İKİNCİ KISIM Kamu Davasının Açılması BİRİNCİ BÖLÜM Kamu

İKİNCİ KISIM
Kamu Davasının Açılması
BİRİNCİ BÖLÜM
Kamu Davasının Açılması, Ertelenmesi, İddianamenin
Değiştirilmesi veya Geri Alınması
Kamu davasını açma görevi, davanın açılması veya iddianamenin değiştirilmesi veya geri
alınması
Madde 173- Kamu davasını açma görevi, Cumhuriyet savcısı tarafından yerine
getirilir. Kanunlarda öngörülen istisnalar saklıdır.
Soruşturma evresi sonunda toplanan delil, iz, eser ve emareler, kamu
davasının açılmasını gerektirecek nitelik ve yeterlikte bir şüpheyi haklı kılıyorsa,
Cumhuriyet savcısı, mahkemeye vereceği bir iddianame ile kamu davasını açar.
Bu madde hükmüne göre kamu davası açıldıktan sonra yeni hâller ve nedenlerle
Cumhuriyet savcısı, duruşmaya başlanmadan önce sanık lehine olarak iddianamesini
değiştirebilir veya geri alabilir. İddianamenin geri alınması hâlinde soruşturmaya ilişkin
hükümler uygulanır.
İddianamede şüphelinin açık kimliği, yüklenen suç, işlendiği yer ve tarih, suçun
unsurları ile uygulanması gereken kanun maddeleri, suçun delil, iz, eser ve emareleri
ve duruşmanın yapılacağı mahkeme gösterilir. Soruşturmanın verdiği esaslı sonuçlar
da iddianameye yazılır. Suçun ispatına yardım edecek şeyler de mahkemeye verilir.
Adalet Bakanı, Cumhuriyet savcısından kamu davasını açmasını isteyebilir. Bu
istem yerine getirilir.
Valiler, yukarıdaki fıkrada yer alan yetkisini kullanması için Adalet Bakanına
başvurabilirler.
Kamu davasının açılmasının ertelenmesi
Madde 174- Fiil için kanunda öngörülen hürriyeti bağlayıcı cezanın üst sınırı
üç aydan fazla ve iki yıla kadar (iki yıl dahil) ise, Cumhuriyet savcısı tarafından deliller
toplandıktan sonra, şüpheli hakkında açılacak kamu davası,
1. Şüphelinin daha önce hürriyeti bağlayıcı bir ceza ile mahkûm olmamış
bulunması,
2. Yapılan araştırmanın, kamu davası açılmasının ertelenmesi hâlinde şüphelinin
suç işlemekten çekineceği kanaatini vermesi,
3. Kamu davası açılmasının ertelenmesinin, şüpheli ve toplum açısından kamu
davası açılmasından daha yararlı olması,
4. Şüphelinin, suçtan meydana gelen ve Cumhuriyet savcısının saptayacağı
zararı ödemiş olması
koşullarının birlikte gerçekleşmesi hâlinde, kabahatlerde bir yıl, cürümlerde üç
yıl süreyle ertelenebilir. Erteleme süresi içinde aynı cins veya daha ağır yeni bir suç
işlenmesi nedeniyle mahkûmiyet hâlinde kamu davası açılır; böyle bir suç işlenmediği
takdirde Cumhuriyet savcısı kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. Erteleme
süresince zamanaşımı işlemez.
Yukarıdaki erteleme kararının uygulanması, asliye ceza hâkiminin onamasına
bağlıdır. Asliye ceza hâkimi bu husustaki kararını beş gün içinde verir.
İKİNCİ BÖLÜM
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar ve İtiraz
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar
Madde 175- Soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için şüpheyi
haklı kılacak nitelikte ve yeterlikte kuvvetli delil, iz, eser ve emare elde edilememesi
veya kovuşturma olanağının bulunmaması hâlinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturmaya
yer olmadığına karar verir. Bu karar, önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş
veya tutuklama müzekkeresi verilmiş şüpheliye ve suçtan zarar gören şikâyetçiye
bildirilir. Kararda itiraz hakları, süresi ve mercii gösterilir.
Hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş şüpheliye karşı, yeni
delil, iz, eser ve emareler meydana çıkmadıkça veya şüphe nedenlerinin takdirinde
ağır hata olmadıkça, aynı fiilden dolayı kamu davası açılamaz.
Yeni delil, iz, eser ve emare daha önce bilinmemiş veya hiç söz konusu
edilmemiş veya daha önce bilinmiş ise de yeterli görülmemiş olanları kuvvetlendirecek
delil, iz, eser ve emarelerdir.
Cumhuriyet savcısının kararına itiraz
Madde 176- 1. Şikâyetçi aynı zamanda suçtan zarar gören kimse ise,
kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren
onbeş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının mensup olduğu ağır ceza
işlerini gören mahkeme dairesine en yakın bulunan ağır ceza işlerini gören mahkeme
başkanına itiraz edebilir. Şikâyetçisi bulunmayan hâllerde, Cumhuriyet savcısının
görev yaptığı yargı çevresindeki ağır ceza mahkemesinin Cumhuriyet başsavcısı da
aynı koşullarla itiraz yoluna gidebilir.
İtiraz dilekçesinde, kamu davasının açılmasını haklı gösterebilecek olaylar,
delil, iz, eser ve emareler açıklanır.
2. Ağır ceza mahkemesi başkanı, Cumhuriyet savcısından o zamana kadar
yaptığı bütün işlemleri içeren dosyayı kendisine göndermesini isteyebilir. Başkan, bir
diyeceği varsa bildirmesi için, bir süre belirleyerek, dilekçeyi şüpheliye de tebliğ
edebilir.
Başkan, soruşturmanın genişletilmesini gerekli görürse, bu hususu açıkça
belirterek yerel sulh ceza hâkimini de görevlendirebilir.
Kamu davasının açılması için yeterli nedenler bulunmazsa başkan, istemi
gerekçeli olarak reddeder, istemde bulunan suçtan zarar gören şikâyetçiyi giderlere
mahkûm eder ve durumu istemde bulunana, Cumhuriyet savcısına ve şüpheliye
bildirir.
Başkan istemin geçerli ve haklı olduğuna kanaat getirirse kamu davasının
açılmasına karar verir. Bu karar Cumhuriyet savcısı tarafından yerine getirilir.
3. İtiraz reddedildikten sonra Cumhuriyet savcısının yeni delil, iz, eser ve
emarelerin varlığı nedeniyle kamu davasını açabilmesi, önceden verilen dilekçe
hakkında karar vermiş olan ağır ceza mahkemesi başkanının bu hususta karar
vermesine bağlıdır.