Güney Osetya Sorunu

2008 Güney Osetya Krizi
Göksel ERDOĞAN
Güney Osetya Krizi
SSCB Öncesi
SSCB Öncesi

Güney Osetya Cumhuriyeti (Respublika
Hussar İrıston) resmî olarak Gürcistan
sınırları içerisinde özerk bir bölgedir.

Yüzölçümü 3.900 km kare.

Nüfusu 70 bin civarında.

Nüfusun yaklaşık %68’i Oset.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Öncesi



Osetlerden
başka
Ruslar,
Gürcüler,
Ermeniler ve Yahudiler yaşamakta
Osetler Cumhuriyetin her tarafına yerleşmiş
durumdalar.
Gürcüler daha çok Cumhuriyetin güney ve
doğu kesimlerine yerleşmiş durumdalar.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Öncesi


Cumhuriyet toprakları zengin yeraltı ve
yerüstü kaynaklara sahip.
İron ve Digor
konuşuluyor.
olmak
üzere

İron Osetler Ortodoks Hıristiyan.

Digor Osetler ise müslümandırlar.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
iki
dil
SSCB Öncesi


18. yüzyıldan itibaren, Rusların Kafkaslarda
etkinliklerinin artmasıyla beraber Ruslara
yakınlaşmışlardır.
Gürcüler, Türkler ve İranlılar tarafından
bağımsızlıkları ellerinden alınıp toprakları
ele geçirilmeden önce Osetya topraklarının
kendi egemenliklerinde olduğunu iddia
etmektedirler.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Öncesi


1768’de Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya
İmparatorluğu arasında savaş başladı.
Kafkaslarda ilerleyen Rus orduları 1769’da
Tshinvali’ye (Güney Osetya'nın Başkenti)
geldiler.
Osetyalılar Rusların tarafında yeraldılar.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Öncesi


18. yüzyılın başlarına kadar gider.
Osetyalılar Rusların Kafkaslara doğru
yayılmasıyla birlikte tamamen Rusya’nın
vesayeti
altına
girme
konusundaki
düşüncelerini sık sık dile getirdiler.
1770 yılında Osetyalılar, topraklarının Rus
İmparatorluğu
topraklarıyla
birleşmesi
isteklerini yinelediler.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Dönemi
SSCB Dönemi



1843 yılında Ruslar tarafından Tiflis eyaleti
oluşturuldu ve Osetya buraya bağlı bir idari
birim haline getirildi.
1917 Ekim devrimi ile Kafkaslarda da
karışıklık başladı.
1918 yılında Osetya halkı Rus idaresi
altında kalmak istediklerini belirttiler.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Dönemi


Gürcistan ise bağımsızlığını ilan etti. Siyasi
durumun karışıklığından istifade eden yeni
kurulan Gürcistan devleti Güney Osetya’yı
topraklarına kattığını ilan etti.
1919 yılında Gürcüler yerel meclisleri
kapatarak Güney Osetya halkını kendi
kaderlerini tayin hakkından mahrum bıraktı.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Dönemi



Güney Osetya’daki Gürcü hâkimiyeti 25
Şubat 1921 tarihinde Kızıl Ordu’nun
Gürcistan’a girmesiyle birlikte sona erdi.
Sovyet hükümeti Kuzey Osetya ile Güney
Osetya’ya birbirinden ayrı iki statü verdi.
Güney Osetya 20 Nisan 1922’de “Güney
Osetya Özerk Bölgesi” olarak Gürcistan
Sosyalist Cumhuriyeti’ne bağlandı.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Dönemi


Kuzey Osetya ise SSCB içerisinde önceleri
özerk bölge statüsü taşırken, 1936 yılında
Özerk Cumhuriyet statüsüne kavuştu.
SSCB döneminde Güney Osetya’da
ayrılıkçı hareketlerin görülmediği durgun bir
dönem başladı.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Sonrası
SSCB Sonrası



SSCB’nin dağılmasıyla birlikte bölgede otonomi ve
bağımsızlık hareketleri tekrar canlanmaya başladı.
Güney Osetya Cumhuriyeti ile ve Gürcistan
arasındaki gerginlik de 1989 yılı sonlarından itibaren
artış kaydetti.
Bunda, Gürcistan’ın “Gürcüleştirme” politikası ile
Güney Osetya’da Gürcüce’yi zorunlu hale getirme
yönündeki çalışmaları da etkili oldu.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Sonrası


Gürcistan’ın bağımsız bir devlet olmasıyla
Güney Osetya kendisini Rusya’dan ve
dolayısıyla Kuzey Osetya’dan tamamen
kopmuş olarak görmeye başladı.
23 Kasım 1989’da başkent Tshinvali’de
Gürcüler ile Osetler arasında çatışmalar
başladı.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Sonrası


Gürcistan Yüksek Sovyeti Mart ve Haziran
1990’da
almış olduğu kararlarla
Güney
Osetya’nın siyasi özerkliğinin teminatı olan
anayasa maddelerini askıya aldı.
Güney Osetya 20 Eylül 1990 tarihinde kendisini
bu tarihten itibaren “Güney Osetya Özerk
Bölgesi” olarak değil “Demokratik Güney Osetya
Sovyet Cumhuriyeti” olarak tanımladığını ilan etti.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Sonrası


5-6 Ocak 1991’de Gürcü polisleri ve milli
muhafız
birlikleri
Güney
Osetya’nın
başkenti Tshinvali’ye girdiler.
19 Ocak 1992’de Güney Osetya’da “Güney
Osetya
Cumhuriyeti”nin
bağımsızlığı
hakkında referandum düzenlendi. Halkın
%98’i bağımsızlık yönünde oy kullandı.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Sonrası



Ocak 1992’de başkent Tshinvali çevresinde yeniden
çatışmalar başladı.
29 Mayıs 1992’de Güney Osetya Yüksek Sovyeti
bağımsızlık bildirgesini açıkladı.
Çatışmaların şiddetlenmesi üzerine 18 Haziran 1992’de
Rusya’ya bağlı birlikler, savaş helikopterleri ve tanklarla
birlikte Gürcü Ulusal Muhafız birliklerine karşı Tshinvali
civarında savaşa girdiler.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
SSCB Sonrası


Rusya, Gürcistan, Kuzey Osetya ve Güney
Osetya’dan
birliklerin
katılımıyla
oluşturulacak
bir
barış
gücünün
gözetiminde ateşkes anlaşmasına varıldı.
14 Temmuz 1992’de Rus, Gürcü, Kuzey ve
Güney Osetler’den oluşan 4.000 kişilik
Barış Gücü birlikleri bölgeye girerek
ateşkesi sağladı.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
2000 Sonrası
2000 Sonrası

Parlamento seçimleri sonrasında Güney
Osetya’da Devlet Başkanı Eduard Kokoev,
23 Mayıs 2004 tarihinde yaptığı basın
açıklamasında Güney Osetya’nın aynı
kültürü ve tarihi paylaşan Kuzey Osetya ile
birlikte Rusya Federasyonu içinde yer
alması gerektiğini dile getirdi.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
2000 Sonrası


Bölgede meydana gelen bu hareketlilik
üzerine Gürcistan yönetimi 2004 Haziran ayı
başında Güney Osetya bölgesinde görev
yapan “Gürcü Barış Gücü” asker sayısını
100’den 500’e çıkarttı.
Gürcistan ile Güney Osetya arasındaki sınır
bölgelerine
de
2000
Gürcü
askeri
konuşlandırdı.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
2000 Sonrası


Güney Osetya Özerk Bölgesi Parlamentosu, 9
Haziran 2004 tarihli oturumunda Rusya
Federasyonu ile birleşme kararı aldı.
Rusya Devlet Başkanı Putin “Gürcistan’a bağlı
özerk cumhuriyetlerde yaşanan sorunlara
Rusya’nın
müdahil
olmayacağı
ve
Gürcistan’ın iç işlerine karışmayacakları”
açıklamasını yaparak uluslararası camiaya
Güney Kafkasya’da yaşanan sorunların kaynağı
olmadıkları mesajını verdi.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
2000 Sonrası


Bu arada, Gürcistan’da meydana gelen
“Gül Devrimi” Rusya’yı iyice endişelendirdi.
Rusya Federasyonu silahlı kuvvetlerine
bağlı 160 askeri araçtan oluşan bir konvoy,
12 Haziran 2004 tarihinde Güney
Osetya’daki Tshinvali ve Cava’ya intikal etti.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
2000 Sonrası


Ağustos 2004’te Gürcistan Parlamentosu,
Rus barış gücü askerlerinin ayrılıkçı Güney
Osetya bölgesinden çekilmelerini isteyen
bir kararı onayladı.
Gürcistan Parlamentosu, bölgede Rus
barış gücü askerleri yerine uluslararası bir
gücün yer alması çağrısı yaptı.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
2000 Sonrası


12 Kasım 2006’da yapılan referandumda
da Güney Osetya halkının %99’8i
bağımsızlık yönünde oy kullandı.
Kosova’nın 17 Şubat 2008 tarihinde
bağımsızlığını ilan etmesinin ardından ise
Güney
Osetya
Parlamentosu,
bağımsızlığının tanınması için 3 Mart 2008
tarihinde Rusya Federasyonu, BDT, BM ve
AB’ye çağrılarda bulundu.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
2000 Sonrası

Gürcistan’dan bağımsız olan Abhazya ve
Güney Osetya sorunları sebebiyle 2-4
Nisan 2008 tarihinde Bükreş’te yapılan
NATO Bükreş Zirvesi’nde NATO kapıları bu
sorunlar sebebiyle Gürcistan’a açılmadı.
(Tarihsel Süreç İçerisinde Güney Osetya Sorunu,Yrd. Doç. Dr. Fatih ÖZBAY)
2008 Savaşı
8 Ağustos 2008



8 Ağustos 2008 tarihinde Gürcü kuvvetler,
bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya
topraklarına operasyon düzenlediler.
Gürcü
birlikleri
başkent
Şinvali'nin
çevresindeki 8 yerleşim birimini kontrol altına
aldılar.
Rusya, 150 kadar tank ve zırhlı aracın
bulunduğu güçlü bir birlikle Güney Osetya'ya
girdi ve Gürcü ordusuyla savaşmaya başladı.
8 Ağustos 2008



Gürcistan'da seferberlik ilan edildi.
Gürcistan'ın
Şinvali'den
çekildiğini
açıklamasını müteakiben Rus ordusu
Güney Osetya sınırındaki Gürcü kenti
Gori'ye girdi.
Gürcistan TSİ 14:00 - 17:00 arası ateşkes
ilan etti.
9 Ağustos 2008


Gürcistan'ın hukuken bir parçası olan ama
tıpkı Güney Osetya gibi fiilen bağımsız olan
diğer bölge Abhazya'da savaşa dahil
olmuştur.
Abhazya hava ve kara güçleri 9 Ağustos
2008
tarihinde
Kodor
Vadisini
bombaladıklarını duyurdu.
9 Ağustos 2008

Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanı
Ekaterina
Sharashidze,
Rusya
Federasyonu'nun saldırı uçaklarının Bakü
Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı'na bomba
attıklarını fakat isabetli olamadıklarını
söyledi. !!!
9 Ağustos 2008




Gürcistan Parlamentosu, 9 Ağustos 2008 tarihinde
Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'nin istediği
üzerine devletin 15 günlük savaş hali durumunda
olduğunu onayladı.
Rusya'nın 395 bin, Gürcistan'ın ise 32 bin askeri
bulunmaktaydı.
Rusya'nın muharebe kapasitesine sahip 23 bin tankı
varken Gürcistan'ın 128 adet tankı vardı.
Rusya'nın 2400'den fazla savaş uçağı, 1932 helikopteri
bulunmaktaydı. Gürcistan ise sadece 8 savaş uçağı, 37
helikoptere sahipti.
10 Ağustos 2008

9 Ağustos 2008 tarihinde Gürcistan başkanı
Mihail Saakaşvili yaptığı Güney Osetya'dan
çekilme açıklaması üzerine Gürcistan
ordusu çekilmeye başladığını bildirmiş,
ama bu çekilme Rusya tarafından
yalanlanıp,Gürcistan'ın daha önce yapmış
olduğu ateşkes önerisini reddetmiştir.
10 Ağustos 2008



Rusya, Gürcistan'ın Karadeniz kıyılarını
donanmayla abluka altına almaya başladı.
Rusya'nın
Gürcistan'ı
çeviren
deniz
donanması, füze taşıyan bir Gürcü savaş
gemisini çıkan çatışma sonucunda batırdı.
Savaşın
üçüncü
gününde
Güney
Osetya'nın başkenti Şinvali ile Güney
Osetya’nın büyük bir kısmı Rus askerleri ile
Oset güçlerin kontrolüne geçti.Abhazya,
Gürcistan ile barış görüşmelerini kesti.
11 Ağustos 2008


Gürcistan güçleri sabah erken saatlerde
Güney Osetya'nın başkenti Şinvali'ye silahlı
saldırı düzenledi, saldırıda 3 Rus barış
gücü askeri öldü.
Rusya Federasyonu, Gürcistan'dan tek
yanlı bağımsızlığını ilan eden Abhazya'daki
Gürcü askerlerine Abhazya'dan çekilmeleri
ve silahsızlanmaları için ültimatom verdi.
11 Ağustos 2008


Rusya ordusuna bağlı 9 binden fazla
paraşütçü asker ile 350 kadar silahlı
kuvvetler, Gürcistan'ın diğer sorunlu bölgesi
olan Abhazya'ya yönlendirildi.
Rus birlikleri, öğle vakitlerine doğru
Abhazya bölgesinin 40 kilometre kadar
içerisine girdi.
11 Ağustos 2008



Rus kuvvetleri yapılan çatışmalar sonucu
akşama doğru Gori kentinin kontrolünü ele
geçird, ve ilerlemeye devam etti.
Gece
vakitlerinde
Rus
askerleri,
Gürcistan'ın Poti kenti ve limanını da ele
geçirdi.
Gürcistan hükümeti, çatışma bölgesindeki
askeri birliklerini Tiflis’i korumak için geri
çekmeye başladı.
13 Ağustos 2008

Rusya Federasyonu ve Gürcistan
ateşkes anlaşmasına vardı;
Cumhuriyeti

Tüm taraflar şiddeti bırakacaktır.

Askeri eylemler duracaktır.

İnsani
yardıma
sağlanacaktır.

Gürcü güçleri, kalıcı konumlarına dönecektir.

Rus güçleri çatışma çıkmadan önceki
konumlarına dönecek ve Rusya, Güney
Osetya sınırları içinde ilave güvenlik
tedbirleri alacaktır.
sorunsuz
erişim
16 Ağustos 2008

Rusya ve Gürcistan arasında ateşkes
görüşmeleri sonuçlanarak olup ateşkes
imzalandı.
8-16 Ağustos Arasındaki
Diplomatik Gelişmeler



Çatışma nedeni ile Rusya, Gürcistan'ın elektriğini
kesti.
Türkiye öğle saatlerinden itibaren Gürcistan'a elektrik
vermeye başladı.
11 Ağustos'da Amerika Birleşik Devletleri Başkan
Yardımcısı Dick Cheney, Gürcistan Cumhurbaşkanı
Mihail
Saakaşvili'yi
arayarak
“Rusya'nın
saldırganlığı cevapsız bırakılmamak zorundadır
ve buna devam etmesinin ABD ve daha geniş
çerçevede uluslararası toplumla ilişkilerinde ciddi
sonuçları olacaktır” dedi.
8-16 Ağustos Arasındaki
Diplomatik Gelişmeler

ABD
Başkanı
George
W.
Bush,
"Rusya'nın, bağımsız bir komşu ülkeyi
işgal ettiğini ve bu ülkenin demokratik
olarak seçilmiş hükümetiyle halkını
tehdit ettiğini böyle bir girişimin
21.yüzyılda kabul edilemez" olduğunu
söyledi.
8-16 Ağustos Arasındaki
Diplomatik Gelişmeler

Rusya Genelkurmay Başkan Yardımcısı
Anatoliy Nogovitsin, Bakü-Tiflis-Ceyhan
(BTC) boru hattının Rus uçakları tarafından
bombalandığı
iddialarının,
Türkiye’yi
etkilemeye çalışan Gürcü tarafının
provokasyonu olduğunu söyledi.
8-16 Ağustos Arasındaki
Diplomatik Gelişmeler

Polonya Devlet Başkanı Lech Kaczynski ve Dışişleri
Bakanı Radoslaw Sikorski, Estonya Devlet Başkanı
Toomas Hendrik Ilves, Litvanya Devlet Başkanı
Valdas Adamkus ve Başbakanı Ivars Godmanis,
Letonya Devlet Başkanı Valdis Zatlers, Ukrayna
Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko gibi liderlerler
birlikte
Gürcistan'a
gelmişler
ve
Gürcistan
Cumhurbaşkanı Mikhail Sakaaşvili ile birlikte
Gürcistan parlamentosu önüne gelerek halkı
selamlamışlardır. Ukrayna, Polonya ve Baltık
ülkelerininliderleri konuşmalar yapmış ve genel olarak
konuşmalarında Gürcistan'ın yanında olduklarını
belirtmişlerdir.
Savaş Sonrası Gelişmeler


Rusya, 26 Ağustos 2008'de Güney Osetya
ve Abhazya Cumhuriyeti'ni tanıdıklarını ilan
etti.
Gürcistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakan
Yardımcısı Giga Bokeria, "Rusya'nın bu
davranışı ile Gürcistan'ın topraklarının
ilhak ettiğini ifade etti. Bu, Gürcistan'ın
parçası olan bölgelerin açık bir şekilde
ilhakıdır." dedi.
Savaş Sonrası Gelişmeler

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı,
"Türkiye, Gürcistan’ın bağımsızlığına,
egemenliğine ve toprak bütünlüğüne
önem atfetmekte ve son gelişmelerden
büyük endişe duymaktadır. Türkiye,
mevcut
sorunun
barışçı
yollarla
çözümlenmesinden yanadır. " açıklaması
yaptı.
Savaş Sonrası Gelişmeler


Venezuela Cumhurbaşkanı Hugo Chavez,
Rusya'nın Abhazya ve Güney Osetya'nın
bağımsızlıklarını
tanımasında
haklı
olduğunu söyledi.
5 Eylül 2008 tarihinde Nikaragua Devlet
Başkanı
Daniel
Ortega,Nikaragua
devletinin Abhazya ve Güney Osetya'nın
bağımsızlığını tanıdığını bildirdi.
Savaş Sonrası Gelişmeler

11 Eylül 2008 tarihinde de facto Güney
Osetya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olan
Eduard Kokoeti, Rusya Federasyonu'nun
içinde bulunan Kuzey Osetya ile
birleşerek Rusya'nın bir toprak parçası
olmak istediklerini söyledi.
Savaş Sonrası Gelişmeler

11 Eylül 2008 tarihinde de facto Güney
Osetya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olan
Eduard Kokoeti, Rusya Federasyonu'nun
içinde bulunan Kuzey Osetya ile
birleşerek Rusya'nın bir toprak parçası
olmak istediklerini söyledi.
SONUÇ

Rusya’nın müttefikliği test edilmiştir.

Rusya’ya etki etme yolları test edilmiştir.

Gürcistan’daki itibar kaybı üst düzeydedir.


ABD’nin dünya liderliği tartışılmaya
başlamıştır.
ABD-Rusya çekişmesi zomut bir biçimde
görülmüştür.