BÖLÜM-3 ELEKTRİK ENERJİSİ

BÖLÜM-3
ELEKTRİK ENERJİSİ
1
ENERJİ DAĞITIMI
1. Enerji üretim yeri (santral)
2. Yükseltici trafo
3. Yüksek gerilim nakil hatları
4. Alt istasyonlar için düşürücü trafolar
5. Şehir içi yüksek gerilim hatları
6. Direk üstü düşürücü trafolar
7. Evler ve küçük işyerleri için servis
8. Giriş panosu
9. İç tesisat
2
ENERJİ DAĞITIMI
Elektrik
santralı
120 000-220 000 V
Alt istasyon
4800 V
Ticari ve
endüstriyel
müşteriler
Evler ve
küçük
işyerleri
380 V
Semt
trafoları
3
TEK FAZIN ÖZELLİKLERİ
1. Akım tek iletkenle taşınır.
2. Genellikle evlerde ve küçük
ticari uygulamalarda kullanılır.
Faz
Nötr
3. 12 Volttan 240 Volta kadar
değişik voltajlarda kullanılır.
4. Üç fazlı bir besleme hattından
alınabilir.
5. Motorları çoğunlukla başlatma
(kalkış) elemanı gerektirir.
Nötr: En yakın trafonun topraklama hattıdır.
240 V
4
ÜÇ FAZIN ÖZELLİKLERİ
1. Genellikle ticari ve endüstriyel
tesislerde kullanılır.
1. faz
R
2. faz
S
3. faz
2. Farklı voltaj kombinasyonları
oluşturulabilir.
3. Motorlardaki servis problemleri
azdır.
4. Tek fazlı güç için kullanılabilir.
5. Motor kalkış kapasitörleri
gerektirmez.
T
Nötr
Mp
380 V
380 V
380 V
240 V
240 V
240 V
6. Voltaj balansı önemlidir.
5
TOPRAKLAMA
AMAÇ: Elektrik kullanan cihazlarda gövdeye oluşabilecek
kaçakları toprağa ileterek canlıları korumak
YÖNTEM: Binalarda bakır veya çinko plaka
toprağın içine gömülerek ana panoya kablo ile
bağlantı yapılır. Bu hat ana panodan diğer
panolara ve onlardan da elektrik prizlerine
bağlanır.
Plakaların yüzeyi tesisatın gücüne göre orantılı
büyüklükte seçilir.
6
TRAFOLARIN FONKSİYONU
YÜKSELTİCİ
1. Voltajı arttırır.
2. Akımı azaltır (P=E.I=sabit).
Not: Akım düşürüldüğü için elektrik enerjisi küçük
çaplı iletken hatlarıyla uzun mesafelere kolaylıkla
taşınabilir.
DÜŞÜRÜCÜ
1. Hat besleme voltajını aşağı düşürür.
2. Akımı arttırır.
7
TRAFOLAR
Giriş sargısı
(primer)
Silisli saç
plakalar (nüve)
Çıkış sargısı
(sekonder)
8
TRAFO HESAPLARI
Np/Ns =Ep / Es =Is /Ip
Np: Primer sarım sayısı
Ns: Sekonder sarım sayısı
Ep : Primer bobin gerilimi [volt]
Es : Sekonder bobin gerilimi [volt]
Is :Sekonder bobin akımı [Amper]
Ip :Primer bobin akımı [Amper]
9
YILDIZ BAĞLI TRAFO
10
ÜÇGEN BAĞLI TRAFO
11
DÜŞÜK HAT VOLTAJI
SEBEPLERİ:
MOTORLARA ETKİSİ:
1. Küçük çaplı kablo
kullanımı
1. Kalkış momentini
azaltır.
2. Uzun kablo kullanımı
2. Çalışma verimini
düşürür.
3. Yüklerin seri
bağlanması
3. Sıcaklığı yükseltir.
4. Zayıf bağlantılar
5. Enerji beslemesi
yetersiz
6. Küçük boyutlu trafo
12
BİR BİNANIN ELEKTRİK BAĞLANTI
ŞEMASI
Glop lamba
Kapaklı priz
Topraklı priz
Aplik lamba
Normal priz
Kofre Ana pano Sayaç
Wh
Daire panosu
Sigorta
13
3.BÖLÜMLE İLGİLİ SORULAR
1. Enerji dağıtımını şema yardımıyla açıklayınız.
2. Tek fazın özellikleri nelerdir?
3. Üç fazın özellikleri nelerdir?
4. Topraklama hangi amaçla yapılır ve yöntemleri
nelerdir?
5. Trafoların fonksiyonu nelerdir?
6. Düşük hat voltajının sebepleri nelerdir?
7. Bir binanın elektrik şemasını çiziniz.
14