BATI TOROS OTOKTONU ve HİDROKARBON ARAMACILIĞI AÇISINDAN ÖNEMİ Yurdal ÖZTAŞ Ek:2 1 1- ÜLKEMİZDE İKİ ADET OTOKTON BULUNMAKTADIR . BİRİ GÜNEYDOĞU BÖLGEMİZDİR. DİĞERİ DE BATI TOROSLARDAKİ BEYDAĞLARIDIR (Ek:1) 2- BEYDAĞLARI, AFRİKA KITASININ ÜLKEMİZDEKİ DOĞAL UZANTISIDIR. 3- GÜNEY KENARI AKDENİZE, DİĞER ÜÇ TARAFI DA NAPLARIN ALTINA DALAN DEVASA BİR ANTİKLİNARYUMDUR. 4- GÜNEYDOĞUDAKİ OTOKTONDA KUYU ADEDİ 3 BİNİN ÜZERİNDE İKEN, NE YAZIK Kİ SEDİMANTER İSTİFİ DAHA KALIN OLAN BU AFRİKA KITASININ ÜLKEMİZDEKİ NAP ALTI ve YÜZEYDEKİ UZANIMINDAKİ TOPLAM KUYU ADEDİ İSE SADECE SEKİZDİR 3- K-G UZANIMI 190 Km. Ve YAKLAŞIK YAYILIMI 8.000 Km2. OLAN BEYDAĞLARI OTOKTONU’NUN AYRICA SONDAJLA İSPATLANMIŞ 38.000 Km2 LİK NAP ALTINDAKİ BATI YAYILIMI İLE BİRLİKTE 50.000 Km2 YE ERİŞEN YAYILIMI VARDIR. BUNUN KUZEY VE DOĞUYA YAYILIMI DA KAÇINILMAZ İLAVEDİR. 4- TPAO TARAFINDAN SON SONDAJLI ARAMANIN 1989 DA TAMAMLANMIŞ VE GÜNÜMÜZE DEK SONDAJLA NETİCELENEN BİR ARAMA YAPILMAYAN SAHA2007 ve 2010 DA AÇILAN YUVAKÖY#1 ve BEDEŞ#1 KUYULARI ÜMİTLERİMİZİ GÜÇLENDİRMİŞTİR. BURADA HİDROKARBON POTANSİYEL BEKLENTİSİ BÜYÜK OLAN YÖREYE YÖNELİK DEĞERLENDİRMELER ÖZETLENMİŞTİR. 2 Şek:1 3 1- BEYDAĞLARI OTOKTONUNUNUN YÜZEYDE OLDUĞU ALANLARDAKİ ÖRTÜ KAYASI PROBLEMİ NEDENİ İLE HEDEF, ALT-ORTA TRİYAS ŞEYLİ ALTINDA KALAN PALEOZOİKLERDİR. NAP ALANLARINDAKİ OTOKTON BEYDAĞLARI İÇİN BÖYLE BİR SORUN OLMAYIP, NAPLARI GEÇTİKTEN SONRAKİ İLK KARBONAT İSTİFLERİ ve DEVAMI ÜMİTLİ HEDEFLERDİR. Şek:2,3 ,4.) 2- BATI TOROSLARDAKİ DEĞERLENDİRMELERDE KALİTE SORUNU NEDENİYLE SİSMİKTEN YETERİNCE YARARLANILAMAMAKTA, SAHA JEOLOJİSİ ve NON- SİSMİK DİSİPLİNLERDEN YARARLANILABİLMEKTEDİR. 2- GEÇMİŞTE OTOKTONDA AÇILAN TOPLAM 4 ARAMA KUYUSUNDAN SADECE BİRİ (Demre-1, Derinlik: 6110 m.) BİLGİ VEREBİLECEK DURUMDADIR, DİĞERLERİ ÇEŞİTLİ NEDENLERLE ASKIDA TERKEDİLMİŞLERDİR (Tablo 3- YUVAKÖY#1 KUYUSU, BEKLENİR İSTİF KESMİŞ, KALİTELİ PETROL VARLIĞI ANALİZLE ORTA KONMUŞ. FAKAT ÖRTÜNÜN KALINLIĞI BEKLENENİN 2 KATINDAN KALIN ÇIKTIĞINDAN HEDEF REZERVUARA ERİŞİLEMEMİŞTİR.. SONDAJ SORUNLARI NEDENİYLE KAROT ve DST YAPILIP İSTENİLEN LOGLAR DA ALINAMIŞTIR. 4-BEDEŞ#1 KUYUSU İLE OTOKTONUN AFYONKARAHİSAR’A 30 km. KALANA DEK ALTTAN AYNI ÖZELLİĞİNİ KORUYARAK UZANDIĞI İSPATLANMIŞTIR. 4 Şek:2 5 Şek:3 6 Şek:4 7 YUVAKÖY #1 ve YAKIN KUYULARI GÖSTERİR TABLO Söbütepe-1 Denizli Burdur Isparta Yuvaköy-1 Kuyubaşı-1 Büyükalan-1 Kırkpınar-1 Altınyayla-1 Kuyu Adı Şirket Adı Son Derinlik (m) Bitim Tarihi Son Derinlikt eki Yaş Sonuç Kuyubaşı-1 TPAO 1596.00 1981 Üst Kretase Teknik Terk Alakır-1 MTA 3724.00 1982 Üst Triyas Teknik Terk Demre-1 TPAO 6110.00 1987 Üst Triyas Teknik Terk Kaş-1 TPAO 5298.00 1989 Alt Kretase Teknik Terk Altınyayla-1 TPAO 3463.00 1988 Üst Kretase Sulu Kuyu Büyükalan-1 TPAO 5190.00 1989 Üst Kretase Sulu Kuyu Söbütepe-1 TATN EFT 2850.00 1994 Alt Kretase Kuru Kuyu Kırkpınar-1 TPAO 2218.00 1988 Üst Kretase Teknik Terk Antalya Demre-1 Kaş-1 Alakır-1 A K D E N İ Z Tablo: Batı Toroslarda Otokton ve Elmalı Naplarının yayılım alanlarında açılmış kuyular 8 YUVAKÖY # 1 KUYUSU GERÇEKLEŞEN KESİTİ Şek:5 9 SONUÇ BATI TOROSLAR; PETROL TÜRÜMÜ İSPATLANMI, K – G UZANIMI 190 km ERİŞEN DEVASA OTOKTON YAPISIYAPISI Ve TEKTONİK YERLEŞMİŞ NAP ÖRTÜLERÜ KESİMİYLE BERABER 50 000 km2 Yİ BULAN YAYILIMI İLE, ARANMAYI BEKLEYEN BAKİR BİR KARA ALANIMIZDIR. BU DEVASA YAPIDA EKONOMİK BİR KEŞİF YAPILMASI DEMEK, ÜLKEMİZ İÇİN KÜÇÜMSENMEYECEK BİR RAHATLAMA ve ENERJİDE BAĞIMSIZLIĞIMIZ OLACAKTIR. 10