iletişimi olumlu etkileyen faktörler

KONU İÇERİKLERİ














İletişimin tanımı
Kişiler arası iletişim
İletişimi olumlu etkileyen faktörler
Empati
Empatinin kişilerarası iletişimdeki yeri
Etkili dinlemek
Farklılıklara saygılı olmak
Kendini doğru ifade etmek
Göz teması kurmak
Gülümsemek
Dikkatini karşısındaki kişiye vermek
Ben dili
Geri bildirim
Kaynakça
İletişimi kısaca, “bilgi üretme. Aktarma ve
anlamlandırma süreci olarak tanımlayabiliriz.
Bu durumda pek çok etkinlik iletişim
sayılacaktır.(1)

Örneğin; bu tanıma
dayanarak iki insanın
karşılıklı konusmasını
iletişim sayabildiğimiz
gibi, arıların bal
bulunan yeri
birbirlerine
bildirmelerini de
iletişim sayabiliriz.(1)
Kişiler arası iletişim
Sözsüz iletişim
Yüz ve beden
Bedensel temas
Mekan kullanımı
Araçlar
Sözlü iletişim
Dil
Dil ötesi
İLETİŞİMİ OLUMLU
ETKİLEYEN
FAKTÖRLER

İletişimi Olumlu Yönde Etkileyen Faktörler
1) Empati kurmak
2) Etkili dinlemek
3) Farklılıklara saygılı olmak
4) Kendini doğru ifade etmek
5) Göz teması kurmak
6) Gülümsemek (tebessüm etmek)
7) Dikkatini karşısındaki kişiye vermek
8) Ben dili
(2)
Empati

1) Empati kurmak :
Başkalarının
yaşadıklarını saygıyla
anlamaktır. Empati
bizi, zihnimizi boşaltıp
bütün varoluşumuzla
diğerlerini dinlemeye
çağırır. (9)
Empatinin kişilerarası iletişimdeki
yeri


Üç tür iletişim vardır : bunlar, çatışmalı iletişim,
çatışmasız iletişim ve empatik iletişimdir.
Yaşamını sürdürebilmek için insanın, öncelikle iki
şeye ihtiyacı vardır; “bilgi edinmek” ve “yalnız
kalmamak” (1)
Çatışmalı iletişim
*bilgi aktarımı yok
*yalnızlık var
Çatışmasız iletişim
*bilgi aktarımı var
*yalnızlık var
Empatik iletişim
*Bilgi aktarımı var
* Yalnızlık yok 
ETKİLİ DİNLEMEK


İletişimin en önemli
unsurlarındandır. Uyanık
durumda olduğumuz günlük
yaşamımızın % 70'i iletişimle
geçmektedir. Bu sürenin %
10'u yazarak, % 15'i okuyarak,
% 30'u konuşarak ve % 45'i de
dinleyerek geçmektedir. (3)
Dinleme bizim gerçekleri
öğrenmemizi, takım
arkadaşlarımızı anlamamızı
sağlar ve diğerleriyle aramızda
güven oluşturur. (3)
Özellikle şunu belirtmek
gerekir ki, dinlemek ve işitmek
arasında fark vardır. Biri
biyolojik bir eylemken, diğeri
duygusal bir eylemdir. (4)
FARKLILIKLARA SAYGILI OLMAK

Hepimiz dünyaya farklı
pencerelerden bakarız.
Bunun sebebi algıya,
duyguya, kişisel faktör
farklılıklarına ve çevresel
farklılıklara dayanır.
Dünyaya farklı psikolojik
pencereden bakıyor
olmamıza paradigma adı
verilir.(4)

KENDİNİ DOĞRU İFADE ETMEK
Söylemek istediğimiz bir şeyi doğru kelimeler ile
söyleyip, gerçekten vermek istediğimiz mesajı
verebilmektir. Bu da iletişimde önemli bir rol
içermektedir. (5)
GÖZ TEMASI KURMAK
Gözlerimiz iletişim
acısından adeta trafik
ışıkları gibi çalışır. Bir
iletişime yeşil ışık yakıp
başlatabilir ya da kırmızı
ışık yakıp durdurabilir.
Gözler iletişimde
önemlidir çünkü dünyayı
ağırlıklı olarak görsel
algılarız. (4)



GÜLÜMSEMEK
Küçük bir gülümsemenin
insanlar üzerinde büyük ve
olumlu bir etkisi vardır. Bu etki
hem gülümseyen hem de
gülümsenen kişilerin üzerinde
gerçekleşir.
Güler yüz, ilişki ve
iletişimlerimizin anahtarıdır.
İlişki ve iletişimde gülümseme
karşılıklı olarak atılan bir imza
gibi iletişim ve ilişkilerimizi
garanti altına alır. İlişkilerin ve
iletişimin başlangıcı ve
devamında kilit noktası,
gülümsemedir.
İçten ve iyi niyetli, sıcak bir
gülümseme diğer insanlara da
olumlu duygular aşılayan bir
davranıştır. (6)
DİKKATİNİ KARŞISINDAKİ KİŞİYE VERMEK

Sağlıklı iletişim için gerekli olan koşulların en üst
düzeyinde yer alan ruhsal bir süreçtir dikkat. Bu
süreç içinde alıcılardan beyin kabuğuna dek tüm
sinir sistemi, algı ve dikkatten düşünceye dek
tüm ruhsal yetiler dengeli, düzenli, geri iletişimli
olarak çalışır. Sinir sistemi ve ruhsal yetilerin tüm
gücü belirli bir kişiye, nesneye, olaya, olguya
yönelir.(7)

BEN DİLİ
1.Savunmaya itmez.
2. Suçluluk hissettirmez.
3.Duygunun nedeni anlaşıldığı için iletişim sağlıklı olur.
4. Ben iletisi alan kişi başkalarını düşünmeyi de öğrenir.
5.Yakınlaşmayı sağlar.
6. Anlaşmazlıkları azaltır.
7. Konuşan kişiyi rahatlatır.
Yüksek sesle konuştuğunuz zaman(davranışın yargılamadan
tanımlanması) dikkatim dağılıyor (davranışın somut etkisi).Böyle
olunca da gerginleşiyorum(duygunun ifadesi).
(8)
İletişimde önemli rolü olan,
Geri bildirim (Feedback)


İletişim söz konusu olduğunda
değinilmesi gereken konulardan biri
de geri beslemedir. Geri besleme,
konuşan kişinin iletişiminin başarılı
olmasının sinyalidir.
Sağlıklı bir geri bildirim hem
karşımızdakinin kendini
onarmasına, geliştirmesine
yardımcı olur hem de bizim
istediğimiz sonucun hayata
geçmesini sağlar. Önemli olan
yapıcı olmaktır. (4)
Geri bildirim yaparken şunları dikkate almamızda yarar
vardır ;
 uygun yer ve zamanda yapılmalıdır.
 Konuşmak istediğinilen konunun ne olduğu
açıklanmalıdır.
 Söyleneceklerin neden önemli olduğunu açıklanmalıdır.
 Uygun bir ses tonuyla yapılmalıdır.
 Konuyu anlatırken yorum yapılmamalıdır, objektif
olunmalıdır.
 Uygun ve net örnekler seçilmelidir.
(4)

HEMŞİRE-HASTA İLETİŞİMİNİ
KOLAYLAŞTIRAN TEKNİKLER
Gözlemleri iletmek
Konuşmayı
cesaretlendirmek
Keşfetmek
Kabullenici davranmak
Duygulara yoğunlaşmak
Açıklığa kavuşturmak
Özetlemek














Dinlemek
Kapsamın yansıtılması
Duyguların yansıtılması
Bilgi vermek
Kendi sözcükleriyle yinelemek
Algıları kontrol etmek
Soru sormak
Yapısallaştırmak
Çelişkilere dikkat çekmek
Geri bildirim
Bağlantı kurmak
Yüzleşmek
Yeniden yoğunlaşmak
Süreç
GÖZLEMLERİ İLETMEK
‘Danışan’ ile ilgili gözlemler: danışan ile
ilgili gözlemler çoğu kez konuşmayı
başlatmada yararlıdır. Burada hemşire
hasta ile ilgili gözlemlerine onunla paylaşır.
 ‘Durum’ ile ilgili gözlemler: hemşire hasta
ile konuşmak istediği konuya giriş için
bunları kullanabilir. Konuşmayı başlatırken
yararlıdır.

KONUŞMAYI
CESARETLENDİRMEK
Özellikle ilişkinin başlangıç evresinde
yararlı olur. ‘devam edin sizi dinliyorum’
anlamına gelen kısa sözcüklerle
konuşmayı sürdürmesi sağlanır.
 Bu tür sözlü davranışlara ek olarak baş
sallama, danışana doğru eğilme gibi
sözsüz davranışlar hemşirenin ilgi ve
dinleme isteğini belirtir.

KEŞFETMEK

Bu teknik, kendini ve sorunlarını derinlemesine
tanıması için danışanı cesaretlendirir. Bu arada
hemşire merak göstermekten ve hastayı sorguya
çekmekten kaçınır. Kişi ayrıntı vermek
istemiyorsa, bu onun hakkıdır saygı gösterilir.
Özellikle bireyin özel yaşamı ile ilgili bilgiler,
merak ettiğimiz için değil, hastaya yardım etmek
için yararlanacağımız bir bilgi ise araştırılır.
KABULLENİCİ DAVRANMAK

Kabullenme, bireyin yaptıklarını
onaylamamamız veya düşüncelerine
katılmamız anlamına gelmez. Hastadır
diye her yaptığına sessiz kalacağınız
anlamına da gelmez. Bireyin hissettikleri
duygular herneyse, bunları hissetmeye
haklarının olduğunu ve davrandıkları gibi
bir davranış olduğunu kabul ederiz.
DUYGULARA YOĞUNLAŞMAK

Hemşire danışanın anlattığı
sözlerin ardında yatan
duyguyu anlamaya çalışır ve
anladığını danışana
yansıtarak onu doğru anlayıp
anlayamadığını kontrol etmiş
olur. Duygulara
yoğunlaşmak, danışanın
sorunları ile ilgili temel
konuları konuşmasını ve
iletişimin amaçlı bir şekilde
sürmesini sağlar.
AÇIKLIĞA KAVUŞTURMAK

Hastanın söyledikleri net olarak
anlaşılmadığında kullanılır. Hastanın
sözleri yoğun duygularla ilgili olarak her
zaman açık seçik anlaşılmaz. Bunun için
açıklığa kavuşturucu ifadeler kullanılarak,
hastanın ne demek istediğini açıklaması
istenir.
ÖZETLEMEK

Özetleme, hemşire ve danışan arasında
konuşulmakta olan konudaki temel
fikirlerin vurgulanmasıdır. Danışanın ve
hemşirenin görüşme boyunca üzerinde
durulan temel konuları gözden
geçirmelerini sağlar. Danışanın,
düşüncelerini belirli bir noktaya
toplanmasına ve yeni kavradığı olguları
öğrenmesine yardım eder.
DİNLEMEK

Dinleme söylenenleri işitmekten öte
bir şey ve anlatılmak istenen
anlamı yakalama eylemidir.
Dinleyen söylenenleri
kavrayamazsa konuşma bir değer
taşımaz. Dinleme, hemşirenin
ilgisini ve kabullenici tavrını
danışana sözsüz olarak ilettiği
yollardan birisidir. Hastayla
etkileşim süresince hemşirenin
daha çok dinleyen hastanın ise
daha çok konuşan olması
önemlidir. Hastadan çok hemşire
konusuyorsa yeterince dinlemiyor
demektir.
KAPSAMIN YANSITILMASI

Hemşire, danışanın anlattığı kapsam
içindeki temel düşünceyi yineler. Bu,
kendi sözcükleri ile yineleme (paraphrase)
tekniğine benzer. Danışanın söylediklerinin
açıklığa kavuşturulması ve hemşirenin
anladığıyla danışanın anlatmak istediği
arasında uygunluk olup olmadığını
belirlemek için kullanılır. Kapsam
yansıtılırken geri bildirim kullanılır.
DUYGULARIN YANSITILMASI

Danışanın ifadelerinde belirtilen açık ve
örtülü duyguların dile getirilmesidir.
Hastanın yaşadığı duygular hemşire
tarafından isimlendirildiğinde; bireyin
anlayıp anlamadığı ortaya konmuş ve
empati, ilgi saygıda iletilmiş olur.
BİLGİ VERMEK

Özellikle kliniğe yeni yattığında
danışanların; hastane ortamı ve
kendilerine yapılacaklarla ile ilgili bilgi alma
gereksinimleri vardır. Bu bilgilerin verilmesi
bireyin ortama uyumunu sağladığı için
yararlı ve gereklidir.
KENDİ SÖZCÜKLERİYLE
YİNELEMEK

Hemşire; danışanın anlattığı konuların
içindeki temel düşünceyi kendi
düşünceleriyle yineler. Bu, hemşirenin
danışanı dinlediğini de gösterir. Bazen
danışanın sözlerinin yalnızca belirli bir
kısmı yinelenir. Böylece önemli noktalara
dikkati çekilmiş olur.
ALGILARI KONTROL ETMEK

Hemşire, danışanı anladığından emin
olduğunda bu tekniği kullanır. Algıladığı
herhangi bir bilgiyi ‘doğru’ diye kabul
etmeden önce, bunun danışan açısından
da öyle olup olmadığını kontrol eder.
SORU SORMAK
Danışanı tanımak, bakım gereksinmelerini
belirlemek ve hemşirelik girişimlerini karar
verebilmek için hemşire sürekli bilgi toplar.
Danışana yardım edebilmesi için
hemşirenin uygun ve anlamlı soru
sormasını öğrenmesi gerekir.
 Danışana soru sormamızın çeşitli
nedenleri vardır:

1) Bilgi toplamak için
 2) Öneri almak için
 3) Davranışta değişikliği cesaretlendirmek
için
 4) Yeni bir fikir önermek için
 5) Temel noktayı vurgulamak için
soru sorarız














HEMŞİRENİN KULLANIĞI SORU ÇEŞİTLERİ:
1) Açık uçlu sorular
2) Kapalı uçlu sorular
3) Yanıtı içinde olan sorular
4) Kişisel merak içermeyen sorular
5) Deşici (meraklı) sorular
6) Ayrıntı gerektiren sorular
7) Netleştirici sorular
8) Anlaşılabilir sorular
9) Ayrışmış sorular
10) Neden niçin soruları
11) Sosyal kabul görecek yanıtlar içermeyen sorular
12) Doğrudan ve dolaylı sorular
YAPISALLAŞTIRMAK

Hemşire sorunlarının farkına varması ve
başa cıkabilmesi için danışanın, bunları
sıraya koymasına yardım eder. Danışan,
birkaç konudan birden söz edip,
hangisinden başlayacağını bilemediğinde
bu teknik yararlı olur.
ÇELİŞKİLERE DİKKAT ÇEKMEK

Hemşire danışanın cümleleri arasında
tutarsızlık, duygu ve davranışları arasında
farklılık gözlediğinde bunlara dikkat
çekebilir.
BAĞLANTI KURMAK

Danışanın belirttiği olaylar,
deneyimler , duygular veya
kişiler arasındaki
bağlantıları hemşirenin
görüp ortaya koyarak yanıt
vermesidir. Geçmiş
yaşantılarla şu andaki
davranışlar arasında bağ
kurulduğunda kullanılabilir.
YÜZLEŞMEK

Yüzleşmeler, bilgi verici ya da
yorumlayıcı olabilir, bireyin
kısıtlı yönlerine yönelebilir.
‘bilgi içeren yüzleşme’ diğer
kişinin görünen davranışlarını
tanımlar. ’yorumlayıcı
yüzleşme’ ise diğer kişinin
davranışlarıyla ilişkin düşünce
ve duyguları belirtir. Ayrıca,
davranışın anlamını
açıklamaya yöneliktir.







Yapıcı yüzleşme için 6 beceri ;
1. ben, benim, bana gibi kişisel ifadeler kullanın
(ben dili)
2. danışan hakkında düşündüklerinizi veya
hissettiklerinizi kullanın
3. bireyin görünen davranışlarını tanımlayan
cümleler kullanın
4. hissettiğiniz duygunun adını söyleyin
5.’kendi sözcükleriyle tekrarlama’, ‘ algıların
kontrol edilmesi’ gibi anlamayı amaçlayan
iletişim teknikleri kullanın
6. yapıcı geri bildirim yeteneklerini kullanın
YENİDEN YOĞUNLAŞMAK

Danışanın, kendisi için önemli olan konular
üzerinde yoğunlaşmasına yardımcı olacak
sorular sormaktır. Konuşmalar, istenmeyen
ve ilgisiz alanlara kayıldığında kullanılır.
Hemşire, konuşmanın danışanın
sorularıyla yeniden dönmesi gerektiğini
nazikçe anlatması gerekir.
SÜREÇ

En karmaşık
tekniktir. Hemşire
ile danışan
arasındaki kişiler
arası dinamiklere
dikkati çeker.
Bunlar; kapsam,
duygu ve
davranışla ilişkilidir.