Slayt 1

1.
2.
3.
4.
5.
Güneş, Dünya ve Ay’ın şeklini karşılaştırır.
Güneş, Dünya ve Ay’ı büyüklüklerine göre sıralar.
Güneş’in Dünya’ya göre, Ay’dan daha uzak olduğu sonucunu çıkarır
Dünya’nın kendi etrafında döndüğünü ifade eder.
Dünya’nın kendi etrafında bir tam dönüşünü tamamladığı sürenin, bir
gün olarak kabul edildiğini ifade eder.
6. Gece-gündüz oluşumunu, Dünya’nın kendi etrafındaki dönme
hareketiyle açıklar.
7. Dünya’nın kendi etrafında dönerken aynı zamanda Güneş etrafında
da dolandığını ifade eder.
8. Dünya’nın Güneş etrafında bir tam dönüşünü tamamladığı sürenin, bir
yıl olarak kabul edildiğini belirtir.
9. Ay’ın kendi etrafında dönerken aynı zamanda da Dünya etrafında
dolandığını ifade eder.
10. Dünya’dan bakıldığında Ay’ın daima aynı yüzünün gözlendiğini açıklar
11. Ay’ın evrelerini belirli aralıklarla gözlemler ve gözlem sonuçlarını
kaydeder.
12. Ay’ın evrelerini, Ay’ın Dünya etrafındaki dolanma hareketiyle açıklar.
Güzel bir hikaye
okumaya ne dersin?
Değerlendirme
sorularını çözmeye
hazır mısın?
DÜNYA’ NIN ŞEKLİ :
• Dünya’mız kutuplardan basık,
ekvatordan şişkin küre
biçimindedir.
• Dünya’mızın bu şekline geoit
denir.
Kuzey Kutup Noktası
Kuzey Kutbu
• Dünya'mızı ortadan yatay olarak iki
eşit parçaya ayıran çizgiye ekvator
denir.
• Dünya ekseninin yer küreyi deldiği
Güney Kutbu
noktalara Kutup Noktası denir.
Güney Kutup Noktası
• Yeryüzünün 3/4 ü
sularla kaplıdır.
• 1/4 ü ise
karalarla kaplıdır.
DÜNYA’ NIN HAREKETLERİ :
1) Dünya'nın Kendi Etrafındaki Hareketi
2) Dünya'nın Güneş Etrafındaki Hareketi
1) DÜNYA'NIN KENDİ ETRAFINDAKİ HAREKETİ :
• Batıdan doğuya doğru döner.
• Bir dönüşü 24 saatte (1 günde) tamamlar.
• Gece ve gündüz oluşur.
GECE- GÜNDÜZ OLUŞUMU :
Gündüz
Güneş ışığının alındığı zaman
aralığına gündüz, güneş ışığının
alınmadığı zaman aralığına gece denir.

 Ekvatorda gece ve gündüz süreleri
her zaman eşittir.
 Ekvatordan uzaklaştıkça gece,
gündüz süreleri değişir
21 Mart - 23 Eylül tarihlerinde
Dünya'nın her yerinde gece gündüz
süreleri eşittir.

Gece
 En uzun gece 21 Aralık, en uzun
gün ise 21 Hazirandır.
2) DÜNYA'NIN GÜNEŞ ETRAFINDAKİ HAREKETİ :
• Batıdan doğuya döner.
• Bir dönüşü 365 gün 6 saatte
(1 yılda) tamamlar.
• Mevsimler oluşur.
MEVSİMLERİN OLUŞUMU :
 Güneş ışınlarının dik geldiği yerlerde yaz, eğik geldiği yerlerde kış yaşanır.
 Kuzey Yarım Küre'de yaz mevsimi yaşanırken, Güney Yarım Küre'de
kış mevsimi yaşanır.
 Kuzey Yarım Kürede ilkbahar mevsimi yaşanırken, Güney Yarım Küre'de Sonbahar
mevsimi yaşanır.
ŞİMDİ DE MEVSİMLERİN OLUŞUMUYLA İLGİLİ BİR VİDEO İZLEYELİM!
GÜNEŞ’İN ŞEKLİ VE YAPISI:
• Güneş'in çapı, Dünya'nın çapının 100
katına ve Ay'ın çapının 400 katına
eşittir.
• Gaz halindedir.
• Yapısının çoğunu Hidrojen, geri
kalan kısmını Helyum ve diğer
gazlar oluşturur.
• Güneş sadece kendi etrafında ve
Samanyolu galaksisinde hareket
eder.
• Güneş, Dünya’ya en yakın
yıldızdır.
• Isı ve ışık kaynağıdır.
• Güneş’in Dünya’ya uzaklığı
149 500 000 km’dir.
• Dünya’dan bakıldığında Güneşin
küçük görülmesinin nedeni Dünya’ya
çok uzak olmasıdır.
• Güneş’in yüzeyi çok parlak olduğu için çıplak gözle bakmak
gözümüze zarar verir.
GÜNEŞ TUTULMASI :
Dünya'nın Güneş, Ay'ın da Dünya
etrafında dönüşü sırasında Ay'ın,
Güneş'le Dünya'nın arasına girmesiyle
meydana gelir.
Güneş tutulması sırasında Dünya'nın
bir kısmı Ay'ın gölgesinde kalır. Bu
gölgeler Güneş'i görmez. Güneş ışığı
almayan bu bölgeler karanlık olur. Bu
olaya Güneş tutulması denir.
AY’IN ŞEKLİ VE YAPISI:
• Ay, Dünya'nın uydusudur. (Bir gezegenin
çevresinde dönen gök cismine uydu denir.)
• Yaklaşık küre biçiminde, ışıksız bir gök
biçimidir. Güneş'ten aldığı ışığı yansıtarak
görünür hale geçer.
• Atmosfer tabakası ve su yoktur. Bu
yüzden rüzgâr ve yağışlar oluşmaz.
• Yüzeyi çukurlar, sıra dağlar, düzlükler
ve tepelerle kaplıdır.
• Çapı Dünya'nın çapının 1/4 ü
kadardır.
• Ay’ın büyüklüğü Dünya’nın 64’te biri
kadardır.
• Ay, dünya’ya en yakın gök cismidir.
• Ay’ın kendi etrafında dönüş süresi
ile Dünya etrafında bir tam dönüş
süresi eşit olduğu için biz Dünya’dan
Ay’ın hep aynı yüzünü görürüz.
AY’IN HAREKETLERİ :
1) Kendi çevresinde döner.
2) Dünya’nın çevresinde döner.
• Ay kendi etrafında ve Dünya etrafında batıdan doğuya doğru döner.
• Ay kendi etrafında yavaş, Dünya etrafında hızlı döner.
3) Dünya ile birlikte güneş etrafında döner.
AY’IN EVRELERİ :
İlk Dördün
Yeni Ay
Son Dördün
Dolunay
1) YENİ AY:
• Ay, Dünya ile Güneş arasındadır.
• Ay'ın karanlık yüzünün Dünya'ya baktığı
evredir. Bu evrede ayı göremeyiz.
2) İLK DÖRDÜN :
• Yeni Ay evresinden yaklaşık 1 hafta sonra
oluşur.
• Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünün sağ yarısı
aydınlık görünür.
• Ay bu evrede ‘’D’’ harfi şeklinde görülür.
3) DOLUNAY :
• İlk dördün evresinden yaklaşık bir hafta
sonra görülen evredir.
• Dünya'ya bakan yüzünün tamamı
aydınlık görünür.
• Ay bu evrede yuvarlak bir tepsi gibi
görülür.
4) SON DÖRDÜN:
• Dolunay evresinden yaklaşık bir hafta
sonra oluşur.
• Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünün sol
yarısı aydınlık görülür.
• Ay ters ‘’D’’harfi şeklinde görülür.
AY TUTULMASI :
Dünya Güneş etrafında dönerken
Ay'la Güneş'in arasına girdiği zaman
Ay tutulması meydana gelir.
Güneş ışıkları da bir doğru boyunca
yayıldıkları için Ay, Dünya'nın
gölgesinde kalır.
Dünya'nın gölgesi ayın üzerine
düştüğü için ay görülmez. Bu olaya
Ay tutulması denir.
• Güneş, Dünya’dan büyüktür. Güneş’in çapı Dünya’nın 109
katıdır.
• Güneş yaklaşık olarak bir milyon Dünya’yı içine alır.
• Dünya’nın çapı Ay’ın çapının 4 katıdır.
• Dünyanın içine yaklaşık olarak 64 tane Ay sığabilir.
1. Aşağıdakilerden hangisi Ay'ın hareketlerinden biri değildir?
A) Kendi etrafında dolanır.
B) Dünya'nın etrafında dolanır.
C) Dünya ile birlikte Güneş'in etrafında dolanır.
D) Dünya ve Mars ile birlikte Güneş'in
etrafında dolanır.
2. Aşağıdaki tanımlamalardan hangisi Güneş için söylenemez?
A) Ateşten topa benzer.
B) Bir gezegendir.
C) Çok güçlü bir ısı ve ışık kaynağıdır.
D) Güneş ışığı gözlerimiz için zararlıdır.
3. Dünya, Güneş ve Ay'ı büyükten küçüğe doğru sıralarsak hangi seçenek
doğru olur?
A) Güneş-Dünya- Ay
B) Güneş- Ay- Dünya
C) Ay- Dünya- Güneş
D) Dünya- Güneş- Ay
4. Ay tutulmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dünya’nın kendi etrafında dönmesi
B) Dünya'nın güneş etrafında dönmesi
C) Ayın dünya etrafında dönmesi
D) Mevsimlerin oluşması
5. Ay, Dünya etrafında dönüşünü kaç günde tamamlar?
A) 28
B) 29
C) 29,5
D) 30
6. Aşağıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
I- Dünya'nın kendi ışığı yoktur.
II- Ay'ın kendi ışığı vardır.
III- Güneş'in kendi ışığı vardır.
A) I-II
B) II-III
C) I-III
D) I-II-III
7. Hızlı hareket eden bir otomobilde yolculuk yaparken yol
kenarındaki ağaçlar ve telefon direkleri hızla hareket ediyormuş
gibi görünür. Bunun nedeni aşağıdaki seçeneklerden hangisidir?
A) Dünya dönmekte ve Güneş’in etrafında
dolanmaktadır.
B) Güneş Dünyanın etrafında dolanmaktadır.
C) Ay’ın Güneş’in etrafında dolanmasıdır.
D) Ay’ın Dünya etrafında dönmesidir.
8. Türk bayrağındaki hilalin ters şekli aşağıdaki hangi
ay evreleri arasında görülür?
A) İlk dördün- Dolunay
B) Son dördün- Yeniay
C) Dolunay- Son dördün
D) Yeni ay- İlk dördün
9. Güneş tutulmasının meydana gelmesi için Ay,
şekildeki konumların hangisinde bulunmalıdır?
A) I
B) II
C) III
D) IV
10. Dünya’nın Ekvator’dan şişkin, kutuplardan basık
kendine özgü olan şekli aşağıdakilerden hangisinde doğru
adlandırılmıştır?
A) Yuvarlak
B) Geoit
C) Küre
D) Elips
11. Dünya’nın kendi ekseni etrafında hareketi sonucu Dünya üzerinde bir
bölgede gündüz, ayni anda başka bir bölgede gece olmaktadır.
Yukarıdaki bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Dünya, kendi ekseni etrafında dönme
hareketi yapar.
B) Güneş, bir ülkede batarken diğerinde
yeni doğar.
C) Dünya üzerinde aynı anda hem gündüz
hem de gece yaşanır.
D) Bazı bölgelerde 6 ay gece yaşanır.
HİKAYE:
UYKUCU AY
Güneş bütün uzayın kralıydı. Bütün yıldızlar ve gezegenler onu çok severlerdi. Güneşi
sevdikleri içinde her zaman görevlerini yerine getirirlerdi. Güneşten aldıkları ışıkları
Dünya’ya ulaştırırlardı. Güneş de her zaman onlara güler yüzlü davranırdı.
Ay dışında herkes görevini yapıyordu. Ay’ın görevini yapmaması Güneş‘in canını
sıkıyordu. Ay vaktinde uyanamıyor, tembellik ediyordu. Bazı geceler sabaha kadar
Dünya karanlıklar içinde kalıyordu. Bu durum çocukları çok üzüyordu.
Yine bir gece Ay geç uyandı. Canı hiç ışık saçmak istemiyordu. Tembel tembel
yatağından kalktı, hazırlandı, dışarı çıktı. İsteksiz bir şekilde koca bulutları geçti.
Kendisini çok yorgun hissediyordu. Bulutlar saklambaç oynuyorlardı.
Kıvrımlı Bulut, Ay’a :
- Sen de bizimle oynar mısın? Diye sordu.
Ay uykulu uykulu “olur!” dedi.
Bulutlardan biri gözlerini kapatıp saymaya başladı.
- “1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 önüm- arkam, sağım-solum sobe, saklanmayan ebe!” dedi.
Ay kocaman bir bulutun arkasına saklandı, yorgun olduğundan oracıkta uyuya kaldı.
Bulutlar Ay’ı bulamadı, sabah oldu. Günlerce gökyüzü karanlıkta kaldı. Bir gün Güneş,
Ay’ın günlerdir görünmediğini fark etti. Sağa sola Ay’ın kaybolduğu haberini verdi.
Gökyüzünde herkes Ay’ı aramaya başladı. Kimse bulamadı. Kutup Yıldızı ümitsizce
aramaya devam etti. Sonunda Ay’ı bir bulutun ardında uyurken buldu.
Kutup Yıldızı:
- Hey! Ay kardeş uyan. Kral Güneş günlerdir seni arıyor, dedi.
Ay yerinden sıçradı. Hemen üstünü başını düzeltti. İkisi beraber Kral Güneş’in
yanına gittiler.
Kral Güneş onları güler yüzle karşıladı. “Her gece Dünya’yı aydınlatmanın zor bir
iş olduğunu biliyorum.” diyerek söze başladı.
- Ama birinin bu işi yapması gerekiyor. Çocuklar her gece Ay’ın çıkmasını
bekliyorlar. Ay çıkınca büyükler onlara masallar anlatıyor. Senin görevini daha iyi
yapmanı istiyorum. Bunun için bazı geceler sana izin vereceğim. Bir daha görevini
aksatmayacağına söz vermelisin, dedi.
Ay, çok utandı. Çok önemli olduğunu unutmuştu. Kral Güneş’in kendisine çok
kızacağını sanmıştı. Ama o, kendisine iyi davranmıştı. Bir daha görevini
aksatmamaya söz verdi. O günden sonra çocuklar, Ay’ı bazı geceler göremez
oldular. Fakat görebildikleri gecelerde Ay’ın daha parlak olduğunu fark ettiler.