BIZ KIMIZ? ve NEYI AMAÇLIYORUZ? http://egitimsahnesi.fedu.metu.edu.tr/fizik/index.html Doç. Dr. Ali ERYILMAZ 11. SINIF FIZIK DERSI • • • • Haftada 4 saat Toplam 144 saat 36 hafta Haftada ortalama 2 kazanım Doç. Dr. Ali ERYILMAZ KUVVET ve HAREKET ÜNITESI 1.1. Vektörler 1.2. Bağıl Hareket 1.3. Newton’un Hareket Yasaları 1.4. Bir Boyutta Sabit İvmeli Hareket 1.5. İki Boyutta Hareket 1.6. Enerji ve Hayat 1.7. İtme ve Çizgisel Momentum 1.8. Tork 1.9. Denge Doç. Dr. Ali ERYILMAZ ELEKTRIK ve MANYETIZMA ÜNITESI 2.1. Elektriksel Kuvvet ve Elektrik Alanı 2.2. Elektriksel Potansiyel 2.3. Düzgün Elektrik Alan ve Sığa 2.4. Manyetizma ve Elektromanyetik İndükleme 2.5. Alternatif (Değişen) Akım 2.6. Transformatörler Doç. Dr. Ali ERYILMAZ 11. SINIF: KUVVET ve HAREKET ÜNITESI Vektörler Doç. Dr. Ali ERYILMAZ Ne Öğreneceğiz: KAZANIMLAR 1.1. Vektörler 11.1.1.1. Vektörlerin özelliklerini açıklar. 11.1.1.2. Vektörel büyüklükleri kartezyen koordinat sisteminde iki ve üç boyutlu olarak çizer. a. Birim vektör sitemi (i,j,k) ile işlem yaptırılmaz. 11.1.1.3. Vektörlerin bileşkelerini farklı yöntemleri kullanarak hesaplar. a. Öğrencilerin iki yada daha fazla vektörün bileşkesinin büyüklüğünü hesaplamaları sağlanır. 11.1.1.4. Bir vektörün kartezyen koordinat sistemindeki bileşenlerini çizer ve bileşenlerin büyüklüklerini hesaplar. a. Öğrencilerin vektörlerin kartezyen koordinat sistemindeki bileşenlerini çizmeleri ve bileşenlerinin büyüklüklerini hesaplamaları sağlanır. NELER YAPACAĞIZ? • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Skaler ve Vektörel Büyüklükler Skaler Büyüklükler • Yalnızca büyüklük ile ifade edilebilen • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Fiziksel Büyüklükler •Uzunluk •Sürat •Kütle •Zaman •Özkütle •Elektrik Potansiyeli •Enerji •Hacim •Elektrik Yükü •İş Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Vektörel Büyüklükler • Yalnızca büyüklük ile değil yön ile de belirtilmesi gereken •Yerdeğiştirme •Hız •İvme •Kuvvet •Ağırlık •Elektrik Alanı •Manyetik Alan •Kütle Çekimi Alanı •Tork •Momentum •Açısal Hız Bu konuyu niye öğreniyoruz? Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Vektörel Büyüklükler: Yalnızca büyüklük (şiddet değil) ile değil yön ile de belirtilmesi gerekir. 1. Sembollerin üzerine ok işareti konarak yazılır. 2. Vektörün büyüklüğü gösterilirken sembol mutlak değer işareti içerisine alınır veya üzerinde ok olmadan yazılır. 3. Yönü ve büyüklüğü aynı olan vektörel büyüklüklere eşit vektörel büyüklükler denir. 4. Büyüklüğü eşit yönü ters olan vektörel büyüklüklere zıt vektörel büyüklükler denir. Eksi bir ile çarpılarak bulunur. 5. Vektörel büyüklükler ile sayılar toplanamaz. Bir vektörün bir sayı ile çarpımı ya da bölümü yine bir vektördür. Pozitif bir sayı ile çarpılırsa yalnızca büyüklüğü değişebilir iken negatif bir sayı ile çarpılırsa hem büyüklüğü hem de yönü değişebilir. 6. Bir vektörün büyüklüğü ve yönü değişmeden taşınırsa hala vektör aynı vektördür. 7. İki vektörün toplamı sayıların toplanması gibi yapılamaz. Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü F + 10 = ? F1= 10N ve F2= 20N birbirine dik ise; F1 + F2 = 30 N Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Y D Y D Y D D E=B (…..) Y E=B (…..) Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Kartezyen (Dik) Koordinat Sistemi • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Haydi İki Boyutlu Vektör Çizelim Kartezyen (Dik) Koordinat Sistemi • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Haydi Üç Boyutlu Vektör Çizelim Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü 1. Paralel Kenar Yöntemi 2. Çokgen Yöntemi (Uç Uca Ekleme Yöntemi) Her vektörel büyüklük toplanabilir mi? 3. Bileşenlerine Ayırma Yöntemi F+a=? Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Fx ve Fy bileşenler • Soru Çözümü • F ise bileşke kuvvetlerdir. 𝑠𝑖𝑛𝛼 = 𝐾𝑎𝑟ş𝚤 𝑑𝑖𝑘 𝑘𝑒𝑛𝑎𝑟 𝑢𝑧𝑢𝑛𝑙𝑢ğ𝑢 𝐻𝑖𝑝𝑜𝑡𝑒𝑛ü𝑠 𝑢𝑧𝑢𝑛𝑙𝑢ğ𝑢 𝑐𝑜𝑠𝛼 = 𝐾𝑜𝑚ş𝑢 𝑑𝑖𝑘 𝑘𝑒𝑛𝑎𝑟 𝑢𝑧𝑢𝑛𝑙𝑢ğ𝑢 𝐻𝑖𝑝𝑜𝑡𝑒𝑛ü𝑠 𝑢𝑧𝑢𝑛𝑙𝑢ğ𝑢 Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması Örnek Soru Çözelim • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü R=? Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması Örnek Soru Çözelim • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü R=? Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması Örnek Soru Çözelim • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü R=? Günün Özeti • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması BUGÜN NE ÖĞRENDİK? 11.1.1.1. Vektörlerin özelliklerini açıklar. 11.1.1.2. Vektörel büyüklükleri kartezyen koordinat sisteminde iki ve üç boyutlu olarak çizer. a. Birim vektör sitemi (i,j,k) ile işlem yaptırılmaz. 11.1.1.3. Vektörlerin bileşkelerini farklı yöntemleri kullanarak hesaplar. a. Öğrencilerin iki yada daha fazla vektörün bileşkesinin büyüklüğünü hesaplamaları sağlanır. 11.1.1.4. Bir vektörün kartezyen koordinat sistemindeki bileşenlerini çizer ve bileşenlerin büyüklüklerini hesaplar. a. Öğrencilerin vektörlerin kartezyen koordinat sistemindeki bileşenlerini çizmeleri ve bileşenlerinin büyüklüklerini hesaplamaları sağlanır. Soru Çözümü • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Soru Çözümü • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Soru Çözümü • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Soru Çözümü • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Soru Çözümü • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Soru Çözümü • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Soru Çözümü • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Soru Çözümü • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü Soru Çözümü • Skaler ve Vektörel Büyüklükler • Vektörel Büyüklüklerin Özellikleri • Kartezyen Koordinat Sistemi • Vektörel Büyüklüklerin Toplamı • Bileşen ve Bileşkelerin Hesaplanması • Günün Özeti • Soru Çözümü ÖNÜMÜZDEKİ HAFTA NE ÖĞRENECEĞİZ? 1.2. Bağıl Hareket 11.1.2.1. Sabit hızlı iki cismin hareketini birbirine göre yorumlar. 11.1.2.2. Hareketli bir ortamdaki sabit hızlı cisimlerin hareketini farklı gözlem çerçevelerine göre yorumlar. a. Öğrencilerin vektörlerin özelliklerini kullanarak günlük hayatla ilgili problemler çözmeleri sağlanır. 11.1.3.1. Serbest cisim diyagramları üzerinde cisme etki eden kuvvetleri gösterir ve net kuvvetin büyüklüğünü hesaplar. Önümüzdeki Hafta Görüşürüz