sempatik sistem

SANTRAL SİNİR SİSTEMİ:
1) İstemli Sinir Sistemi
2) Otonom Sinir Sistemi
Sempatik Sistem
Parasempatik Sistem
OTONOM SİNİR SİSTEMİ:
• İç organ düz kaslarını ve kalp kasını
denetler.
• Salgı bezlerinin fonksiyonlarını düzenler
• İstemsiz çalışan iç organlarımızın ve
yaşamsal fonksiyonlarımızın denetimini
yapar.
OTONOM SİNİR SİSTEMİ
• Omurilik, beyin sapı ve hipotalamus tarafından
kontrol edilir.
• Hipotalamus en üst düzey kontrol merkezidir.
Diensefalon
Bölgesi
SEMPATİK SİSTEM (Torkolomber Sistem)
• Nöron gövdeleri, medulla
spinalisin torakal ve üst lomber
kısmındaki “intermediolateral gri
kolon”dadır.
• Aksonlar spinal sinirlerin ön
köklerinden çıkar.
• Sempatik trunkus ve
prevertebral ganglionlarda
sonlanır.
SEMPATİK SİSTEM
• Ganglionlarda çoğu myelinsiz, post ganglionik
sekonder visseral motor nöronların lifleri ile
sinaps yapar.
Preganglionik
lifler
Postganglionik
lifler
Torakal
üst
lomber
kısa
Ön kökler
Prevertebral
ganglionlar,
sempatik trunkus
uzun
İç organlar, bezler,
Vücut duvarı,arter
duvarı,kıl folikülleri,
Ter bezleri vb.
Torakal
Lumbar
• Sempatik sistemin preganglionik
nöronlarından Asetilkolin,
• Postganglionik nöronlarından Adrenalin
ve Noradrenalin salınır.
• Sempatik sistemin etkisi ile böbrek üstü bezinden
salgılanan katekolaminler, sempatik sistemin
yaptığı etkiye benzer şekilde kan basıncını
arttırırlar.
• Daha yavaş devreye giren ama etkisi daha uzun
süren bir mekanizmadır.
SEMPATİK SİSTEM
• Sempatik sistemden salınan adrenalin ve
noradrenalin etkilerini  ve adrenerjik
reseptörler aracılığı ile gösterirler
 ve  adrenerjik reseptörler (adrenoseptörler)
vücudun farklı organlarında farklı miktarlarda
bulunurlar.
 1 reseptörler : Periferik damarlarda
daralmadan, idrar sfinkterlerinde
büzülmeden, mesane boynu, prostat ve
üretrada tonus artışından sorumludur.
 2 reseptörler : Presinaptik reseptörlerdir.
Adrenalin ve noradrenalinin sinaps
boşluğundan presinaptik nörona geri
alımında rol oynar
 1 reseptörler : Kalbteki + kronotrop, +inotrop,
+ dromotrop, + bathmotrop ve aritmojen
etkiden sorumludur . Jukstaglomerüler
aparattan renin salınımını sağlar.
 2 reseptörler : Karaciğerde glikojenin
yıkımından, bronşlardaki genişlemeden,
periferik damarlardaki genişlemeden
sorumludur.
SEMPATİK SİSTEM
• Sempatik sistem aktivite ve panik durumlarında
hakim olan sistemdir.
SEMPATİK SİSTEM
• Kalpde  adrenoseptörler çoğunluktadır.
• Sempatik sistem  adrenoseptörler aracılığı ile
–
–
–
–
–
kalbin hızını artırır.
kasılma gücünü artırır.
İleti hızı artar.
Uyarılabilirlik artar.
Aritmiye duyarlılık artar.
+ kronotropi
+ inotropi
+ dromotropi
+ bathmotropi
aritmojen etki
SEMPATİK SİSTEM
• Kan damarlarında Beta2 reseptörler aracılığı
ile genişleme, (Vazodilatasyon)
• Alfa1 reseptörler aracılığı ile daralma yapar.
(Vazokonstrüksiyon)
SEMPATİK SİSTEM
• Gözlerde, pupillada genişleme,
• Silier kasa etkisiz
SEMPATİK SİSTEM
• Ekrin ve apokrin ter bezlerini uyararak koyu,
kokulu ve bol terlemeye neden olur.
SEMPATİK SİSTEM
• Bronşlarda Beta2 reseptörler aracılığı ile
genişleme yapar.
SEMPATİK SİSTEM
• Barsak peristaltizmi ve barsak düz kasları tonusunu
azaltır.
• Sfinkter tonusunu arttırır.
SEMPATİK SİSTEM
• Karaciğer, safra kesesi ve safra kanallarında
inhibisyon
SEMPATİK SİSTEM
•
•
•
•
Böbrekte idrar miktarında azalma,
Üreterlerde inhibisyon yapar
Böbrek üstü bezinin salgılanmasını uyarır.
Renin salgılatır (Beta1)
SEMPATİK SİSTEM
• Kan pıhtılaşmasında artma,
• Kan glükozunda artma,
• Bazal metabolizmada % 100’e varan artma
SEMPATİK SİSTEM
• Zihinsel aktivitede artma
• İskelet kasında glükojenolizde artma,
• İskelet kası kasılma kuvvetinde artma
PARASEMPATİK SİSTEM
• İstirahat şartlarında hakim olan sistemdir.
• Ana siniri Nervus Vagus’tur.
PARASEMPATİK SİSTEM
(Kraniosakral Sistem)
• Medulla spinalisin kranial ve sakral bölgelerinden
çıkar.
• Preganglionik lifleri uzun, postganglionik lifleri ise
kısadır.
Preganglionik lif
Kranial
uzun
kısa
Okulomotor,
Fasiyal,
Glossofaringeal,
Vagus (%75)
Sakral
2,3,4
Ön kökler
Post ganglionik lif
Pelvik
sinirler
Kranyal
Sakral
• Parasempatik sistemin hem preganglionik hem
de postganglionik liflerinden Asetilkolin
salgılanır.
PARASEMPATİK SİSTEM
• Parasempatik sistem kolinerjik
reseptörler veya muskarinik reseptörler
aracılığı ile etki gösterir.
• Örneğin kalbde parasempatik sistem
kalb atım hızını azaltır.
PARASEMPATİK SİSTEM
• Parasempatik sistem kalp atım hızının
azalması yanı sıra, atriyumların kasılma
gücünde hafif bir azalmaya neden
olabilir.
• Deri kan damarlarında genişleme ve
koroner damarlarda daralma dışında
sistemik damarlara etkisi yoktur.
PARASEMPATİK SİSTEM
• Gözde pupillada daralma yapar, silier
kası uyarır.
• Gözyaşı sekresyonunu uyarır.
PARASEMPATİK SİSTEM
• Barsakta peristaltizm ve tonüsü arttırır.
• Sfinkterleri gevşetir.
• Tükürük bezleri, mide ve pankreastan
birçok enzim içeren bol sulu sekresyon
salınımını uyarır.
• Safra kesesi ve kanallarında eksitasyon
oluşturur.
PARASEMPATİK SİSTEM
• Bronşlarda daralmaya neden olur.
• Üreterleri uyarır.
PARASEMPATİK SİSTEM
•
•
•
•
•
•
•
Ter bezleri,
Glükoz salınımı,
İdrar miktarında azalma,
Kan pıhtılaşması,
Bazal metabolizma
Zihinsel ve iskelet kası aktivitesi
Böbrek üstü bezi salınımına ETKİSİ YOK
SEMPATİK
PARASEMPATİK
Pupilleri
genişletir
Tükürük salgısını
uyarır.
Tükürüğü
yapışkanlaştırır
Kalp atımını
yavaşlatır
Kalp atımını artırır
Kasılma gücünü artırır
Aritmiyi uyarır
Bronşları
genişletir.
Bronşları
daraltır.
Peristaltizm ve
sekresyonu
baskılar
Peristaltizm ve
sekresyonu
uyarır
Glikojenin glükoza
dönüşümünü uyarır
Safra salınımını
uyarır
Mesaneyi
kasar
Adrenalin ve
noradrenalin
salınımı
Mesane kasılmasını
Sempatik
ganglion zinciri
baskılar