İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ GENEL KAVRAMLAR • İklim: Bir bölgede uzun yıllar veya belli bir zaman aralığı itibarı ile meydana gelen hava olaylarının ortalamasıdır. • İklim Değişikliği: Uzun yıllar içerisinde bir bölgenin ikliminde meydana gelen değişimlerdir. GENEL KAVRAMLAR • İklim değişikliği: Karşılaştırabilir zaman dilimlerinde gözlenen doğal iklim değişikliğine ek olarak, doğrudan veya dolaylı olarak küresel atmosferin bileşimini bozan insan faaliyetleri sonucunda iklimde oluşan değişiklik... BMİDÇS İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ NEDENLERİ İNSAN KAYNAKLI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ SERA ETKİSİ SERA GAZLARI Sera gazları: Su Buharı (H2O) Karbondioksit (CO2) Metan (CH4) Azot Oksitler (NOX) Ozon (O3) Klorofllorokarbon (CFC) SERA GAZLARI İKLİM DEĞİŞİR TAHRİBAT ARTAR İKLİM DEĞİŞİR TAHRİBAT ARTAR BİLDİĞİMİZ HAVALARIN SONU İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN OLUMSUZ ETKİLERİ • Okyanus, deniz ve göller gibi büyük su yüzeylerinde artan buharlaşma sonucunda atmosferdeki su miktarının artması ve böylece bazı bölgelerde daha fazla yağış ve seller, bazı bölgelerde ise kuraklık ve çölleşme meydana gelmesi, • Artan kuraklık ile tarımsal ürün veriminin düşmesi, tarım ve orman alanlarının daralması, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN OLUMSUZ ETKİLERİ • Erozyon ve çölleşme sonucu biyolojik çeşitliliğin azalması, • Su kıtlığının yaşanması, • Barajlardaki su seviyeleri düşmesi sonucunda hidroelektrik enerji üretiminin azalması, • Artan sıcaklıklar sonucunda salgın hastalıkların artması, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN OLUMSUZ ETKİLERİ • Kutuplar ve yüksek dağlardaki buzulların eriyerek denizler, göller ve akarsulardaki su seviyelerini yükseltmesi sonucunda kıyı bölgelerinde erozyon ve taşkınların görülmesi, bazı bölgelerin sular altında kalması, • Ekolojik koşulların değişimine ayak uyduramayan canlıların göçe zorlanması veya ölmesi. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN OLUMSUZ ETKİLERİ İklim Değişikliği Gıda güvenirliğinin azalması Aşırı hava olaylarının görünmesi Türlerin yok olması Su sıkıntısı Deniz seviyesinin yükselmesi Salgın hastalık riskinin artması Yoksulluğun artması Orman yangınlarının artması İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN OLUMSUZ ETKİLERİ • Son 100 yıl içinde küresel iklim, ortalama 0,5°C ısınmıştır. • Bugünden itibaren herhangi bir emisyon salınmasa dahi küresel sıcaklığın, gelecek on yıllar içinde 0,5°C ile 1°C artmaya devam edeceğini ortaya konulmuştur. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN OLUMSUZ ETKİLERİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE • Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli Dördüncü Değerlendirme Raporu’na göre Türkiye, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinden en çok etkilenecek bölgeler arasında bulunan Akdeniz Havzası’nda yer almaktadır. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE • Akdeniz Havzası’nda sıcaklıkların 20-50 yıl içerisinde ortalama 2 derece artması beklenmektedir. Bu, Türkiye için beklenmeyen hava olaylarında artış, yağışlarda düşüş, sıcak hava dalgaları, turizm gelirlerinde düşüş, düzenli sulama gerektiren tarım ürünlerinde verim kaybı, biyolojik çeşitlilik kaybı, orman yangınlarında artış, ve yağışlardaki düşüşe bağlı olarak yeraltı suları, sulak alanlar ve su depolama alanlarında kayıplar anlamına gelmektedir. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE Kişi başı sera gazı emisyonu değeri OECD: 15,0 ton CO2 AB Üye Ülkeler: 10,2 ton CO2 Türkiye: 5,3 ton CO2 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE Kişi başı birincil enerji tüketimi OECD: 4,64 ton eşdeğer petrol Dünya: 1,82 ton eşdeğer petrol Türkiye: 1,35 ton eşdeğer petrol İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE • Türkiye, OECD ve Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin Ek-I listesi ülkeleri arasında kişi başı sera gazı emisyonu, tarihsel sorumluluk ve kişi başı birincil enerji tüketimi miktarında en düşük değere sahiptir. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE • Türkiye’de sera gazı yutak alanlarına bakıldığında, 1990 yılında 44 milyon ton CO2 eşdeğeri sera gazı emisyonu yutak alanları tarafından tutulmuş, 2007 yılında bu değer yaklaşık 77 milyon ton CO2 eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE • Türkiye, kişi başı sera gazı emisyonları açısından, BMİDÇS Ek–1 ülkelerinin tamamından, ayrıca Meksika, Brezilya, Güney Kore ve Arjantin gibi ekonomileri hızla gelişmekte olan ve ekonomik yapıları bize çok benzeyen Ek–1 Dışı Ülkelerden de daha düşük bir değere sahiptir. TÜRKİYE’DE GÖZLEMLENEN BAZI DEĞİŞİKLİKLER • Sonbahar ve kış aylarında ortalama yağışlarda gözlemlenen düşüş, • İlkbahar ve yaz aylarında ortalama sıcaklıklarda gözlemlenen artış, • Barajlardaki su seviyesinde gözlemlenen düşüş, SERA GAZI EMİSYONLARI SEKTÖREL DAĞILIMI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE İÇİN • Doğal kaynakları bilinçli tüketmek, • Hayat tarzımızı değiştirmek, • Sanayileşme ve çevre arasında denge kurmak, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE İÇİN • Temiz Üretim gerçekleştirmek • Enerji ve Sanayide verimlilik sağlamak, • Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını yaygınlaştırmak. GEREKSİZ TÜKETİMDEN KAÇININ • Eğer dünyadaki tüketim mevcut oranda sürmeye devam ederse 2030 yılında 2; 2050 yılında ise 2,8 adet Dünya ölçeğinde gezegene ihtiyacımız olacak. İHTİYACINIZ OLANI ALIN • Toplum, suni ihtiyaçlar ile daha fazla tüketen olguları daha çok benimsiyor. Gelir ve refah seviyesindeki artış da daha fazla tüketime yol açıyor ve çevreye olan tahribatı arttırıyor. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINI TERCİH EDİN • Yenilenebilir enerjiden elektrik üreten ekipmanların ilk yatırımı maliyeti gözünüzü ürkütebilir. Ancak uzun vadede yenilenebilir enerji kaynaklarından daha fazla kar sağlarsınız, hem de hiç karbondioksit emisyonu salgılamayarak. TOPLU TAŞIMAYI TERCİH EDİN • Türkiye’de ulaştırma sektöründen kaynaklı sera gazı emisyonlarının toplamı karbondioksit eşdeğeri cinsinden hesaplandığında, toplam emisyon miktarının % 17’sine eşdeğer. Bu da 47,4 milyar gram karbondioksit emisyonu demek. YÜRÜYÜN YA DA BİSİKLETE BİNİN • Dünyadaki toplam enerji üretiminin % 27’sini ulaşım amaçlı harcanıyor. Bu sektör aynı zamanda dünya üzerindeki sıvı fosil yakıtların yarısını tüketiyor ve büyüme ile doğru orantılı olarak en çok karbondioksit salınımını gerçekleştiriyor. ARABANIZI PAYLAŞIN • Türkiye’de trafiğe kayıtlı araç sayısı 17 milyon 653 bin 281 ve bu sayının % 51’ini şahsa özel araçlar oluşturuyor. Tabi ki bu araçların hepsinin aynı anda sokağa çıkması hem doğa hem de trafik açısından istenmeyen sonuçlar doğurabilir. ARACINIZA DÜZENLİ BAKIM YAPTIRIN • Motorlu taşıt sahiplerinin yalnızca % 1'i araç bakımlarını düzenli yaptırsa, yılda 450 bin tondan fazla karbondioksitin üretilmesi engellenebilir. • 2003-2004 yılları arasında 320.000 eski aracın vergi indirimleri sağlanarak trafikten çekilmiş olması, bu iki yıl içerisinde karbondioksit emisyonlarını % 4,9 oranında azaltmıştır. FİDAN DİKİN • Doğa için yapabileceğiniz en basit ve geleceğe dönük eylem fidan dikmek. Ağaçlar, atmosferdeki sera gazlarını emdikleri için, küresel ısınmanın tehditlerini azaltma konusunda en güçlü silahlardan biridir. Örneğin büyük bir kayın ağacı, 72 kişinin 1 günlük oksijen ihtiyacını karşılar. İNTERNETTE GEREKSİZ ZAMAN HARCAMAYIN • Her internet kullanımı ile veri merkezlerinin ihtiyaç duyduğu güç artıyor, bu da salgılanan sera gazı emisyonunu arttırıyor. Tarifelerin sınırsızlaşması ile de artık ihtiyacımız olmayan işlemleri bile internet üzerinden gerçekleştiriyoruz. ARATMADAN İKİ KERE DÜŞÜNÜN • Arama motorlarının aylık olarak tükettiği enerji bir derin dondurucuyu 5.400 yıl çalıştırabilir veya bu tüketilen enerji ile bir çamaşır makinesi 5.000.000 yıkama yapılabilir. ALIŞVERİŞE YÜRÜYEREK GİDİN • İnternet üzerinden yapılan alışveriş, dünya üzerindeki en hızlı büyüyen sektörlerden bir tanesi. Sanal alışveriş olarak adlandırılan sektörün çevreye olan etkisi de önemli bir tartışma konusu. MERDİVENLERDEN ÇIKIN • Asansör yerine merdiven kullanmanız hem sağlığınız için yararlıdır hem de ciddi oranda elektrik tasarrufu sağlar. Özellikle plaza ve gökdelen gibi yapılarda bir asansör ortalama olarak günde en az 5.000 kat dolaşıyor. Bu yüzden asansörü çağırmadan bir kez daha düşünün. •Temiz ve yaşanılabilir bir çevre ayrıcalık değildir, insanların en doğal bir hakkıdır! TEŞEKKÜRLER