Adrenalektomi 28

28
Adrenalektomi
R.E.C. Collins
Çeviri: M. Akın Tarım
İÇİNDEKİLER
Giriş
397
Adrenalektomi
ANAHTAR NOKTALAR Tanı
398
GİRİŞ
Adrenalektomi en sık, iyi huylu, tek taraflı ve genellikle işlevsel olan
adrenal adenomlar için uygulanır. Bu hastalar adrenal tümörün
mekanik etkisinden çok, aşırı hormon salgısı sonucu meydana gelen
yakınmalarla başvururlar. Çift taraflı adrenal cerrahisi bazen,
eşzamanlı meydana gelen çift taraflı adrenal tümörlerde veya aşırı
ACTH (adrenokortikotropin) üretimi ile birlikte giden bazı Cushing
sendromu tiplerinde kullanılır.
Karsinom gibi nadir tümörlerde de cerrahi tedavi önerilir.
Laparoskopik yaklaşımla da giderek artmaktadır. Hem laparoskopi
hem de açık cerrahi belirli bir deneyimi gerektirir. Ayrıca işlevsel
endokrin tümörlerde ameliyat öncesi uygun hazırlık şarttır.
Endokrinolog ve anesteziyolog ile yapılan işbirliği son derece
önemlidir.
Genel
Feokromositoma (Phaeochromocytoma, yunanca, phaios=koyu
esmer) adrenal medulladan köken alır ve adrenalin,
noradrenalin ve dopamin salgılar. Bu hastalar aralıklı baş ağrısı,
çarpıntı, kan basıncı yüksekliği, ayrıca endişe ve korkuyu içeren
çeşitli bulgularla başvururlar. Tanı, idrarda artmış katekolamin
düzeyleri ve bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans
görüntüleme (MRG) veya metaiodobenzil guanidine (MIBG)
görüntülemesinde tümörün saptanması ile konur.
Feokromositomaların % 10'u adrenal bezden köken almaz,
%10'u çift taraflıdır, % 10'u kötü huylu ve % 10'u çocukluk
çağında izlenir. En sık noradrenalin salgılayan tümörler görülür
ve bu tümörler ameliyat öncesinde uygun ilaçlar kullanılarak
yeterli alfa adrenerjik blokaj gerektirirler. Bazen propranolol
beta blokajı sağlamada kullanılır. Ameliyat öncesi ilaçlarla
normal kan basıncınına ulaşmak 2-4 hafta gibi bir süreyi alabilir.
Ameliyat öncesi dönemde 24 saat damar içi normal salin veya
dekstroz vermek uygundur.
Çoğu tanısal test hasta antihipertansif tedavisini
almadığı dönemde yapılmalıdır.
Uygun tanıyı doğrulamak için bir endokrinoloğa
danışın.
Conn sendromu,1955'te Ann Arborlu hekim tarafından
tanımlanmıştır, genellikle zona glomerülozadan (adrenal
korteksin mineralokortikoid salgılayan dış tabakası) köken alan
bir adenoma ikincil oluşur. Hiperaldosteronizm, hipokaleminin
(serum potasyum düzeyi 3.5 mmol/litrenin altında) eşlik ettiği
hipertansiyona sebep olur ve sıklıkla antihipertansiflere
dirençlidir. Plazma renin düzeyinde azalma ile birlikte plazma
aldosteron düzeylerinde artışın gösterilmesi ile tanı doğrulanır.
Adenomun büyüklüğü BT veya MRG ile tespit edilir. Kortikal
adenomun görülmesi Conn sendromunun kanıtı değildir.
İşlevsel olmayan iyi huylu kortikal adenomlarda
hipertansiyonun nedeni başka hastalıklara bağlı olabilir.
Hastayı 2-3 hafta öncesinde spironolakton gibi aldosteron
antagonistleri ile hazırlamak gerekir.
Cushing sendromu, 1932'de Amerikalı bir beyin cerrahı
tarafından tanımlanmıştır. Adenomlar zona fasikülatadan köken
alır ve aşırı glukokortikoid salgılar. Tanıda, normal diurnal
değişkenliğini kaybetmiş ve artmış plazma kortizolü ile artmış
24 saatlik idrar kortizolü önemlidir. Deksametazon baskılama
testi tanıda yardımcıdır. Cushing hastalığında pitüiter adenom
ACTH salgılayarak çift taraflı adrenal kortikal hiperplaziye
neden olur. Plazma ACTH düzeyi yüksektir ve yüksek doz
deksametazon ile baskılanır. Ameliyat öncesi metirapon
verilebilir. Metirapon adrenal kortekste 11-hidroksilasyonun
yarışımcı (kompetetif) baskılayıcısıdır, kortizol üretimini
baskılayarak semptomları kontrol altına alır. ACTH aşırı
salgısına bağlı adrenal hiperplazide, ameliyat sırasında ve
sonrasında hidrokortizon desteğiyle birlikte, çift taraflı
adrenalektomi gereklidir. Tek taraflı adenom varlığında, diğer
bezdeki steroid üretimi 12 aya kadar baskılanır. Tek taraflı
adrenalektomi hastalarında uygun hidrokortizon uygulaması
gerekebilir. Feokromositoma hastaları gibi bu hastalarda
ameliyat sırasında uygun kan şekeri düzenlemelerine gitmelidir.
Çoğu hastada ameliyat sonrası dönemde yoğun bakım ünitesi
ihtiyacı duyulabilir.
Virilizan (Latincede virilis=erkek) ve feminizan sendromlar
397