Slayt 1 - gumusgozefen

BESİNLER
• Canlılar hayatsal olaylarını
gerçekleştirmek için
besinlere ihtiyaç
duyarlar.Besinler sağlıklı
beden ve zihin gelişimi
için gereklidir.Besinler
kimyasal yapılarına göre
organik ve inorganik
besinler olarak ikiye
ayrılır.
Kullanıma Göre Sıralanışı
Yapıcı - onarıcı
Enerji verici
Düzenleyici
protein
Karbonhidrat
vitamin
Karbonhidrat
Protein
mineral
yağ
yağ
Protein
mineral
su
su
İNORGANİK BESİNLER
• Canlıların kendi vücutlarında sentezlenmeyen dışarıdan
hazır aldıkları besinlerdir
1. SU
• Dünyanın 3/4 ‘ü sularla
kaplıdır.Su canlıların temel
maddelerinden biridir.Her
canlıda bulunan su
miktarı farklıdır.İnsan
vücudunun 2/3 ‘ü ,filin ¾
‘ü ,karpuzun 9/10 ‘u
sudur.
SUYUN GÖREVLERİ
• Vücutta organik ve inorganik maddelerin çözünerek
•
•
•
•
taşınmasını sağlar. Bu şekilde dokulardaki osmatik basıncı
dengeler.
Besinlerin sindiriminde su kullanılır.
Enzimlerin çalışabilmesi için su gereklidir.
Metabolik faaliyetler sonucunda açığa çıkan zehirli
artıkların atılmasını sağlar.
Terlemeyle fazla su dışarı atılır. Bu şekilde vücut ısısının
düşmesi sağlanır.
• Fotosentez için su gereklidir.
2. MİNERALLER
• Mineraller canlılar için çok
önemlidir. Yeterli miktarda
alınmadığı taktirde metabolik
faaliyetlerde aksamalar olur.
MİNERALLERİN KAYNAĞI VE GÖREVLERİ
Mineral
kaynağı
görevi
Kalsiyum
Süt, peynir, yumurta, yeşil sebzeler,
tahıllar
Kemik ve dişlere sertlik verir. Kanın
pıhtılaşmasında görev alır.
Fosfor
Süt ve ürünleri, et, balık, tahıllar,
fındık, ceviz
Kemik ve dişlerin yapısına katılır.ATP,
DNA ve RNA ‘nın yapısına katılır.
İyot
Deniz ürünleri, iyotlu tuz
Tiroid bezinin görev yapmasını sağlar.
Demir
Karaciğer,kırmızı et, yumurta, yeşil
sebzeler, tahıllar
Oksijen taşınmasını sağlayan
hemoglabinin yapısına katılır.
Sodyum
İyotlu tuz, besinlerin çoğu
Kandaki osmotik basıncı dengeler,
sinir hücrelerinde uyartının iletimini
sağlar.
Magnezyum
Süt, peynir, yeşil sebzeler, tahıllar
Sinirlerde uyarı iletilmesine yardımcı
olur.Kemiklere sertlik verir. Klorofilin
yapısına katılır.
Potasyum
Sebze, meyve ve tahıl
Kan sıvısındaki osmotik basıncı
dengeler.
çinko
Et, balık, yumurta süt
Büyüme ve gelişme için gereklidir.
Yaraların iyileşmesinde görev alır.
ORGANİK BESİNLER
• Yalnız canlı vücudunda sentezlenebilen,
tüm canlıların yapısında bulunan
besinlerdir.
1. KARBONHİDRATLAR
• Yapısında karbon, hidrojen ve oksijen elmentleri bulunur.
Enerji ihtiyacı olduğunda ilk kullanılan besindir.
Karbonhidratlar hücre zarı, hücre çepheri , organeller,
DNA, RNA ve ATP ‘nin yapısına katılırlar. Besinlerde fazla
alındığında yağa çevrilerek depolanır.
2. YAĞLAR
• Yapısında C, H ve O bulunur.
• Bir yağ molekülü , 3 molekül yağ asidi ve 1 gliserolden oluşur.En
fazla enerji veren besin olmasına karşın sindirimi zor olduğu için
karbon hidratlardan sonra kullanılır.
• Yağların fazlası deri altında depo edilir. Böylece vücut sıcaklığı
korunur.
• Vücudu basınç ve darbelere karşı korur.
• A, D , E, K vitaminlerinin hücreye alınmasında rol oynar.
3. PROTEİNLER
• Yapısında C, H, O ve N elementleri bulunur.
• Proteinlerinyapı taşı amino asittir. Vücudumuzun 20 farklı aminoaside
ihtiyacı vardır. Biz ancak 10 tanesini sentezleriz. Diğerlerini ise
dışardan alırız. Bunlara zorunlu aminoasit denir.Alınan fazla
protein yağa dönüştürülür.
Protein
molekülü
Aminoasitler
PROTEİNLERİN GÖREVLERİ
• Proteinler karbonhidrat ve yağlardan sonra enerji elde etmek için
•
•
•
•
•
kullanılır.
Hücrelerin iskeletini oluşturur.
Canlılık olaylarını yürüten enzimlerin yapısına katılır.
Antikorların yapısında bulunur.
Metabolik faaliyetleri düzenleyen hormonların yapısına katılır
Hemoglabinin yapısına katılır.
4. VİTAMİNLER
• Yapısında C, H ve O bulunur.vitaminler hücre yapısına katılmazlar.
Enerji vermezler.küçük moleküller oldukları için sindirilemezler.canlılık
olaylarını düzenleyici ve vücut direncini arttırıcıdır.
• Bitkiler kendileri için gerekli vitamini sentezlerler. Hayvanlar ise
büyük bir kısmını besinlerle hazır olarak alır.
• A, D, E, ve K vitaminleri yağda çözünür, vücuda fazla miktarda
alındığında, depolanır. B ve C vitaminleri ise suda çözünür. Fazla
alındığında idrar ve dışkı ile dışarı atılır. Bu nedenle vitamin her gün
alınmalıdır.
VİTAMİNLERİN KAYNAKLARI VE GÖREVLERİ
VİTAMİN
KAYNAĞI
GÖREVİ
A VİTAMİNİ Karaciğer, balık, süt, yumurta, yeşil
Deri ve göz sağlığı için gereklidir.
B VİTAMİNİ Süt ve süt ürünleri, kırmızı et, tahıl
Protein, karbonhidrat ve yağların
vücutta kullanımında etkilidir. Sinir
ve kasların gelişmesi için gereklidir.
ve sarı sebzeler
ve sebzeler
C VİTAMİNİ Taze sebze ve meyveler,
Turunçgiller
Diş ve diş eti sağlığı için gereklidir.
Vücudun direncini arttırır.
D VİTAMİNİ Karaciğer, kırmızı et, tahıl,
Kemik ve diş gelişimi için gereklidir.
yumurta, süt, tereyağı
E VİTAMİNİ Bitkisel yağlar, balık, yeşil sebzeler, İErkek ve dişilerde üreme
kırmızı et
K VİTAMİNİ Kırmızı et, yeşil sebzeler, karaciğer
sisteminin sağlığı için gereklidir.
Kanın pıhtılaşmasında görev alır
VİTAMİN EKSİKLİKLERİNDE GÖRÜLEN
RAHATSIZLIKLAR
VİTAMİN
EKSİKLİĞİNDE GÖRÜLEN RAHATSIZLIK
A VİTAMİNİ
GECE KÖRLÜĞÜ
B VİTAMİNİ
KANSIZLIK, BERİBERİ HASTALIĞI
C VİTAMİNİ
DİŞ ETİ KANAMASI
D VİTAMİNİ
KEMİK EĞRİLİĞİ
E VİTAMİNİ
KISIRLIK
K VİTAMİNİ
KANIN GEÇ PIHTILAŞMASI