şiddeti önleme platformu - Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü

ŞİDDETİ ÖNLEME PLATFORMU
EĞİTİM ve ŞİDDET ALT ÇALIŞMA GRUBU
RAPORU
TBMM Iğdır Milletvekili Prof. Dr. Dursun AKDEMİR ve 45 milletvekili, 13.06.2003
tarihinde
“Sokak Çocuklarının Sorunlarının Çözümlenmesi İçin Alınması Gereken
Önlemlerin Belirlenmesi” amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önerge vermişlerdir.
Eskişehir Milletvekili Cevdet SELVİ ve 22 milletvekili, 20.01.2004 tarihinde 128 sayılı Meclis
araştırması açılmasına ilişkin önergede “Sokakta Yaşayan Çocuklar Arasında Yaygınlaşan
ve Toplumun Geleceğini Tehlikeye Düşüren Uyuşturucu Kullanımı Konusunda Alınması
Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi”ni amaçlamışlardır. Konya Milletvekili Orhan ERDEM ve 44
milletvekili de, 14.04.2004 tarihinde “Çocuklarımızı Sokağa İten Nedenlerin Araştırılarak
Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi” amacıyla Meclis Araştırması açılmasına ilişkin
önerge vermişlerdir. Bu önergeler, Meclis Başkanının özel ilgisi ve konunun önemi göz
önüne alınarak birleştirilmiş, ivedilikle TBMM Genel Kurul Gündemine alınmış ve bir
Araştırma Komisyonu kurulması kararlaştırılmıştır.
TBMM Denizli Milletvekili Mehmet YÜKSEKTEPE ile HÜTF Pediatri Anabilim Dalı,
HÜTF Çocuk Ruh Sağlığı Anabilim Dalı, Türkiye Milli Pediatri Derneği, Çocuk ve Gençlik Ruh
Sağlığı Derneği üyelerinden oluşan Çocuk ve Şiddet Çalışma Grubunun girişimleri
sonucunda 01.07.2004 tarihinde TBMM’de “Çocuk ve Şiddet” konusunda bir konferans
düzenlenmiş ve Doç. Dr. S. Songül YALÇIN ve Prof. Dr. Füsun ÇUHADAROĞLU ÇETİN
konuşmacı olarak katılmışlardır. Bu toplantıda toplumda şiddetle mücadele edilmesinin
çocukların geleceği ve ülkemizin esenliği açısından gerekliliği vurgulanmıştır.
Şiddeti Önleme Platformu toplantıları, toplumsal alanda, ailede ve kitle iletişim
araçlarında şiddetin önlenmesi ve bu konudaki toplumsal duyarlılığı arttırma amacıyla
Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Sayın Güldal AKŞİT koordinatörlüğünde düzenlenmiştir.
Şiddeti Önleme Platformu çalışmalarına, TBMM Denizli Milletvekili Mehmet YÜKSEKTEPE,
İstanbul Milletvekili Dr. Zeynep KARAHAN USLU, Iğdır Milletvekili Prof. Dr. Dursun
AKDEMİR, Balıkesir Milletvekili Op. Dr. Turhan ÇÖMEZ, ve Çocuk ve Şiddet Çalışma Grubu
üyelerinin girişimleriyle başlamış ve ilk toplantısını 15.07.2004 tarihinde, “Medyadaki Şiddete
Karşı Çocukları Koruma” başlığı altında gerçekleştirmiştir. Bu toplantıda, Platformun
çalışmalarına, Şiddeti Önleme Platformu adı altında devam edilmesine, sekreteryasının
Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmesine, bir sonraki
toplantının 03.08.2004 tarihinde yapılmasına karar verilmiştir.
Şiddeti Önleme Platformu’nun 03.08.2004 tarihli toplantısında, alt çalışma grupları
oluşturulmuş, Platformun çalışmalarının bir süre alt çalışma grupları şeklinde devam
ettirilmesine, alt çalışma gruplarının çalışmalarının tamamlanmasının ardından şiddet
konusunda Ulusal Eylem Planı’nın oluşturulmasının gerekliliğine karar verilmiştir.
Şiddeti Önleme Platformu çerçevesinde oluşturulan alt çalışma grupları şunlardır:
 Eğitim ve Şiddet Alt Çalışma Grubu,
 Medya ve Şiddet Alt Çalışma Grubu,
 Aile İçi Şiddet Alt Çalışma Grubu,
 Koordinasyon ve İşbirliği Alt Çalışma Grubu.
Eğitim ve Şiddet Alt Çalışma Grubu’na TBMM Denizli Milletvekili Mehmet
YÜKSEKTEPE, Çocuk ve Şiddet Çalışma Grubu’ndan Prof. Dr. Bahar GÖKLER, Prof. Dr.
Selahaddin ŞENOL seçilmiştir.
Şiddeti Önleme Platformu Eğitim ve Şiddet Alt Çalışma Grubu, toplantılarını
05/08/2004, 12/08/2004, 02/09/2004, 19/10/2004, tarihlerinde gerçekleştirmiştir. İlk toplantıda
Hacettepe Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bahar GÖKLER başkan seçilmiş; katılımcıların çalışma
düzeni hakkındaki düşünceleri alınmıştır. Eğitim ve Şiddet Alt Çalışma Grubu çalışmalarını
aşağıdaki başlıklar altında eğitim programları geliştirme çerçevesinde tamamlamayı
kararlaştırmıştır.
Toplum Eğitimi
1- Hizmet Verenlerin Eğitimi,
2- Şiddetin Toplumsal Taraflarına Yönelik Eğitim,
a) Şiddet Uygulayıcıların Eğitimi,
b) Mağdurların Eğitimi ve Rehabilitasyonu,
3- Kitlesel Eğitim
Şiddeti Önleme Platformu Eğitim ve Şiddet Alt Çalışma Grubu çalışmalarını
TBMM Denizli Milletvekili Mehmet YÜKSEKTEPE ile İç İşleri Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı,
Sağlık Bakanlığı, DPT Müsteşarlığı, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Diyanet İşleri
Başkanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal
Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Yenimahalle Belediye
Başkanlığı ve üniversite öğretim üyelerinin katılımıyla gerçekleştirmiştir.
Şiddeti Önleme Platformu’nun 09/03/2005 tarihinde Devlet Bakanı Sn. Güldal
AKŞİT başkanlığında gerçekleştirilen toplantısında Alt Çalışma Grupları Raporları
değerlendirilmiş ve katılımcıların görüşleri doğrultusunda Raporlar yeniden düzenlenmiştir.
Şiddeti Önleme Platformu
Eğitim ve Şiddet Alt Çalışma Grubu
Sonuç Kararları
Eğitim ve Şiddet Alt Çalışma Grubu, çalışmalarını, şu başlıklar altında eğitim
programları geliştirme çerçevesinde gerçekleştirmiştir.
Toplum Eğitimi
1- Hizmet Verenlerin Eğitimi,
2- Şiddetin Toplumsal Taraflarına Yönelik Eğitim,
a) Şiddet Uygulayıcıların Eğitimi,
b) Mağdurların Eğitimi ve Rehabilitasyonu,
3- Kitlesel Eğitim
1- Hizmet Verenlerin Eğitimi:
Hizmet verenlerin eğitimini kurumsal eğitim olarak tanımlamak mümkündür. Bu
bağlamda, şiddeti önlemeye yönelik hizmet içi eğitim programları, aşağıdaki kurumlarda
şiddet konusunda bilgilendirici, yönlendirici, duyarlılık artırıcı, farkındalık kazandırıcı
toplantılar, konferanslar ve küçük grup çalışmaları şeklindeki etkinliklerle verilebilir:
Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı öğretim kurumlarında, yöneticiler, öğretmenler ve
rehber öğretmenler ile mesleki eğitim merkezleri ve halk eğitim merkezlerinde çalışan
yönetici ve öğretmenlerin eğitimi,
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü bünyesindeki toplum
merkezleri, aile danışma merkezleri, kadın sığınma evleri, çocuk yuvaları, yetiştirme yurtları
ve huzurevlerinde hizmet veren sosyal hizmet uzmanları, öğretmenler, psikologlar, çocuk
gelişimi ve eğitimi uzmanları ve bakım hizmetinden sorumlu kişilerin eğitimi,
Sağlık Bakanlığı bünyesinde, birinci basamak sağlık hizmeti veren pratisyen hekimler,
ebe ve hemşirelerin eğitimi,
İçişleri Bakanlığı bünyesinde, kaymakam adaylarının ve İçişleri Bakanlığı’na bağlı
Emniyet Genel Müdürlüğü ile Jandarma Genel Komutanlığı’nda görev yapan kolluk
görevlilerinin eğitimi,
Adalet Bakanlığı bünyesinde, hakimler ve savcılar ile çocuk ve aile mahkemelerinde,
tutukevi ve ıslahevlerinde çalışan uzmanlarla diğer personelin eğitimi,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak, kanuni yaş sınırları içinde kalmak
şartıyla çalışan çocukların iş yerlerindeki ustaların eğitimi,
Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı çalışan din görevlilerinin ve aile danışma
bürolarında görev yapan personelin eğitimi,
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nde çocuk ve gençlerle çalışan uzmanların eğitimi
(örneğin yaz kampları ve yaz okullarında şiddetin önlenmesi ve şiddete maruz kalanların
yapması gerekenlerin öğretilmesi konusunda eğitim verilmesi),
Polis Akademisi ve Polis Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinin eğitim programlarına
şiddetin bir konu olarak alınması ve polis adaylarının şiddet konusunda eğitilmesi,
GAP İdaresi bünyesindeki Çok Amaçlı Toplum Merkezleri’nde görev yapan
uzmanların eğitimi,
Medya mensuplarının eğitimi (ayrıntılı bilgi için Medya ve Şiddet Alt Çalışma Grubu
Raporuna bakınız),
Yerel Yönetimlere bağlı eğitim ve rehabilitasyon kurumlarında çalışanların eğitimi,
Üniversitelerde ders programlarına şiddet konusunun dahil edilmesi, ders işlenirken
şiddeti önleyici yaklaşımların benimsenmesine yönelik bir program izlenmesi,
2-Şiddetin Toplumsal Taraflarına Yönelik Eğitim:
a) Şiddet Uygulayıcıların Eğitimi: Şiddet konusu ile ilgili olarak yapılan
araştırmaların sonuçlarına göre, şiddetle karşılaşma riski yüksek bireyler ve gruplarla birebir
çalışanların da şiddet uygulama konusunda potansiyel oluşturdukları, risk altında oldukları
tespit edilmiş olduğu için yukarıda adı geçen kurumlarda hizmet veren ve hizmet içi eğitim
alacak personelin eğitimi de bu maddeye girmektedir. Bu kişiler, şiddeti uygulayan kişiler
olarak ele alınmakta olduğundan bu maddede bir kez daha vurgulanması uygun
bulunmuştur. Bunun dışında anne ve babalar başta olmak üzere aile bireylerinin eğitimi de
çok önemlidir.
b) Mağdurların Eğitimi ve Rehabilitasyonu: Şiddetle karşılaşma olasılığı yüksek
olan ya da şiddete maruz kalmış kişi ve gruplara yönelik koruyucu ve destekleyici eğitim de
önemlidir. Bu tür eğitimin verilmesi gerekenlerin listesi aşağıda verilmiştir:
-
Çocuk ve ergenler (evde, okulda, işte, sokakta, bakım kurumlarında...)
Kadınlar (evde, okulda, işte, sokakta, bakım kurumlarında...)
Yaşlılar (evde, işte, sokakta, bakım kurumlarında...)
Özürlüler (evde, okulda, işte, sokakta, bakım kurumlarında...)
Göç topluluklarını oluşturan bireyler
Terörle karşı karşıya kalan birey ve gruplar
Tutuklu ve suçlular
3-Kitlesel Eğitim
Toplumun pek çok katmanında geniş kapsamlı ve kitleleri içeren eğitimi kitlesel eğitim
olarak adlandırmak mümkündür.
Yukarıda adı geçen tüm kurumlar kitlesel eğitimden de sorumludur.
Medya Kuruluşları,
Yerel yönetimler,
İlk, orta ve yüksek öğretim kurumları,
Sağlık Bakanlığı, Yerel Yönetimler, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
Genel Müdürlüğü, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, bazı Kurum ve Merkezler ya da Sivil
Toplum Kuruluşları tarafından düzenlenecek toplantılar, konferanslar, küçük grup çalışmaları
ve ana baba okulları şeklindeki etkinlikler aracılığıyla bilgilendirici, yönlendirici, duyarlılık
artırıcı, farkındalık kazandırıcı kitlesel eğitim verilebilir.
Din görevlilerinin (imam, hatip, vaiz, müftü) camilerdeki hutbe ve vaazlarında şiddet
konusuna yer vermeleri suretiyle,
Türk Silahlı Kuvvetleri askerlik görevini yapan er ve erbaşlar ile hizmet veren
personele kitlesel eğitim verilebilir.
Bu eğitimler, uzmanlık alanı şiddete yönelik araştırmalar ve bilimsel çalışmalar,
uygulama ve deneyim yönünden şiddet içeren konularda yeterliliği olan uzmanlar tarafından
gerçekleştirilebilir. Bu uzmanlar, değişik kurumlarda yetiştirilebilir. Çeşitli kamu kurum ve
kuruluşları bu uzmanların yetişmesinde destek vermelidir.
Şiddete ilişkin konularda hizmet verecek kişilerin eğitimi için “eğiticilerin eğitimi” önem
arz etmektedir. Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel
Müdürlüğü gibi kurumların kendi eğiticilerini yetiştirmesi gerekmektedir. Bu eğitimlerde ve
eğiticilerin eğitiminde, tıp fakültelerinin psikiyatri, çocuk ve ergen psikiyatrisi, pediatri ana
bilim dalları, eğitim fakülteleri, fen edebiyat fakültelerinin psikoloji ve sosyoloji gibi bölümleri,
ev ekonomisi yüksek okulunun çocuk sağlığı ve gelişimi bölümü ile sosyal hizmetler yüksek
okulu öğretim üyeleri ve şiddet ile ilgili çeşitli kurum ve kuruluşların işbirliği yaparak bir
politika belirlemesi gerekmektedir.
Başkan:
Prof. Dr. Bahar GÖKLER
(Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi)
Raportör:
Rahime BEDER ŞEN
(Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü)
Ahmet Rasim KALAYCI
(Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü)
Abdullah KÜTÜK
(Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü)
Üyeler:
Mehmet YÜKSEKTEPE
(TBMM Denizli Milletvekili)
Şengül ALTAN ARSLAN
(Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü)
Doç. Dr. Halil İbrahim BAHAR
(Polis Akademisi)
Lütfi BEDİR
(Diyanet İşleri Başkanlığı)
İbrahim BOY
(Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü)
Devrim BÜKÜLMEZ
(Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü)
A. İbrahim ÇETİN
(İçişleri Bakanlığı)
Leyla ÇOŞKUN ÇINAR
(Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü)
Prof. Dr. İsmail DOĞAN
(Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi)
Dr. Figen EREŞ
(Milli Eğitim Bakanlığı)
Figen ERGİN
(Yenimahalle Belediye Başkanlığı)
A. Gamze MALATYALI
(Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı)
Elif MİSKİOĞLU
(İçişleri Bakanlığı)
H. Lütfi ÖZTÜRK
(Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü)
Mustafa SAMUR
(Devlet PlanlamaTeşkilatı Müsteşarlığı)
Prof. Dr. Selahaddin ŞENOL
(Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi)
Esin TEMEL
(Sağlık Bakanlığı)
Doç. Dr. Runa USLU
(Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi)
Semra YURTKURAN
(Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü)
(Bu rapor hakkında bilgi edinmek isteyenler Uzman Abdullah Kütük ile irtibat kurabilirler.)