nun
siyasi birliğini kurma süreci başladı. Osmanlı
küçük bir donanmaya sahip oldu. Osmanlı’da ilk
denizcilik faaliyetinin başlaması Rumeli’ye geçişi
kolaylaştırdı.
 Rumeli’ye geçilerek Çorlu, Lüleburgaz, Malkara,
İpsala, Dedeağaç ve Dimetoka alındı. Sazlıdere
Savaşı kazanılarak Edirne alındı (1362). Bizans’ın
Balkanlar’la bağlantısı kesildi. Balkanlar’ın fetih
yolu açıldı. Gümülcine ve Filibe alındı.
 Edirne’nin fethinden sonra, Balkanlar’daki Türk
ilerleyişini durdurmak üzere kurulan haçlı ittifakı
Sırp Sındığı Savaşı’nda yenilgiye uğratıldı (1364).
Haçlılara karşı ilk zafer kazanıldı. Saldırılara
anında karşılık vermek üzere başkent Edirne'ye
taşındı. Kısa sürede Doğu Trakya’nın fethi
tamamlandı.
Rumeli'de Fetih Hareketinin Başlaması
a) Amaç:





Doğu
Türk cihan hakimiyeti idealini gerçekleştirmek.
Stratejik yerleri ele geçirmek.
İstanbul’un fethine ortam hazırlamak.
Yeni gelir kaynakları elde etmek.
Türkmenlerin bir kısmını Rumeli’ye yerleştirmek.
 Sırp kuvvetleri Çirmen Savaşı’nda yenilgiye
uğratıldı (1371). Makedonya’nın fetih yolu açıldı.
Drama, Kavala, Serez, Vardar ve Yenice fethedildi.
Bizans’ın Trakya’daki varlığı sona erdi.
b) Fetihleri kolaylaştıran etkenler:
 Rumeli’de Bizans varlığının zayıflamış olması.
 Balkanlarda siyasi ve dini savaşların yapılması.
 Osmanlı’nın, adalet ve hoşgörüye dayalı
siyasetinin Balkan halklarını etkilemesi.
 Rumeli’ye
yerleşen
Ahilerin
çalışmaları
sayesinde Rumeli halkının Osmanlı yönetimini
tanıması.
 İç isyanlar ve dış baskılar karşısında zor
durumda kalan Bizans’ın Osmanlı'dan yardım
istemesi.
 Siyasi birliği kurma faaliyeti sürdürüldü. Hamit
oğullarından Isparta ve çevresi satın alındı. Germiyanoğullarından Kütahya ve çevresi çeyiz
olarak alındı. Karamanoğulları üzerine sefere
çıkıldı.

I. Kosova Savaşı:
 Osmanlı ordusu Ploşnik’te pusuya düşerek,
Rumeli'de ilk kez yenilgiye uğradı. Bundan cesaret
alan Balkan devletleri, Osmanlı’yı Balkanlar’dan
atmak üzere, haçlı birliği kurdular. Haçlı ordusu I.
Kosova Savaşı’nda yenilgiye uğratıldı (1389).
c) Rumeli'deki İlk Siyasi Gelişmeler:
 Orhan Bey, taht kavgaları ve dış saldırılar
karşısında, oğlu Süleyman Paşa’yı, Bizans
İmparatoru Kantakuzenos’a yardıma gönderdi. Bu
yardım karşılığında, Gelibolu Yarımadası'ndaki
Çimpe Kalesi alındı (1353). Böylece Osmanlı
Rumeli’de ilk kez bir toprak parçasına sahip oldu.
 Rumeli’ye geçişte, Sırp Sındığı ve Çirmen’den
sonra üçüncü büyük adım atıldı. Osmanlı’nın
Balkanlar’da gücü kanıtlandı; hakimiyeti pekişti.
Savaştan sonra I. Murat bir Sırp askeri tarafından
şehit edildi.
94
Kuruluş Dönemi Osmanlı Siyasi Tarihi

Devlet Teşkilatı Alanında Yapılanma:

Sınırların genişlemesi üzerine Eyalet sistemine
geçildi. Rumeli Beylerbeyliği kurularak, Lala
Şahin Paşa ilk Rumeli Beylerbeyi olarak atandı.
Kapıkulu sistemine dayanan Yeniçeri Ocağı
kuruldu. Bu amaçla Pençik sistemi uygulandı.
Tımar sistemi uygulanarak, Tımarlı Sipahi
Ordusu'nun temeli atıldı.
Topçu Ocağı kuruldu. I. Kosova Savaşı'nda ilk
kez top kullanıldı.



Final Yayınları ÖSS Tarih





İstanbul’un Kuşatılması:
 İstanbul, Osmanlı Devleti döneminde ilk kez
Yıldırım tarafından kuşatıldı. Fakat, batıda haçlı
birliğinin kurulmasıyla kuşatma sonuçsuz kaldı.
Niğbolu Savaşı (1396):
OSMANLILARDA İSKAN SİYASETİ
 Osmanlı Devleti’nin temel hedeflerinden biri de
Balkanlara yerleşmekti. Bunun için, Orhan Bey ve I.
Murat dönemlerinden başlamak üzere, bilinçli bir
iskan politikası izlendi. Anadolu’dan getirilen
Türkmenler
Rumeli'ye
yerleştirildi.
Böylece,
fetihlerin kalıcılığı ve sınırların güvenliği
sağlandı. Türkmenler Rumeli’ye yerleştirilirken şu
ilkelerin uygulanmasına özen gösterildi:








 İstanbul’u kuşatmadan kurtarmak ve Türkleri
Balkanlar’dan atmak üzere kurulan haçlı ordusu
yenilgiye uğratıldı. Bulgaristan bir Türk ili haline
geldi. Osmanlı sınırları Tuna’ya kadar genişledi.
Osmanlı’nın İslam dünyasında nüfuzu arttı.
Yıldırım’a Sultan-ı İklim-i Rum ünvanı verildi.
 Niğbolu’dan sonra İstanbul yeniden kuşatıldı.
Bu amaçla, Anadolu Hisarı yapıldı. Fakat, Timur
tehlikesi çıkınca Bizans’la anlaşma yapıldı.
Böylece, İstanbul’da bir Türk mahallesi kurulacak,
İstanbul’a kadı tayin edilecek ve Bizans vergi
verecekti.
Konar - göçer Yörükleri Rumeli’ye yerleştirerek,
yerleşik hayata geçmelerini sağlamak.
Anadolu'da anlaşmazlık içinde olan ailelerden
birini Rumeli'ye yerleştirerek asayişi korumak.
Bir yerden göç alırken o bölgenin üretim
düzenini bozmamak.
Göçmenlere
bazı
kolaylıklar
sağlamak;
onlardan bir süre vergi almamak.
Göçmenlerin, geçerli bir mazeret olmadan
Anadolu’ya geri dönmelerini yasaklamak.
Bölgenin koşullarına uyum sağlayabilmek için,
Rumeli’ye yakın yerlerden göçmen almak.
Yerli halktan, isyan çıkarabilecek nitelikte
olanları
Rumeli’de
başka
bölgelere
yerleştirmek.
Fethedilen yerlerdeki sosyal yapıyı korumak.
Yerli halka inanç özgürlüğü tanımak.
Ankara Savaşı (1402):
a) Nedenleri:





YILDIRIM BÂYEZİD DÖNEMİ (1389-1402)
İki tarafta da cihan hakimiyeti idealinin varlığı.
Timur’un, Çin seferine çıkmadan önce, Batı’da
güçlü bir devlet bırakmak istememesi.
Osmanlı’dan kaçan beylerin Timur’u, Timur’dan
kaçan beylerin ise Yıldırım'ı kışkırtması.
Hakaret ifadeleri içeren mektupların yazılması.
Timur'un
Yıldırım’a
beylik
sembolleri
göndermesi; kendi adına para bastırılmasını ve
beyliklerin
topraklarının
geri
verilmesini
istemesi.
 Eski beyliklerden kalma birliklerin Timur tarafına
geçmesi, Timur ordusunun güçlü olması ve
yardımcı Sırp kuvvetlerinin savaştan erken
çekilmesi nedeniyle Osmanlı ağır bir yenilgi aldı.
 Anadolu’nun siyasi birliğini kurmaya yönelik asıl
faaliyetler bu dönemde başladı. Germiyan,
Saruhan, Aydın, Menteşe, Hamid, Teke,
Karaman, Candar, Kadı Burhaneddin, Tacüddin
ve Taşhan beyliklerinin toprakları alındı. Böylece:
b) Sonuçları:


Ege ve Akdeniz sahillerine egemen olundu.
Devletin stratejik güç ve önemi arttı. Bu durum
Osmanlı’yı Timur ile karşı karşıya getirdi.
Aydın, Menteşe ve Saruhan donanmalarının
alınmasıyla Osmanlı deniz gücü arttı.
Donanmayı
geliştirmek
üzere
Gelibolu
Tersanesi kuruldu.
Kütahya merkez olmak üzere Anadolu
Beylerbeyliği kuruldu.
Fırat’a kadar “siyasi birlik” kuruldu.
95
Anadolu’nun siyasi birliği bozuldu. Aydın,
Karaman, Germiyan, Saruhan, Menteşe,
Hamit ve İsfendiyar beylikleri yeniden kuruldu.
Kuruluş Dönemi Osmanlı Siyasi Tarihi





Final Yayınları ÖSS Tarih
 Not: Bazı Osmanlı kayıtlarında, Mustafa Çelebi'nin Yıldırım'ın oğlu olmadığı gerekçesiyle, bu
olaya "Düzmece Mustafa Olayı" denmiştir.
Yıldırım ile oğulları Musa ve Mustafa esir düştü.
Anadolu Timur hakimiyetine girdi. Birçok şehir
yağmalandı. Can ve mal güvenliği kalmadı.
Osmanlı’da Fetret Devri başladı.
İstanbul’un fethi gecikti.
Rumeli’de bazı yerler elden çıktı. (Fakat,
Osmanlı'nın hoşgörüsü, iskan politikası, Balkan
devletlerinin cesaretinin kırılmış olması ve
Avrupa’da Yüzyıl Savaşları'nın sürüyor olması
nedeniyle büyük bir kayıp meydana gelmedi.)
II. MURAT DÖNEMİ (1421-1451)
 Bizans’ın da yardımıyla yeniden isyana
teşebbüs eden Düzmece Mustafa idam edildi.
Bizans'ı cezalandırmak üzere İstanbul kuşatıldı.
Bizans, kuşatmadan kurtulmak üzere, bu kez II.
Murat’ın kardeşi Şehzade Mustafa'yı isyana teşvik
etti. Kuşatma kaldırıldı. Mustafa Çelebi idam edildi.
Not: Türklerin Batı’ya ilerlemesini geciktiren olaylar
Haçlı Seferleri, Kösedağ Savaşı ve Ankara
Savaşı; ilerlemeyi tamamen durduran olay ise II.
Viyana Kuşatması’dır.
 Aydın, Menteşe ve Hamid beyliklerine son
verildi. Germiyan toprakları vasiyet yoluyla
Osmanlı'ya kaldı. Osmanlı Batı Anadolu’ya hakim
oldu. Karamanoğulları üzerine sefere çıkıldı; fakat,
Rumeli'de durum karıştığı için geri dönüldü.
 Rumeli'deki Gelişmeler:
FETRET DÖNEMİ (1402-1413)
 Timur, bölünmüş ve kendine bağlı idareler
istediği için, Osmanlı topraklarını Yıldırım’ın oğulları
arasında paylaştı. Yıldırım’ın oğulları arasında taht
kavgası başladı. Süleyman Çelebi Edirne’de,
Musa Çelebi
Bursa’da,
Mehmet Çelebi
Amasya’da,
İsa
Çelebi
ise
Balıkesir’de
hükümdarlıklarını ilan ettiler. Bu durumun ortaya
çıkmasında “devlet hanedan üyelerinin ortak
malıdır” anlayışının etkisi vardı. Sonunda
mücadeleyi Mehmet Çelebi kazanarak Osmanlı
tahtına tek başına hakim oldu.
 Osmanlı kuvvetleri Makedonya ve Adriyatik’e
kadar ilerledi. Fakat, bu başarılar uzun sürmedi.
Hermanştad
Vezağ,
Morava
ve
İzladi
Derbendi'nde Osmanlı kuvvetleri yenilgiye uğradı.
Balkanlar’da yeniden haçlı birliği kuruldu.
Yenilgilerin artması ve karaman saldırısının
başlaması üzerine, Balkan devletleri ile anlaşma
gereği duyuldu.
 Fetret Devri’nde Osmanlı Devleti dağılma
tehlikesi geçirdi. Anadolu’da Osmanlı hakimiyeti
zayıfladı. Fakat, sağlam devlet örgütü ve sağlıklı
sosyal kurumları sayesinde tamamen dağılıp yok
olmadı.
Edirne - Segedin Antlaşması (1444):
a)
b)
c)
d)
Sırbistan Osmanlı’ya vergi verecek.
Bulgaristan Osmanlı kontrolünde kalacak.
Tuna Nehri, sınır olarak kabul edilecek.
Osmanlı ile Macaristan on yıl savaşmayacak.
Sonuç ve Önemi: Başta Macaristan olmak üzere,
Balkanlar
devletleriyle
yapılan
ilk
resmi
antlaşmadır. Taraflar arasında ilk kez bir sınır
çizilmiştir.
I. MEHMET DÖNEMİ (1413 - 1421 )
 Merkezi otoriteyi yeniden kurduğu için devletin
ikinci kurucusu sayılır. Anadolu siyasi birliğini
kurma
çalışmalarını
yeniden
başlattı.
Aydınoğulları 'ndan İzmir’i aldı. Saruhan
Beyliği’ni yıktı. Venedik'le ilk deniz savaşı
yapıldı, fakat donanma zayıf olduğu için başarılı
olunamadı.
 II. Murat, yenilgilerden dolayı aldığı tepkilerin
etkisiyle tahttan ayrıldı. Yorgunluğunu ileri sürerek,
tahtı oğlu II. Mehmet’e bıraktı. (II. Murat, kendi
isteğiyle tahttan ayrılan tek Osmanlı padişahıdır.)

 Dönemin bilginlerinden Şeyh Bedreddin, dini
nitelikli ilk isyan hareketini çıkardı; başarılı
olamayarak idam edildi. Yıldırım'ın oğlu Mustafa
Çelebi, Bizans’ın da yardımıyla, siyasi nitelikli bir
isyan çıkardı; başarılı olamayarak Bizans’a sığındı.
Varna Savaşı (1444):
 Çocuk yaşta birinin Osmanlı tahtına geçmesi
Avrupa için bir fırsattı. Papa'nın öncülüğünde,
Macar, Hırvat, Leh, Alman ve Venedik
kuvvetlerinden oluşan bir haçlı birliği kuruldu.
Devlet adamlarının da devreye girmesiyle yeniden
96
Kuruluş Dönemi Osmanlı Siyasi Tarihi
Final Yayınları ÖSS Tarih
ordunun başına geçen II. Murat, haçlıları yenilgiye
uğrattı.

Sonuç ve Önemi: Osmanlı’nın Balkanlar’da
hakimiyeti pekişti. Yenilgilerin izleri silindi.
Bulgaristan doğrudan Osmanlı egemenliğine alındı.

ÖRNEK ÖSS SORULARI
II. Kosova Savaşı (1448):
1- Osmanlı Devleti’nin ilk yıllarında eğitim için
Mısır ve Suriye’ye öğrenciler gönderilmiş. Bu
ülkelerdeki
bazı
bilim
adamları
da,
medreselerde ders vermek üzere Anadolu’ya
getirilmiştir.
 Varna’nın intikamını almak üzere yeniden
kurulan haçlı ordusu ağır bir yenilgiye uğratıldı.
Sonuç ve
Önemi:
Türklerin
Balkanlar’a
yerleşmesi
kesinleşti.
Haçlıların
İstanbul’u
kurtarmak üzere düzenledikleri son sefer oldu.
İstanbul’un fethine ortam hazırlandı. Batı’ya karşı
taarruz üstünlüğü sağlandı.
Bu durum, aşağıdakilerin
açıklanabilir?
YÖNERGE
Osmanlıların kısa sürede Anadolu ve Rumeli’de hakimiyet kurmasında, o
dönemde Anadolu ve Rumeli’de güçlü bir siyasal otoritenin bulunmayışı etkili
olmuştur.

Osmanlılarda fethedilen yerlere ilk devlet memurları olarak kadı ve
subaşıların atanması, “adalet ve güvenliği” sağlamanın devletin temel bir politikası
olduğunu gösterir.

Osmanlıların, Türkmen boylarını Rumeli’ye yerleştirirken konar-göçer
Yörüklere öncelik vermesi, devletin Yörükleri yerleşik yaşama geçirmeye yönelik
bir politika yürüttüğü yargısıyla açıklanabilir.

Osmanlıların, Rumeli’ye yerleştirilen Türkmenlerin geçerli bir neden olmadan
yeni yerleşim yerini terk etmelerini yasaklaması, Rumeli’nin yeni bir yurt haline
getirilmeye çalışıldığını gösterir.

Osmanlıların, Anadolu’da anlaşmazlık içinde olan iki aileden birini Rumeli’ye
yerleştirmeleri, “ülkede asayiş ve güvenliği sağlamanın devletin temel bir
politikası olduğu” yargısıyla açıklanabilir.

Osmanlıların, Rumeli’de fethedilen yerlerdeki mevcut sosyal düzeni
korumaları ve halka inanç özgürlüğü tanımaları, “fetihlerin kalıcı olmasının”
halkın güven ve desteğinin kazanılmasına bağlandığını gösterir.

Yıldırım Bayezid’in yıktığı Anadolu beyliklerinin Ankara Savaşı’ndan sonra
yeniden kurulması, Anadolu Türk siyasal birliğinin bozulduğunu gösterir.

Fetret döneminde Yıldırımın oğulları arasında taht kavgalarının çıkması,
“ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır” anlayışıyla hareket edildiğini gösterir.
hangisi
ile
A) Osmanlıların medrese eğitimini temel
almasıyla
B) Bu dönemde medrese eğitiminde Mısır ve
Suriye’nin ileri bir düzeyde olmasıyla
C) İslam ülkeleri arasında kültürel ilişkilere
önem verilmesiyle
D) Mısır ve Suriye’den başka yerde medrese
eğitimi olmamasıyla
E) Batı eğitim kurumlarıyla ilişki kurulmamış
olmasıyla
1982
 Not: II. Murat, medrese eğitimini geliştirmek
üzere, Mısır ve Suriye’den bilim adamları getirdi
ve bu ülkelere öğrenci gönderdi. Türk tarihi
araştırmalarına önem verdi.

Osmanlılarla Anadolu beylikleri arasında yapılan mücadeleler sırasında
kültürel kurumların zarar görmemesi, mücadelenin öncelikle “siyasal
çekişmelerden” kaynaklandığı yargısını doğrular.
2- Aşağıdakilerden
hangisi,
Osmanlıların
Balkanlarda ilerlemesinin sonuçlarından biri
değildir?
A) Beylerbeyliği sayısının ikiye çıkması
B) Yeniçeri Ocağı’nın kurulması
C) Haçlı zihniyetinin canlanması
D) Teokratik yönetime geçilmesi
E) Boğazların denetiminin Osmanlıların eline
geçmesi
1994
3- İslamiyet’te dini yaymak için yapılan savaşlar
kutsal sayılmış, diğer yandan İslam devletlerinde
Müslüman olmayan tebaaya, özel vergiler gibi
belli koşullarda, din serbestliği tanınmıştır.
Bu durum, aşağıdakilerin hangisinin bir
göstergesi olamaz?
A) Devlet yönetiminde hoşgörü olduğunun
B) Devlet gelirlerinin artırıldığının
C) Çeşitli vergilerin alındığının
97
Kuruluş Dönemi Osmanlı Siyasi Tarihi
Final Yayınları ÖSS Tarih
D) İslamiyet’in yayılması için çaba harcandığının
E) Müslüman
olmayanların
yönetime
katıldıklarının
1997
4- Aşağıdaki politikalardan hangisi, Türklerin
Balkanlarda
göçmen
olarak
yerleşip
kalmasını
sağlamak
amacıyla
uygulanmamıştır?
B) Subaşı – Kadı
C) Şehzade – Vezir
D) Bayraktar – Vezir
E) Akıncılar - Ahiler
1996
7- XVI. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde sınırların
genişlemesiyle eyalet sayısı artmıştır.
Bu durumun, aşağıdakilerden hangisine
neden olduğu savunulamaz?
A) Göçmenlerin geçerli neden olmadan yeni
yerleşim
yerlerini
terk
etmelerinin
yasaklanması
B) Anadolu’dan göçmen naklinde, özellikle
anlaşmazlık içinde olan ailelerin seçilmesi
C) Göçmenlerden, bir süre için vergi alınmaması
D) Hristiyan
ailelerden
alınan
çocukların,
Müslüman çiftçilerin yanına gönderilmesi
E) Yeni yerleşim yerlerine, gerekli olan
malzemenin sağlanması
1998
A) Beylerbeyleri sayısının artmasına
B) Eyalet yönetiminde yeni yöntemlerin ortaya
çıkmasına
C) Beylerbeylerinin öneminin artmasına
D) Eyalet gelirlerinin azalmasına
E) Merkezi otoritenin denetim gereksiniminin
artmasına
1998
5- Aşağıdakilerin hangisi, Osmanlı Devleti'nin
Kuruluş Dönemi'nde yer alan olaylardan
biridir?
8- Aşağıdaki olaylardan hangisi, Anadolu’da
Türk birliğinin bozulmasına ve Osmanlı
Devleti’nin dağılma tehlikesi geçirmesine yol
açmıştır?
A) Kırım
Hanlığı'nın
Osmanlı
Devleti'ne
bağlanması
B) Mısır'ın Osmanlı topraklarına katılması
C) Bulgar Krallığı topraklarının Osmanlı ülkesine
katılması
D) Kıbrıs Adası'nın fethedilmesi
E) Şehzade Cem'in II. Bayezid'e başkaldırması
1997
A) Niğbolu Savaşı
B) I. Kosova Savaşı
C) Ankara Savaşı
D) Varna Savaşı
E) II. Kosova Savaşı
1986
9- Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde,
bugünkü Bakanlar Kurulu'nun görev ve
yetkilerini hangi kuruluş yüklenmiştir?
6- Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş döneminde,
ele geçirilen yerlere Türkler yerleştirilirken,
buralarda güvenliğin korunmasına ve hukuk
davalarının yürütülmesine de özen gösterilmiştir.
A) Enderun
B) Bab-ı Ali
C) Kapıkulu Ocakları
D) Medrese
E) Divan-ı Hümayun
Bu yerlerin güvenliklerinden ve hukuk
davalarının yürütülmesinden sorumlu olan
görevliler
aşağıdakilerden
hangisinde
sırasıyla verilmiştir?
1985
A) Defterdar – Müftü
98
Kuruluş Dönemi Osmanlı Siyasi Tarihi
Cevaplar:
1- B
6- B
2- D
7- D
3- E
8- C
Final Yayınları ÖSS Tarih
4- D
9- E
5- C
99