ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ - SABİS

Doç.Dr.Dilek Aygin
Sakarya Üniversitesi
Sağlık Yüksekokulu Öğretim Üyesi
Ani Kardiyak Ölüm (AKÖ)
(SCD: Sudden Cardiac Death)
Kardiyak hastalığı bilinen veya bilinmeyen,
önceden görünürde ölümcül durumu
olmayan kişide kalple ilgili semptomların
başlamasını izleyen bir saat içinde, hastaların
kalple ilişkili bir nedenle yaşamını yitirdiği ani ve
beklenmeyen ölümdür.
İnsidans ?




ABD de yılda 300.000-400.000 ölümden
sorumludur (günde 900’ün üzerinde
vaka)
Tüm kardiyak ölümlerin %50’sinden
fazlası ani kardiyak ölüm şeklinde
Gelişmiş ülkelerde en sık ölüm nedeni
20-65 yaş arası erkeklerde önde gelen
ölüm nedeni
İnsidans ?

Türkiye’de yılda 70.000 civarında ani
kardiyak ölüm olduğu tahmin ediliyor
AKÖ açısından risk faktörleri









İleri yaş (65 yaş ve üzeri)
Erkek cinsiyet (x4 kadınlar)
Koroner arter hastalığı öyküsü
Artmış LDL kolesterol düzeyi
Hipertansiyon
Sigara içme
Diabetes mellitus
Obezite
Sedanter yaşam
Ani ölüm nedenleri içinde
kardiyovasküler hastalıklar, en büyük
grubu oluşturmaktadır
Sıklık sırasına göre;
 Koroner ateroskleroz
 Hipertansif kardiyovasküler hastalıklar
 Kardiyomiyopatiler
 Elektrofizyolojik anomaliler
 Valvüler kapak hastalıkları
 Miyokardit
 Konjenital kardiyak anomaliler
 İleti sistemindeki bozukluklar (bu nedenli ölümler nadirdir)




AKÖ ün en sık (%80) nedeni VF veya
VT
VF’ye ilk 5 dakika
iyi prognoz
Acil Medikal Sistemin ulaşımı > 5dak
Şok öncesi ve sonrası CPR önemli
VENTRİKÜL FİBRİLASYONU (VF)
ANİ KARDİYAK ÖLÜM ÖNCESİ
SIK GÖRÜLEN BELİRTİLER







Çarpıntı
Göğüs ağrısı
Nefes darlığı
Göğüste sıkışma
hissi
Baş dönmesi
Göz kararması
Fenalık hissi
O güne kadar
bazı belirtiler
verebilir
ya da
hiç belirti
vermeksizin ilk
olay ölümle de
sonuçlanabilir
Kalp Durmasının Belirtileri





Nabız kaybolur, alınamaz.
Bilinç 10 - 20 sn. de kaybolur.
Solunum 15 - 30 sn. de kaybolur.
60 - 90. sn. de göz bebeklerinin ışığa
reaksiyonu kaybolur.
Cildin rengi solgun ve mor-siyahtır.
Sıklıkla nerede ve ne zaman?

Kardiyak “arrest” genelde evde (yaklaşık 2/3
olguda)

>50 yaşında erkek hastalarda (yaklaşık 3/4
olguda)


Gündüz saatlerinde (8-18 saatleri
arasında) (yaklaşık 3/4 olguda)
VF ile seyreden hastane dışı kardiyak
“arrest” bildirimlerinde, olguların 2/3’ünde
kardiyak “arrest”e tanık olan biri
mevcuttur.
YAŞAM ZİNCİRİ
Erken tanı
ve yardım
Erken
CPR
Erken
defibrilasyon
Erken ileri
yaşam desteği
KARDİYOPULMONER RESUSİTASYON
(AHA 2015)-YAŞAM ZİNCİRİ
Erken tanı ve yardım çağrısı (112)
Arrest
erken tanınmalı ki yaşam zinciri erken başlatılsın. Nabız kontrolünün çoğu kurtarıcı
tarafından sağlıklı şekilde yapılamadığı ve arresti tanımlamada iyi bir yöntem olmadığı
gösterilmiş.
solunum genellikle yavaş, derin ve çoğunlukla horlama sesinin eşlik ettiği bir
solunumdur. Beynin oksijensiz kaldığı halde henüz yaşamsallığını sürdüren bazı beyin hücreleri
sebebiyle olan birkaç dakika sürebilen solunum şeklidir. Yanlışlıkla bu solunumu gören
kurtarıcılar hastada arrest olmadığı yanılgısına düşmektedir. Hastaların %40’ında arrestin ilk
dakikasında agonal solunum gözlenir. Oysa bu solunum paterninin arrest ile ilişkili olduğunun
bilinmesi yaşam zincirinin erken aktive edilmesini sağlayarak sağ kalımı artırır.
Agonal
Kurtarıcının,
eğer hasta yanıtsız ise ve normal solumuyorsa kardiyak arresti erken tanıması
çok önemlidir. Burada anahtar ise “yanıtsızlık” ve hastanın “normal solumaması”.
Miyokardiyal
iskemi hastalarının 1/3’ünde ilk 1 saatte kardiyak arrest gelişir. Bu nedenle
kurtarıcıların göğüs ağrısını tanımaları ve arrest olmadan 112’yi aramaları ayrıca önem taşır.
KARDİYOPULMONER RESUSİTASYON
(AHA 2015)-YAŞAM ZİNCİRİ
Erken KPR
Erken KPR, sağ kalımı 2-4 kat artırabilir. Eğer mümkünse
ve kurtarıcı eğitimli ise, göğüs basısı ile beraber solunum
desteği de verilmeli.
Eğer kurtarıcı eğitimli değilse 112 KKM görevlisi ona
sadece göğüs masajı yapması önerisinde bulunmalı.
Erken defibrilasyon
İlk 3-5 dk’da uygulanan defibrilasyon ile beraber sağ kalım
oranı %50-70 civarındadır.
Erken ileri yaşam desteği ve standardize postresüsitasyon
bakımı İleri havayolunun sağlanması ilgili ilaçlar ve majör
patolojilerin düzeltilme çabaları ileri kardiyak yaşam
desteğinin ana prensipleridir.
KARDİYOPULMONER RESUSİTASYON
(AHA 2015)-YAŞAM ZİNCİRİ
Erken defibrilasyon
İlk 3-5 dk’da uygulanan defibrilasyon ile beraber sağ kalım
oranı %50-70 civarındadır.
Erken ileri yaşam desteği ve standardize postresüsitasyon
bakımı İleri havayolunun sağlanması ilgili ilaçlar ve majör
patolojilerin düzeltilme çabaları ileri kardiyak yaşam
desteğinin ana prensipleridir.
Zaman - Serebral Perfüzyon
CPR’e başlanmazsa

0 – 4 dk. Beyin hasarı yok

4 – 10 dk Beyin hasarı başlar

> 10 dk
Geri dönüşümsüz hasar
CPR

Airway (Havayolu açıklığının sağlanması)

Breathing (Solunumun sağlanması)

Circulation (Dolaşımın sağlanması)
CPR, solunumu ve dolaşımı durmuş bir kişide havayolu açıklığının sağlanması, dolaşım ve solunumun
desteklenmesi için uygulanan sistematik bir tedavi modelidir.
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
BİLİNÇ KONTROLÜ (AHA 2015)
NASILSIN ?
İYİ MİSİN?
YARDIM İSTEYİN
LÜTFEN
BANA
YARDIM
EDİN
HAVAYOLUNUN AÇILMASI
BAŞIN EKSTANSİYONU ÇENENİN ÇEKİLMESİ
JAW THRUST MANEVRASI
BAK-DİNLE-HİSSET
< 10 sn.
HASTA YANITSIZ VE NORMAL
SOLUNUM YOK
………………………………
….. ilkyardım
ihtiyacı var
-Hastane dışında 112
- Hastane içinde Resüsitasyon ekibi
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
GÖĞÜS KOMPRESYONU
GÖĞÜS KOMPRESYONU
GÖĞÜS KOMPRESYONU
GÖĞÜS KOMPRESYONU
4-5 cm
GÖĞÜS KOMPRESYONU
100 / dk
GÖĞÜS KOMPRESYONU
x 30
x 2
İKİ SOLUNUM
İKİ SOLUNUM
(500-600 ml)
İKİ SOLUNUM
İKİ SOLUNUM
AĞIZDAN BURUNA SOLUNUM
AĞIZDAN MASKEYE
NABIZ KONTROLÜ

Aşağıdaki durumlar dışında nabız
kontrolü yapmayınız:
• Hasta konuşmaya başlarsa
• Hasta nefes almaya başlarsa
• Hasta kıpırdamaya başlarsa
• Hasta öksürürse
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

Ne zamana kadar devam?
(1) Daha deneyimli bir ekip gelmesi, (2) Yorulmanız, (3) Spontan solunum ve
dolaşımın başlaması
89
DERLENME POZİSYONU
DERLENME POZİSYONU
DERLENME POZİSYONU
DERLENME POZİSYONU

Kazazedeye genellikle yüz yukarı (supin) pozisyon verilir

İstisna: Gebe hasta  Sol lateral pozisyon
< 30 dk
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
TYD basamakları, ayrıntılı uygulama teknikleri.
Havayolunun değerlendirilmesi:
Eğitimli kişiler solunumu sağlıklı şekilde
değerlendirebilirler.
Baş geri çene yukarı manevrası ile hava yolunu açıp
solunum kontrol edilmeli.
Jaw trust (çene öne) kurtarıcılar için önerilmeyen
manevradır. Solunumu değerlendirin. Agonal solunumu
tanıyıp aslında hastanın arrest olduğunu anlamak hayati
önem taşır.
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
TYD basamakları, ayrıntılı uygulama teknikleri.
Acil sağlık merkezinin (112) alert edilmesi:
Bu kılavuzda çok üzerinde durulan yenilik, KPR’nin 112
görevlisi tarafından telefonda yönlendirilmesi konusundaki
önerisi.
112 görevlisi hem arrestin tanınmasında hem de KPR
tekniklerinin uygulanmasında kurtarıcıya bilgi vererek tüm
süreci yönlendirebilir.
112 arandığında hastanın yanında kalıp yönlendirmeleri
uygulayacak şekilde mümkünse telefonu eller serbest
moduna almak öneriliyor.
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
ALGORİTMASI (AHA 2015)
TYD basamakları, ayrıntılı uygulama teknikleri.
Göğüs kompresyonuna başlama:
KPR’ye soluk vermeden önce göğüs kompresyonu ile başlanması
öneriliyor Göğüs basısı uygularken şunlara dikkat edilmeli:
1.Göğsün tam ortasına göğüs basısı uygulayın
2.Göğüsteki çökme 5 cm olmalıdır ancak 6 cm’i geçmemelidir.
3.Göğüs basısını 100-120/dk hızında ve mümkün olan en az kesinti ile
uygulayın.
Şok uygulamaları, soluk verme gibi manevralarda dahi göğüs basısına
10 sn den daha uzun süre ara verilmemeli.
Her bası sonrasında göğsün tamamen gevşemesine izin verin (let the
chest recoil). Göğüs duvarına yaslanmayın.
Ağızdan ağıza soluk verme eğitimli kurtarıcılara önerilen soluk verme
yöntemidir. Ancak ağızda ciddi yaralanma varsa, ağız açılamıyorsa ağızburun solunumu da alternatif olarak uygulanabilir.
KARDİYOPULMONER RESUSİTASYON
Defibrilasyon
Defibrilasyonda Elektrot Pozisyonları;
Apikal elektrot orta aksiler hatta yaklaşık olarak V6 elektrokardiyografi
elektrodu veya kadın memesi hizasına yerleştirilir.
 Bu pozisyon meme dokusu dışında olmalıdır.
 Bu elektrodun yeterince lateral yerleştirilmesi önemlidir.
 Elektrotlar pozitif ve negatif olarak belirlenmesine rağmen herbiri her iki
pozisyona da yerleştirilebilir.
 Kabul edilebilir diğer elektrot pozisyonları: Her elektrot biri sağda diğeri solda
olmak üzere lateral göğüs duvarlarına yerleştirilebilir. Bir elektrot önde sol
prekordiyum üzerinde diğeri kalbin arkasında sol skapulanın hemen altında
yerleştirilebilir.
Elektrotların Boyutları;
 Yetişkinler için önerilen elektrotun alanı 50 cm², çapı 8–10 cm olmalıdır.
 Bu ölçülerden daha küçük boyuttaki elektrotlar, transtorasik impedansı
yükseltir, daha büyük boyuttaki elektrotlar ise myokarddan geçen elektrik
akımını azaltır. Metal elektrotların iç kısmında çocuklar için kullanımı uygun
elektrot bulunur. Bu elektrotlar, 10 kg altındaki çocuklarda kullanılır.

KARDİYOPULMONER RESUSİTASYON
Defibrilasyon
OTOMATİK EKSTERNAL
DEFİBRİLATÖRLER (AED)
AED ALGORİTMASI
Yanıtsız hasta
Havayolunu aç
(Normal solunum yok)
CPR 30:2
(AED gelinceye dek)
Yardım iste
AED iste veya getir
112’yi ara
AED
Ritmi
değerlendirsin
Şok önerilir
Şok önerilmez
1 şok
150-360 J bifazik
veya 360 J monofazik
Hemen ardından
CPR 30:2
(2 dk)
Hemen ardından
CPR’a devam
(hasta normal
soluyuncaya kadar)
CPR 30:2
(2 dk)
KARDİYAK ARREST VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Ani kardiyak arrest deneyimleyen bireyin ikinci kez kardiyak
arrestten ölüm riskini azaltmak için implante edilebilen
kardiyoverter defibrilatör (ICD) yerleşimi gerekebilir. Bu
nedenle sürekli ritim takibi için hastanın monitörize edilmesi
gereklidir.

Özellikle hasta ve çevresinin, genel olarak toplumun kalp
krizinin belirti ve bulguları hakkında bilinçlendirilmesi önemlidir.

ICD yerleştirilecek ise, hasta ve aileye ICD hakkında eğitim ve
destek sağlanmalıdır.

Hasta ve ailesine duygusal destek verilmesi hastanın yaşam
kalitesini olumlu yönde etkiler.
KARDİYAK ARREST VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Hastanede yaşanan kardi-yak arrest durumunda, arrest
sırasında hastaların duyma fonksiyonunun etkin olduğu
unutulmamalıdır. Girişimler sırasında konuşulan herşeyi
duyabildikleri unutulmamalıdır.

Eğer aile üyeleri arrest sırasında hasta yanında ise, ortamdan
uzaklaştırılmalı ve aileye destek olunmalıdır. Resüsitasyon
sonrası aile üyelerinin mümkün olduğunca çabuk hastayı
görmelerine izin verilmelidir

Hasta ve aile eğitimi, tekrarlayan kardiyak arrestten ölümün
önlenmesinde, korkunun hafifletilmesinde çok önemli rol oynar.
KARDİYAK ARREST VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Tekrarlayan kardiyak arrest gelişiminin önlenmesinde
hasta/aile eğitiminde dikkat edilecek noktalar;

Hastaların hipertansiyon, diyabet gibi kronik durumlar için
tedavi planını izlemesi ve düzenli olarak kontrollere gitmesi,

Sigara içmemesi, içiyorsa bırakması yönünde bilgilendirilmesi,

Sağlıklı kiloyu sürdürmesi, düzenli egzersiz yapması ve sağlıklı
beslenmenin önemi gibi konuları kapsamaktadır .
KARDİYOPULMONER
RESUSİTASYON(AHA 2015)
TEMEL YAKLAŞIMLAR
Erişkin
kardiyak arrestte dakikada 100-120 kompresyon
uygulanması önerilmektedir (zayıf öneri, çok düşük kalitede kanıt)
Kompresyon ventilasyon oranı 30:2’dir (zayıf öneri, zayıf kalitede
kanıt)
Erişkin
hastalarda kompresyon derinliği 4.5-5.5 cm arasında
olmalıdır (güçlü öneri, orta kalitede kanıt)
VF veya nabızsız VT olan hastalarda defibrilasyon öncesi
30-60 sn KPR uygulanması önerilmektedir (zayıf öneri, zayıf kalitede
kanıt)
Kardiyak
ritmin değerlendirilmesi, her 2 dakikada bir
yapılmalıdır (zayıf öneri, çok düşük kalitede kanıt)
KARDİYOPULMONER
RESUSİTASYON(AHA 2015)
TEMEL YAKLAŞIMLAR
Hastane
içi veya dışında kardiyak arrest olan hastalarda, havayolu
yönetimi için BVM ventilasyonu veya ileri havayolu yöntemleri seçilebilir;
ileri havayolu yöntemleri açısından endotrakeal entübasyon veya
supraglottik cihazlar arasında fark yoktur (zayıf öneri, çok düşük kalitede
kanıt)
Defibrilasyonun
gerçekleştirilmesinden sonra, hemen ritm kontrolü
önerilmez (zayıf öneri, çok düşük kalitede kanıt)
Hastane
öncesi dönemde, kardiyak arrest olan hastalar pasif
ventilasyon teknikleriyle oksijenize edilebilir (maske, orofaringeal tüp)
(zayıf öneri, düşük kalitede kanıt)
KARDİYOPULMONER
RESUSİTASYON(AHA 2015)
TEMEL YAKLAŞIMLAR
Çocuklarda
ABC yerine CAB sırasının izlenmesiyle ilgili
komite görüş bildirmemektedir (ilgili yazıların kalitesi oldukça düşük
olduğundan)
Çocuk
kardiyak arrestlerinde, sadece kompresyon uygulanan
KPR tekniği önerilmez (zayıf öneri, düşük kalitede kanıt)
İnfantlarda
kompresyon derinliği göğüs ön-arka çapının 1/3’ü
(yaklaşık 4 cm), çocuklarda ise 5 cm olmalıdır
Çocuklarda
VF ve nabızsız VT’de önerilen enerji dozu 2-4
J/kg’dır (zayıf öneri, çok düşük kalitede kanıt)
KARDİYOPULMONER
RESUSİTASYON(AHA 2015)

Kılavuzda vurgulanan
en önemli öneri,
hastaya KPR
uygulayacak hasta
başındaki kişi ile 112
komuta kontrol merkezi
(KKM) görevlisi
arasındaki ilişkinin
sağlıklı şekilde
kurulmasıdır.