Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Kliniği DİYABETLİ ÇOCUKLARDA HİPERGLİSEMİ YÖNETİMİ 1. Diyabetli çocuklarda glisemik kontrol değerlendirmesi Suboptimal Yüksek risk (müdahale önerilir) (müdahale gerekir) 90-145 145-160 >160 Tokluk KŞ 90-180 180-250 >250 Uyku öncesi KŞ 120-180 80-200 <80 veya >200 Gece KŞ 80-160 70-200 <70 veya >200 HbA1c (%) <7,5 7,5-9,0 >9,0 Kontrol düzeyi Optimal Sabah açlık veya öğün öncesi KŞ Hastalar kendine özgü klinik özellikler gösterebileceğinden tedavi hedefleri her hasta için bireyselleştirilmelidir. Yukarıdaki tanımlar konu ile ilgili genel bir çerçeve sunmaktadır. KŞ: Kan şekeri (mg/dl) 2. İnsülin duyarlılığı İnsülin duyarlılığı bir diyabet hastasında 1 ünite insülin uygulamasında kan şekerini yaklaşık olarak ne kadar düşüreceğini ifade eder. Aşağıdaki şekilde hesaplanır. a) Hasta eğer hızlı etkili insülinlerden (Novorapid®, Humalog®, Apidra®)kullanıyor ise İnsülin duyarlılığı (İD) = 1800 / günlük insülin gereksinimi Örnek: Lantus 1 x 20 ünite, Novorapid 3 x 15 ünite kullanan bir hastanın günlük insülin gereksinimi = 65 ünite/gün İD = 1800 / 65 = 27,7 mg/ünite Bu rakam bir üst 10’lük tam sayıya yuvarlanır = 30 mg/ünite. Bu hastada 1 ünite hızlı etkili insülin kan şekerini yaklaşık olarak 30 mg düşürür anlamına gelir. b) Hasta eğer kısa etkili insülin -regüler insülin- (Actrapid®) kullanıyor ise İnsülin duyarlılığı = 1500 / günlük insülin gereksinimi Örnek: Lantus® 1 x 20 ünite, Actrapid® 3 x 15 ünite kullanan bir hastanın günlük insülin gereksinimi = 65 ünite/gün İD = 1500 / 65 = 23,1 mg/ünite Bu rakam bir üst 10’lük tam sayıya yuvarlanır = 30 mg/ünite. Bu hastada 1 ünite kısa etkili insülin kan şekerini yaklaşık olarak 30 mg düşürür anlamına gelir. Hazırlayan: Dr. Đ.Esen Yazılma tarihi: 03.06.2013 Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Kliniği 3. Öğün öncesi (açlık) hiperglisemi Öğün öncesi insülin dozu = planlamış öğün dozu + düzeltme dozu şeklinde uygulanır. Düzeltme dozu = (hastanın ölçülen kan şekeri – 200) / insülin duyarlılığı Örnek: Hastanın öğle yemeği öncesi kan şekeri 355 mg/dl, insülin duyarlılığı 40 mg/ünite ve planlanmış öğün insülin dozu 12 ünite ise; Hastanın öğle yemeği öncesi yapması gereken insülin dozu: = 12 + [(355–200) / 40] = 12 + 3,8 = 15,8 (en yakın tam rakama yuvarlanır*) = 16 ünite * Hasta 0,5 ünite duyarlılığında kalem kullanıyorsa sonuç en yakın 0,5 ‘in katlarına yuvarlanır. 4. Tokluk hiperglisemisi Düzeltme dozu* ile müdahale edilir. Örnek: Hastanın öğle yemeği sonrası tokluk kan şekeri 410 mg/dl, insülin duyarlılığı 80 mg/ünite ise; Hastanın kan şekerini düzeltmek için gerekli insülin dozu: = (410–200) / 80] = 2,6 (en yakın tam rakama yuvarlanır*) = 3 ünite * Düzeltme dozu tercihen hızlı etkili insülinler (Novorapid®, Humalog®, Apidra®) ile uygulanır. Hasta 0,5 ünite duyarlılığında kalem kullanıyorsa sonuç en yakın 0,5 ‘in katlarına yuvarlanır. 5. Uyku öncesi hiperglisemi Düzeltme dozu ile müdahale edilir. Örnek: Pubertedeki bir hastanın uyku öncesi kan şekeri 300 mg/dl, insülin duyarlılığı 30 mg/ünite ise; Hastanın kan şekerini düzeltmek için gerekli insülin dozu: = (300–200) / 30] = 3,3 (en yakın tam rakama yuvarlanır*) = 3 ünite** → = 2 ünite * Hasta 0,5 ünite duyarlılığında kalem kullanıyorsa sonuç en yakın 0,5 ‘in katlarına yuvarlanır. ** Uyku öncesi yapılacak düzeltme dozu, hastanın uykuda olacağı ve hipoglisemi semptomlarının fark edilemeyebileceği göz önünde bulundurularak hesaplanandan pubertal hastalarda %30 prepubertal hastalarda %50 daha az yapılmalıdır.** 6. Gece hiperglisemisi Uyku öncesi hiperglisemisi kurallarına göre müdahale edilir. NOT: Hesaplamalarda kullanılan 200 mg/dl hedef değeri hastaya göre bireyleştirilebilir. Hazırlayan: Dr. Đ.Esen Yazılma tarihi: 03.06.2013