MATEMATİK ASAL ÇARPANLARA AYIRMA AS AL Ç A R PA NL A R A AY I R MA FA K TO R İYEL Tanı m : Tanı m : Bir tam sayıyı, asal sayıların çarpımı olarak yazmaya, 1 den n’ye kadar olan ardışık doğal sayıların çarpımına “asal çarpanlarına ayırma” denir. “n faktoriyel” denir ve n! şeklinde gösterilir. 0!=1 1!=1 ÖRNEK 2!=2.1=2 120 sayısını asal çarpanlarına ayırınız. 3!=3.2.1=6 4!=4.3.2.1=24 ÇÖZÜM 5!=5.4.3.2.1=120 3 120 60 30 15 5 1 2 2 2 3 5 120=2 .3.5 veya 6!=6.5.4.3.2.1=720 120 12 . . . 10 2 . 2. 3 . 2 . 5 . 3 120=2 .3.5 n!=n.(n–1).(n–2)........3.2.1 =n.(n–1)! =n.(n–1).(n–2)! ÖRNEK 150 sayısının asal çarpanları toplamını bulunuz. 9!=9.8.7.6.5.4.3.2.1 =9.8! =9.8.7! ÇÖZÜM 150 15 . 10 =9.8.7.6! dir. 150= 2.3.52 Buradan; 2, 3 ve 5 olmak üzere, üç tane – 5 ve 5’den büyük bütün faktöriyelli sayıların asal çarpanı vardır. 3.5. 2.5 birler basamağı sıfırdır. Toplamı 2+3+5=10 bulunur. – 2 ve 2’den büyük bütün faktöriyelli sayılar çifttir. – Faktöriyelli sayılar toplanmaz, çıkarılmaz, ÖRNEK 24 sayısı ile en küçük hangi tamsayı çarpılırsa, bir çarpılmaz, bölünmez, dağılma özelli kulla- tamsayının küpü oluşur? nılmaz, kuvvet alınmaz. ÇÖZÜM 2!+3!5! 8!:4!. 2! 5!–3! 2! 3!.(2!+5!) 3!.2!+3!.5! 3!.2! 6! (3!)29! 3 24 = 3.8 = 3. 2 24.x = y3 3.23. x = y3 3.23.32 y3 32 33. 23 = y3 = 63 olur. ÖRNEK 7!8! 9! Buradan, x = 32 = 9 olur. işleminin sonucu kaçtır? Matematik Dergi / Sayı 6 12 www.akademitemellisesi.com MATEMATİK 32 ÇÖZÜM 7!8.7! 7 !.(1 8) 9 1 bulunur. 9.8.7! 9.8.7! 9.8 8 3 10 3 3 3 1 ÖRNEK 13! sayısı 11! sayısının kaç katıdır? 14 tane 3 çarpanı var. 32 2 16 2 8 2 4 2 2 2 1 ÇÖZÜM 13! = k.11! olsun. 13! 13.12.11! k 156 katıdır. 11! 11! ÖRNEK 10! sayısında kaç tane 2 çarpanı vardır? 31 tane 2 çarpanı var. ÇÖZÜM 14 tane 3 3 . 3 . 3 ....... 3........ 3 31 tane 2 2 . 2 . 2 ........ 2 10!=10 . 9 . 8 . 7 . 6 . 5 . 4 . 3 . 2 . 1 5.2 2.2.2 3 .2 14 tane 6 6 . 6 . 6 ....... 6 2 .2 Buradan şunu söyleyebiliriz. 6’nın çarpanlarından büyük 10! 2 .2 .2 .2 .2 .2 .2 .2.(5 .9 . 7 .3. 5. 3 .1) 28 olanından daha az bulunduğundan 6 dan da o kadar A dersek bulunur. 10!=28.A ve A tek tamsayıdır. O halde, 6 yerine asal çarpanlarından büyük olan 3’e 10! Sayısında 8 tane 2 çarpanı vardır. bakmamız yeterlidir. 10! 2 .2 . 2. 2. 2. 2 .2.(2 .5 .9 .7 .3 .5 .3 .1) ÖRNEK 27 1.2.3.4...........60 çarpımında en çok kaç tane 8 çarpanı vardır? A dersek 10!=27.A ve A çift tamsayıdır. 10! Sayısında 7 tane 2 çarpanı vardır. ÇÖZÜM 1.2.3.4…….60 = 60! olur. 60! = 8x.A ve x, AZ olsun. 60! = 23x.A 60 2 30+15+7+3+1=56 30 2 60! = 256.A 15 2 3x 56 7 2 x = 18 (xZ) bulunur. 3 2 1 Bir faktöriyelin içinde çarpan aranırken; a) Çarpan asal sayı ise, faktöriyeli çarpana bölünemeyene kadar böleriz. Bölümlerin toplamı faktöriyelin içinde kaç tane çarpan olduğunu verir. b) Çarpan asal sayı değilse, bu tür soruların nasıl çözüldüğünü de diğer örneklerde vereceğiz. ÖRNEK Şimdi 10! sayısında kaç tane 2 olduğunu bulalım. 10 2 5 2 2 2 1 21! sayısının sonunda kaç tane sıfır vardır? ÇÖZÜM 21! sayısında kaç tane 10 çarpanı varsa, sayının sonunda da o kadar sıfır vardır. 10 asal sayı olmadığından, 5+2+1= 8 tane 2 çarpanı vardır. 2 . 5 çarpanlardan büyük olanına bakılır. 21 ÖRNEK 32! sayısında kaç tane 6 çarpanı vardır? 5 4 tane 5 çarpanı olduğundan 4 tane 10 çarpanı, 4 tane de sayının sonunda sıfır vardır. ÇÖZÜM 6 asal sayı olmadığından asal çarpanlarına (3 ve 2 ye) bakılır. Matematik Dergi / Sayı 6 13 www.akademitemellisesi.com ASAL ÇARPANLARA AYIRMA Toplanan veya çıkarılan faktöriyelli sayıların ÖRNEK 35! + 47! toplamının sonunda kaç sıfır vardır? sonundaki sıfır sayısına bakarken eğer bu sayılar ardışık ise, küçük olanına bakılmaz. Paranteze alınarak çarpım durumuna getirilir. ÇÖZÜM Çarpanların sonundaki sıfır sayıları toplanır. 23000 3 sıfır + 47300 2 sıfır 13!+14!=13!+14.13!=13!(1+14)=13!.15 bulunur. 13 5 2 tane 5 çarpanı vardır. 2 70300 2 sıfır örneğinde de olduğu gibi sayılardan hangisinde daha az sıfır varsa toplama işleminin sonunda da o kadar sıfır vardır. 35! sayısı 47! sayısından daha küçük olduğundan 35! sayısının sonunda daha az sıfır vardır. 35 5 7 5 8 tane sonunda sıfır vardır. 1 15=3.5 1 tane 5 çarpanı 13!.15 2 + 1 = 3 tane 5 çarpanı olduğundan sayının sonunda 3 tane sıfır vardır. Or ta k Kat la rın En Kü çü ğü ( O KE K) Tanı m : İki ya da daha çok sayının “ortak katlarının en küçüğü” demek; bu sayıların hepsine bölünen en küçük sayı ÖRNEK demektir. 20! . 30! sayısının sonunda kaç sıfır vardır? OKEK ÇÖZÜM 20 O sayılardan büyüktür. 5 4 tane 5 çarpanı olduğundan, 4 tane 10 çarpanı vardır. O sayılara tam bölünür. OKEK’ in her katıda verilen koşulları sağlar. OKEK den küçük herhangi bir sayı, OKEK’i 20! = 104.A, (AZ) şeklinde yazılabilir. 30 5 7 tane 5 çarpanı vardır. 6 5 1 alınan sayıların hepsine tam bölünemez. 7 tane 10 çarpanı vardır. ÖRNEK 30!=107.B, (BZ) şeklinde yazılabilir. 3 ve 4 sayılarının ortak katlarının kümesi; 20!.30!= 104.A.107.B {12, 24, 36, 48,...} dir. Bu elemanların en küçüğü 20!.30!=1011.A.B şeklinde yazılabilir. (3,4)OKEK = 12 dir. Buradan, sayının sonunda 11 tane sıfır olduğu bulunmuş olur. ÖRNEK 3,4 ve 5 sayılarının en küçük katı 60 dır. 60 sayısından, 20!.30! sayısının sonundaki sıfır sayısı bulu- küçük başka bir sayı 3,4 ve 5 sayılarına tam bölünemez. nurken çarpanların sonundaki sıfır sayıları bulunur ve toplanır. ÖRNEK 20! Sonunda 4 sıfır 12 ve 28 sayılarının OKEK’ini bulalım. 30! Sonunda 7 sıfır ÇÖZÜM 20!.30! Sonunda 4 + 7 = 11 sıfır bulunur. 12 28 2 6 14 2 3 7 3 ÖRNEK 1 13! + 14! (12,28)OKEK = 22.3.7=84 (sonuçların hepsi çarpılır.) 7 7 1 sayısının sonunda kaç sıfır vardır? Ortak Bölenlerin E n Büyüğü ÇÖZÜM (OBEB) 14 www.akademitemellisesi.com MATEMATİK Tanım: İki ya da daha çok sayının “ortak bölenlerin en büyüğü” demek; verilen bu sayıları ortak bölen en büyük sayı demektir. 36 48 2 18 24 2 9 12 9 6 2 9 3 3 3 1 3 (36, 48)OKEK = 24.32 = 144 1 OBEB O sayılardan küçüktür. 36 48 O sayıları tam böler. 18 24 2 9 12 3 3 4 3 1 4 2 2 2 OBEB den büyük herhangi bir sayı, bu sayıların hepsini ortak bölemez. 2 (36, 48)OBEB = 22.3 = 12 (*) işaretli çarpanlar ortak çarpanlardır. 1 ÖRNEK 36 2 ve 48 sayılarını tam bölenlerin kümesi {1, 2, 3, 4, 6, 12} dir. Bu elemanlardan en büyüğü, (36, 48)OBEB = 12 dir. ÖRNEK ÖRNEK 108 ve 72 sayılarının OKEK ve OBEB’ini bulalım. 28 ve 36 sayılarının OBEB’ini bulalım. ÇÖZÜM ÇÖZÜM 28 36 2 108 72 2 14 18 2 7 9 3 7 3 3 7 1 7 54 36 2 (28,36)OBEB = 2.2 = 4 27 18 3 (ortak bölenlerin (*) çarpımı olur.) 1 3 3 2 2 9 6 3 (108,72)OKEK = 2 .3 3 2 3 (108,72)OBEB = 2 .3 1 2 2 1 A ve B gibi iki doğal sayı için, ÖRNEK A.B=OKEK(A,B).OBEB(A,B) 36 ve 48 sayılarının O.K.E.K.’i ve O.B.E.B.’i kaçtır? eşitliği vardır. ÇÖZÜM 36 2 48 2 18 2 9 3 24 2 12 2 36 = 22 . 32 3 3 6 2 1 3 3 48 = 24 . 31 ÖRNEK 5, 6 ve 7 ile bölündüğünde 2 kalanını veren en küçük pozitif tam sayı kaçtır? ÇÖZÜM 1 En küçük pozitif tamsayı = x olsun. (36, 48) OKEK = 2 4 3 2 144 x = okek (5, 6, 7) + 2 (36,48) OBEB 2 3 12 x = 210 + 2 2 1 x = 212 bulunur. veya kısa yoldan, Yukarıdaki eşitliklere göre, En küçük poz. Sayı 212 dir. Matematik Dergi / Sayı 6 15 www.akademitemellisesi.com ASAL ÇARPANLARA AYIRMA ÖRNEK ÖRNEK 168 ve 264 sayılarının kaç tane ortak pozitif tamsayı x, y, z pozitif tam sayılar olmak üzere, böleni vardır? A = 4x + 2 A = 5y + 3 ÇÖZÜM A = 6z + 4 168 264 2 a. k A doğal sayısı kaçtır? b. En küçük 3 basamaklı A doğal sayısı kaçtır? 84 132 2 42 66 2 c. En büyük 3 basamaklı A doğal sayısı kaçtır? 21 d. 640 < A < 670 olmak üzere A doğal sayısı kaçtır? 33 3 7 3 11 çarpımının pozitif tamsayı bölenleri bulunursa, 1 2 .3 ÇÖZÜM 23.3 ortak çarpanlar (3+1).(1+1) = 4.2 = 8 olur. A = 4x + 2 (4 – 2 = 2) A = 5y + 3 (5 – 3 = 2) A = 6z + 4 (6 – 4 = 2) olduğundan ÖRNEK 342 sayısına en küçük hangi doğal sayı eklenmelidir eşitliklerin her iki tarafına 2 eklenirse, ki 8, 12 ve 15 ile tam bölünsün? A + 2 = 4(x +1) A + 2 = 5(y + 1) ÇÖZÜM A + 2 = 6(z + 1) olur. okek (8, 12, 15) = 342 + x (A + 2) = (4, 5, 6)O.K.E.K.= 60 120 240 360 a. A + 2 = 60 A = 58 bulunur. b. 2 . 60 = 120 A + 2 = 120 A = 118 bulunur. c. 9 9 9 60 A + 2 = 999 – 39 = 960 - . . . 16 A = 958 bulunur. 39 = 342 + x x = 18 bulunur. ÖRNEK d. 640 < 660 < 670 A + 2 = 660 A = 658 bulunur. 327 sayısını bölünce 3 ve 448 sayısını bölünce 4 kalanını veren en büyük sayı kaçtır? (660 = 60k (k Z+)) ÇÖZÜM ÖRNEK Ayrıtlarının uzunlukları 8 cm, 9 cm, 12 cm olan tuğla- – lardan bir küp oluşturulmak istenirse, en az kaç 327 x B1 – 448 x B2 3 4 tuğla gerekir? (327–3) = x.B1 ÇÖZÜM 324 ve 444 sayıları x’e tam bölünür. obeb (324, 444) = x = 12 bulunur. Bu tuğlalardan yan yana, 9 cm üst üste konularak bir küp ÖRNEK oluşturulacağından küpün bir kenarı Otomatik 3 trafik lambası 30, 45, 60 dakikada bir sinyal vermektedir. 8 cm İlk kez aynı anda sinyal verdikten kaç saat sonra dördüncü kez aynı anda sinyal verirler? 12 cm (8, 9, 12)O.K.E.K = 72 cm olduğundan, En az tuğla sayısı = = (448–4) = x.B2 Küpün hacmi Tuğlanın hacmi ÇÖZÜM okek (30, 45, 60) = 180 72.72.72 = 432 tane tuğla bulunur. 8.9.12 ilk kez sinyal verdikten sonra dördüncü kez sinyal vermesi için 3 kez daha sinyal vermelidir. 180 3 dakika 9 saat bulunur. 60 dakika 16 www.akademitemellisesi.com MATEMATİK ÇÖZÜMLÜ TEST ÖRNEK 8 ile bölündüğünde 5, 12 ile bölündüğünde 9 kalanını veren iki basamaklı kaç doğal sayı vardır? 1. ÇÖZÜM x = 8a + 5 x+3 = 8(a+1) x = 12b + 9 x+3 = 12 (b+1) a ve b birer tamsayı olmak üzere, 15b = 4a2 + 10a + 25 olduğuna göre, b’nin en küçük değeri için a’nın en küçük değeri kaçtır? x+3 = okek(8,12) = 24 A) 10 x+3 toplamı 24, 48, 72, 96 olacağından iki basamaklı 4 doğal sayı vardır. B) 6 C) 5 D) –5 E) –10 ÖRNEK 84, 96, 108 litrelik bidonlarda ki sütler, bidonlarda hiç kalmaması koşuluyla aynı boyutlu en büyük hacimli şişelerde satışa sunulacaktır. 2. Bu iş için kaç şişeye ihtiyaç vardır? B = 432.5x sayısının 117 tane asal olmayan çarpanı varsa, x kaçtır? A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 ÇÖZÜM 84 96 108 2 * 42 48 21 24 7 8 54 2 * 27 3 * 9 obeb = 2.2.3 = 12 7 + 8 + 9 = 24 şişeye ihtiyaç vardır. 3. x, y Z+ olmak üzere, 900.x = (y – 3)3 ise x+y toplamının en küçük değeri kaçtır? A) 30 B) 33 C) 63 D) 70 E) 72 ÖRNEK Bir pazarcı limonlarını 7 şer 7 şer saydığında 5 limon, 10 ar 10 ar saydığında 8 limon artıyor. Limon sayısı 250 ile 350 arasında olduğuna göre, en az kaç limon vardır? ÇÖZÜM 4. 250 < x < 350 x = 7a + 5 x + 2 = 7(a+1) x ve y birer pozitif tamsayıdır. 3200.x = y3 olduğuna göre, y en az kaçtır? A) 20 x = 10b + 8 x + 2 = 10(b+1) B) 30 C) 35 D) 40 E) 50 x + 2 = okek (7, 10) = 70 x + 2 toplamı 70, 140, 210, 280 ,…….olabileceğinden x + 2 = 280 , x = 278 bulunur. 5. x, y, z pozitif tamsayılardır. 756 = 2x.3y.z eşitliğine göre, x + y + z toplamı kaçtır? A) 8 Matematik Dergi / Sayı 6 17 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12 www.akademitemellisesi.com ASAL ÇARPANLARA AYIRMA 6. 400.x2 = y3 eşitliğini sağlayan en küçük x ve y pozitif tamsayıları için, x + y toplamı kaçtır? A) 150 B) 200 C) 250 D) 300 11. E) 350 0! + 1! + 2! + … + 25! toplamının 6 ile bölümünden kalan kaçtır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 12. x doğal sayı olmak üzere, 11! 7. 2x sayısı çift sayı olduğuna göre, x’in alabileceği en büyük değer kaçtır? 60 4!6! 6!3 5! işleminin sonucu kaçtır? A) 2 B) 3 C) 6 A) 7 D) 12 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11 E) 60 13. Bir sepetteki güller 6’şar 6’şar demetlenince 3 gül, 8. n pozitif bir doğal sayı ve n 1 ! 15 n n 1 ! 7’şer 7’şer demetlenince 4 gül artmaktadır. Sepetteki güllerin sayısı 150’den az olduğuna göre, sepette en çok kaç gül vardır? oldu- ğuna göre, n kaçtır? A) 113 A) 18 9. 38! B) 17 C) 16 D) 15 D) 143 E) 153 4a = 5b olduğuna göre, ekok (a, b)+ebob (a, b) toplamının alabileceği en küçük değer kaçtır? B) 9 C) 8 D) 7 E) 6 A) 21 10. x ve A pozitif tamsayılar olmak üzere, 29! = 6x.A 15. eşitliği veriliyor. Buna göre, A’nın en küçük değeri için x kaç olmalıdır? B) 1 C) 5 D) 13 B) 22 C) 23 D) 24 E) 25 3 4 5 , , sayılarının tam olarak böldüğü en 7 5 4 küçük üç basamaklı doğal sayı kaçtır? A) 20 A) 0 C) 133 14. a ve b doğal sayıları ve oranı bir tamsayı olduğuna göre, x’in 5x alacağı en büyük değer kaçtır? A) 10 B) 123 E) 14 B) 35 C) 60 D) 120 E) 150 E) 25 18 www.akademitemellisesi.com MATEMATİK 16. Boyutları 3, 5 ve 10 cm olan dikdörtgenler ÇÖZÜMLER prizması biçimindeki kutulardan en az kaç tanesiyle bir küp yapılabilir? A) 180 B) 170 C) 160 D) 150 E) 140 1. 15b = (2a + 5)2 b = 15 için, 2a + 5 = –15 , 2a + 5 = 15 2a = –20 2a = 10 a = –10 a=5 a’nın en küçük değeri –10 bulunur. Cevap E’dir. 2. 17. 60, 80 ve 120 kg’lık şeker çuvalları eşit miktarlarda 432 2 ve en az sayıda olmak üzere, birbirine karıştırılmadan paketlenmek isteniyor. Bunun için en az kaç paket gereklidir? 216 2 A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 108 2 54 2 432 = 24.33 27 3 E) 13 9 3 3 3 1 B = 24.33.5x sayısının pozitif tamsayı bölenleri kadar çarpanı olduğundan, 5.4.(x+1) = 120(asal çarpanları dahil) (x+1) = 6, x = 5 bulunur. Cevap B’dir. 3. 18. 9, 12 ve 15 sayılarına bölündüğünde 8 kalanını veren üç basamaklı en büyük doğal sayı kaçtır? A) 908 B) 914 C) 928 D) 990 E) 998 32.102.x = (y–3)3 32.102.(3.10) = (y–3)3 = 33.103 x = 30 y – 3 = 30, y = 33 x + y = 63 bulunur. Cevap C’dir. 4. 19. x ve y doğal sayıları için obeb(x, y) = 9 ve x.y = 810 olduğuna göre, x+y toplamı en çok kaçtır? A) 85 B) 89 C) 95 D) 99 E) 109 3200 1600 800 400 200 2 2 2 2 2 100 50 25 5 2 2 5 5 27.52.x = y3 x = 22.5 = 20 y3 = 29.53 y 23 5 40 1 Cevap D’dir. 5. 756 2 22.33.7 = 2x.3y.z 378 2 x=2 y=3 + z=7 x + y + z = 12 189 3 63 3 20. 21 3 x = 4k + 3 = 5m + 4 = 6n + 5 eşitliğini gerçekleyen en küçük üç basamaklı x doğal sayısı kaçtır? A) 120 B) 119 Matematik Dergi / Sayı 6 C) 110 D) 109 7 7 1 Cevap E’dir. E) 101 19 www.akademitemellisesi.com ASAL ÇARPANLARA AYIRMA 6. 11. 4 2 2 2 .5 .x = y 400 2 200 2 (2.52)2 100 2 25 5 5 5 3 ! 25 ! 6 ile tam bölünür. Kalan sı fı rolur. Toplamın 6 ile bölümünden kalan 4 bulunur. Cevap D’dir. x = 50 y3 = 26.56 y = 22.52 = 4.25 = 100 50 2 0 ! 1! 2! 11 2 4 3 x + y = 100 + 50 = 150 bulunur. 1 Cevap A’dır. 12. 7. 60.4! 6.5.4! 6.5! 3 5! = 11 2 5 2 2 4! 60 30 5! 6 3 2 1 5 + 2 +1 = 8 tane 2 vardır. 11! 4!90 30 5 4!3 =6 oranının çift olması için, 2x x en büyük 8 – 1 = 7 olur. = Cevap A’dır. Cevap C’dir. 8. n 1 n n 1! 15 n n 1! n + 1 = 15, 13. A = 6x + 3 = 7y + 4 A + 3 = 6x + 6 = 7y + 7 Okek(6,7) = 6.7 = 42 A + 3 toplamı 42, 84, 126, 168,… değerlerini alır. A + 3 toplamı 150 den az en çok 126 olur. A + 3 = 126 A = 123 bulunur. Cevap B’dir. n = 14 bulunur. Cevap E’dir. 9. 38 5 7 5 1 7+ 1 = 8 bulunur. Cevap C’dir. 14. 4a = 5b a=5 b=4 Okek(a, b) + Obeb(a, b) = 20 + 1 = 21 Cevap A’dır. 10. 6x = 2x.3x olduğundan 29! içinde 29 3 9 3 3 3 1 15. Okek(3, 4, 5) = 60 9 + 3 + 1 = 13 tane 3 çarpanı olduğundan x = 13 olmalıdır. Cevap D’dir. Üç basamaklı en küçük doğal sayı, 120 120 120 bulunur. Obeb(7, 5, 4) 1 Cevap D’dir. 20 www.akademitemellisesi.com MATEMATİK 16. OKEK (3, 5, 10) = 30 Küpün bir kenar uzunluğu Kutu sayısı = KONU TEKRAR TESTİ 1 30 30 30 = 180 3 5 10 Cevap A’dır. 1. 350.m çarpımının tam kare olması için, m yerine gelebilecek en küçük pozitif tam sayı kaçtır? A) 13 17. OBEB(60, 80, 120) = 20 Bir paketin ağırlığı B) 14 C) 15 D) 16 E) 17 60 kg ‘lık çuvaldan 3 paket 80 kg ‘lık çuvaldan 4 paket 120 kg ‘lık çuvaldan 6 paket Toplam 13 paket gereklidir. Cevap E’dir. 2. 18. Okek (9, 12, 15) = 3.3.4.5 = 180 120.a = (b–6)3 ifadesinde a, bZ+ olduğuna göre, a’nın en küçük değeri için a+b toplamı kaçtır? A) 153 B) 164 C) 245 D) 261 E) 310 Üç basamaklı en büyük Okek = 180.5 = 900 Koşulu sağlayan en büyük üç basamaklı sayı 900 + 8 = 908 olarak bulunur. Cevap A’dır. 3. 19. x = 9a y = 9b x.y = 9a.9b = 810 81a.b = 810 Aşağıdakilerden hangisi 780 sayısının asal çarpanlarından değildir? A) 2 B) 3 C) 5 D) 13 E) 17 a . b = 10 1 10 (toplamın en büyük olması için) x = 9.1 = 9 y = 9.10 = 90 x+y = 90 + 9 = 99 Cevap D’dir. 4. 96 sayısı ile en küçük hangi tamsayı çarpılırsa bir tamsayının küpü oluşur? A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22 20. x = 4k + 3 = 5m + 4 = 6n + 5 x + 1 = 4k + 3 +1 = 5m + 4 + 1 = 6n + 5 + 1 x + 1 = 4(k+1) = 5(m+1) = 6(n+1) okek (4,5,6) = 60 üç basamaklı en küçük Okek = 120 olur. x + 1 = 120 x = 119 bulunur. Cevap B’dir. Matematik Dergi / Sayı 6 5. 260 sayısının asal olmayan çarpanlarının toplamı aşağıdakilerden hangisidir? A) –20 21 B) –10 C) 0 D) 10 E) 20 www.akademitemellisesi.com ASAL ÇARPANLARA AYIRMA 6. x ve y doğal sayılardır. 9.x = y3 eşitliğini sağlayan en küçük y değeri kaçtır? A) 0 7. B) 3 C) 4 D) 5 11. 18! sayısının 119 ile bölümünden kalan kaçtır? A) 0 B) (x+1)! E) (x+2)2 E) 4 24 b! olduğuna göre, a + b toplamı en az kaç olabilir? a! C) (x+2)! n 1! n!.n 1 n 2! n 2! B) 4 C) 7 D) 10 E) 12 13. 8, 12 ve 16 ile bölündüğünde daima 9 kalanını veren en büyük iki basamaklı sayı kaçtır? işleminin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? A) –1 D) n(n+1) D) 3 12. a ve b tamsayı olmak üzere, A) 3 8. C) 2 E) 6 xN+ için x!+(x+1)! + (x+2)! toplamı aşağıdakilerden hangisi ile daima bölünür? A) (x+1)2 D) x+1 B) 1 B) 0 E) n A) 39 B) 48 C) 57 D) 64 E) 96 C) n2–1 14. x, y ve z pozitif tamsayılar olmak üzere, 9. 75! – 42! işleminin sonucunun sondan kaç basamağı sıfırdır? 2x + 1 = 3y – 2 = 5z – 1 = K olduğuna göre, K’nın alabileceği üç basamaklı en küçük değer kaçtır? A) 9 A) 100 B) 10 C) 11 D) 15 E) 18 B) 103 C) 105 D) 107 E) 109 27! 10. 15. 3 2b a ifadesi bir tamsayı olduğuna göre, b – a farkı en çok kaç olabilir? A) 1 23 B) 1 13 C) 10 D) 13 E) 23 9 ile bölümünden 8 6 ile bölümünden 5 4 ile bölümünden 3 kalanını veren en küçük doğal sayının rakamları toplamı kaçtır? A) 8 22 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12 www.akademitemellisesi.com MATEMATİK 16. x 9 y 8 KONU TEKRAR TESTİ 2 OKEK (x, y) = 2952 olduğuna göre, x, y sayılarının OBEB’i kaçtır? A) 21 B) 31 C) 41 D) 51 E) 61 1. Aşağıdakilerden hangisi 41! + 42! sayısının asal çarpanı değildir? A) 31 B) 37 C) 41 D) 43 E) 47 17. Boyutları 3 br, 6 br ve 12 br olan dikdörtgenler prizması biçimindeki kutulardan en az kaç tanesiyle bir küp yapılır? A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 16 2. 120.n çarpımının tam kare olması için n yerine gelebilecek en küçük doğal sayı kaçtır? A) 10 18. B) 20 C) 30 D) 40 E) 50 2 3 8 , ve sayıları ile tam bölünebilen en 11 5 3 küçük üç basamaklı pozitif tamsayı kaçtır? A) 105 B) 110 C) 115 D) 120 E) 130 3. a, b Z olmak üzere, 216.a2 = b5 eşitliğini sağlayan en büyük negatif a sayısı kaçtır? A) –10 B) –6 C) –4 D) 0 E) 6 19. OKEK (a, 16) = 48 OBEB (a, 16) = 4 olduğuna göre, a doğal sayısı kaçtır? A) 1 B) 4 C) 12 D) 30 E) 60 4. 700 sayısının asal çarpanları toplamı kaçtır? A) 10 B) 12 C) 14 D) 20 E) 24 20. a ve b pozitif tam sayılar olmak üzere, a2 b 0 18 olduğuna göre, b’nin en küçük değeri için a kaçtır? A) 14 B) 12 Matematik Dergi / Sayı 6 C) 10 D) 8 5. E) 6 nZ+ olmak üzere, 180.n sayısının bir doğal sayının karesi olması için en küçük n değeri kaç olmalıdır? A) 2 23 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 www.akademitemellisesi.com ASAL ÇARPANLARA AYIRMA 6. 10!8! 91 6! işleminin sonucu kaçtır? A) 27 B) 42 C) 45 11. 3! + 4! + 5! = 25.x olmak üzere, 3 ! 3 ! 3! n tan e D) 50 ifadesinin x ve n cinsinden eşiti nedir? E) 56 A) n!.x x D) n B) (n+1).x C) n.x E) (n–x)! 12. Bir sınıfta 7 öğrenci daha olsaydı bu öğrenciler 7. 4’er 5’er 6’şar gruplara ayrılabiliyordu. Buna göre, bu sınıfta en az kaç öğrenci vardır? n 1!n 1! n3 1 ifadesinin sadeleştirilmiş hali aşağıdakilerden hangisidir? A) (n 1)! n2 D) (n + 1)! B) 1 n! C) A) 32 B) 39 C) 46 D) 53 E) 60 1 n 1 E) (n – 2)! 13. 90 cm ve 130 cm uzunluğundaki iki demir çubuk birbirine eş parçalara ayrılacaktır. Bir parçanın uzunluğu en fazla kaç cm olur? 8. 75! = 3x.y eşitliğini sağlayan en küçük y doğal sayısı için en büyük x doğal sayısı kaçtır? A) 37 B) 35 C) 33 D) 31 A) 10 B) 13 C) 15 D) 17 E) 22 E) 29 14. 30 cm, 42 cm, 54 cm boyutlarında olan dikdörtgenler prizması şeklinde bir pastadan hiç parça arttırmadan küp şeklinde en az kaç parça kesilir? 9. A) 95 301! – 300! farkının sondan kaç basamağı sıfırdır? A) 73 B) 74 C) 75 D) 76 B) 105 C) 115 D) 215 E) 315 E) 77 15. x ve y pozitif doğal sayılar olmak üzere, OKEK (4x, 5y) = 240 x OBEB (4x, 5y) = 2 Olduğuna göre, y kaçtır? 10. x ve y pozitif tamsayılar olmak üzere, 6! = 2x.y olduğuna göre, x en fazla kaçtır? A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 A) 6 E) 3 24 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13 www.akademitemellisesi.com MATEMATİK 16. Bir gardiyan suçluları üçer üçer, dörder dörder, beşer beşer saydığında her seferinde iki suçlu artıyor. Suçluların sayısı 178 ile 184 arasındadır. Buna göre, kaç suçlu vardır? A) 176 B) 178 C) 180 D) 182 E) 184 17. a ve b ardışık iki doğal sayı olmak üzere, Okek (a, b) = m + 14 Obeb (a, b) = m –15 olduğuna göre, a + b toplamı kaçtır? A) 5 B) 6 C) 11 D) 13 E) 15 18. x ve y aralarında asal iki sayı olmak üzere, Okek (x, y) = 112 dir. x sayısı y sayısından 9 fazla olduğuna göre, x + y toplamı kaçtır? A) 20 19. B) 21 C) 22 D) 23 E) 32 2 3 9 , , sayıları ile tam bölünebilen en küçük 11 4 7 üç basamaklı pozitif tam sayı kaçtır? A) 108 B) 126 C) 144 D) 162 E) 180 20. Rakamları asal olmayan en büyük iki basamaklı tek sayının en küçük asal çarpanı ile rakamları farklı iki basamaklı en küçük asal sayının çarpımı kaçtır? A) 39 B) 45 Matematik Dergi / Sayı 6 C) 50 D) 60 E) 65 25 www.akademitemellisesi.com