“Türk Tarım ve Gıda Sanayinin DTÖ Tarım Anlaşması Karşısında
advertisement
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNDE YASAL DÜZENLEMELER Şebnem ULUSOY Hazine Uzmanı Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü Özel Emeklilik Dairesi 1 YASAL DÜZENLEMELER Mart 2002 7 Nisan 2001: 4632 sayılı “Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu” Resmi Gazetede yayımlandı. 10 Temmuz 2001: 4697 sayılı “Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Resmi Gazetede yayımlandı. 7 Ekim 2001: Kanun yürürlüğe girdi. 2 BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİKLER Mart 2002 Bireysel Emeklilik Danışma Kurulunun Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik (R.G. 31.10.2001) Emeklilik Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik (R.G. 28.02.2002) Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik (R.G. 28.02.2002) Bireysel Emeklilik Aracıları Hakkında Yönetmelik (R.G. 28.02.2002) Emeklilik Yatırım Fonlarının ve Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik (R.G. 28.02.2002) 3 EMEKLİK ŞİRKETLERİ KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Mart 2002 Kurulacak emeklilik şirketlerinin kuruluş, faaliyete geçme, faaliyet ruhsatı alma, hisse devri, birleşme ve devrine ilişkin esaslar düzenlenmektedir. Emeklilik şirketlerinin kurumsal yapısı ve malî bünyesine ilişkin hükümler yer almaktadır. Şirketin yöneticileri, malî tabloları ve raporları, sermaye ve yükümlülük karşılama yeterliliği, her türlü denetimi, ilân ve reklamlarına ilişkin hükümlere yer verilmiştir. 4632 sayılı Kanunun yayımı tarihinden önce hayat branşında faaliyet gösteren ve yeni poliçe akdetme yetkisi olan sigorta şirketlerinin emekliliğe dönüşümü düzenlenmiştir. Emeklilik şirketine dönüşen şirketlerde veya emeklilik şirketine asgari yüzde on payla ortak olmuş hayat branşında faaliyet gösteren ve yeni poliçe akdetme yetkisi olan sigorta şirketlerinde birikimli hayat sigortası bulunan sigortalıların birikimlerini bireysel emeklilik sistemine aktarabilmelerine ilişkin esaslar belirtilmiştir. 4 BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ HAKKINDA YÖNETMELİK Mart 2002 Emeklilik şirketlerinin, gönüllü katılıma dayalı ve belirlenmiş katkı esasına göre oluşturulan bireysel emeklilik sistemine dahil olmak isteyen katılımcılar ile yapacakları emeklilik sözleşmesine ilişkin esas ve usulleri düzenlenmektedir. Emeklilik sözleşmelerinin taraflarının hak ve yükümlülükleri, kapsamı, ekleri, kurulması, yürürlüğe girmesi, katılımcıların emekliliğe hak kazanmadan önce ve sonraki hakları, giriş aidatı, yönetim ve fon işletim giderleri ve katılımcının bilgilendirilmesine ilişkin hükümler yer almaktadır. Kısacası, esas olarak, bireysel emeklilik sisteminin işleyişine ilişkin bütün hususlar bu Yönetmelikte yer almaktadır. 5 BİREYSEL EMEKLİLİK ARACILARI HAKKINDA YÖNETMELİK Mart 2002 Bireysel emeklilik sisteminin geliştirilmesi ve güven içinde yürütülmesi için bireysel emeklilik aracılığı faaliyeti ile bireysel emeklilik aracılarının çalışma esas ve usulleri düzenlemektedir. Bireysel emeklilik aracılarının faaliyetleri sırasında katılımcıya en iyi tavsiyeyi mevzuata ve katılımcının talimatlarına göre vermesi, mesleğin icaplarına ve iyi niyet kuralına uygun hareket etmesi ve katılımcıların hak ve menfaatlerini koruması hedeflenmektedir. Bireysel emeklilik aracılığı yapabilecek kişiler için yüksek bir standart getirilmiş ve diğer niteliklerin yanı sıra bu kişilerin dört yıllık fakülte, yüksek okul veya iki yıllık sigortacılık meslek yüksek okulu mezunu olmaları şartı getirilmiştir. 6 EMEKLİLİK SÖZLEŞMESİ Emeklilik Sözleşmesi Tarafları Katılımcı Katılımcı nam ve hesabına şirket ile emeklilik sözleşmesi akdeden kişiler Emeklilik Şirketi Emeklilik sözleşmesinin tarafları medeni hakları kullanma ehliyetine sahip ve şirket nezdinde açılacak olan bireysel emeklilik hesabına katkı yapan veya adına şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılan katılımcı ile şirkettir. Şu kadar ki, katkı payının belirli bir bölümünü veya tamamını ödemek suretiyle katılımcı nam ve hesabına şirket ile emeklilik sözleşmesi akdeden kişiler katılımcı ile birlikte taraf sıfatını taşır. Mart 2002 7 KATILIMCI Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip herkes, Emeklilik döneminde ikinci bir ek geliri amaçlamaları, Mali sektörde yatırım yapmak isteyen ve tasarrufta bulunabilmeleri ve Bireysel emeklilik sisteminde en az on yıl kalmaları koşuluyla 56 yaşından sonra emekli olabileceklerdir. Mart 2002 Bu sistemdeki bireysel hesaplar katılımcıların kendi adına tutulur ve emeklilik hakkı kazanıldığında verilecek gelir, katkıların miktarına ve bunların getirilerine bağlıdır. 8 KATILIMCININ HAKLARI Aynı şirketin fonları arasında aktarım hakkı, Fonların bir şirketten diğerine aktarılması hakkı, Katkı payı ödemeye ara verme hakkı, Mart 2002 Emekliliğe hak kazanmadan sistemden ayrılma hakkı, Emeklilik hak ödenmesi, kazandıktan sonra birikimlerin Bilgilenme hakkı. 9 GRUP EMEKLİLİK SÖZLEŞMELERİ Tanım “Grup emeklilik sözleşmesi, en az on kişiyi kapsayacak şekilde düzenlenen emeklilik sözleşmesidir. On kişiden az olsa dahi bir işyerinde, tüzel kişiliği haiz bir meslek kuruluşunda, dernekte ve sair kuruluş veya grupta çalışan yahut üye olanların tamamını kapsayacak şekilde düzenlenen emeklilik sözleşmeleri de grup emeklilik sözleşmesi kapsamında değerlendirilir. Sözleşmenin akdinden sonra grubun on kişinin altına düşmesi sözleşmenin geçerliliğine etki etmez.” Bireysel Hesaplar, Özel Şartlar, Grup emeklilik sözleşmelerinde aktarım, Grup emeklilik sözleşmelerinde bireysel kullanımı. Mart 2002 hakların 10
