GİP - TSPB

GİRİŞİM SERMAYESİ VE ÖZEL SERMAYE
ŞİRKETLERİNİN FİNANSMANI
Türkiye Sermaye Piyasalarıyla Yükselecektir
1
MART 2008
KOBİLERİN EKONOMİDEKİ PAYI
NEDEN
KOBİ'lerin Toplam Ekonomi İçindeki Payı (%)
ABD Japonya
İngiltere Güney Kore
İşletme Sayısı
97.2
99.4
96.0
97.8
İstihdam
50.4
81.4
36.0
49.4
Üretim
36.2
52.0
25.1
54.0
İhracat
32.0
38.0
22.2
23.0
Yatırım
43.0
40.0
29.5
45.0
Toplam Krediler
42.7
50.0
26.0
30.0
Kaynak: Basel II Sürecinde KOBİ’lerin Yol Haritası, Deloitte CEO Serisi
2
Türkiye
98.9
45.6
37.7
8.0
6.5
7.0
TÜRKİYE’DE REEL SEKTÖRÜN YAPISI
TÜRKİYEDEKİ TOPLAM İŞYERİ SAYISI
Toplam İşyeri Dağılımı (2002)
İşyeri
Sayısı
İstanbul
347,617
İstanbul Hariç Marmara Bölgesi
283,436
Ege Bölgesi
307,296
İç Anadolu Bölgesi
280,007
Akdeniz Bölgesi
238,449
Karadeniz Bölgesi
200,226
Güneydoğu Anadolu Bölgesi
108,880
Doğu Anadolu Bölgesi
92,280
Toplam
1,858,191
Kaynak: TÜİK
Çalışan
Sayısı
1,781,934
1,037,697
987,191
966,258
678,069
540,167
283,899
221,825
6,497,040
İşyeri
Sayısı (%)
19%
15%
17%
15%
13%
11%
6%
5%
100%
Çalışan
Sayısı (%)
27%
16%
15%
15%
10%
8%
4%
3%
100%
İşyerlerinin %34’ü Marmara bölgesindedir. Bu işletmeler,
Türkiye’deki toplam çalışanların %43’ünü istihdam etmektedir.
3
TÜRKİYE’DE REEL SEKTÖRÜN YAPISI
TÜRKİYEDEKİ ANONİM ŞİRKET SAYISI
2007 yılı içinde Türkiye’de kurulu olan AŞ sayısının 100.000
civarında olduğu tahmin edilmektedir.
İTO verilerine göre ise bu şirketlerin 45.500’ü İstanbul’dadır.
Son yıllarda Türkiye’de yılda ortalama 3.000 civarında AŞ
kurulmakta, 1.000 şirket de kapanmaktadır (her yıl net 2000 AŞ)
4
TÜRKİYEDE KOBİLER
TANIMI
Türkiye’de KOBİ Tanımı
Orta Büyüklükte İşletme
Küçük İşletme
Mikro İşletme
5
Çalışan Kişi
250 kişiye kadar
50 kişiye kadar
10 kişiye kadar
Ciro ya da Aktif
25 Milyon YTL’e kadar
5 Milyon YTL’e kadar
1 Milyon YTL’e kadar
TÜRKİYEDE KOBİLER
İSO-1000’DE KOBİLER
İSO-1000’in TR’deki KOBİ Tanımına Göre Durumu (928’inin
verisi mevcuttur)
297’sinin çalışan sayısı < 250 kişi
Tamamının cirosu > 35 milyon YTL
94’ünün aktifi < 25 milyon YTL
Çalışan sayısı ve aktif büyüklüğü kriterine göre İSO1000’de 66 şirket KOBİ’dir
İSO-1000 sanayi şirketinin 140’ı İMKB’de kotedir
İSO-1000 içindeki 860 şirket halka açık değildir
6
TÜRKİYEDE KOBİLER
İMKB’DE KOBİLER
İMKB’de kote (2006) toplam 316 şirketin 221 tanesi finans dışı
sektörlerde (Finans şirketleri KOBİ kriterlerinin üzerinde verilere
sahiptir)
221 şirketin 71’inin çalışan sayısı 250’nin altında
Ciro/aktif kriterine göre, İMKB’de kote KOBİ tanımında 32 şirket
var
SPK / İMKB yükümlülüklerini karşılayabilecek kurumsal yapıda
KOBİ’ler halka açılabilmekte ve İMKB’de işlem görebilmekte
7
PİYASADA İŞLEM GÖRMENİN ETKİLERİ
ŞİRKETLER/YATIRIMCILAR
Şirketin büyümesi için kaynak yaratma
Şirketin piyasa değerinin belirlenmesi
Borçların mali tablolardaki ağırlığını azaltma, kaynak maliyetini
düşürme
Borç bulmada
kalkması
ortaklarının
kişisel
kefalet
zorunluluğunun
Şirketin imajına katkıda bulunma. Nitelikli eleman alımında
kolaylık
Ortakların yatırımlarının bir kısmını paraya çevirebilmesi ve
likidite
8
REEL SEKTÖRÜN SP’DAN
YARARLANMAMA NEDENLERİ
Şirket sahipliğinin kısmen de olsa kaybedileceği düşüncesi
Şirket yönetimine müdahale olacağının düşünülmesi
Formalitenin çok olduğunun düşünülmesi
Şirket hakkında düzenli bilgi verme yükümlülüğü
Bünyesinde halka
bulunmaması
açılma
sürecini
Karar almanın güçleşeceğinin düşünülmesi
9
yönetecek
çalışanın
REEL SEKTÖRÜN SP’DAN
YARARLANMAMA NEDENLERİ
Yeterli teşvikin olmaması
Piyasadan yeterli fon toplanamayacağının düşünülmesi
Yeni düzenleme ve kuralların maliyetli dolduğunun düşünülmesi
Finansman açısından yararlı görülmemesi
Borsada belirlenecek fiyatın gerçek değeri yansıtmayacağının
düşünülmesi
Kayıtdışı çalışma
Ölçek küçüklüğü
10
REEL SEKTÖRÜN SP’DAN
YARARLANMAMA NEDENLERİ
SPK’NIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Halka arz sirküleri ilan yükümlülüğü
Halka arzda özel bağımsız denetim raporları esas alınır
Borsada işlem görenler için temettü yükümlülüğü %30’dur
Özel Durumların Kamuya Açıklanması Yükümlülüğü vardır
Mali tablo/rapor düzenlenme zorunluluğu vardır
Yıllık mali tablolar ülke çapında ve bir mahalli gazetede ilan
edilir
11
REEL SEKTÖRÜN SP’DAN
YARARLANMAMA NEDENLERİ
İMKB KOTASYON KRİTERLERİ
Son 3 yıl için bağımsız denetimden geçmiş olması
Kuruluştan itibaren 3 yıl geçmiş olması ve mali tablolarının
yayınlanması
Son 2 yılda vergiden önce kâr etmiş olması
Özsermayesinin en az 13.000.000 YTL olması
Halka arzın piyasa değerinin en az 20.000.000 YTL ve halka arz
oranının en az %25 olması
Bu oranın %25’in altında olması halinde, halka arz edilen hisse
senetlerinin piyasa değerinin en az 38.000.000 YTL olması
12
REEL SEKTÖRÜN SP’DAN
YARARLANMAMA NEDENLERİ
İMKB İKİNCİ PAZAR VE YENİ ŞİRKETLER PAZARI
İMKB Kotasyon şartlarının hiçbiri aranmamaktadır
KOBİ pazarı planı ile açılan İkinci Ulusal Pazarda 12 şirket, Yeni
Ekonomi Pazarında ise 3 şirket işlem görmektedir
Bu piyasalarda işlem hacmi az ve işlem miktarı düşüktür. Çünkü
Yatırımcı, ilgisini daha çok Ulusal Pazara yönlendirmiştir
Geçmişten gelen yanlış bir algılama sonucu sorunlu
şirketlerin işlem gördüğü yerler olarak algılanmaktadır
Ulusal pazarda işlem görme prestij olarak görülmektedir
Bütün SPK yükümlülüklerine tabidirler
13
DÜNYADAKİ KOBİ BORSASI MODELLERİ
ÖZET TABLO - 2006
BORSA
14
Kuruluş
Yapısı
Durumu
Elektronik uzaktan erişim
Rekabetçi piyasa yapıcılığı
Sürekli müzayede
Piyasa yapıcılığı
Sürekli müzayede
Piyasa yapıcılığı
Spesiyalist
Sürekli müzayede
İhale
Piyasa Yapıcılığı
Sürekli müzayede
İhale
Şirket
Sayısı
Piyasa
Değeri
İşlem
Hacmi
3100
3,9 trilyon $
12 trilyon $
971
112 milyar $
196 milyar $
1600
177 milyar $
61 milyar $
26
14 milyar $
3 milyar $
75
4,5 milyar $
1,3 milyar $
9
11,5 milyar $
32 milyar $
NASDAQ (Amerika)
1961
JASDAQ (Japonya)
1976
AIM (İngiltere)
(LSE Altında Bir Piyasadır)
1995
İTALYA-MERCATO EXPANDI
(İtalyan Borsası Altında Bir Piyasadır)
2003
ALTERNEXT (Avrupa Geneli)
(Euronext Altında Bir Piyasadır)
2004
İSPANYA-NUEVO MERCADO
(BME Altında Bir Piyasadır)
2000
Sürekli müzayede
MESDAQ (Malezya)
1997
Piyasa yapıcılığı
Birleşti
2002
128
4 milyar $
7,5 milyar $
KOSDAQ (Güney Kore)
1996
Sürekli müzayede
Piyasa yapıcılığı
Birleşti
962
76 milyar $
450 milyar $
RASDAQ (Romanya)
1996
Piyasa yapıcılığı
2420
4,1 milyar $
305 milyon $
NASDAQ JAPONYA
1999
EASDAQ ve NASDAQ EUROPE
(Avrupa Geneli)
1996
NASDAQ ALMANYA
2003
DEUTSCHE BÖRSENEUER MARKT
1997
Birleşti
2005
Kapandı
2002
Kapandı
2003
Kapandı
2003
Kapandı
2003
DÜNYADAKİ KOBİ BORSASI MODELLERİ
ÇIKARIMLAR
Bir kısmı bağımsız bir borsa (NASDAQ, JASDAQ), bir kısmı ise
ana borsa altındaki piyasadır (AIM, KOSDAQ)
Mutlaka teşvikler (halka açılma mevzuatında esneklik, vergi
avantajları)
Kotasyon koşullarında esneklik
Mevcut bir ihtiyaca cevap vermek üzere kurulmuşlar. Örneğin,
NASDAQ, JASDAQ-Mevcut tezgahüstü piyasayı düzenlemek
üzere kurulmuştur. MESDAQ, NUEVO MERCADO-Teknoloji
şirketlerine özel ortam yaratmak için kurulmuştur.
Bu tür şirketlere yatırım yapabilecek
yatırımcılar bulunmaktadır (AIM)
15
nitelikli/kurumsal
KOBİ BORSASI MODEL ÖNGÖRÜSÜ
TEMEL KOŞULLAR
Her borsanın var olabilmesi için ana bir sebep ve temaya ihtiyaç
var.
Tema: KOBİ’lerin finansmanı olmalıdır
Teşvik: SP mevzuatı yükümlülükleri bu şirketler açısından
değiştirilmelidir. Esnek kotasyon koşulları getirilmelidir. Vergi
teşvikleri gelmelidir.
Esnek yönetim ve tanıtım: Piyasa ihtiyaçlarına uygun esnek ve
hızlı karar alma süreci.Hem teşvikler hem de piyasa tanıtılmalı,
KOBİler ve yatırımcılar “eğitilmelidir”.
Alternatif Gelir: Kotasyonlar çok uzun bir zaman alacaktır, İşlem
hacmi düşük olacaktır. Başarı zaman alacak. Ayakta kalabilme için
alternatif gelir olmalıdır.
16
Kurumsal Yatırımcıların Teşviki ve Geliştirilmesi: Bu piyasada
yatırım yapacaklar kurumsal yatırımcılar olacaktır. Bu yöndeki
talebin teşvik edilmesi gerekir.
KOBİ BORSASI MODEL ÖNGÖRÜSÜ
SERMAYE PİYASASI TEŞVİKLERİ
Mevcut SP Mevzuatından tümüyle farklılaştırılmış bir mevzuat
Esnek halka satış kriterleri
İzahname
Dış denetim
Mali tablo ilanları
Diğer yükümlülükler
17
KOBİ BORSASI MODEL ÖNGÖRÜSÜ
VERGİ VE DİĞER MALİ TEŞVİKLER
Kayıtdışılık genel bir sorun, SP ise kayıtlılık gerektiriyor
Kayıt içine girmek ilave vergi ve maliyetler anlamına gelebilir
Kayıt içine girmek teşvik edilmeli; vergi/ssk gibi
Kayıtdışılık durumunda zaten bu unsurların vergisi
alınamamaktadır.
18
KOBİ BORSASI MODEL ÖNGÖRÜSÜ
ÖRNEK TEŞVİKLER - 1
KDV indirimi/istisnası
KV indirimi
GV istisnası Alım/satıma konu senetler için temettü istisnası,
alım/satım kazancı istisnası
Ücretlerde GV istisnası
SSK istisnası/indirimleri
Enerji desteği
19
KOBİ BORSASI MODEL ÖNGÖRÜSÜ
ÖRNEK TEŞVİKLER - 2
Bedelsiz arsa desteği: Kote olduktan sonra 10 yıl içerisinde
yapılacak genişleme yatırımları için bedelsiz arsa desteği
Yatırım Teşviği: Kote şirketlere, TOBB’a bağlı sanayi odaları
tarafından verilmeye başlanacak olan yatırım teşviklerinden
daha uygun şartlarda yararlanma olanağı
Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma A.Ş. Destekleri
Hazine tarafından verilen KOBİ Teşvik Belgelerinin kapsamı
işlem görecekler şirketler için genişletilebilir
20
KOBİ BORSASI MODEL ÖNGÖRÜSÜ
KOBİLERİN FİNANSMANI
KOBİ BORSASI
21
Bağımsız
Mevcut Borsanın
Borsa
Altında Pazar
GİRİŞİM SERMAYESİ VE ÖZEL SERMAYE
ŞİRKETLERİNİN FİNANSMANI
Türkiye Sermaye Piyasalarıyla Yükselecektir
22
TEŞEKKÜRLER