İLAÇ GÜVENLİĞİ Ecz. Olcay KIRALİ İlaç güvenliği nedir? İlacın üretiminden uygulama sonrası gözlem aralığına kadar tüm süreçleri içeren, ilacın hastaya ve çalışanlara zarar vermesini önlemek, İlaç kullanımından dolayı meydana gelmiş olaylarla ilgili yapılan düzeltici ve önleyici faaliyetlerin tümüdür. İlaç Güvenliğinin Kapsamı İlacın bulunduğu her alan ve ilaçla ilgili sorun yaşanan her işlem ilaç güvenliği kapsamında yer almaktadır. 5N 2K NE ? NEDEN ? NASIL Ağız yoluyla (Oral) Uygulama Enjeksiyonla Uygulama Dilaltı (sublingual) Uygulama Rektuma Uygulama İnhalasyon Yoluyla Uygulama Lokal Uygulama ? NEREDE ? NE ZAMAN ? KİM ? KİME ? Doğru İlaç Uygulaması Doğru Doğru Doğru Doğru Doğru Doğru Doğru Doğru ilaç doz hasta zaman yol ilaç şekli kayıt yanıt İLAÇ UYGULAMA HATALARI DİREKTİFİN VERİLMESİ HAZIRLAMA VE DAĞITIM UYGULAMA İZLEME İlaç Hataları İlacın, sağlık personeli, hasta veya tüketici tarafından uygun olmayan şekilde kullanımına yol açan ya da hastanın zarar görmesine neden olan ÖNLENEBİLİR durumdur. (National Coordinating Council on Medication Error Reporting & Prevention, 2001) ADE Prevention Study Group Arastırma Sonuçları İlaç uygulama hataları önlenebilir advers etkilerin %34’ünü oluşturmaktadır. (Bates DW, et al. JAMA 1995:274;29-34.) En yaygın “ilaç uygulama hataları” – yanlış doz (%27), – yanlış teknik (%14) – yanlış ilaç (%12); (Leape LL, et al. JAMA 1995:274;35-43.) İlaç Hatalarının Kaynakları Hekimler Eczacılar Hemşireler Hastalar Diğer (sistem vb.) Sağlık Personeli İlaç uygulamalarında 8 ilkeye dikkat edilmeli, istemden kaynaklanan aykırılık varsa, hekim uyarılmalı - Doğru hasta, - Doğru doz, - Doğru yol, - Doğru ilaç sekli, - Doğru ilaç, - Doğru zaman, - Doğru kayıt, - Doğru yanıt Uzun S Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:217-222. Merak etmeyin Ayşe Hanım... Hataları önlemek için yeni yöntemler geliştirdik... Benim adım Fatma İlaç Uygulama Hataları Yanlış dozaj formu İlacın, reçete edilenden farklı dozaj formunun uygulanması Ürünün yanlış anlaşılması/karıştırılması – İlaç hatalarının yaklaşık %15’i benzer isimli ilaçlardan kaynaklanmaktadır. –Yetersiz ilaç bilgisi –Yeni veya bildik olmayan ürünler –Benzer ambalajlı ürünler –Okunaksız yazılmış reçeteler İlaç İsteminde Dikkat Edilecekler Doktor istemi olmaksızın hiçbir hastaya ilaç uygulanmamalı Yazılı istem alınmalı – Güvenli bir uygulama sağlanır – Yanlış anlama ve kaza olasılığı azalır İstemle ilgili herhangi bir şüphe varsa, doktorla görüşerek açıklığa kavuşturmalı Acil durumlarda sözel istem alınabilir. – Hastanın durumu düzelir düzelmez, doktor bu istemi kayda geçirmelidir. İLAÇLARIN UYGULANMA YOLLARI Ağız yoluyla (Oral) Uygulama Enjeksiyonla Uygulama Dilaltı (sublingual) Uygulama Rektuma Uygulama İnhalasyon Yoluyla Uygulama Lokal Uygulama İlaç Uygulamalarında İyileştirme İçin Neler Yapılabilir? Eğitim EĞİTİM ŞART!! Bununla birlikte araştırmalarda doktor, eczacı ve diğerleri tarafından yapılan hataların %86’ sının oluşmadan önce hemşireler tarafından önlendiği de tespit edilmiştir. İlaçları alırken veya kullanırken dikkat edilecek kurallar İlaçların dertlerimize deva olabilmesi, her şeyden önce doğru kullanılmalarına bağlıdır. Bu da büyük ve önemli sorumluluk gerektirir. Bu sorumluluk hekim ve eczacılara düşmektedir. Yanlış ilaç kullanımı, istenen sonuçların elde edilmemesine, dahası bazı ciddi istenmeyen sonuçların ortaya çıkmasına yol açabilir. Son olarak işlem yaptığınız ve gözlemlediğiniz her şeyi kaydedin. Kaydetmediyseniz yapmamışsınızdır. Teşekkürler…